عباس لقماني
سيمور هرش روزنامه نگاري است كه قتل عام ويتنامي ها توسط ارتش آمريكا را برملا كرد و سال گذشته از افتضاح زندان ابوغريب در عراق خبر داد.
او در آخرين مصاحبه اي كه با مجله پرتيراژ اشترن چاپ آلمان انجام داد ضمن اشاره به آنچه كه در ويتنام شاهد آن بود، گوشه اي از طرح هاي بلندپروازانه و پرخطر آمريكا در سالهاي آينده را نيز به چالش مي كشد.
سيمور هرش كه اكنون از دفتر كار خود در نيويورك اخبار جهان را دنبال مي كند هنوز مانند دوران جوانيش در دهه شصت ميلادي از آنچه در جهان مي گذرد با هياهو و اشتياق بسيار سخن مي گويد. دوربين عكاسي او به رايانه اي كوچك تبديل شده است ولي سيل خبرها او را هنوز آرام نمي گذارد. يكي از همين خبرها بود كه توجه او را به ابوغريب جلب كرد. سربازي آمريكايي عكس هايي را براي او فرستاد كه او را شوكه كرد. او با كنجكاوي روزنامه نگاريش از پشت ميز تحريرش به واقعيت هايي دست يافت كه غيرقابل تصور بود. او در مقابل همه تهديدها ايستاد و ثابت كرد كه در زندان ابوغريب در بغداد كارهايي در جريان بوده است كه با هيچ منطقي سازگار نيست. او ديدگاه هايي را عنوان مي كند كه قابل تأمل است.
سيمور هرش در اين مصاحبه به سياستهاي وزير خارجه آمريكا كاندوليزا رايس مي پردازد و جهانيان را به برخورد با اين سياستها فرا مي خواند. اين مصاحبه را در پي مي خوانيد.
* آقاي هرش، شما از شكنجه ها در زندان ابوغريب در عراق پرده برداشتيد، آيا اين اقدامها فقط موردي بود؟
- هرش: نه به ترتيب تاريخي توجه كنيد. در آوريل ۲۰۰۳ بغداد سقوط كرد و گفته مي شد كه جنگ تمام شده است ولي از همان زمان مقاومت هم شروع شد. در ابتدا چنين عنوان كردند كه كساني كه با هجوم آمريكا مخالفت مي كنند گروه هاي محدودي هستند كه غيرقابل اصلاحند ولي مخالفت هر روز ابعاد گسترده تري يافت. به نمايندگي سازمان ملل حمله شد، مراكز صنعتي و كارخانه هاي برق نيز در امان نماند و همين موضوع باعث شد كه ارتش آمريكا دچار سردرگمي شود و خود را در خطر ببيند. آمريكا به اطلاعات زيادتري در مورد كشوري كه اكنون در آن به سر مي برد احتياج داشت و اين اطلاعات را آنها به عنوان مثال مي توانستند از زندانيان بدست آورند.
* ولي گفته شد كه آنچه در زندان ابوغريب بوقوع پيوست فقط مواردي معدود بوده است.
- چه حرف هايي، سربازان جواني كه از دهات آمده اند اصلاً هيچگونه اطلاعاتي در مورد مسايل رواني مربوط به منطقه ندارند. آنها نمي دانند كه چه چيزهايي نزد مسلمانان مهم است. آنها نمي دانند كه قرآن چه ارزشي دارد و بعضي رفتارها را نبايد با مسلمانان انجام داد. كساني بوده اند كه به اين سربازان آموخته اند اينگونه با زندانيان رفتار كنند. دستور شكنجه و بدرفتاري با زندانيان ابوغريب به سربازان ابلاغ شده است و مافوقهاي آنها در جريان بوده اند. آنها فقط عامل اجرايي بودند.
* دونالد رامسفلد چه موقع از آنچه در زندان ابوغريب مي گذشت با اطلاع شد؟
- در ژانويه سال ۲۰۰۴ يك سرباز جوان از اين موضوع اطلاع داد و فقط چند روز پس از آن رامسفلد از موضوع مطلع شد. آن هم از طريقي غير از كانالهاي رسمي. در بيستم ژانويه ۲۰۰۴ او اين موضوع را به اطلاع رئيس جمهوري جورج بوش رساند. ولي فكر مي كنيد رئيس جمهور چه واكنشي نشان داد؟ هيچ.
* پس چرا مسئولان سياسي هنوز بر سر پست خود هستند؟
- در ژانويه ۲۰۰۲ كاخ سفيد تصميم گرفت مفاد كنوانسيون ژنو را لغو كند و خود را پايبند آن نداند. همين كافي است كه بدانيم اين مسايل از كجا سرچشمه مي گيرد. در مورد ابوغريب هم توجه به همين اقدام آمريكا كافي است. آمريكا خود را پايبند كنوانسيون ژنو در مورد اسيران و زندانيان جنگي ديگر نمي دانست و راه براي هر كاري باز بود. فقط دو سرباز پس از برملا شدن اين رسوايي به دادگاه كشانده شدند و واشنگتن سعي كرد همانند آنچه در ويتنام در قتل عام دهكده ماي لاي گذشت بر روي همه اين جنايتها سرپوش بگذارد.
* در دهكده ماي لاي در ويتنام در صبح روز شانزدهم ماه مي سال ۱۹۶۸ بيش از پانصد تن از اهالي اين دهكده توسط سربازان آمريكايي قتل عام شدند. شما در آن زمان خبرنگار جواني بوديد و پرده از روي اين جنايت آمريكائيها برداشتيد.
- در ابوغريب هيچكس اعدام نشد ولي همچون ويتنام سربازان جوان و بي تجربه بر ضد دشمني مي جنگيدند كه قابل ديدن نبود. هر لحظه دوستان آنان از پاي درمي آمدند، بر اثر مين، تيراندازي و يا بمب. من عكسهاي اين سربازان را ديدم. يكبار دو كاميون نظامي كه در حال حركت بودند زير رگبار گلوله قرار گرفتند. چند سرباز كشته شدند، ديگران از كاميون پائين پريدند و بي هدف به هر چيزي كه سر راهشان بود تيراندازي كردند.
پس از آن معلوم شد كه كساني كه مورد حمله سربازان قرار گرفته بودند تماشاچيان يك بازي فوتبال بودند. براي رد گم كردن سربازان در كنار كشته شدگان چند قبضه سلاح گذاشتند و رسماً اعلام شد كه آنان تروريست بوده اند. آيا اين كار قتل نبود؟ استدلال ولي اين بود كه جنگ است. هنگامي كه من در مورد قتل عام دهكده ماي لاي تحقيق مي كردم مادر يكي از سربازاني كه در اين قتل عام سهيم بود به من گفت من يك جوان خوب به شما تحويل دادم ولي شما از او يك قاتل ساختيد.
* در عراق ولي اكنون انتخابات انجام شده است و صدام نيز به محاكمه كشيده خواهد شد آيا جورج بوش اين بار بر حق نيست؟
- تفاوت فاحشي بين جنگ در ويتنام و آنچه در عراق مي گذرد وجود دارد.
ويتنام به سرافكندگي كامل آمريكا انجاميد ولي چند سال پس از پايان جنگ آمريكا با ويتنام وارد معاملات اقتصادي شد. جنگ درويتنام يك جنگ تاكتيكي بود ولي عراق جنگي استراتژيك در جريان است. اين جنگ شايد بزرگترين اشتباهي باشد كه يك رئيس جمهور آمريكا تاكنون انجام داده است. اين جنگ برنده ندارد و برضد يك ميليارد انسان است.
* مقصود شما يك ميليارد مسلمان جهان است.
ـ ما تصور مي كنيم كه مي توانيم ارزشهايمان و يا سيستم حكومتي خود را بر آنان تحميل كنيم. بوش مي گويد كه مي خواهد در خاورميانه حكومتهاي دمكرات بر سر كار بياورد. او از هنگامي كه دو مرتبه به رياست جمهوري انتخاب شد گروه كوچكي از محافظه كاران نو را گرد خود جمع كرد. آنان اكنون قدرت را كاملاً در دست گرفته اند. امروز چني، بوش و رامسفلد زيادتر از هر زمان ديگر كنترل مراكز اطلاعاتي و عملياتي را در دست دارند. آنها اعتقادي به خرد و اطلاعات صحيح ندارند و در حقيقت راه فكري خود را مي روند كه همين موضوع براي آنها به فرهنگي تبديل شده است كه برخلاف عقلانيت موجود جهان است.
* وزير خارجه كاندوليزارايس گفته است كه اكنون زمان ديپلماسي فرا رسيده است.
- خانم رايس زبان چرب و نرمي دارد ولي فراموش نكنيد كه او يكي از اثرگذارترين افراد در شروع اين جنگ بود.
* شما نسبت به اين رئيس جمهور با سوءظن نگاه مي كنيد.
- زماني كه دوران رياست جمهوري بوش به پايان برسد ما به اسناد تازه اي دست خواهيم يافت. ما اكنون درست در ميان ميدان بازي خطرناكي هستيم. بازي خطرناكي كه پيامدهاي وخيمي براي جهان دارد. اطلاعاتي كه نيروهاي امنيتي آمريكا در مورد مناطق مختلف جهان ارائه مي دهند آنقدر ناقص است كه بايد آنها را به زباله دان انداخت ولي دقيقاً به همين دليل آمريكا شخصي چون جان بولتون را به سازمان ملل مي فرستد كه در شوراي امنيت سر و صدا راه بياندازد و مدارك جعلي آمريكا را سر دست بگيرد و احمقانه بگويد كه مدارك مستندي را ارائه داده است. همانگونه كه آمريكا پيش از حمله به عراق نيز انجام داد.
