نيلوفر نيكقدم
ذهن خلاق معمار مي تواند بدون درگير شدن با سليقه ها يي كه او را در محدوديت نگاه مي دارد، پيكره اي را تجسم و طرحي را عينيت بخشد كه به خاطر صفات عملكردي خويش، داراي هويتي باشد متاثر از زمان و مكان و جوهره وجودي خود
از خيابان هاي تهران كه عبور مي كنيم، از گذرهاي عريض گرفته تا كوچه هاي باريك، اغلب با توده ساختمان هاي كوتاه و بلندي مواجه مي شويم كه به خاطر تركيب خنثي و بي تفاوت، كمتر خاطره اي را در ذهنمان به جاي مي گذارند. توسعه بناهاي بلندمرتبه شهري در بسياري از نقاط تهران با شكل هاي جعبه اي با ناديده گرفتن دامنه  عملكرد آنها و بدون توجه به لزوم آفرينش طرح هاي شاخص، سبب يكنواختي و بي هويتي و نيز عدم تمايز ساختمان ها نسبت به يكديگر شده است، در حالي كه طراحي و شكل گيري بنا مي تواند به نوعي صورت پذيرد كه در عين هماهنگي با محيط و بناهاي مجاور با فرم خاص و منحصر به فرد خود از بقيه فضاها متمايز شده و تبديل به يك نشانه شهري شود، خصوصا هنگامي كه داراي حريم كالبدي و بصري و موقعيت مكاني و بستر طبيعي مناسبي باشد تا بتوان از تمامي جوانب آن، جهت دستيابي به فرم مورد نظر بهره گرفت. زماني اين روند كامل مي شود كه اين بناي مجسمه وار، به نياز سازماني خود نيز به درستي جوابگو باشد تا پيوند ظريف فرم و عملكرد مانند دوبال، هنر معماري را به اوج خود برساند. مهم ترين عوامل در شكل گيري تفكر اصلي اينگونه بناها عبارتند از: همگوني هاي محيطي، نحوه ارتباط كالبد با توپوگرافي (پستي و بلندي) زمين و ارتفاع مناسب بنا، تعريف صحيح از خط آسمان (منتهي اليه فوقاني ساختمان، جايي كه ساختمان تمام مي شود)، رعايت مقياس شهري و تناسبات عمودي به طوري كه از فاصله دور بر بيننده تاثير  گذارد و لحاظ كردن مقياس انساني در طبقات اول كه تاثير بصري آن از نزديك قابل ارزيابي است. در كنار اين عوامل، ذهن خلاق معمار مي تواند بدون درگير شدن با سليقه ها و وابستگي هايي كه او را در محدوديت نگاه مي دارد، پيكره اي را تجسم و طرحي را عينيت بخشد كه به خاطر صفات عملكردي خويش، داراي هويتي باشد متاثر از زمان و مكان و جوهره وجودي خود، هويتي كه نه شيفته نوآوري بيگانه و نه دربند ركود و بي خبري است.
در ارديبهشت ماه 1378 خورشيدي، با انتخاب زميني در شرق بلوار آفريقا و شمال بزرگراه همت، واقع در تپه هاي عباس آباد، نخستين گام در طراحي ساختمان توسط مهندسان مشاور هرم پي برداشته شد كه قرار بود سازمان بنادر و كشتيراني كشور را صاحب يك دفتر مركزي در شان ملي و دور از محـل پرتراكـم و پـرترافيك مركزي شهـر تهـران كند. زمين بنا در يكي از بهترين و شاخـص ترين نقـاط شهر، با در نظر گرفتن قابليت دسترسي به شبكه هاي بزرگراهي و ارتباط آسان با ديگر ارگان ها و ادارات تابعه وزارت راه قرار داشت كه در عين حال امكان انسجام بخشيدن به ساختمان هاي فرعي سازمان را كه به صورت پراكنده در نقاط مختلف تهران واقع بودند فراهم مي آورد. اين زمين در دو قطعه مجموعا با مساحت تقريبي 4هزار متر مربع با تغيير كاربري مسكوني با تراكم 120 درصد به 560 درصد اداري، ملاك مطالعات و طراحي قرار گرفت.
تمايل به آزاد نگريستن، انعطاف پذيري و نوآوري، تناسب طرح با فرم زمين، همچنين تناسبات انساني و شهري و نيز هماهنگي عملكرد و ساختار كالبدي بنا، اصول مبناي طراحي شد و جانمايي ساختمان اصلي يا برج در قطعه زمين شمالي براي عملكرد اداري و ساختمان كشتي گونه در قطعه زمين جنوبي براي فضاهاي خدماتي و رفاهي، اولين قدم در تقسيم بندي عملكردي مجموعه بود.
سيماي ساختمان اصلي يا برج به علت ايجاد تاثير بصري قوي از دور و قابل رويت بودن از فاصله زياد، با تاكيد بر عظمت و بزرگي بنا طراحي شده، در حالي كه در طبقات اوليه در ارتباط با ناظر نزديك، داراي مقياس انساني مي شود و در عين حال نظم موجود در تقسيم بندي اجزاي نما و آرايش ورق هاي كامپوزيت آلومينيومي از تشويش بيننده جلوگيري و ايجاد آرامش بصري مي كند.
طراحي اين ساختمان در 17 طبقه صورت گرفته كه سه طبقه آن زيرزمين براي پاركينگ و خدمات است، طبقه همكف و 13طبقه روي آن با رعايت سلسله مراتب مساحتي، عملكردي و جمعيتي طراحي شده، به طوري كه سه طبقه اول داراي مساحت بيشتري بوده و ارباب رجوع و جمعيت زيادي را پذيراست، در حالي كه به طبقات بالاتر كه مساحت كمتري دارند، مراجعان كمتري وارد مي شوند و نهايتا عملكرد سه طبقه نهايي كاملا تخصصي در نظر گرفته شده و آخرين طبقه كه مربوط به مدير عامل مجموعه است با تفاوت در فرم و ابعاد، اتمام كالبدي مناسبي را جهت ايجاد خط آسمان به نمايش مي گذارد. در فضاي اصلي اين طبقه، گنبدي دو پوسته با ابعاد متناسب قرار دارد كه در زير آن با الهام از سواحل و بنادر ايران، تصويري نقاشي شده كه در راس گنبد، آسمان و پيرامون آن ساحل و خشكي است! ورودي اصلي بنا كه در ضلع شمال شرقي آن قرار دارد، مراجعه كننده را به فضاي باز مياني هدايت مي كند كه به واسطه وجود سرسراي مركزي در سه طبقه اول، داراي ارتفاع زيادي است. اين سرسرا نيز توسط گنبدي پوشيده مي شود كه آراسته است به نقاشي  ديگري با تركيب آب و آسمان كه در خط افق به هم مي پيوندند.
سلسله مراتبـي كه در فرم بيروني و حجم ساختمان آشكارا ديده مي شود از مصاديق رعايت هماهنگـي عملكـرد با فرم بناست كه در عين حال، رعايت ضابطـه هرمي سازي در كالبد بنا را نيز پاسخگو است.
در ساختمان كشتي، فضاهاي رفاهي، آمفي تئاتر، سالن غذاخوري و نمازخانه طراحي شده اند. اين بخش از مجموعه داراي دو دسترسي، يكي به طبقه اول برج و ديگري مستقيما به محوطه است كه مي تواند در زمان هاي لازم به طور مستقل نيز عمل كند. فرم محدب نقشه كشتي از نظر عملكردي، فضاي مناسبي را براي آمفي تئاتري با ظرفيت 300 نفر و شكلي آزاد و متنوع را براي سالن غذاخوري فراهم آورده است. ارتباط ساختمان برج و كشتي توسط پلي از طبقه اول ميسر مي شود كه در طول مسير اين پل، ذهن بيننده با ديدن منظره انبوه و سبز درختان پارك طالقاني لحظاتي را در آرامش سپري مي كند.
يكي از خصوصيات مثبت بناهاي مرتفع، امكان ايجاد ديد وسيع به مناظر شهري است. در تمامي طبقات ساختمان برج، در حالي كه به جهت هماهنگي با اقليم، ارتباطات عمودي و فضاهاي خدماتي در سمت غرب قرار گرفته اند تا فضاهاي اصلي از تابش نور و گرماي آزار دهنده غرب در امان بمانند، اين فرصت نيز فراهم آمده تا از وجوه جنوبي، شرقي و شمالي، بيننده گستره دشت جنوبي تا قله دماوند و نيز سلسله جبال البرز در شمال تهران را نظاره گر بوده و در امتداد افق، سير تحول رشد تهران در بناهاي ريز و درشت بافت متراكم جنوبي و تغيير آن به مرور تا دامنه رشته كوه هاي شمالي در ساختمان هاي بلند و نو را ببيند، سيري از گذشته  تا حال و درك بعد زمان در حركت، تكاپو و جنب و جوش براي پوست انداختن و بالندگي شهري كه زنده است و رشد روزانه خود را دارد.
همانگونه كه طراح، پروژه مجموعه با عظمت و با وقار مركز دائره المعارف بزرگ اسلامي را در اراضي دارآباد تهران با توجه به عملكرد آن با تاكيد بر معماري ايراني كه تداعي كننده فرهنگ اين مرز و بوم و بازتابي از درونگرايي و خويشتن شناسي در مكتب و تفكر ما ايرانيان است طراحي كرده، اين بار نيز با توجه به تعاريف خاص مجموعه و نيازهاي لازمه آن و با در نظر گرفتن خوانايي و هماهنگي فرم و عملكرد، ساختماني به روز و هوشمند طراحي و خلق كرده كه با موقعيت مكاني خود سازگار است.
سيستم سازه ساختمان شامل سازه فلزي مقاوم در برابر زلزله از نوع مركب با اتصالات گيردار و مهاربندي در دو جهت است كه مــطابق با آئين نامه 2800 طراحي شده و تاسيسات مكانيكي آن شامل سيستم هاي آبرساني، جمــع آوري و دفع فاضلاب، اطفاي حريق، تهويه مطبوع، تاسيسات برقي، روشنايي و مخابرات ساختمان، مطابق با مباحث مقررات ملي ساختمان و با رعايت تمامي آئين نامه ها و ضوابط وزارت نيرو و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور طرح شده است. سيستم تهويه مطبوع مجموعه، متشكل از چيلرهاي جذبي، ديگ هاي بخار، مبدل هاي حرارتي و دستگاه هاي هوارسان و فن كوئل ها در طبقات است.
نماي ساختمان به جاي سنگ از كامپوزيت پانل آلومينيومي با زيرسازي فلزي پوشيده شده كه از آخرين دستاوردهاي معماري جهان محسوب مي شود؛ لذا علاوه بر زيبايي در جهت سبك سازي سازه ساختمان و امنيت آن هنگام زلزله، نقش مهمي را ايفا مي كند.
...و اينگونه بود كه بر گستره تپه هاي عباس آباد تهران در كنار بزرگراه همت و مدرس، برج ساختمان سازمان بنادر و كشتيراني مستحكم و استوار و ساكن بر بستر خود ايستاد، در حالي كه ساختمان كشتي آماده براي حركت در رودخانه انتزاعي مدرس و همت است، اما تردد متراكم شبانه روزي در اين بستر مجالي براي حركت به آن نمي دهد!
طراح پروژه، مجموعه اي با عظمت و وقار را در اراضي عباس آباد تهران با توجه به عملكرد آن با تاكيد بر معماري مبتني بر فن آوري كه تداعي كننده رويكرد ايران به سوي آينده اي درخشان طراحي كرده است. وي جسورانه با در نظر گرفتن خوانايـي و هماهنگـي فـرم و عملكـرد، ساختماني به روز و هوشمند خلق كرده كه با موقعيت مكاني خود سازگار است.... البته هر جسارتي خالي از اشكال نخواهد بود، اشكالاتي كه مي توان از آنها چشم پوشيد و در هنگام عبور از كنار اين كشتي پهلو گرفته بر ساحل امن و نجيب تهران، بر خود باليد.

سيدسعيد حسيني حتما مي دانيد كه انرژي مصرفي خانه ها در مرحله ساخت ساختمان ها و بعد از آن ( مصرف ساكنان) حدود 40درصد از كل انرژي مصرفي كشور را شامل مي شود. اين انرژي در جهات مختلف، از جمله براي گرم كردن مواد و فضاها، روشنايي منازل، تامين انرژي مصرفي وسايل صوتي و تصويري و ماشين هاي خانگي، سيستم هاي سرمايشي و گرمايشي، تهويه هوا و... به مصرف مي رسد.
يكي از عوامل بسيار مهم در افزايش دماي اتاق ها و در كل فضاي داخل ساختمان حتي در روزهايي كه هوا ابري است، ورود اشعه ها و گرماي آفتاب از راه درها، پنجره ها، ديوارها و سقف به  داخل خانه است. لذا بايد با استفاده از روش هاي مختلف از جمله موارد زير از ورود بيش از حد گرماي آفتاب به داخل خانه جلوگيري كرد:
در داخل خانه از پرده يا كركره داخلي استفاده كنيد.
در فضاي بيروني منزل سايبان يا نوع بيروني كركره را به كار ببريد.
از عايق كاري پشت بام و سقف و ديوارها غافل نشويد، زيرا اين كار به دليل ايجاد سرمايش آزاد در طول ساعات شب، انرژي سرمايشي را تا حدود زيادي كاهش مي دهد. البته نبايد فراموش كرد كه مسطح يا شيبدار بودن پشت بام، جنس لايه ها و خصوصا رويه سطحي بام، وضعيت قرارگيري ساختمان (شمالي جنوبي يا شرقي غربي بودن ساختمان) خصوصا براي خانه هاي با سطح شيبدار و... در ميزان گرماي جذب شده از خورشيد از طريق بام آپارتمان ها بسيار موثر است.
درزگيري كامل درها و پنجره ها و منافذ ساختمان را به همان صورت كه براي مقابله با سرماي زمستان انجام مي داديد، فراموش نكنيد. براي اين كار مي توانيد از عايق هايي با جنس مختلف از قبيل الياف پليمري و پلي استايرن و... استفاده كنيد.
برخلاف تصور عمومي رايج، در صورت روشن بودن سيستم سرمايشي منزل، براي خنك كردن ساختمان از باز كردن پنجره خودداري كنيد، زيرا اين كار فقط زماني كارايي دارد كه هيچ گونه سيستم سرمايشي در داخل خانه فعال نباشد و دماي هواي بيرون، پايين تر و خنك تر از هواي داخل ساختمان باشد و ما بخواهيم از تهويه طبيعي براي خنك كردن منزل استفاده كنيم. در غير اين صورت اين كار به جاي خنك كردن هواي داخلي آپارتمان شما، نتيجه عكس خواهد داشت.
تا حد امكان وسايلي را كه در ساعاتي از شبانه روز استفاده از آنها ضرورت چنداني ندارد، به كار نگيريد و در صورت نياز به استفاده، مدت زمان استفاده از آنها را كاهش دهيد. مثل لامپ هاي اضافي و لامپ داخل اتاق هاي بلااستفاده، رايانه ها، مانيتورها، تلويزيون ها، راديوها، وسايل برقي و گرمازاي آشپزخانه و ساير وسايل توليد كننده حرارت از قبيل اتوها و سشوارها و....
كار ديگر خاموش كردن سيستم سرمايش در اتاق هايي است كه از آنها استفاده اي نمي شود. اين كار كمك مي كند كه بيشتر توان سيستم برودتي، صرف تامين هواي مطبوع و مطلوب براي اتاق هايي شود كه مورد استفاده افراد هستند.
اگر در ساختمان هاي ويلايي يا ساختمان هاي با ارتفاع نه چندان زياد زندگي مي كنيد، كاشت درختان و درختچه هاي سايه دار در مجاورت منزل مي تواند به خنك نگهداشتن خانه كمك زيادي كند.
ورودي اصلي ساختمان را به جاي در هاي لولايي معمول، در صورت امكان به در هاي كشويي يا چرخان مجهز كنيد.
تا آنجا كه مقدور است، سعي كنيد از شيشه هاي دو يا سه جداره كه بين آنها توسط گاز آرگون پر شده و معمولا داراي روكش رنگي هستند، در پنجره ها و ساير بازشوهاي شيشه اي استفاده كنيد.
اگر سيستم خنك كننده منزل شما كولر معمولي (آبي يا تبخيري) است، در فصل گرما به صورت ماهيانه، وضعيت الكتريكي (سيم كشي)، آبرساني (مخزن آب، پمپ آب، تميزكردن فيلترها و رفع رسوبات داخل لوله ها) و تعويض پوشال هاي آن را حتما بررسي و در صورت نياز، تعمير يا تعويض كنيد.
قرار گيري كولرها در سايه تا حدود زيادي قدرت سرمايشي آنها را نسبت به حالتي كه در برابر آفتاب هستند، افزايش مي دهد.
در صورت استفاده از پنكه هاي سقفي، فاصله آنها از كف بايد بين 7 تا 9 فوت ( حدود 5/2متر) و از سقف بين حداقل 20 تا حداكثر 30سانتيمتر باشد. بهترين كار در صورت استفاده از پنكه هاي سقفي، به كاربردن آنها به صورت تركيبي با سيستم هاي سرمايشي ديگر مثل كولرهاي گازي يا آبي است، زيرا اين نوع پنكه ها تنها كاري كه انجام مي دهند به جريان انداختن هواست نه خنك كردن آن.

تاسيسات و ساختمان داريس
تعداد نشرياتي كه به مقوله تاسيسات در ساختمان بپردازند، بسيار محدود است؛ در اين ميان تاسيسات و ساختمان داريس از مجموعه مجلات داريس در حوزه ساخت و ساز و معماري، هفتمين شماره خود مختص بازه زماني خرداد و تير ماه جاري را تجربه مي كند.
در اين شماره كه به معماري اصفهان اختصاص دارد مي خوانيم: توجه به معماري به عنوان ظرف رويدادهاي انساني و اجتماعي و تلقي ديگر از بافت سنتي، قدم زدن در ميان كوچه هاي اصفهان (زهرا مهدي پور)، باغ شهر اصفهان بهشتي به وسعت يك شهر (آزاده شاهچراغي)، نقدي بر كتاب اصفهان تصوير بهشت اثر هانري استيرلن، اصفهان، دستاورد تمدن ايراني اسلامي (مهناز محمودي)، چيلر خورشيدي، سيستم هاي گرمكن خورشيدي، انتخاب مصالح ساختماني و تاثيرات آن در گرمايش و سرمايش ساختمان، چرخ هاي بازيافت انرژي (علي توسلي) و....
تاسيسات و ساختمان داريس در 70 صفحه منتشر شده همچون ساير نشريات ساختماني داريس بين فعالان عرصه ساخت و ساز رايگان توزيع مي شود.
شماره دوم فصلنامه ساخت شهر
دومين شماره فصلنامه بين المللي فني مهندسي ساخت شهر، به سردبيري دكتر مصطفي بهزادفر عضو هيات علمي دانشگاه علم و صنعت و استاديار اين دانشگاه، با ارائه رويكردي پژوهشي، آموزشي و تحليلي و هيات تحريريه اي كه اكثرا از استادان دانشگاه هاي كشور هستند، منتشر شد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني شهرسازي و معماري، محتواي اين شماره در بخش شهرسازي، شامل سه مقاله با عنوان هاي سامانه سازمان افزاري ساخت شهر بم در بازسازي، ساماندهي يك محله فرسوده، محله امامزاده حسن واقع در منطقه 17 تهران و بازسازي و مداخلات، پس از وقوع زلزله است.
از ديگر مطالب اين فصلنامه مي توان برج مخابرات تلويزيوني ميلاد در بخش معماري، بهسازي لرزه اي ساختمان هاي بتني با قاب خمشي در برابر زلزله در بخش عمران، برنامه ريزي در مسكن با GIS و كاربرد مقدماتي GIS در طراحي راه آهن در بخش ژئوماتيك را نام برد. در اين شماره همچنين گزارشي تصويري از كلانشهر اهواز تهيه شده است. نخستين شماره ساخت شهر در اسفند ماه سال گذشته منتشر شده بود.
معماري سبز مالزيايي ها در عربستان
دكتر كنت يينگ، مدير دفتر مالزيايي حمزه و يينگ، آنچنان سوابق پرافتخاري در عرصه معماري و بخصوص معماري سبز و معماري پايدار دارد كه به جرات مي توان وي را يكي از 10 شخصيت برتر اين عرصه در جهان دانست؛ ويژگي يينگ چند بعدي بودن اوست، وي در كنار تدريس معماري، تاليف مقالات و كتب، فعاليتي وسيع در عرصه طراحي معماري و شهرسازي دارد. منتقدان دفتر حمزه و يينگ را يكي از موفق ترين دفاتر در دهه آينده در مقياس جهاني ارزيابي مي كنند.
در اين ميان پروژه عظيم جبل عمر در مكه يكي از بزرگترين ها در جهان در نوع خود است؛ مجموعه اي از هفت برج 35 طبقه مسكوني، دو برج/هتل 50 طبقه، چهار هتل 15 طبقه و يك مركز خريد سه طبقه در كنار طراحي محوطه اي متشكل از بخش كوهپايه اي و لندسكيپ سبز با زيربنايي بالغ بر 600 هزارمتر مربع، براستي نقطه عطفي در ساختمان سازي عربستان و خاورميانه است.
دفتر مالزيايي حمزه و يينگ با طراحي ويژه خود كه همواره مملو از رويكردهاي پايداري و معماري سبز است، نتيجه اي بي نظير را در طراحي رقم زده كه به نظر نمي رسد به اين زودي ها از خاطره ها پاك شود.

هديه درمان دهليز هايي تودرتو، حجره ها و آبگيرها و طاقديس ها و... مجموعه اي شگفت انگيز در عمق چندين متري زمين، شهري كه زماني قنات بوده، در آينده اي نه چندان دور يكي از پرجاذبه ترين جاذبه هاي گردشگري جهان خواهد شد....
شهر زيرزميني كاريز يكي از مجموعه هاي تاريخي كيش به شمار مي رود كه از قدمتي بيش از 2 هزار و 500 سال برخوردار است. اين شهر در اصل قناتي بوده كه آب شرب مردم جزيره را تامين مي كرد.
بر اساس پروژه بازسازي قنات هاي كيش، رستوران هاي سنتي و مدرن، موزه، گالري هاي هنري، آمفي تئاتر و غرفه هاي صنايع دستي در آن ايجاد مي شود. زيبايي اين قنات در سقف مرجاني آن است. در عمق 8 متري خاك جزيره، سقف كاريز قرار دارد كه پوشيده از مرجان، صدف و سنگواره هايي است كه 270 تا 570 ميليون سال قدمت دارند.
اكنون اين قنات به يك شهر زيرزميني شگفت انگيز بدل شده كه بيش از 10 هزار متر مربع وسعت دارد. شهر كاريز در عمق 16 متري زير زمين قرار دارد. تلاش مي شود تا در پروژه بازسازي كاريز كيش ضمن حفظ بافت تاريخي آن، كاربري هاي جديدي نيز در راستاي احياي اين مجموعه ايجاد شود.
عظمت محوطه سازي و حدود 3 كيلومتر تونل هاي پيچ در پيچ شهر زيرزميني كيش، زماني بيشتر بر بيننده نمايان مي شود كه به ياد بياوريم درجه حرارت كيش در تابستان ها به 45 درجه سانتيگراد مي رسد كه اين گرما با رطوبت نيز توام است. عمليات اجرايي اين شهر از سال 1378 آغاز شده و فاز اول آن در آينده نزديك به پايان خواهد رسيد. در حال حاضر نيز هرچند كارگران در حال تكميل بخش هاي مختلف و مرمت شهر هستند، ولي امكان بازديد براي گردشگران فراهم شده و كاربري هاي مختلف شهر نيز همچنان فعال هستند. پيش  بيني مي شود تا انتهاي پروژه رقمي بالغ بر 50 ميليارد ريال در اين پروژه سرمايه گذاري شود.

بهرام هوشيار يوسفي موضوعات و طرح ها و برنامه ها يكي بعد از ديگري مطرح مي شوند و به همان سرعت ارائه شدن نيز به فراموشي سپرده مي شوند. بعد هم ماجرا تكرار مي شود و روز از نو و روزي از نو! حتي كسي كه موضوع را مطرح كرده، خودش كنترل اوضاع را از دست مي دهد و ابعاد قضيه را از ياد مي برد....
با يك داستان اندكي قديمي شروع مي كنم؛ همين يكي دوسال پيش بود كه طرحي با عنوان فروش متري مسكن مطرح شد؛ طرحي كه در آن شركت هاي سرمايه گذاري قرار بود (يا است) به جذب سرمايه هاي خرد، اعم از سرمايه هاي خرد مردمي و پس اندازهاي تدريجي متقاضيان خريد مسكن و هدايت آن به مجاري توليد مسكن از طريق انعقاد قرارداد با انبوه سازان اقدام  كنند. در روياي مسكن دار كردن اقشار آسيب پذير (بخوانيد طرح سرمايه گذاري متري مسكن) قرار بود كه صاحبان سرمايه هاي خرد به عنوان سرمايه گذار، شركت هاي سرمايه گذاري به عنوان طرف هاي قرارداد انبوه سازان مسكن و ناشران اوراق هم ارزش هزينه احداث يك مترمربع بناي مسكوني، انبوه سازان مسكن به عنوان توليدكننده، شركت هاي بيمه براي پوشش خطر ناشي از عدم ايفاي تعهدات انبوه سازان مسكن، بانك ها به عنوان تامين كنندگان سرمايه هاي بلندمدت و وزارت مسكن و شهرسازي به عنوان ناظر در كار سرمايه گذاري مسكن، دخالت داشته باشند.
در همان زمان ارائه طرح نيز بسياري از كارشناسان با دلايل متقن به رد آن پرداختند؛ سياست وزارت مسكن از احداث مجتمع هاي عظيم مسكوني، به فروش متري مسكن تنزل يافته بود و استعداد عجيب ما ايراني ها در بورسي، تجاري و دلال مآبانه كردن فعاليت ها (گفته مي شود ايراني ها مردماني تجارت پيشه بوده اند!) به شدت گل كرده بود. برنامه هاي دولت براي تحقق مسكن اقشار كم درآمد و متوسط، به جاي احداث ده ها هكتار زيربنا و ايجاد شهرك هايي نظير اكباتان با ظرفيت صدها هزار نفر جمعيت، به دلالي متري مسكن سوق داده شده بود و طبق معمول بايد منتظر سودجويي سرمايه داران، احتكار و سفته بازي در عرصه مسكن هم بود. نهايتا سري كه بي كلاه (يا همان سرپناه ارزان) مي ماند، سر كسي نبود جز همان اقشار كم درآمد كه بهانه سنتي آغاز هر طرحي شده است!
به اين نكته نمي پردازيم كه تمامي مولفه هاي توجيه كننده مراحل اجرايي دچار مشكلات عديده بوده و هستند از پوشش خطر ناشي از عدم ايفاي تعهدات انبوه سازان مسكن توسط شركت هاي بيمه بگير تا فعاليت صحيح و غير سودجويانه بانك ها به عنوان تامين كنندگان سرمايه هاي بلندمدت. از نظارت وزارت مسكن و شهرسازي به عنوان ناظر در كار سرمايه  گذاري تا اجرا و ساخت صحيح و مقاوم بناها توسط انبوه سازان و ....
كارشناسان در جست و جوي گوش شنوا بودند: فروش متري مسكن در مقايسه با سرمايه گذاري در بانك، اثر تورمي بيشتري خواهد داشت... ، طرح فروش متري مسكن، روش مناسبي براي خانه دار كردن مردم نيست ، هدف تامين مسكن براي قشرهاي كم درآمد جامعه شعاري بيش نيست و... و گوش شنوا پيدا نشد!
بگذريم.... اين روزها بازار انبوه سازي و دادن لوح و جايزه و تقدير و تشكر و رتبه بندي و دسته بندي و... در عرصه ساختمان سازي از نوع انبوه داغ است. انبوه ساز برتر شهر و استان و كشور را انتخاب مي كند؛ البته باز هم مردم هستند كه تصميم مي گيرند! در خبري خواندم كه يكي از مسئولان دولتي حوزه انبوه سازي،  مهمترين مولفه رتبه بندي انبوه سازان را نظر مردم در مورد بنا هاي ساخته شده توسط انبوه ساز دانسته و البته در اين نظرخواهي مردمي مسائلي چون موارد فني و انطباق با آئين نامه 2800 (زلزله) و ... را هم قرار است حتما لحاظ كنند! براستي معلوم نيست كدام منطق به اعمال اين روش حكم داده است؟ ما چگونه انتظار داريم كاربر يك آپارتمان در اين موارد اظهارنظر كرده و البته اين نظر هم منشا اثر در رتبه بندي سازنده باشد؟ قبلا به اين مورد اشاره كردم (يادداشت هفته قبل زيباشهر) كه اصولا آن روش نظرخواهي آقايان هم براي اين كار مناسب نيست ولي گويي....
بار ديگر يادآور مي شوم كه با اين روش هاي خلق الساعه نمي توان راه به جايي برد. پيش از هر روش اجرايي گرته برداري شده از روش هاي منسوخ و نخ نماي خارجي، بايستي كار فرهنگي انجام شود.... فضاي كالبدي، زمينه  سازگاري فرد با محيط انساني فرهنگي پيرامون را فراهم مي سازد و آنچه به اين فضا شكل مي بخشد (يا اين كه بايد شكل ببخشد)، چيزي نيست جز نيازهاي همين محيط و در سر سلسله  آنها تعاريف فرهنگي اجتماعي آن. با بهره گيري از ديدگاه مناسب فرهنگي، ضمن پاسخگويي به نيازهاي كالبدي فرهنگي، زمينه هاي رشد در مقوله  فرهنگ،  و در بحث حاضر ساخت و ساز صحيح فراهم خواهد شد.
در اين حوزه وظيفه نهاد سازمان دهنده امور آنچنان با اهميت است كه چونان مغز متفكري بايستي تمامي اعضا و جوارح را هدايت كند؛ چنين هدايتي نه با روش آزمايش و خطا و نه به قيمت اتلاف ثروت ملي، بلكه با عملياتي كارشناسانه و با بهره گيري از تخصص ارباب فن و دانش امكانپذير است. محوريت تفكرات فرد محور در چنين نهادهاي اجتماعي، به هيچ وجه به نفع جامعه نخواهد بود.
در انتها بايد گفت كه هر نوع كنش مديريتي در عرصه هايي كه با مردم و آينده آنها سركار دارد، امري كاملا تركيبي است كه با اشرافي كامل بر تمامي امور حادث خواهد شد و برخورد انتزاعي حاصلي جز شكست نخواهد داشت.