چهارشنبه ۱۷ فروردين ۱۳۸۴
نقش انرژيهاي تجديد پذير در اقتصاد
سيستم انرژي ايران
011595.jpg
رامتين راوندي
با توجه به نياز جوامع مختلف به انرژي روي آوردن كشورهاي مختلف به انرژي هاي جايگزين سوخت هاي فسيلي اجتناب ناپذير است. در حال حاضر در اكثر كشورها استفاده از انواع انرژي هاي نو و تجديدپذير آغاز شده و اين روند به يك رويكرد نمادي در اقتصاد اكثر كشورها تبديل شده است. گزارش حاضر نگاهي دارد به اين روند در ايران.
با توجه به انفجار جمعيت و رشد روز افزون تقاضاي انرژي، افزايش استانداردهاي زندگي، خطر گرم شدن بيش از حد كره زمين ناشي از پديده گلخانه اي و آلاينده هاي محيطي و در نهايت مشكلات زيست محيطي و تهديد سلامت انسانها و كمبود منابع انرژي فسيلي از جمله مسائلي مي باشند كه توجه كشورهاي جهان را به استفاده از انرژيهاي تجديد پذير جلب مي نمايند به طوري  كه در برنامه ريزيهاي خود تأمين درصدي از انرژيهاي مورد نياز كشورشان را از اين طريق (توربين هاي بادي، انرژيهاي خورشيدي، انرژي زمين گرمايي و...) منظور مي نمايند. كشور پهناور ما ايران به جهت موقعيت خاص جغرافيايي خود در شمار بهترين كشورهاي جهان از نقطه  نظر بهره گيري از اين انرژي ها محسوب مي شود. در اين راستا سازمان انرژيهاي نو متعاقب سياست گذاريهاي وزارت نيرو عهده  دار دستيابي به اطلاعات و فن آوري هاي دنيا در خصوص استفاده از منابع انرژيهاي تجديد پذير و پتانسيل سنجي و اجراي پروژه هاي متعدد (خورشيدي، بادي و زمين گرمايي) گرديده است.
نيروگاه هاي بادي
انرژي باد از جمله انرژي هاي تجديد پذير است كه به علت گستردگي، قدرت بازدهي بالا، اقتصادي بودن و اينكه در مقايسه با ديگر انرژيهاي تجديد پذير در ابعاد وسيع تري مورد بهره برداري قرار گرفته عملاً از جايگاه ويژه برخوردار است. در حال حاضر نيروگاه  بادي منجيل بيش از ۲۵ عدد و با ظرفيت حدود ۱۰۰۰۰ كيلووات و نيروگاه بادي رودبار با تعداد ۴ واحد جمعاً به ظرفيت ۲۱۵۰ كيلووات و نيروگاه بادي هرزويل با ۳ واحد جمعاً به ظرفيت۹۰۰ كيلووات نصب و راه اندازي گرديده است توليد انرژي اين نيروگاهها مجموعاً حدود ۱۷۵ ميليون كيلووات ساعت بوده است. لازم به ذكر مي باشد كه اين آمار مربوط به سال۱۳۸۱ مي باشد.
مركز توسعه انرژيهاي نو سازمان انرژي اتمي ايران، پروژه هاي مكان يابي، نصب توربين هاي برق بادي را در مناطق منجيل، هرزويل، ده سياهپوش، كلهك، بادرود نطنز، فيروزكوه، تبريز و داماش رودبار و همچنين انتقال تكنولوژي ۹۰ مگاواتي نيروگاه برق بادي (در دو فاز ۳۰ و ۶۰ مگاوات) و نيز سرويس و نگهداري توربين هاي نصب شده را در دست اجرا دارد و يا به تمام رسانده است. تا پايان سال ۱۳۸۱ پيشرفت فيزيكي مربوط به فازهاي۳۰ و۶۰ مگاوات نيروگاه برق بادي به ترتيب ۵۴ و ۲/۳ درصد بوده است به  طوري  كه تاكنون از پيشرفت قابل قبولي برخوردار بوده است. پروژه احداث نيروگاه بادي بينالود و ديزباد در استان خراسان با ظرفيت ۹/۲۸ مگاوات برق و با توربين به ظرفيت ۶۶۰۰ كيلووات در دست اجرا مي باشد. سال شروع پروژه ۱۳۸۰ و سال بهره برداري از آن پايان برنامه سوم توسعه پيش بيني شده است. مبلغ اعتبار پروژه فوق بالغ بر ۷۱ ميليارد و ۳۹۰ ميليون ريال بوده و مديريت آن تحت نظارت معاونت امور برق است. پروژه احداث نيروگاه بادي در خواف و زابل به ظرفيت ۲۰ مگاوات در دست بررسي و مطالعه و پتانسيل سنجي قرار دارد. تاريخ پيش بيني بهره برداري از نيروگاه هاي فوق پايان برنامه سوم، مبلغ اعتبار تأمين شده بالغ بر۳۰ ميليارد ريال و سازمان بهره بردار، معاونت امور برق مي باشد.
طرح ساخت توربين هاي داخلي به قدرت ۱۰ و۶۰۰ كيلووات از مدتي پيش در كشور آغاز گرديده به  طوري  كه اين پروژه ها اطلاعات بسيار مهمي از چگونگي طراحي توربين هاي بادي به دست خواهد داد.
ضمناً پروژه پتانسيل سنجي و تهيه اطلس باد كشور نيز در دست تهيه است. اين پروژه شامل سه فاز است كه در آن نقاط مستعد براي نصب ايستگاه هاي ثبت آمار لحظه اي باد مشخص مي شود و سپس پس از ثبت يك ساله اطلاعات باد، نقشه اصلي باد كشور براساس آن اصلاح مي گردد. لازم به ذكر مي باشد كه البته هنوز در كشور اطلس باد مناطق مختلف به صورت دقيق وجود ندارد به  طوري  كه در حال حاضر براي انتخاب مكان براي توربين هاي بادي با مشكل مواجهه مي شويم. همچنين توربين هاي وارداتي۳۳۰ و ۵۵۰ كيلوواتي از شركت نورتانك و ۶۶۰ كيلوواتي وستاوس از نظر كلاس با مشخصات محيطي مكان مورد نصب داراي يك سري مشكلات مي باشد كه با توجه به اضافه شدن تجربه در حركت كردن به سوي تكنولوژي انرژي هاي تجديد پذير مي توانيم قدم به قدم اين مشكلات را برطرف نماييم. به هر حال در هر صنعتي براي آنكه بتوانيم حرفي براي گفتن داشته باشيم بايد مراحلي را بپيماييم به  طوري  كه با سعي و خطا بتوانيم به نتيجه مورد نظر برسيم بخصوص آنكه جرقه ايجاد آن تكنولوژي در كشور ديگري زده شده باشد.
نيروگاه زمين گرمايي
كاربردهاي انرژي زمين گرمايي به  طور  كلي به دو بخش عمده توليد برق و استفاده مستقيم از انرژي حرارتي طبقه بندي مي گردد به منظور توليد برق از انرژي زمين گرمايي، آب هاي داغ يا بخارات داغ طبيعي از درون چاه هاي حفر شده به سطح زمين هدايت شده و جهت به چرخش درآوردن توربين مورد استفاده قرار مي گيرند. آب داغ يا بخار داغ در نيروگاه هاي زمين گرمايي با گردش توربين هاي خاص و مولد هاي مربوطه باعث توليد برق مي گردد و برخلاف نيروگاه هاي سوخت فسيلي هيچ ماده سوختي در نيروگاه هاي زمين گرمايي به كار برده نمي شود توليد برق از منابع زمين گرمايي هم اكنون در بيش از ۲۰ كشور جهان صورت مي گيرد به  طوري كه مجموع برق توليدي از اين روش بيش از ۸۰۰۰ مگاوات مي باشد. انرژي زمين گرمايي برخلاف ساير انرژيهاي تجديد پذير (خورشيدي، بادي، امواج و غيره) منشأ يك انرژي پايدار به شمار مي آيد. چنان كه به طور مداوم و به صورت ۲۴ ساعت در روز و ۳۶۵ روز در سال مي توان با بار كامل از آن برق يا انرژي حرارتي توليد كرد. در صورتي كه ساير انرژيهاي نو، فصلي و وابسته به زمان و شرايط خاصي هستند.
توليد برق از انرژي زمين گرمايي در منطقه مشكين شهر اردبيل (نيروگاه ۱۰۰ مگاواتي)
در سال ۱۳۷۴ مطالعات و بررسي هاي مربوط به پروژه نصب نيروگاه يكصد مگاواتي زمين گرمايي در ناحيه مشكين شهر، توسط معاونت امور انرژي وزارت دفاع شروع گرديد و از سال ۱۳۷۵ با شروع فعاليت سازمان انرژي هاي نو ايران مديريت بر اجراي پروژه به اين سازمان محول گرديد. عمليات اجرايي فاز اكتشافي تكميلي آن مشتمل بر مطالعات ژئوفيزيك، ژئوشيمي و زمين شناسي از سال ۱۳۷۷ با همكاري مهندسين مشاور نيوزلند KML آغاز گرديده كه در سال ۱۳۷۸ خاتمه يافت. پس از مطالعات ژئوفيزيك سه نقطه براي حفر چاه هاي اكتشافي تعيين شد. پس از تعيين محل حفر اولين چاه هاي اكتشافي مناقصه اي بين المللي برگزار شد و شركت ملي حفاري ايران به عنوان برنده مناقصه حفر چاه هاي اكتشافي كه هر يك به عمق تقريبي ۲۰۰۰ متر خواهد بود تعيين گرديد.
قرار است اين نيروگاه طبق برنامه تنظيمي و با بهره گيري از حداكثر توان فني و مهندسي داخل كشور تا سال ۱۳۸۴ به بهره برداري برسد.
نيروگاه خورشيدي
پروژه نيروگاه خورشيدي ۲۵۰ كيلوواتي شيراز از نوع كلكتورهاي سهموي خطي در سال ۱۳۷۴ توسط معاونت امور انرژي وزارت نيرو تعريف و طراحي آن به دانشگاه شيراز واگذار گرديد. مديريت اين پروژه از اواخر سال ۱۳۷۷ و نظارت آن از آبان ماه ۱۳۷۹ به سازمان انرژي هاي نو ايران واگذار شد. عمليات اجرايي ساخت اين نيروگاه از ابتداي سال ۱۳۷۸ در ۱۵ كيلومتري پل فسا، نيروگاه چرخه تركيبي فارس آغاز گرديد كه به نظر مي رسد الان در فاز بهره برداري  باشد.
سيستم هاي فتوولتائيك
يكي از روش هاي سريع تبديل انرژي تابشي به انرژي الكتريكي و يا به عبارت ديگر سهل الوصول ترين نوع استفاده از انرژي خورشيدي استفاده از ماژول هاي فتوولتائيك مي باشد. تنوع موارد استفاده و قابليت هاي مختلف اين بخش باعث گرديد تا در تمام نقاط جهان مورد استفاده عام قرار گيرد.
پروژه ۳۰ كيلووات متصل به شبكه: اين پروژه در سال ۱۳۸۰ آغاز و در سال۱۳۸۱ به اتمام رسيده است. اين طرح اولين نيروگاه از نوع متصل به شبكه در كشور مي باشد. تا مدتي پيش بيش از ۲ مگاوات توسط اين واحد به شبكه تزريق گرديده است. فعاليت ديگر در اين زمينه پروژه نصب پايه هاي خورشيدي مي باشد. در راستاي اشاعه فرهنگ مصرف انرژي هاي پاك و همچنين بومي سازي استفاده از انرژي هاي خورشيدي در نيمه دوم سال ۱۳۸۱ طرحي با عنوان نصب پايه هاي خورشيدي در ادارات برق منطقه اي استان ها آغاز گرديد كه تا مدتي پيش اين طرح در اداره برق زنجان، توزيع زنجان، اداره برق قزوين و همچنين اداره برق آذربايجان به مرحله اجرا درآمده است. از ديگر اقدامات انجام گرفته و يا در حين اجرا مي توان برق رساني به چادرهاي عشايري و طراحي چراغ راهنمايي خورشيدي و... را نام برد.
نقش نيروگاه هاي آبي كوچك
استفاده از نيروگاه هاي آبي كوچك در كشور ما مي تواند عامل توسعه مناطق روستايي باشد و از طرفي مانعي در سر راه مهاجرت روستاييان به شهرها گردد و به دليل چند منظوره بودن اين تأسيسات جهت آبياري زمين هاي كشاورزي نيز مي توان از آنها بهره برداري نمود. در سال ۱۳۸۱ از چهار نيروگاهي كه توسط وزارت جهاد كشاورزي در دست بهره برداري بود، دو نيروگاه با قدرت نامي ۶۵ و ۱۲۵ كيلووات خارج از شبكه در استان هاي خراسان و گيلان، برق روستاهاي محل احداث نيروگاه (به ترتيب روستاهاي سردرود در خراسان و ارده در گيلان) را تأمين مي كنند و سه نيروگاه ديگر در استان هاي كهكيلويه و بويراحمد (نيروگاه آبي ياسوج با قدرت نامي ۲۵۰۰ كيلووات) و فارس با قدرت نامي ۲۲۵۰ كيلووات در شهرستان سپيلان و نيروگاه گاماسياب با قدرت ۲۸۰۰ كيلووات، انرژي توليدي خود را به شبكه برق كشور تزريق مي كنند. براساس آمار منتشر شده از سوي وزارت جهاد كشاورزي، توليد انرژي اين نيروگاه ها در سال ۱۳۸۱ به ۲۵ ميليون كيلووات رسيد كه نسبت به سال ۱۳۸۰ ، ۳/۷۳ درصد افزايش را نشان مي دهد. شايان ذكر مي باشد كه وظيفه احداث و بهره برداري از نيروگاه هاي آبي كوچك براساس نظر هيأت دولت به وزارت نيرو منتقل شد.
از پروژه هاي در دست اقدام مي توان عناوين ذيل را نام برد:
- مطالعه و اضافه كردن نيروگاه بادي در مناطق مختلف كشور بخصوص منطقه منجيل و رودبار در شمال ايران.
- مطالعه و پتانسيل سنجي و بهره برداري سيستم هاي توليد همزمان برق گرما و سرما (co-generation) در دست اقدام است.
- مطالعه و امكان سنجي استفاده از سيستم هاي ذخيره سرما (ice storage) جهت توليد يخ در ساعات غيرپيك تابستان و استفاده در ساعات پيك به منظور سرمايش با هدف پيك سايي در دست اقدام است و همچنين ديگر پروژه هاي ريز و درشت كه اميدواريم با يك سيستم مديريت توانمند و خلاق به نتيجه مطلوب و از پيش تعيين شده برسد.
به قول ظريفي، مشكل ترين كارها با اولين قدم شروع مي شود پس بايد براي بهبود امور اميدوار بود.

سايه روشن
كميسيون مشترك كويت و عراق براي حل مشكل برداشت از حوزه نفتي مشترك
011598.jpg
عراق و كويت براي توافق در زمينه برداشت از يك حوزه مشترك نفتي در مرز دو كشور كه يكي از دلايل عمده حمله نظام صدام حسين به همسايه جنوبي اين كشور و اشغال كويت بود مذاكرات خود را آغاز كردند.
به گزارش خبرگزاري فرانسه يك كميته مشترك عراقي، كويتي راه هاي هماهنگي دو كشور براي حل اختلاف هاي ديرينه و مشخص كردن سهم طرفين در اين حوزه نفتي و برداشت نفت از آن را بررسي و مشخص خواهد كرد.
حوزه نفتي «روميله» عراق كه دومين حوزه بزرگ نفتي در اين كشور محسوب مي شود از منابع مهم توليد نفت عراق است كه با وجود ۹۰۰ چاه نفت حفاري شده امكان برداشت روزانه يك ميليون بشكه نفت از اين حوزه وجود دارد.
برخي منابع خبري در عراق اخيراً با انتشار گزارش هايي از ربودن منابع نفتي اين كشور از سوي اميرنشين كويت خبر دادند.
منابع خبري يادشده از برداشت هاي غيرمتعارف كويت از اين حوزه نفتي خبر داده بودند. وزير نفت كويت در پي انتشار اين گزارش ها هرگونه برداشت كشورش از اين حوزه نفتي را تكذيب كرد.
هيأت كارشناسي دو كشور در هفته گذشته مذاكرات خود را براي بررسي نحوه برداشت از اين حوزه آغاز كرد. يك منبع نزديك به مذاكرات تأكيد كرد كه دو راه براي برداشت از اين حوزه وجود دارد. يك روش برداشت مشترك دو كشور از اين حوزه مانند توافق عربستان و كويت در يك حوزه مشترك است و روش ديگر واگذاري برداشت از اين حوزه به يك طرف خارجي است.
شيخ احمد فهدالصباح وزير نفت كويت اعلام كرده است كه براي پيش گيري از هرگونه اختلاف ميان دو كشور كميسيون مشترك به اين مسئله رسيدگي مي كند.
صدام حسين رئيس جمهوري سابق عراق پيش از حمله سال ۱۹۹۰ به كويت دولت اين كشور را به برداشت از اين حوزه نفتي متهم كرده بود و اين مسئله را دليل اصلي حمله به اين كشور قرار داده بود.

اقتصاد
اجتماعي
انديشه
سياست
سينما
فرهنگ
ورزش
|  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  سينما  |  فرهنگ   |  ورزش  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |