ساختمان اوليه دانشكده كشاورزي كه در سال 1306 هجري شمسي تاسيس شده است، ساختماني آجري داراي نما و كالبدي قلعه مانند با برج و باروهايي به سبك و سياق قلاع قديمي و تا حدودي فرنگي است
مهدي افشار اصل
دانشكده كشاورزي كرج، وابسته به دانشگاه تهران، باسابقه ترين دانشكده دانشگاه تهران و همچنين از جمله قديمي ترين دانشكده هاي كشور است كه داراي وجهه بين المللي بوده و استادان و دانشجويان داخلي و خارجي بسياري در آن به تعليم و تعلم مشغول بوده و هستند . گذشته از ويژگي هاي علمي و تخصصي بالاي آن كه مورد توجه مجامع علمي و فني بين المللي است و منظور نظر اين گزارش نيست، به لحاظ فضايي و كالبدي نيز داراي يكي از زيباترين سايت هاي دانشگاهي كشور است كه طي ساليان بسيار و با برنامه ريزي ، طراحي و اجراي بسيار هوشمندانه، كارا و زيبا شكل گرفته است.
مكان دانشكده كشاورزي كرج ابتدا با نام مدرسه فلاحت در كنار ده كرج انتخاب شد و به همين لحاظ از موقعيت و امتيازات بسيار ممتازي برخوردار شد . قرارگيري دانشكده كشاورزي كرج در كنار ده كرج، كاروانسرا، امامزاده و همچنين رودخانه كرج و حق آب هاي آن، دره رودخانه كرج و باغات آن، باعث شد دانشكده كشاورزي به لحاظ كالبدي و فضايي داراي روح و استخوان بندي بسيار زيبا و قدرتمندي شود. علاوه بر موقعيت ممتاز و ويژگي هاي كالبدي و عمومي آن، بايستي از ساختمان هاي گوناگون و بسيار زيبا و ارزشمند آن نام برد كه در نوع خود بي نظير و هر كدام، از آثار منحصربه فرد معاصر معماري ايران محسوب مي شود. اين ساختمان ها در تاريخ نگاري معماري و سبك هاي معماري ايران به هيچ عنوان قابل چشم پوشي و اغماض نيستند لكن باعث بسي تاسف است كه تاكنون مورد كمترين توجه و پاسداري واقع نشده اند و بدتر از آن بعضا تخريب شده يا در وضعيت بسيار نامطلوبي به سر مي برند. از جمله ساختمان هاي ارزشمند آن مي توان به موارد زير اشاره كرد .
۱ـ ساختمان اوليه دانشكده كشاورزي در سال 1306 هجري شمسي تاسيس شده است. اين ساختمان آجري داراي نما و كالبدي قلعه مانند با برج و باروهايي به سبك و سياق قلاع قديمي و تا حدودي فرنگي بوده و درحال حاضر به عنوان موزه تاكسيدرمي منحصربه فرد دانشكده، داراي كلكسيون بسيار ذي قيمت و ارزشمندي از انواع جانوران و گونه هاي جانوري داخلي و خارجي است .
۲ ـ ساختمان ديگر دانشكده كشاورزي كاخ سليمانيه بوده كه از يادگارهاي دوران فتحعلي شاه قاجار و داراي تزئينات بسيار مجلل و زيبايي است. اين ساختمان واجد تمامي خصوصيات معماري التقاطي و زيبا و ارزشمند دوران قاجاربوده و از جمله آثار ثبت شده ميراث فرهنگي است. متاسفانه به دليل قرارگرفتن اين ساختمان در كنار مدرسه دانشكده و تردد دانش آموزان طي ساليان دراز و همچنين عدم مراقبت و مرمت موثر از اين بنا، بسياري از تزئينات ارزشمند آن از بين رفته و در زير دست و پاي دانش آموزان از بين رفته است. لازم به ذكر است كاخ سليمانيه به همراه باغ و ساختمان هاي ملازمين و همراهان امرا و پادشاهان، يك مجموعه ييلاقي و اقامتي را تشكيل مي داده است كه طي چند سال اخير مجموعه ساختمان هاي ملازمين به دليل طرح هاي توسعه دانشكده تخريب شده است. اهميت ساختمان كاخ سليمانيه تا بدانجاست كه در سفرنامه هاي ايران شناسان 200 ساله اخير بطور مكرر از آن نام برده شده است.
۳ـ ساختمان و اثر ارزشمند ديگري كه امروز در سايت دانشكده كشاورزي واقع شده، ساختمان امامزاده حسن است كه گنبد و گلدسته هاي زيباي آن در انبوه درختان سر به فلك كشيده باغ هاي بوتانيك دانشكده در تمام فصول سال مناظري بديع و چشم نواز مي آفريند. ساختمان اول امامزاده احتمالا به دوران صفويه بازمي گردد كه در كنار كاروانسرا و ده كرج واقع شده بود.
۴ـ در ادامه بايستي از ساختمان هاي اداري و آموزشي دانشكده نام برد كه داراي چارچوب و ساختاري كلاسيك مانند ساختمان هاي ترويج و آموزش كشاورزي، ساختمان كلاس هاي مركزي و ساختمان تربيت بدني يا ساختاري مدرن مانند ساختمان گروه آبياري و خاكشناسي كه از جمله زيباترين ساختمان هاي مدرن ساخته شده در ايران است نام برد؛ اين ساختمان ها و بسياري ديگر، همگي مربوط به اويل قرن حاضر بوده و در نوع خود درايران و در كرج بي نظير و بسيار ارزشمند هستند .
۵ـ نهايتا مي توان از يك دوجين از ويلاهاي كوچك و بزرگ و همچنين ميهمانسراي آجري آن نام برد كه درانبوهي از باغات و درختان سر به فلك كشيده و در قالب بافتي زيبا و ييلاقي شكل سازمان يافته اند .
علاوه بر ساختمان هاي ارزشمند آن بايستي به پوشش گياهي فوق العاده دانشكده كشاورزي كرج اشاره كرد كه اگر از ساختمان هاي نام برده شده ارزشمندتر نباشد، كم اهميت تر نيز نيست. پوشش گياهي دانشكده كشاورزي كرج در قالب مجموعه اي از باغ هاي بوتانيك، جنگل هاي مصنوعي، خيابان هاي مشجر، پرچين ها و باغات، جاي گرفته و شاكله اصلي دانشكده بر پايه انبوهي از درختان سالخورده و كهن باقي مانده از كرج قديم شكل گرفته است . تنوع خيره كننده گونه هاي گياهي موجود در باغات گياه شناسي آن، در كنار درختان تنومند و سربه فلك كشيده و جوي ها و حوض هاي كوچك و بزرگ و انعكاس آنها در جاي جاي محوطه و همچنين رودخانه كوچك و پيچ در پيچ آن در لابه لاي درختان، محيطي بسيار مناسب، زيبا و آرام براي مطالعه دانشجويان و علاقه مندان به گياهان را فراهم آورده است .
لكن چندي است احداث ساختمان هاي جديد و تخريب يا مرمت ساختمان هاي قديمي كه به لحاظ حرفه اي بسيار غير فني، مبتديانه و غير مسئولانه انجام مي شود و نيز قطع گسترده درختان كهنسال آن كه به هيچ عنوان جايگزين ندارند، به سرعت چهره آرام و موقر دانشكده را دستخوش تحولات ناخوشايندي كرده است .
قطع بدون وقفه درختان كهنسال دانشكده كشاورزي به بهانه هاي گوناگون، با توجه به عدم جايگزيني و مراقبت از درختان منحصر به فرد آن كه حداقل طي چند زمستان گذشته منجر به افتادن و شكستن تعداد بسياري از آنها شده است از طرفي و احداث ساختمان هاي بسيار بزرگ، نامانوس و مغاير با حال و هوا و اصول اوليه شكل گيري دانشكده كشاورزي در محوطه باغ مانند جلو ابنيه قديمي و به تازگي در محوطه باز و بسيار زيباي زمين بازي مركزي دانشكده و همچنين در آخرين اقدام در محل تخريب يكي از زيباترين ساختمان هاي مسكوني كه به جرات مي توان گفت از زيباترين ساختمان هاي ساخته شده در طول عمر ساختمان سازي در شهر كرج بزرگ است، با توجيه تامين فضاهاي گوناگون آموزشي و اداري و با چهره هاي چندگانه و ناموزون و نيز اقدام به نوسازي ها و مرمت هاي بسيار غيرحرفه اي و غيرفني ساختمان هاي قديمي، بدون توجه به ويژگي هاي كالبدي، شكلي و ساختماني آنها ، همگي منجر به دگرگوني فرم و سازمان انديشيده شده اوليه آنها به اشكال و احجام نامربوط و ناشايست فعلي شده است. لكن هنوز چشماني آگاه و طبعي حساس ببايد تا از ميان انبوه درختان سالخورده ، سبز و سربه فلك كشيده آن سالهاي نزديك، ويراني و بي هويتي آن را دريابد.
علاوه بر موارد ذكرشده مي توان گفت با توجه به قدمت و جايگاه دانشكده كشاورزي در شهر كرج كه همزمان با آغاز رشد و توسعه شهر شكل گرفته و به عنوان يكي از اركان اصلي تغيير و تحولات آن مطرح بوده است، هم اكنون نيز بايستي از نقاط قوت و بالندگي شهر كرج محسوب شود و نقش قابل توجهي در برنامه ريزي هاي آينده شهر بازي «ند. به عبارت ديگر دانشكده كشاورزي كرج تنها يادگار باقيمانده از دوران سرسبزي شهر و تنها اثري است كه به عنوان سندي معتبر بازگوكننده تاريخ پربار و رشك برانگيز چند دهه گذشته شهر است. از اين رو بايستي جهت حفظ اين آخرين يادگار تاريخ شهر، تلاش و كوشش شود تا همانطور كه دانشگاه تهران به عنوان سايتي ويژه و فرهنگي، جزو آثار ثبت شده سازمان ميراث فرهنگي قرار گرفته است، دانشكده كشاورزي كرج نيز با توجه خاص مسئولان مربوط، اعم از دانشگاه تهران، دانشكده كشاورزي، شوراي شهر و سازمان ميراث فرهنگي، به عنوان يكي از ثروت هاي ملي و ميراث تاريخي و فرهنگي كشور ثبت شده تا از دستبرد آگاهانه يا ناآگاهانه بي امان جسم و جان آن جلوگيري به عمل آيد و به عنوان يادگاري براي آيندگان باقي بماند.

فرناز كيميا مدرس معماري دانشگاه آزاد اسلامي- سال گذشته ميلادي، برترين تيم هاي اروپايي در پيكار قهرماني فوتبال، موسوم به جام ملت هاي اروپا (يوروكاپ)، به مصاف هم رفتند؛ اين يك طرف ماجرا بود، در رقابت براي انتخاب بهترين استاديوم، از ميان 10استاديومي كه براي تورنمنت ساخته شده بودند - امري كه براي كشور ميزبان، پرتغال، 780 ميليون دلار هزينه دربرداشت- مقام نخست به طراحي كوچكترين استاديوم اختصاص يافت؛ «براگا»، شهري تاريخي در شمال پرتغال. استاديومي 30 هزار نفري كه از همه استاديوم هاي جديد كوچكتر بود، ميزباني دو مسابقه از 31 مسابقه (كه از 12 ژوئن تا 4 جولاي برگزار شد) را بر عهده داشت، اما اين امر باعث نشد تا طرفداران فوتبال از راهپيمايي به منظور بازديد از ميدان روبازي كه مناظري شاعرانه دارد، منصرف شوند، آنان نيز همچون زائران مذهبي كه سالهاست از اين شهر 115 هزار نفري بازديد مي كنند، از خود رغبت نشان دادند.
استاديوم به صورتي غير رسمي به عنوان نشانه اي ملي اعتبار يافت؛ عموم اروپايي ها به دليل برخورد نامتعارفي كه با يك استاديوم صورت گرفته، به اين بنا علاقه مند شدند. بنا از فرم رايج استاديوم ها تبعيت نكرده، با تركيبي متشكل از جايگاه تماشاچيان در دو ضلع موازي و دو انتهاي گشوده، نماي ناصاف و صخره اي، كوهستان مجاور را در يك سمت و منظري از مركز شهر را در سمت ديگر به تصوير مي كشيد!
از جمله مظاهر بسيار چشمگير و به لحاظ فن آورانه، بسيار چالش برانگيز «براگا»، سقف هاي معلق بتني است كه روي سكوي تماشاچيان كنسول شده، تا نزديكي محدوده زمين بازي پيش مي آيند و ميدان را در معرض نور خورشيد قرار مي دهند؛ به عنوان شاهكاري در زمينه مهندسي و اجرا، كابل هاي مقاوم مابين سكوهاي بتني آويخته شده اند و سايبان ها را نگه مي دارند. جبهه كوهپايه اي به  عنوان سومين ديوار محصور كننده عمل مي كند. بهترين ديد مسابقه فوتبال، از جبهه طولي ميدان است، بويژه كه امروزه تلويزيون در شكل گيري درك اروپاييان از فوتبال سهم بسزايي داشته است. در اين ميان، علاقه مندان فوتبال درباره شوت هاي ناموفقي كه با تغيير مسير به بدنه كوه اصابت كرده يا به دره پاييني پرتاب مي شدند، مزاح مي كردند!
موضوع مكانيابي استاديوم، از آن نظر كه مي توانست به عنوان عاملي موثر، سهم بسزايي در ايجاد مناظر زيبا و جذابيت بصري داشته باشد، حائز اهميت بود. معمار، معدن گرانيت قديمي شهر را به دليل دارا بودن جذابيت مناظر آن برگزيد: «پر كردن حفره موجود در كنار معدن، با يك استاديوم فوتبال ايده اي ناب و عالي به نظر مي رسيد؛ هر چند ميليون ها متر مكعب گرانيت اضافي منفجر شدند تا بنا درون كوه جا گيرد...».

دكتر سيروس باور- باشگاه، فضايي است اجتماعي كه راه را براي تجاربي تازه باز مي كند، به همان گونه كه از زمان هاي قديم، در اقوام مختلف، فضاهاي متعددي، هر كدام به صورتي اين گردهمايي ها رابه منظور آشنايي ها، در رابطه قراردادن فرهنگ ها، تجارب و هنرها، ايجاد مي كرده اند، امروز در مقياس هاي كوچكتر و خصوصي تر، به صورت مراكز تجمع، گردهمايي هاي ورزشي، هنري، علمي و ... فضاهايي در مكان هاي مختلف شهري و حومه شهري به وجود آورده اند كه گروه هاي مختلف جامعه كه به  صورتي با يكديگر هماهنگي دارند، اوقات فراغت خود را در آن فضاها بگذراند كه در فرهنگ امروزي به نام باشگاه معرفي شده است.
باشگاه دانشگاه تهران، اثر ماكسيم سيرو، در مجموعه ساختمان هاي احداث شده در دانشگاه تهران قرار دارد كه موقعيت شهري آن بستگي به محل استقرار دانشگاه در سطح شهر تهران دارد. مكان انتخاب شده براي باشگاه براساس طرح تهيه شده توسط آندره گدار در ضلع جنوب غربي محوطه دانشگاه قرار دارد كه خود داراي ورودي جداگانه اي از خيابان 16 آذر در ضلع غربي دانشگاه است،  به  طوري كه ترددهاي مربوط به آن مي تواند جدا از ترددهاي دانشگاه براحتي انجام پذيرد. در سمت جنوبي باشگاه زمين وسيع مشجري است كه مربوط به باغ دانشگاه مي شود و اطراف ساختمان باشگاه را تراس بندي هاي متعددي در برگرفته است كه به خاطر شيب زمين، طبقه طبقه پايين مي آيد. ورودي اصلي باشگاه رو به سوي شرق دارد كه از يكي از خيابان هاي اصلي دانشگاه مي توان به ساختمان رسيد. اين ساختمان داراي ابعادي است به طول و عرض 50 متر در 50 متر و داراي محوطه اي است براي توقف خودروهاي مربوط به آن.
باشگاه دانشگاه، همان طور كه از اسم آن بر مي آيد داراي عملكردي متفاوت با دانشكده ها است، بنابراين منطقي است كه نمود و شكل پذيري معماري آن هم با ساير دانشكده هاي واقع در محوطه متفاوت باشد.
شيوه معماري آن از نقشه آزاد و غير قرينه تبعيت مي كند، شكل و نمود معماري با توجه به ساير كارهاي همزمان، همانا شيوه معماري اوايل مدرن ايران است كه با توجه به نارنجستان مركزي و آلاچيق آزاد، ولي مسقف ابتداي ورودي و حجم هاي استوانه اي كه در نماي جنوبي قرار دارد، از بياني روح پرور و رمانتيك برخوردار است، بنابراين جزو ساختمان هاي شيوه رمانتيسم ملي محسوب مي شود.
باشگاه دانشگاه داراي دو عملكرد اصلي است: اول قسمت تفريحي و فضاهاي لازم براي استفاده از وقت آزاد، دوم فضاي اداري آن.
در همكف، سالن بزرگ غذاخوري و فضاهاي ديگري قرار دارد كه به نام تالارهاي يك و دو و سه ذكر شده است كه چند منظوره هستند و يك سالن بزرگ ديگر كه مربوط به دفتر روابط باشگاه است. در وسط اين فضاها، نارنجستان (پاسيو) بزرگي است كه از يك طرف به راهروي بين فضاها و از طرف ديگر به آلاچيق زيبايي محدود مي شود كه جو زيبا و دلنشيني را در محيط خارجي باشگاه ايجاد مي كند و باعث شادي روح و روان شده و خستگي كار روزانه را برطرف مي كند. در سرتاسر ضلع جنوبي، تراس روبازي است كه از سطح باغچه روبه روي آن بلندتر است و باعث مي شود كه زاويه ديد بهتري براي تماشاگران به وجود آيد. سطح بالا شامل تعداد زيادي فضاهاي كوچك اداري و ملحقات آن است. اضافه بر اينها، اين باشگاه داراي چند فضاي خوابگاهي هم هست كه احتمالا در زمان تهيه طرح، بدين منظور پيش بيني شده بوده كه مورد استفاده استادان ميهمان قرار گيرد.
نمود معماري باشگاه، زيبا، ساده بدون تزئينات و بالاي پنجره ها داراي قرنيزهاي بتني ادامه دار است كه در تحكيم خطوط و حجم كشيده و افقي باشگاه مؤثر است و سايه باني است روي پنجره هاي بزرگ و كشيده آن. اين قرنيز هاي بتني بالا و زير پنجره ها در بيشتر كارهاي معماري آن دوره به چشم مي خورد و يكي از ضوابط و اصول فني معماري را به وجود مي آورد. اين بنا از سازه بتن مسلح ساخته شده كه جزء پيشروترين تكنيك هاي سازه اي زمان محسوب مي شده و بيشتر ساختمان هاي همدوره بنا داراي همين تكنيك است. در نتيجه داراي استحكام و غنايي است از ايستايي بنا. ديوارهاي خارجي از مصالح متداول و آجرفشاري ساخته شده كه روي آن را به صورت جالبي با سيمان اندود كرده اند كه بيشتر ساختمان هاي آن دوره به همين صورت ساخته و اجرا شده اند، در نتيجه هماهنگي و تداوم معمارانه اي را در كارهاي معماري زمان خود به جاي گذارده و مشخصه بيان معماري آن دوره است.
باشگاه دانشگاه يكي از ساختمان هاي زيبا، جالب (رمانتيك) دوره خود تا امروز است كه اگر با همان نيت و تصور از آن استفاده شود، مي تواند بار بازدهي رواني ومعنوي بيشتر و بهتري داشته باشد.

ونداد رهباني - عوامل گوناگوني بر روند پيشرفت جوامع بشري موثرند كه از آن جمله مي توان به عواملي نظير اقتصاد، جامعه شناسي، سياست، پيشرفت هاي علمي، فلسفه و... اشاره كرد كه همگي اين عوامل بر دگرگوني هاي هنر و معماري نيز بسيار موثرند؛ اين تحولات در معماري، آنگونه كه چارلز جنكز (منتقد شهير معاصر)، از آن ياد مي كند، با دوره مدرن آغاز مي شود و سپس با دو دوره پست مدرن و ليت مدرن پي گرفته مي شود.
مدرنيسم در معماري، پس از انقلاب صنعتي و از حدود سال 1920 م آغاز مي شود. به  لحاظ شناخت شناسانه، معماران مدرن به يك سبك جهاني و شايد بتوان گفت به نوعي بي سبكي معتقد بودند. در معماري مدرن، فرم ناشي از عملكرد است. ساختمان حاصل از سبك در معماري مدرن داراي صراحت بيان است، فرم انتزاعي و داراي خلوص و سادگي است. از آنجا كه معماري مدرن نفي كننده تاريخ است، لذا ضد هر گونه تزئينات، تمثيل و استعاره اي است كه رجعتي به تاريخ قلمداد شود. در حقيقت معماري مدرن بر اساس اصالت برنامه شكل مي گيرد و در آن عملكرد، نقش مهمي را ايفا مي كند؛ بدين معني كه سازماندهي فضايي پروژه تحت تاثير مستقيم اقتصاد قرار دارد و پروژه بر مبناي اقتصادي ترين وضعيت عناصر برنامه به وجود مي آيد و فرم، صورت اقتصادي طرح است! فرم، عنصري جبري است كه ناشي از عملكرد و برنامه است و زيبايي شناسي آن زيبايي ماشيني و منتج از فن آوري است.
پس از سال 1960م، دو گرايش جديد پست مدرن و ليت مدرن، رخ مي نمايند، هر يك داراي گرايش هاي مجزايي هستند، حتي ادامه تفكرات اين سبك ها تا سالهاي اخير هم قابل پيگيري است. در انديشه معماران پست مدرن، سبك به صورت دوگانه اي به وجود مي آيد و داراي ظاهري عامه پسند و طرفدار عقايد جمع است. معماران اين دوره كه ديگر معماري مدرن را كارآمد و آرماني نمي يابند، با رجعت به گذشته و تاريخ معماري، نشانه هايي را از آنها در معماري خود مورد استفاده قرار مي دهند.در معماري پست مدرن نئوكلاسيك، برنامه طرد مي شود و فرم فارغ از برنامه شكل مي گيرد؛ در واقع اين فرم ها هستند كه مسئله اصلي معماري را تعريف مي كنند. فرم هاي اسطوره اي ولي بي زمان. اين معماري با برداشت هاي تاريخي و استفاده از الگو هاي كلاسيك نظير تقارن، تعادل، تبديل كثرت به وحدت و... فرم هاي انتزاعي را خلق مي كند كه برنامه و عملكرد در ادامه درون آن گنجانده مي شود.
براي معمار پست مدرنيست علي السويه است كه يك كتابخانه طراحي شود يا يك موزه، يك مدرسه يا يك كارخانه، او تصوير سازي كرده، تمثيل ها و استعارات تاريخي را از متن موجود برداشت مي كند، به طرزي مملو از تزئينات آلي و كاربردي، سپس در نهايت، عملكرد در قالب فرمال ريخته مي شود و شكل مي گيرد، حتي به قيمت تغييراتي در برنامه!
انديشه ليت مدرن معتقد به سادگي ناخودآگاه است؛ معمار ليت مدرن، واقع بين و معتقد به هر فرمي است كه حاصل آيد. ساختمان حاصل از اين سبك داراي فرمي تنديس گونه است، فرمي رمز آلود با تكرار فوق العاده و خلوص! اين بناها در عين سادگي، پيچيده هستند و داراي دوگانگي و اشاراتي مبهم. معماران ليت  مدرن همانند اسلاف خود با تمثيل و استعاره مخالف هستند،ليكن، طراحي آنها به گونه اي است كه با ساختمان و سازه به مانند تزئينات برخورد مي شود. بناهاي اين سبك بسيار پرزرق و برق و تكنيكي است، قسمت اعظم زيبايي شناسي آنها نتيجه زيبايي ماشين است، البته با تعابيري نو از آن....
در سال هاي اخير گرايش هاي جديدي را در معماري شاهد هستيم كه تقريبا همه آنها منتج از اين سه جريان عمده هستند كه بعضي از آنها را مي توان به طور مشخص به عنوان سبكي خاص نام برد، اما تكثر طرز تفكرات حاكم بر معماري امروز جهان به حدي است كه مي توان با توجه به انديشه، نحوه طراحي، گرايش و موضع گيري معماران نسبت به معماري، سبكي خاص را براي هر معمار قائل شد، به طور مثال سبكي كه براي معماري فرانك گري قائل هستيم يا سبك معماري افرادي نظير آيزنمن يا دانيل ليبسكيند كاملا متفاوت است و آنها را نمي توان در يك قالب گنجاند و در عين حال نمي توان نام يك سبك خاص را روي آنها گذاشت بلكه هريك از آنها بر اساس انديشه و استراتژي خود داراي سبكي منحصر به خويش هستند. البته ممكن است سبك كاري آنها توسط افراد ديگري مورد استفاده و اقتباس قرار گيرد. در ايران نيز، علي الخصوص در دهه اخير، رويكردهايي خاص به معماري شكل گرفته است كه در نگاهي عام مي توان به صورت يك رسته بندي كلي، حضور و نوع نگاه به معماري در بين گروه هاي مختلف مطرح در كشور را طبقه بندي كرد.

يادمان ورودي شهر قم
تنها يك هفته به تحويل نهايي آثار به دبيرخانه مسابقه يادمان ورودي شهر قم واقع در جهاد دانشگاهي دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران، باقي است.
در اين رقابت كه به منظور ارتقاي كيفيت محيطي ورودي اصلي شهر قم وهمچنين تقويت هويت شهر، تحت عنوان كطراحي يادمان ورودي اصلي شهر قم و فضاي اطراف آن» از سوي شهرداري قم برگزار مي شود، متخصصان حقيقي و حقوقي در زمينه هاي معماري طراحي شهري و مجسمه سازي مي توانند حداكثر تا تاريخ 17/3/84 طرح هاي خود را به دفتر مسابقه تحويل دهند.
مجموعه المپيك توكيو
اين مجموعه براي بازي هاي المپيك ژاپن در شهر توكيو بنا شده است. معمار اين مجموعه كنزو تانگه  (كه اخيرا در 90 سالگي فوت كرد) است. المان هاي اصلي مجموعه عبارتند از: سالن استخر و سالن ورزش ها.
در اين سايت، ورودي اصلي از مسير خيابان و مسيرهاي متروها گرفته شده است و ارتباط مستقيم بين ورودي هاي سايت و ورودي هاي دو عنصر اصلي برقرار مي شود. مسير پياده ها از كنار پاركينگ ها آغاز و به سالن استخر منتهي شده، در ضمن اين دو المان را به هم اتصال مي دهد. همچنين ورودي از سمت پاركينگ اصلي به سمت سالن استخر نيز بسيار مشخص و تعيين كننده مسير است. در سالن استخر ورودي جداگانه اي براي خبرنگاران به خاطر ازدحام زياد روزهاي مسابقه در نظر گرفته شده است تا بتوانند در مواقع دلخواه به جايگاه خود دسترسي داشته باشند. در اطراف عناصر سايت فضاهاي سبز قرار گرفته كه درعين حال عناصر را از پاركينگ ها و خيابان جدا مي سازند.
ورودي هاي مخصوص سالن ها بسيار مشخص و دعوت كننده هستند، به طوري كه اشخاصي كه براي تماشاي مسابقات مي آيند را كاملا در شناسايي المان ها ياري مي دهند. مشخص ترين مسير در اين سايت مسير پياده است كه از سمت كنار پاركينگ ها و مترو آغاز و به سمت سالن ها حركت مي كند و كاملا مي تواند راهنمايي خوب براي سايت محسوب شود.
معماري  معابد مايا
تمدن  مايا يكي  از عالي ترين  تمدن هاي  آمريكاي  ميانه  در دوران  كلاسيك  بود. سرزمين  مايا در بخش  وسيعي  از مكزيك ، گواتمالا، هندوراس  و السالوادور كنوني  واقع  بود. تمدن  آنان  در حدود 1500 سال پيش  از ميلاد شكل  گرفت  و تا حدود 1520 ميلادي  كه  اسپانيايي ها به  قلمرو آنان  تجاوز و حمله  كردند، پايدار بود.
با وجود آنكه  تمدن  مايا در برخي  از زمينه ها بسيار ساده  و ابتدايي  بود، اما در عرصه  معماري  بسيار پيشرفته  بود و آثار باقي  مانده  حاكي  از نوعي  معماري  تكامل  يافته  آئيني  بود كه  به  صورت  عمده  براي  برگزاري  مراسم  آئيني  مورد استفاده  قرار مي گرفت . بسياري  از معابد مايا به  صورت  يك  زيگورات  ساخته  مي شدند. مراكز شهري  آنان  غالبا به  شكل  يك  مركز آئيني  بزرگ  متشكل  از چند زيگورات ، ميدان هايي  براي  برگزاري  مراسم ، يك  يا چند كاخ  و در مواردي  فضاهاي  تجاري  ساخته  مي شد. در برخي  از زيگورات ها مقبره  يك  كاهن  يا شخصي  عالي مقام  قرار داشت  كه  در بعضي  از نمونه ها آن  را در اتاقي  در بالاترين  نقطه  معبد قرار مي دادند و در برخي  از زيگورات ها، مقبره  در درون  زيگورات  جاي  داشت ، وضعي  همانند اهرام  مصركه  شايد به  سبب  توسعه  و تحول  و گسترش  معبد، چنين  اتفاقي  روي  مي داد، چنانكه  در چند مورد شواهدي  از چگونگي  توسعه  يك  معبد وجود دارد. كتاب  معماري  معابد مايا، تاليف  و طراحي  تاتيانا پراسكورياكوف  و ترجمه حسين  سلطان زاده  (معمار و پژوهشگر معماري) به  سبب  داشتن  بيش  از 70 نقشه ، عكس  و پرسپكتيو بازسازي  شده  و شماري  طرح  از عناصر و نمادهاي  مايا، نسبت  به  معرفي  معماري  و تمدن  مايا از زبان  و بياني  ساده  و در ضمن  گويا و سودمند براي  همه  علاقه مندان  به  فرهنگ ها و تمدن هاي  كهن  برخوردار است .
ميدان دلدامو ميلان
اين ميدان شايد تنها ميدان شهر ميلان باشد كه تصوير آن در ذهن گردشگران اين شهر باقي مي ماند. اين ميدان سرزنده، از سه طرف توسط گذرگاههاي سرپوشيده مردمي و مغازهها و از سوي ديگر به وسيله كليساي تاريخي متعلق به قرن دوازدهم، احاطه شده است. پله هاي مقابل كليسا فضاي بسيار مناسبي براي نشستن و ملاقات مردمي ايجاد كرده است. فضاي وسيعي كه مقابل كليسا قرار دارد امكان تجمع فروشندگان را مي دهد. همچنين كبوتران ميدان كه منتظر گرفتن غذا از دستان توريست ها هستند، هم منظره بديعي را در ميدان به وجود مي آورند. برنامه ريزي اين ميدان به گونه اي است كه هيچگاه از شور و حال ميدان كاسته نمي شود و اين ميدان يكي از نادر مكان هاي موفق در طول سال است. به اين معني كه مطابقت با تغيير فصل ها، در برنامه ريزي رويدادهاي جاري در ميدان لحاظ مي شود. به عنوان مثال؛ اجراي موسيقي مذهبي مقابل فضاي كليسا، آرايش فضاي ميدان و قراردادن يك درخت كريسمس بزرگ در مركز، از برنامه هاي ميدان در فصل كريسمس است. همچنين پيش بيني محلي براي اسكيت روي يخ در فصل يخبندان، حضور مردم در هواي سرد ماه دسامبر را در اين ميدان تضمين مي كند.