«آسمان باز» عنوان طرحي است براي اكران فيلم هايي با مضمون يا ساختار خاص كه از اواخر سال پيش در سه سينماي تهران به اجرا درآمد. براساس اين طرح آثاري كه از نظر معاونت سينمايي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي خاص شناخته مي شوند در يك زمان بندي نسبتاً كوتاه مي توانند در سينماهاي فرهنگ،۲ فلسطين۲ و ايران۲ براي مخاطبان خاص يا علاقه مندان اين گونه فيلم ها به نمايش درآيد. فيلمي كه در گروه آسمان باز نمايش داده مي شود اگر در هفته نخست به كف فروش دست پيدا نكند مشمول پرداخت يارانه مي شود و در صورتي كه از كف فروش فراتر رود تعداد سالن هاي بيشتري در اختيار خواهد گرفت.«چند تار مو» ساخته ايرج كريمي اولين فيلمي بود كه در گروه آسمان باز به نمايش درآمد و پس از آن فيلم هاي قدمگاه، خاموشي دريا، سيماي زني در دوردست، عاشق مترسك، كنار رودخانه و دانه هاي ريز برف راهي اكران آسمان باز شدند.فيلمسازان و دست اندركاران سينما درباره «آسمان باز» ديدگاه هاي متفاوتي دارند.
«ايرج كريمي» كارگردان سينما درمورد تشكيل گروه سينمايي آسمان باز مي گويد: درگذشته تعداد زيادي از فيلم هاي مخاطب خاص فرصت به نمايش عمومي درآمدن را به دست نمي آوردند وفرصت رقابت با فيلم هاي تجاري و بدنه اي سينما را پيدا نمي كردند. ازطرفي بعضي ازاين فيلم ها درخارج ازكشور موفقيت هايي بدست مي آورند و بازتابهاي گسترده اي دررسانه ها ومجامع سينمايي داخل وخارج ازكشور داشتند . اين قضيه ازنظر حيثيتي اصلا خوب نبود كه اين نوع فيلم ها دركشور سازنده اش اصلا به نمايش عمومي درنيايند. اساساً پس فكر اوليه تاسيس «گروه سينمايي آسمان باز» اقدامي موثري بوده است و اگر درعمل با حمايت بخش دولتي روبه رو شود شايد به جايي برسد كه نيازي به استفاده ازسوبسيد دولتي نداشته باشد، البته تحقق اين امر نياز به زمان دارد.
به اعتقاد كريمي براي استفاده مخاطبين از برنامه هاي اين گروه سينمايي بايد اطلاع رساني درستي انجام شود. با جا افتادن اين گروه سينمايي مردم عادي درديدن فيلم ها دچار اشتباه نمي شوند وبدون اطلاع به ديدن نوعي از فيلم ها بروند كه مورد توجه وسليقه آنها نيست.
ايرج كريمي مي گويد: نكته مهم درطرحهاي بزرگ امروزي تبليغ به معناي اطلاع رساني است، اين امر درمورد فيلم هاي مخاطب خاص نكته با اهميتي است منظورم از تبليغ به عنوان ترغيب نيست در تبليغات فيلمي مثل دوئل از بازيگراني كه حضور اندكي درفيلم داشتند در پوسترها و بيلبوردهاي تبليغاتي فيلم استفاده گسترده اي انجام گرديد و مردمي كه به خاطر ديدن بازي اين بازيگران به سينما مي روند ممكن است از حضور كوتاه مدت آن بازيگران احساس سرخوردگي و فريب بكنند ولي جنبه هاي ديگر فيلم مثل اكشن اسپيشيال افكت و جلوه هاي ويژه ممكن است آنها را راضي كند وبه نوعي جبران مافات انجام دهد ولي درمورد مخاطبان فيلم هاي خاص بايد شيوه اطلاع رساني خاص اعمال گردد.
وقتي كه فيلم چند تارمو دراين گروه اكران شد شرايط اكران اوليه دوهفته بود واگر فيلم به كف فروش مورد نظر دست پيدا مي كرد. نمايش فيلم ادامه مي يافت، اما نكته جالب اين است كه يك فيلم حداقل ده يا ۱۴روز بعد از اكرانش تازه بازتابهاي مطبوعاتي اش شروع مي شود. قضيه بازتابهاي مطبوعاتي درمورد فيلمهاي مخاطب خاص خيلي اهميت دارد.چون همان كاركرد به معناي اطلاع رساني را انجام مي دهد خود اين نقدها و تحليل ها مي تواند باعث ترغيب تماشاگر براي ديدن فيلم باشد . درمورد فيلم چند تارمو سينماهاي نمايش دهنده دو روز اول زمان نمايش فيلم را اصلا انجام ندادند و عملاً اكران فيلم ۱۲روزشد.
تازه وقتي فيلم ازاكران عمومي خارج شد اولين گفت وگوها ونقدها درباره فيلم در مطبوعات به چاپ رسيد وبه همين دليل خيلي از مخاطبان فيلم عملاً ازديدن فيلم محروم شدند. چون ازاكران فيلم ديرمطلع شده بودند وكل تبليغ فيلم منحصر شده بود به يك بيلبورد مشترك با ۳ فيلم ديگر اين گروه كه اصلاً توجه كسي را به خود جلب نمي كرد .
دركل فكر مي كنم فكر اوليه ايجاد گروه داراي حسن نيت ازسوي وزارت ارشاد و شخص سيد ضياء هاشمي به عنوان مسئول گروه سينمايي آسمان باز بوده است ولي متاسفانه درايران هركاري درشروعش چون خيلي توام با دورانديشي و سنجيد گي نيست درابتدا لنگ لنگان كارش راشروع مي كند ودراين ميان فيلم چند تارمو به عنوان اولين فيلم اين گروه تبديل به گوسفند قرباني شد.
«منوچهر محمدي» تهيه كننده سينماي ايران در مورد تشكيل گروه سينمايي آسمان باز گفت: به هر حال بخشي از توليدات سينماي ايران مربوط به فيلم هاي خاص است و طبيعتاً اين نوع فيلم ها اگر در كنار فيلم هاي مخاطب عام و سينماي بدنه اي اكران شوند، فرصت و امكان پيدا كردن مخاطبانش را نخواهند يافت و عملاً دچار لطمه خواهند شد.وي افزود: فيلم هاي مخاطب خاص بايد در يك فرايند چندساله اكران شوند تا مخاطبان واقعي خود را به مرور جذب كنند. تجربه ايجاد گروه آسمان باز به لحاظ اجرا تجربه اي جديد در سينماي ايران محسوب مي شود و بايد در جهت كامل شدن آن تلاش شود. به طور طبيعي هر كاري در ابتدا دچار ضعفها و كاستي هايي است.
ضعف عمده و اساسي اين گروه ضعف بنيه تبليغاتي است و به همين دليل است كه اين گروه و فيلمهايش براي مخاطبين ناشناخته باقي مانده است و جا دارد با برنامه ريزي مشتركي از سوي وزارت ارشاد، بنياد سينمايي فارابي و پخش كننده و توليدكنندگان اين آثار در جهت سرمايه گذاري در زيرساخت هاي تبليغاتي اين گروه انجام شود. اگر اين اقدام صورت پذيرد و حداقل يك سالي تداوم يابد به طور طبيعي گروه براي همه مخاطبان شناسايي خواهد شد و طبق جداول نمايشي از قبل طراحي شده دست به انتخاب فيلم مورد نظر خود مي زنند.
«مهدي نوربخش» كارگردان سينما در مورد گروه سينماي آسمان باز گفت: ايجاد اين گروه براي آغاز يك شيوه جديد در اكران فيلم خاص و متفاوت بوده است. موفقيت يا عدم توفيق اين طرح در آينده معلوم خواهد شد، ولي نكته اي كه بايد به آن اشاره كنم در مورد اكران فيلم «عاشق مترسك» در اين گروه سينمايي است. با وجود خط داستاني جذاب و استفاده از هنرپيشه هاي مطرح سينما و تلويزيون به علت ضعف در اطلاع رساني اصلاً از اكران آن راضي نيستم. تا فيلم بخواهد ديده شود خيلي سريع از اكران خارج شد و حتي بعضي از عوامل فيلم متوجه اكران آن نشدند.
وي افزود: در تمام دنيا فيلم هايي كه قابليت فرهنگي دارند از فيلم هاي تجاري و سرگرم كننده تفكيك مي شوند و برخوردهاي متفاوتي چه در نوع اكران و چه در نوع تبليغات با آنها انجام مي شود.
«نوربخش» خاطرنشان كرد: اگر فيلمي در زمان اكران مخاطب شناسي نشود و فقط آن را در گروه به اكران درآورند بالطبع مخاطبان اصلي اش را از دست مي دهد. فيلم هاي مخاطب خاص هم بايد در ميان دانشجويان، افراد فرهنگي و مطلع شناسانده شوند. در سينماهاي دنيا هم براي تبليغ اين نوع آثار از مراكز دانشجويي، فرهنگي، مجلات سينمايي و ايميل هاي شخصي استفاده مي كنند.
وي تاكيد كرد: قبل از اكران فيلم «عاشق مترسك» هيچ مسئولي درباره اين كه تبليغ فيلم بر عهده كارگردان و تهيه كننده است صحبتي نكرد. فقط براي نشان دادن پوستر و عكس هاي فيلم با ما تماس گرفتند و عنوان كردند فيلم هاي گروه سينماي آسمان باز براي مخاطبانش شناخته شده است و احتياج به تبليغات و نصب بيلبوردهاي خياباني ندارد و به نوعي مخاطبينش تضمين شده است. وي افزود: در تمام دنيا پخش كننده هاي آثار تجاري و هنري مثل كمپاني «ام كازا» كه پخش فيلم هاي «عباس كيارستمي» و محسن مخملباف را در جهان انجام مي دهد به كارگردان ها نمي گويد خود شما تبليغ فيلم هايتان را انجام دهيد و هيچ پخش كننده اي نمي تواند سلب مسئوليت در اين مورد انجام دهد. به هر حال گروه سينماي آسمان باز يك گروه سينمايي است و شركت سينما گستر به عنوان پخش كننده فيلم هاي آن انتخاب شده است پس بايد به تعهداتش به طور كامل عمل كند.
«ابراهيم وحيدزاده» ، كارگردان سينما در مورد گروه سينمايي آسمان باز گفت: به نظرم فكر ايجاد اين گروه كار خوبي بوده است. برخي از فيلم ها بودند كه امكان نمايش پيدا نمي كردند به دليل آن كه مخاطبان خاص و محدودي داشتند. صاحبان سينماها هم ترجيح مي دادند براي سود مالي بيشتر فيلم هايي كه داراي مخاطب عام هستند به نمايش دربياورند.
وي در ادامه افزود: به همين دليل شاهد انبوهي از اين نوع فيلم ها بوديم كه بر روي هم انباشته شده بودند و سرمايه اي كه از تكاپو بازمانده بود. مهم تر از اين مخاطبان اين نوع آثار امكان دستيابي و ديدن اين فيلم ها را نداشتند.
كارگردان «معادله» تاكيد كرد: حالا با ايجاد گروه سينمايي آسمان باز اين امكان هم براي توليدكنندگان اين نوع فيلم ها و هم براي علاقه مندان فراهم شد تا بتوانند فيلم ها را بر پرده سينما ببينند.
وي در مورد اكران دوهفته اي فيلم هاي گروه آسمان باز گفت: طبيعتاً اين نوع فيلم ها هرچه زمان بيشتري براي اكران داشته باشند براي فروش آنها بهتر خواهد بود، زيرا بايد مخاطبين اين نوع فيلم ها را ببينند و با تبليغ دهان به دهان به ديگر علاقه مندان، ديدن فيلم را توصيه كنند.
اين قضيه با توجه به عدم بضاعت كافي براي تبليغات گسترده اين نوع فيلم ها راه حل مناسبي خواهد بود و اگر امكاني فراهم شود كه صدا و سيما به خاطر متفاوت و با ارزش بودن اين نوع آثار تبليغات تلويزيوني رايگان انجام دهد، گام مهمي در ايجاد موقعيت فروش بهتر آنها برداشته خواهد شد.
ابراهيم وحيدزاده افزود: اقدام بعدي كه مي شود انجام داد اكران همزمان چهار فيلم در يك سينما و در سانس هاي مختلف و با مدت زمان طولاني است و بدين ترتيب با اعمال اين سيستم چرخشي زمان اكران فيلم ها از دو هفته به چندين ماه افزايش مي يابد.
وي در مورد مرزبندي ميان فيلم هاي خاص و عادي گفت: بايد اين مرزبندي به نوعي وجود داشته باشد و در اصل بايد حمايت بيشتري از فيلم هاي خاص به عمل آيد چون سازندگان اين آثار خواسته اند فيلم هاي فرهنگي و متفاوت توليد كنند و تلاشي صادقانه انجام داده اند براي تماشاچي آگاه و فرهيخته و كساني كه فيلم را صرفاً به عنوان سرگرمي نگاه نمي كنند.
فرشيد
