علي شاكري
اشاره:واليبال ايران يك گام تا رسيدن به يك ركورد تاريخي فاصله دارد. اگر تيم ملي واليبال بزرگسالان بتواند در مسابقات انتخابي قهرماني جهان (۱ تا ۳ تيرماه) در مصاف با تيم هاي استراليا، ازبكستان و قطر سر بلند خارج شود، براي نخستين بار خواهد بود كه واليبال ايران در سه رده سني نوجوانان، جوانان و بزرگسالان در يك دوره زماني به مسابقات قهرماني جهان راه مي يابد. تيم ملي واليبال ايران در عمر هفتادساله اش تنها دوبار موفق به صعود به مسابقات قهرماني جهان در سال هاي ۱۹۷۰ وارنا و ۱۹۹۸ساپورو شده است. اين در حالي است كه تيم نوجوانان و جوانان ايران در دوره شكوفايي واليبال ايران در چند سال گذشته تاكنون پنج بار جواز صعود به مسابقات قهرماني جهان را گرفته و حتي تيم نوجوانان ايران توانسته است در دوره هاي هفتم و هشتم رقابت هاي جهاني ۲۰۰۱ قاهره و ۲۰۰۳ سوفان بوري در جاي دوم و سوم بايستد. با صعود سوم تيم ملي بزرگسالان ايران به مسابقات جهاني ۲۰۰۶ ژاپن حلقه موفقيت هاي واليبال ايران در سال جاري كامل خواهد شد، هر چند كه اين راه با وجود حضور (استراليا) نماينده دو قاره در المپيك آتن راهي است سخت و دشوار. به بهانه برگزاري مسابقات مقدماتي واليبال قهرماني جهان در تهران نگاهي داريم به اين بازي ها در گروه هاي سه گانه آسيا و اقيانوسيه و اطلاعاتي در خصوص شانزدهمين دوره مسابقات واليبال قهرماني جهان كه مرحله نهايي آن آبان ماه سال آينده در دو قسمت مردان و زنان به ميزباني ژاپن در ۸ شهر اين كشور انجام خواهد شد.
دو حضور به فاصله ۲۸ سال
نخستين حضور ايران در مسابقات قهرماني جهان به سال ۱۹۷۰ در هفتمين دوره اين بازي ها در شهر «وارنا» ي بلغارستان اتفاق افتاد. (البته به اشتباه بسياري از شهر صوفيه به عنوان ميزبان اين مسابقات ياد مي كنند). تيم ايران كه تا آن روز فقط حضور در دو دوره از بازي هاي آسيايي ۱۹۵۸ توكيو و ۱۹۶۶ بانكوك را تجربه كرده بود و اتفاقاً در هر دو رويداد موفق به كسب مدال نقره و برنز شد، اين بار فرصت يافت تا داشته هايش را در مصاف با تيم هاي برتر آن روز جهان محك بزند. تجربه بدي نبود و تيم ايران به لطف ستاره هايي چون يدالله كارگر پيشه، خسرو نياكيان، حسن كرد، ماشاءالله فرخ منش و حسين كيوان و... با هدايت پروفسور «ايم» مربي اهل چك خود كه بعدها سر از رياست كميته مربيان فدراسيون بين المللي واليبال FIVB در آورد بازيهاي قابل قبولي از خود ارايه داد. باخت به ايالات متحده در يك جنگ برابر و پنج گيم بازي سنگين با يوگسلاوي سابق و يك پيروزي در اين بازيها از استعداد جوانان ايران در ورزش تازه اوج گرفته واليبال حكايت داشت.
حضور دوم ايران با فاصله اي ۲۸ ساله در چهاردهمين دوره مسابقات قهرماني جهان در ژاپن اتفاق افتاد كه بازي هاي تيم ايران در شهر «ساپورو» برگزار شد.
برخورد با بزرگان جهان در گروهي دشوار
تيم ايران پس از كسب نايب قهرماني در مسابقات انتخابي قهرماني جهان در تهران- پاييز سال ۱۹۹۷پس از چين توانست به مرحله نهايي صعود كند. در اين دوره سعيد رضايي، مجيد تابش نژاد، محمد عمده غياثي، احمد مساجدي، محمد تركاشوند، امير حسين منظمي، محمد حسين نجاتي، علي نقدي، حسين معدني، پيمان اكبري و بهنام محمودي نفرات تيم ايران را تشكيل مي دادند. سرمربيگري اين تيم نيز با يك مربي خارجي به نام «ماتسوموتو» از ژاپن بود. ابراهيم اميرحيدري به عنوان مربي و حبيب الله فروزنده سرپرست تيم اعزامي بودند.
تيم جوان ايران در گروهي دشوار با تيم هاي كوبا (قهرمان ليگ جهاني)، لهستان (قهرمان اروپا) و آرژانتين (تيم سوم المپيك سئول) هم گروه شد. اين بازي ها آخرين دوره مسابقاتي بود كه با سيستم قديمي برگزار و پس از آن سيستم «رالي» جايگزين شد.
سه بازي با تيم هاي پرقدرت آن دوران جهان مثل آرژانتين، كوبا و لهستان كه در هر سه ديدار با نتيجه مشابه سه بر صفر مغلوب حريفان شديم ما را به باورهاي تازه اي رساند. در آن بازي ها دريافتيم كه براي مطرح شدن در واليبال امروز جهان چاره اي جز روي آوردن به بازيكنان بلند قامت نداريم. در همان بازي ها بهنام محمودي تنها بازيكني بود كه در برابر آسمان خراش هاي جهان خوش درخشيد.واليبال ايران موقعيت امروزي خود را در آسيا مرهون و مديون همان تغيير نگاهي است كه در شهر «ساپورو» و در رويارويي با بزرگان جهان بدست آمد.
گزينش آسيايي ها در دو مرحله
فدراسيون بين المللي واليبال براي انتخاب برترين تيم هاي آسيايي با توجه به رتبه بندي تيم ها، بازي هاي انتخابي را در دو مرحله قرار داد. در مرحله نخست تيم هاي مطرحي چون ايران، چين، كره جنوبي، هند، استراليا و قزاقستان از انجام بازي معاف شدند و پس از غربال تيم ها در بازي هاي زير گروه از مرحله دوم گام به بازي ها خواهند گذاشت.
در خاتمه بازي هاي مرحله نخست قطر و امارات از گروه يك، تايلند و ازبكستان از گروه دوم و تايوان و فيليپين از گروه سوم به مرحله بعد راه يافتند.
گروه بندي تيم هاي آسيايي در مرحله دوم
گروه يك: كره جنوبي، قزاقستان، تايوان و امارات (ميزبان آلماتي ۲۷ تا ۲۹ خرداد ماه)
گروه دوم: هندوستان، چين، تايلند و اندونزي (ميزبان هند ۳ تا ۵ تيرماه)
گروه سوم: ايران، استراليا، ازبكستان و قطر (ميزبان تهران ۱ تا ۳ تيرماه)
در دوره اول تيم هاي صدرنشين گروه هاي سه گانه جواز صعود درمسابقات قهرماني جهان را مي گيرند و تيم هاي دوم گروه هاي سه گانه با حضور در يك گروه بازهم اين شانس را دارند كه با كسب عناوين اول و دوم به جمع تيم هاي برتر راه يابند.
آشنايي با حريفان ايران
در گروهي كه ايران قرار دارد، استراليا را بايد جدي ترين حريف در راه صعود تلقي كرد. تيمي كه در ده سال اخير با سرمايه گذاري وسيع و استخدام مربيان درجه اول جهان و شركت در تورنمنت ها و رويدادهاي بزرگ بدل به تيمي مدعي در دو قاره آسيا و اقيانوسيه شد.حضور بازيكنان برجسته استراليايي در ليگ هاي معتبري چون ايتاليا، فرانسه و اسپانيا باعث شده است تا آنها با فيزيك بدني مناسب عرصه را در وهله نخست به چشم بادامي ها در آسيا تنگ سازند. اگر چه در چهار سال اخير ايران با پيشرفتي چشمگير و همسو كردن خود با دانش روز واليبال بر استراليا و رقباي شرق آسيايي سايه انداخت، اما بايد پذيرفت كه استراليا حريف آساني براي تيم ايران حتي در تهران نخواهد بود. هر چه ما به دليل نداشتن توان مالي مناسب دور بازي هاي تداركاتي را خط كشيده ايم مردان سرزمين كانگوروها تمام طول سال را در سفر بسر مي برند. با توجه به شكست هاي استراليا در مسابقات قهرماني آسيا (تيان جين ۲۰۰۳) و بازي هاي انتخابي المپيك آتن (۲۰۰۴ توكيو) آنها هراسي بيشتر از بابت رويارويي با ما آن هم در پيش روي تماشاگران ايراني دارند. استراليا كه مزد سفر به اروپا و روسيه را در بازي هاي انتخابي المپيك آتن با گرفتن دومين حضور در بازي هاي المپيك گرفت، اين بار براي راهيابي به مسابقات جهاني ژاپن راهي آمريكا شد تا در بهترين شرايط آماده بازي انتقامي شود. در اين تيم همچنان محوريت با «دانيل هاروارد» دومتروهشت سانتيمتري است كه سابقه حضور چندين ساله در ايتاليا را دارد. اگر «وان بست» هم استراليا را همراهي كند اين تيم با مشكلات كمتري مواجه خواهد بود. «ديويد برد» ، «آندريو ايرل» ، «ماتيو يونگ» ، «بنجامين هاردي» ، «استيوكي اير» از جمله مطرح ترين بازيكناني هستند كه به تهران خواهند آمد.
قطر در تب و تاب درخشش
قطري ها با وجود آن كه نسبت به ساير تيم هاي عربي حوزه خليج فارس از موقعيت بهتري در واليبال برخوردارند ولي هنوز به جز جرقه اي كوتاه و معرفي بازيكني به نام «مبارك عبدالله» كه خيلي زود به خاموشي گراييد، در تب و تاب درخشش در واليبال قاره مي سوزند. آنها اگر چه در رويارويي با تيم هايي چون امارات، مالديو، اردن و عمان درصدر ايستاده و به گروه ايران و استراليا رسيدند، اما فاقد توانمندي لازم براي آزار رساندن به دو تيم ايران و استراليا هستند. قطر در جدال سر گروهي به سختي با حساب ۳ بر ۲ از سد امارات گذشت.
ازبكستان زنگ تفريح
ازبك ها در ورزش و به خصوص واليبال فاصله اي بسيار با تيم هاي تراز اول دارند. آنها در موارد نادري كه در مسابقات مختلف آسيايي حاضر شدند، همواره تيمي از پيش باخته بودند. در همين مسابقات تهران آنها بي برو برگرد حريف تمريني و به نوعي زنگ تفريح بازيها خواهند بود.ضعف جسماني و تكنيكي و از همه مهم تر كوتاهي قامت آنان اين اجازه را به رقبا مي دهد تا بدون دفاع راهي آسان پيش رو داشته باشند.
نمايي از ديدار ايران -استراليا در بازي هاي انتخابي المپيك آتن كه ايران شكست سنگين ۳بر صفر را بر حريف تحميل كرد
ايران با تركيب آشنا مقابل استراليا
تيم ملي واليبال ايران نسبت به رويا رويي هاي پيشين با استراليا دو تغيير در تركيب اصلي خود خواهد داشت. بهنام محمودي و عباس قاسميان اين بار غايبان سرشناس ايران محسوب مي شوند. محمودي دوران نقاهت پس از عمل زانوي مصدوم خود را سپري مي كند و قاسميان نيز كه در فينال جام حذفي تهران با شكستگي مچ دست خود مواجه شد بدليل دور بودن از ميدان نتوانست پس از بهبودي نظر «پارك كي ون» را در بازگشت مجدد به تيم ملي جلب كند. در اين بازيها سيد مهدي بازارگرد و محمد منصوري جانشينان محمودي و قاسميان خواهند بود و در ساير پست ها امير حسيني، عليرضا نادي، محمد تركاشوند و پيمان اكبري همچنان عصاي دست «پارك» خواهند بود، و ظريف هم كه در بازيهاي انتخابي المپيك جايگزين احسن الله شيركوند شده بود، سهمي مهم در پيروزي سه بر صفر قبلي ايران در ژاپن ايفا كرد. امير حسين منظمي، مهران زارع و محسن عندليب هم با فاصله اي ناچيز با نفرات اصلي در مقاطع مختلف بازي قادرند بخوبي ايفاي نقش كنند.
رضايت «پارك كي ون»
پارك كي ون از ميزان آمادگي شاگردانش راضي است و اين نكته را بارها در طول اردو در گفتگو با خبرنگاران ابراز داشت. او مربي بسيار سخت گيري است و تاكتيك هاي مختلف رويارويي با حريفان را بخوبي مي داند. او براي بار سوم نقشه شكست نماينده اقيانوسيه را در سر دارد و براي خنثي كردن تك تك مهرهاي حريف برنامه ريزي كرده است. مربي هميشه موفق تيم ملي اين بار در انديشه تقسيم شادي اش با تماشاگران در داخل كشور است. او تاكنون همه افتخاراتش را با تيم ملي ايران در بيرون از مرزها بدست آورده است. مدال نقره بازيهاي آسيايي بوسان ،۲۰۰۲ مدال برنز قهرماني آسيا و اقيانوسيه ۲۰۰۳ آتن و كسب مدال طلاي نخستين دوره بازيهاي همبستگي كشورهاي اسلامي ۲۰۰۵ عربستان از جمله دست آوردهاي سرمربي كره اي با واليبال ايران به شمار مي رود.