عكس: گلناز بهشتي

الهام اناري
در يك بعدازظهر گرم تابستان، آيا چيزي دلپذيرتر از خوردن يك بستني خوشمزه و خنك سراغ داريد؟
بستني به احتمال زياد نوع تحول يافته نوشيدني هاي يخ زده است. در قرن چهارم قبل از ميلاد، اسكندر كبير به نوشيدني هاي يخ زده يا به اصطلاح امروز تگري (تگرگي)، علاقه فراواني داشته و در مدارك باستاني نيز ديده شده كه در سال 62 قبل از ميلاد، نرون، امپراتور روم گروه هايي را به كوهستان هاي آپنين (Apennines) مي فرستاد تا برايش يخ و برف بياورند، سپس آن را با شربت، پوره ميوه يا عسل مخلوط مي كرده و مي خورد.
هزاران سال است كه آب يخ زده در آسيا به مصرف خوراكي مي رسد. مصرف مواد لبني يخ زده، اولين بار در ادبيات چين باستان ديده شده است كه قدمت اين منابع به قرن دوازدهم برمي گردد. بازرگانان و ماجراجوياني چون ماركوپولو، دستور تهيه يخ را از خاور دور به اروپا بردند. در ميانه سالهاي 1600، مخلوط يخ و نمك (براي پايين آوردن نقطه انجماد) براي توليد سريع يخ و انواع مختلف مايعات يخ زده مورد استفاده همگان قرار مي گرفت. در 1660، كافه پروكوپ توسط يك ايتاليايي به نام كولتلي در پاريس افتتاح شد كه در آن انواع يخ (طعمدار) و خامه يخ زده يا همان بستني، توليد و عرضه مي شد.
بعد از آن، دسرهاي يخي راه خود را به آمريكا باز كردند و در سال 1700 ميلادي، فرماندار مريلند، از ميهمانان خود با بستني پذيرايي كرد.
در سال 1843 ميلادي، اولين فريزر دستي چرخشي توسط نانسي جانسون اختراع و ثبت شد. در فاصله سالهاي 1848 و 1873، 69 بستني ساز چرخشي ديگر به ثبت رسيد و در سال 1851 اولين واحد صنعتي توليد بستني توسط جاكوب فيوزل در بالتيمور راه اندازي شد.
يك سال قبل از پايان قرن، آگوست گالين دستگاه هموژنيزه كننده را اختراع كرد كه به ايجاد بافت نرم و خاص بستني بسيار كمك كرد. با
به وجود آمدن دستگاه هاي سردكننده مكانيكي، اولين فريزر افقي يك پارچه توسط اچ.اچ ميلر ساخته شد كه با آن قطعات كوچك بستني، جداگانه فريز مي شدند، اما اولين بستني قيفي توسط يك مهاجر ايتاليايي به نام ايتالو مارچيوني در نيويورك تهيه شد و او قالب مخصوص خود را در 1903 به ثبت رساند و يك سال بعد به طور اتفاقي در نمايشگاه جهاني سنت لوئيس معرفي شد. در اين نمايشگاه، يك توليدكننده نان شيرين اهل سوريه به نام حموي تعدادي نان شيرين را به شكل مخروط لوله كرد تا همسايه بستني فروشش بتواند براي توزيع بستني از آن استفاده كند. اين شكل عرضه بستني تا امروز، يكي از محبوب ترين شيوه ها باقي مانده است. توليد انواع ديگر بستني از نوع چوبي، بستني با رويه ميوه و شكلاتي از سال 1920 آغاز شده است كه در آن زمان، پديده اي نوظهور بود.
شيوه توليد بستني در كارخانه
ماده اوليه براي توليد بستني، خامه و مواد لبني ديگر است كه با شيرين كننده مخلوط مي شود. اين مواد به ميزان لازم در يك مخزن مخصوص با دقت مخلوط مي شوند. اين مخلوط ممكن است شامل مقدار كمي از مواد ديگر چون ثابت كننده ها باشد كه از ايجاد بلورهاي يخ در بستني جلوگيري مي كند.
اين مخلوط سپس به بخش هموژنيزه مي رود و در آنجا تحت فشار 003/0 اتمسفر، مولكول هاي چربي شير به اندازه كوچكتر خرد شده و بستني را نرم تر مي كنند. پس از اين مرحله، مخلوط به سرعت سرد مي شود و دماي آن تا چهار درجه سلسيوس پايين مي آيد و سپس براي فريز شدن آماده مي شود.
طي فريز شدن بستني، تيغه هاي مخصوصي در فريزر، مخلوط را به طور مرتب به هم مي زند تا به اصطلاح هوا بگيرد ، در غير اين صورت محصول به دست آمده، بلوك سخت و غير قابل مصرفي از شير يخ زده خواهد بود. در اين مرحله، انواع افزودني ها مانند ميوه، انواع آجيل يا طعم دهنده هاي مايع به مخلوط اضافه مي شوند.
اكنون اين بستني براي بسته بندي در انواع ليتري، ليواني و چوبي آماده است. در آخرين مرحله، بستني هاي قالب ريزي شده و آماده در اتاق مخصوصي باز هم سردتر شده و براي توزيع آماده مي شود.
ورود بستني به ايران
شايد تاريخچه توليد بستني در ايران به حدود 60 سال پيش برگردد، اما در دهه هاي 30 و 40 بود كه بستني فروش ها براي خود اسم و رسمي پيدا كردند.
در سالهاي اوليه توليد بستني، شكر و شير و ثعلب را در استوانه هاي فلزي كه در بشكه هاي چوبي قرار داشت، مي ريختند و اطراف استوانه هاي فلزي را با نمك و يخ مي پوشاندند. يخ و نمك باعث مي شد دما به حدود 20 درجه سانتيگراد زير صفر برسد. بعد از آن، قطعات يخ بسته اطراف استوانه فلزي را جدا مي كردند، آن هم توسط پارو، اين كار باعث مي شد تا تمام محتويات استوانه سفت شود.
با اين روش، تهيه بستني حدود هشت ساعت طول مي كشيد و حدود 20 كيلو بستني آماده مي شد.
اما تاريخچه ورود دستگاه هاي بستني سازي به اواخر دهه 40 برمي گردد. آن موقع در كنار بستني، فالوده هم درست مي كردند. فالوده از نشاسته و آب و شكر تهيه مي شد. نشاسته را با آب مخلوط مي كردند و مي پختند، سپس آن را در استوانه اي كه پايين آن مشبك بود، مي ريختند، زير استوانه ها آب صفر درجه و زير صفر مي گذاشتند. با عبور محلول نشاسته از استوانه مشبك و ورود آن در آب صفر درجه، رشته هاي منجمد درست مي شد. اين رشته را با شكر مخلوط مي كردند و فالوده آماده مي شد.
براي تهيه يخ هم از برف يخچال هاي طبيعي توچال استفاده مي كردند. در اواخر دهه 40 كه دستگاه هاي بستني ساز وارد كشور شد، شركت سازنده اين دستگاه ها به هريك از بستني فروشي هاي معروف تهران، يك دستگاه هديه داد، اما در اين ميان، يكي از بستني فروشي هاي بسيار قديمي به نام اكبر مشدي كه هنوز هم قديمي ترها از آن بسيار ياد مي كنند، زير بار استفاده از اين دستگاه ها نرفت.
قديم ترها روزهاي جشن و اعياد مصادف با رونق كسب و كار بستني فروشي ها بود و رونق سفارش هايي كه به مناسبت جشن ها داده مي شد. اما آن موقع پذيرايي از مشتريان در ظرف هاي بستني خوري بلوري انجام مي شد. بستني فروشي ها سالن بزرگي داشت كه انتهاي سالن مخصوص خانواده ها بود.
بتدريج و با گذشت زمان تعداد بستني فروشي ها و به تبع آن مشتريان آنها بيشتر شد، دستگاه هاي بستني ساز ديگر كار بستني فروشي ها را راحت كرده بود و ديگر نيازي به صرف هشت ساعت وقت براي تهيه بستني نبود. ظرف هاي بلوري هم كم كم جاي خود را به ظروف يك بار مصرف پلاستيكي دادند، هرچند كه اين ظرف هاي پلاستيكي نصف ذوق بستني خوردن را مي گرفت، اما شكستن پي درپي ظرف هاي بلوري هم هزينه اي اضافي بود، روي دست بستني فروشي ها.
كم كم بستني هاي كارخانه اي هم باب شد، بستني هاي يخي و شيري، با انواع چوبي، قيفي، ليواني و ... .
و حالا كه ديگر دنيايي از طعم و رنگ در بستني ها وجود دارد. انواع شكلاتي، زعفراني، قهوه، نسكافه، پرتقالي، توت فرنگي، نعنايي و ... كه البته تنوع توليد بستني در ايران در مقايسه با آنهايي كه در توليد اين ماده خوراكي پيشرو هستند، اصلا قابل مقايسه نيست. جالب است بدانيد در ژاپن بستني با طعم هاي ماهي شور ژاپني، كاكتوس، هشت پا، سيب زميني شيرين، زبان گاو، خرچنگ، بادمجان و جلبك هم تهيه مي شود.
البته اخيرا خبر رسيده كه در ايران هم قرار است از ماهي فيتوفاك بستني توليد شود.
اين روزها بستني ماهي در جهان فقط در ژاپن توليد و مصرف مي شود و ايران با توليد اين نوع بستني به دومين توليدكننده بستني ماهي در دنيا تبديل خواهد شد. گذشته از اين طعم هاي عجيب و غريب كه البته هنوز در كشور ما باب نشده، بستني ها اين روزها با اشكال متنوعي به دست مصرف كننده مي رسند.
شايد قرار گرفتن فالوده در كنار بستني كه با عنوان بستني مخلوط تهيه مي شود، يكي از قديمي ترين اشكال آن باشد.
غير از آن قرار دادن بستني در كنار انواع آبميوه نظير هويج بستني، طالبي بستني و ... يا تزئين بستني به شكل انواع عروسك ها يا قرار دادن موز و ژله و ... روي بستني ها ظاهر آنها را حتما براي مشتريان دلچسب تر خواهد كرد.
اما اين روزها كه هوا گرم است و بستني خوردن بسيار دلچسب، كدام بستني ها را بخوريم كه هم سالم باشد و هم به صرفه.
بستني ها به دو گروه شيري و يخي تقسيم مي شوند. در بستني هاي يخي از اسانس ها و رنگ هاي خوراكي و شيرين كننده ها استفاده مي شود. بستني هايي كه از شير تهيه مي شوند، خود بر دو نوعند؛ يكي از نوع كارخانه اي و ديگر انواع سنتي كه داخل مغازه ها تهيه مي شوند. در اين بستني ها از شير خشك استفاده مي شود، تنها اين مسئله از نظر بهداشتي ايرادي ندارد، اما عيبي كه اين بستني ها دارند، مربوط به افزودني هاي آنهاست، زيرا انواع اسانس هاي شيميايي كه باعث خوشرنگي و خوشبويي بستني ها مي شود، به آنها اضافه مي كنند. از طرفي افزايش نگهدارنده ها در اندازه هاي زياد براي سلامتي مضر است، اما اگر اين بستني ها حداكثر دو بار در هفته مصرف شود، ضرري متوجه سلامتي نمي شود.
اما بستني هايي كه با نام سنتي و با زعفران و خامه درست مي شوند؛ اگر ماده اي كه به نام زعفران استفاده مي شود، واقعا زعفران باشد، خوب است، اما بعضي بستني فروشي ها از گلرنگ استفاده مي كنند. گلرنگ در مقايسه با زعفران با قيمت بسيار پايين و در عطاري ها عرضه مي شود. اين ماده تا حد كمي خاصيت سمي دارد، پس مصرف زياد آن براي سلامتي مضر است، اما زعفران كه خود يك ادويه آنتي اكسيدان است، اگر به ميزان كم در غذاها مصرف شود، حتي ارزش غذايي هم دارد و مفيد است. اما شير و خامه هايي كه به بستني هاي سنتي اضافه مي شود، اگر پاستوريزه باشد، باز هم مشكلي ايجاد نمي شود، اما اگر محل توليد و نحوه نگهداري اين مواد، بهداشتي نباشد، اين بستني ها تبديل به منبع غني آلودگي ميكروبي مي شوند و سموم مترشحه آن باعث ايجاد مسموميت همراه با استفراغ، دل پيچه، سردردهاي شديد و تهوع مي شود. پس تا زماني كه از سلامت اين بستني ها اطمينان حاصل نكرده ايد، آنها را نخوريد.
به لحاظ صرفه اقتصادي هم تفاوت چنداني بين بستني هاي كارخانه اي و سنتي نيست، البته بستني هاي سنتي كه در كارخانه ها تهيه مي شوند، قيمت نسبتا بالاتري نسبت به انواع سنتي غيركارخانه اي دارند، در عوض از نظر سلامتي كاملا مطمئن هستند.
بستني هاي يخي هم در انواع كارخانه اي و غير كارخانه اي تهيه مي شوند.
بستني هايي كه در كارخانه هاي معتبر توليد مي شوند، مقداري مواد رنگي مجاز و استاندارد دارند. در اين بستني ها از مقدار اندكي تركيبات طبيعي مثل آبميوه ها استفاده مي شود، اما اين بستني ها رنگ زيبا و شفافي دارند كه البته از مواد رنگي شيميايي حاصل شده است. هرچند كه مقدار تركيبات شيميايي اين بستني ها كنترل مي شود، اما در مورد نگهدارنده و مواد شيميايي هميشه اين مشكل وجود دارد كه ممكن است طي مدت استفاده از محصول، اثرات مخرب اين ماده نمايان شود.
اما توصيه مي شود از ميان اين همه بستني رنگارنگ و متنوع، بيشتر سراغ كارخانه اي ها برويد، آن هم از نوع شيري. اگر خواستيد بستني هاي رنگي بخوريد، اول مطمئن شويد كه استاندارد هستند.
اگر هفته اي دو بار بستني بخوريد، البته نه به جاي وعده اصلي غذا، مشكلي پيش نمي آيد، اما مواظب باشيد كه با بستني خوردن زياد چاق نشويد. افرادي كه به جاي مصرف غذاهاي سالم، بستني را در بسياري وعده ها جايگزين كرده اند، چاق مي شوند، اما به لحاظ منابع ويتامين و مواد معدني غني نيستند. برخي افزودني ها هم اين ضرر را تشديد مي كند، مثلا كاكائو كه مانع جذب كلسيم و روي مي شود، اما مصرف به اندازه بستني مفيد است.
بچه هايي كه عادت به خوردن لبنيات نظير شير و ماست ندارند، با خوردن بستني هم مي توانند تا حدي فقر موادي همچون كلسيم را در بدن خود جبران كنند و هم اينكه كم كم به لبنيات علاقه مند شوند.
افرادي كه تحت عمل جراحي لوزه يا دستگاه گوارشي قرار گرفته اند، بايد با خوردن بستني، محل جراحي را خنك نگاه دارند. اين كار تا حد زيادي باعث كاهش خطر خونريزي مي شود.
متاسفانه در كشور ما بيشتر به تنوع طعم و مزه بستني توجه مي شود تا خاصيت آن، اما در بسياري كشورها، بستني هاي كم چرب و كم شيرين به طور گسترده اي توليد مي شود. اگر بستني هايي با چربي و شيريني كم و بدون اسانس در ايران توليد شود، افرادي با بيماري هاي خاص نظير ديابتي ها هم مي توانند از اين خوراكي خوشمزه استفاده كنند.

قديم ترها كساني كه از حوالي خيابان ري رد مي شدند، در قسمتي از مسير، صداي گروپ گروپ كوبيده شدن يك توده زردرنگ داخل يك بشكه چوبي، توجه شان را به خود جلب مي كرد. بچه هاي آن محل با آنكه اين صحنه برايشان آشنا بود، باز هم دوست داشتند لحظاتي هرچند كوتاه به آن نگاه كنند. حالا ديگر تكليف كساني كه براي اولين بار چگونگي ساخته شدن بستني زعفراني ايراني را مي ديدند، روشن بود. شايد فكر نمي كردند درست شدن اين بستني خوشرنگ پر از مغزپسته و خامه كه داخل يك پياله بلوري مي درخشيد و قاشق قاشق از آن كم مي شد، چه عرقي از اوستاي بستني ساز درآورده است.
مرد يك عرقگير سفيد به تن و عرق چيني به سر داشت، عضلاتش ورزيده بود و حجم بستني بسته شده را با مهارت در بشكه دوجداره مي چرخاند و هرچند ثانيه آن را بلند مي كرد و دوباره درون بشكه مي كوبيد. حالا ديگر بستني كاملا بسته شده بود و خوب كش مي آمد. باور اينكه مخلوط شير و خامه و زعفران و گلاب چنين محصولي به دست بدهد، سخت بود، اما دانستن اينكه تلاشي چند ساعته پشت اين يك پياله بستني است، باعث مي شد لذت خوردن آن دوچندان شود، چه آنكه استاد بستني ساز نيز همين آرزو را داشت.
شب هاي تابستان، مغازه بستني فروشي اكبر مشدي در خيابان ري جاي سوزن انداختن نبود. ميز و صندلي هاي داخل مغازه پر بود از كساني كه قصد كرده بودند دلشان را خنك كنند و گرماي يك روز بلند تابستان را از تنشان فراري دهند. آن موقع بستني خوردن بهانه اي بود براي دور هم جمع شدن خانواده و دوستان. البته ايراني  ها از خيلي پيش از اين با خوردني و نوشيدني هاي خنك آشنا بودند، مخصوصا در فصل زمستان با بارش اولين برف كوزه هاي شيره انگور از زيرزمين خانه بيرون مي آمد و بساط برف و شيره برپا مي شد يا حتي يخ در بهشت كه آن هم برف يا يخ خرد شده بود با شكر و گلاب و كمي آبليمو.
از ديگر دسرهاي ايراني فالوده شيرازي بود؛ مخلوطي از رشته هاي نازك و ترد نشاسته به همراه شكر و يخ خرد شده كه براي طعم دادن به آن از آبليمو يا آب آلبالو استفاده مي شد.
بعدها ذائقه ايراني، مخلوط بستني سنتي و فالوده شيرازي را هم پسنديد و واژه بستني مخلوط در بستني فروشي ها معنا پيدا كرد. علاقه و اشتياق ايراني ها به نان و كثرت غذاهايي كه در كنارشان نان مصرف مي شود، حتي به بستني نيز سرايت كرد و بستني زعفراني ايراني در ميان دو عدد نان ترد و بي نمك قرار گرفت تا بستني نوني يكي از پرطرفدارترين ها شود.
در لطيفه هاي قديمي آمده است؛ مردي به طبيب مراجعه كرد و گفت موي ريشش درد مي كند. طبيب از خوراكش پرسيد و مرد گفت كه نان و يخ خورده است. طبيب به مرد بيمار جواب داد: برو بمير كه نه دردت به آدميزاد مي ماند و نه غذايت، اما نتيجه تاريخي اين حكايت آن است كه معلوم مي شود در آن زمان هنوز بستني يا حداقل بستني نوني در ايران باب نشده بود.
از تاريخچه به وجود آمدن بستني و انواع دسرها كه بگذريم، اين روزها دسترسي به بستني كار ساده اي است. در هر بقالي و سوپرماركتي با باز كردن در يخچال هاي صندوقي، انواع و اقسام بستني ها با شكل و طعم و قيمت هاي متفاوت، جلوي چشمت رژه مي روند و تو مردد مي ماني كه كدام طعم را امتحان كني.
مدت ها پيش از اين، با ورود بستني هاي ايتاليايي يا به قولي ميوه اي به بازار، تنوع ذائقه در مردم به وجود آمد؛ شاتوت، موز، آنانانس، كاكائو، قهوه، وانيل و ... .
با ورود تكنولوژي به عرصه بستني سازي، اولين بستني هاي چوبي با نام مصطلح كيم و نوع يخي آن يعني آلاسكا و همچنين بستني قيفي در ميان مردم، مخصوصا كودكان طرفداران زيادي يافتند.
اين بستني ها هم در گذر زمان و با پيدايش كارخانه هاي مختلف توليد محصولات لبني كه توليد بستني را به عنوان محصولي پرطرفدار دنبال مي كردند، دچار تغييرات زيادي از لحاظ كيفيت و نوع شكل و بسته بندي شدند تا هرچه بيشتر روي خيل عظيم كودكان به عنوان اصلي ترين مخاطب محصولات خود تاثير بگذارند.
گرچه حالا ديگر اين تنها كودكان نيستند كه مشتري اين فرآورده اند و اين تصور كه بزرگترها بيشتر ميل و رغبت به خوردن بستني هاي سنتي دارند، در حال رنگ باختن است.
وجود تنوع در بستني ها وافزايش روز به روز كارخانه هاي توليدي، سبب ايجاد رقابت در جلب هرچه بيشتر مشتري يعني افزايش كيفيت محصولات و مناسب تر شدن قيمت ها شده است.
براي به دست آوردن دل سنتي دوستان، بستني هاي سنتي كارخانه اي نيز روانه بازار شده اند. براي جمع هاي خانوادگي هم بستني هاي ليتري كه در پوشش هاي مقوايي عرضه مي شود، وجود دارند كه اتفاقا از قيمت نسبتا مناسبي هم برخوردارند.
خلاصه اينكه هم در فصل تابستان و هم در ديگر فصول سال، بازار اين فرآورده لبني داغ است و برخلاف تصور، بستني فروشي هاي سنتي هم همچنان مشتري خود را دارند و خللي به بازارشان وارد نشده است.
اما نقشي كه بستني هم اكنون در جامعه ايراني بازي مي كند با نقشي كه سه يا چهار دهه قبل داشت، متفاوت است. در گذشته بستني خوردن يك تفريح بود؛ بهانه دور هم جمع شدن حتي براي چند دقيقه كوتاه. بي دليل نبود كه قديم شيريني و بستني فروشي ها را كافه قنادي نام گذاشتند، زيرا قنادي فضاي بزرگي داشت كه خانواده ها و دوستان دور يك ميز جمع مي شدند و لختي فارغ از اتفاقات بيرون به خوردن بستني زعفراني و فالوده شيرازي وقت مي گذراندند، اما حالا با يك زيرپله و يك يخچال صندوقي مي توان به خيل مشتريان سرويس داد. حالا چه فرقي مي كند كه مشتري بستني اش را در خيابان بخورد يا اتومبيل شخصي. انگار ديگر بستني آن قدرت جادويي اش در جمع كردن مردم به دور هم را از دست داده است.
راستي چند سال است كه در فصل بهار، صداي آن مرد خسته كه در كوچه ها مي چرخيد و مي خواند: بستني آي بستني نوبر بهاره بستني را نشنيده ايم. احتمالا اگر دوباره او را ببينيم، انواع بستني هاي چوبي و قيفي را در يخداني از جنس يونوليت گذاشته و در پارك ملت به دنبال مشتري مي گردد.

۳ هزار بستني فروشي مجاز و غيرمجاز
دســـتـــه اي از بستني فروشي هاي تهران زيرنظر اتحاديه اي خاص و دسته اي ديگر به صورت غيرمجاز فعاليت دارند. بستني فروشي هاي سنتي زير نظر اتحاديه بستني و آبميوه فعاليت مي كنند.
تهران، 3 هزار بستني فروشي دارد كه از اين ميان، تنها هزار بستني فروشي داراي مجوز اتحاديه بستني و آبميوه هستند و 2 هزار بستني فروشي بدون مجوز فعاليت مي كنند كه البته اين موضوع بايد از سوي هيات عالي نظارت وزارت بازرگاني و مجمع امور صنفي خدمات توليدي پيگيري شود.
اتحاديه بستني تا سال 79 نرخ مصوب بستني سنتي را يكهزار و 100 تومان تعيين كرده بود و حالا با گذشت پنج سال از آن زمان، قرار است 7 درصد به اين قيمت اضافه شود، اما اعضاي اتحاديه بستني و آبميوه به اين نرخ اعتراض دارند، چون بر فرض مثال قيمت شكر از سال 79 تا 84 بيش از 7 درصد افزايش داشته است.
در حال حاضر،  هر كيلو بستني سنتي يكهزار و۴۰۰ تا 2 هزار تومان به فروش مي رسد. اختلاف قيمت، بسته به درجه يك، دو يا سه بودن بستني است كه البته عمدتا به طور متوسط هر كيلو بستني سنتي با نرخ يكهزار و۵۰۰ تومان به دست مشتري مي رسد.
نكته ديگري كه در بالا و پايين رفتن قيمت بستني دخالت دارد، فصل هاي سال است.
بستني در فصل تابستان و هواي گرم قيمت بالاتري نسبت به فصل هاي سرد سال دارد.
دلالان شكر بازار را خراب كرده اند
عرضه شكر در بازار فروش به قيمتي بالاتر از مصوبه دولت صورت مي گيرد و اين امر منجر به آسيب ديدن كارخانه هاي توليدي وابسته به شكر شده است. به گزارش ايرنا، علي موحد، دبير انجمن صنفي صنايع بيسكوئيت، شيريني و شكلات ايران اين تفاوت قيمت را افزون بر يكهزار و 600 ريال عنوان كرد. علي موحد در خصوص نشست با مسئولان وزارت بازرگاني عنوان كرد: برخلاف تلاش هاي زياد انجمن براي تشكيل اين نشست، هيچ يك از مسئولان حاضر به ملاقات نشدند. دبير انجمن صنفي، صنايع بيسكوئيت، شيريني و شكلات افزود: در صورت رسيدگي نكردن به اين موضوع تا استقرار دولت جديد، دلالان شكر هر چه مي خواهند بر سر توليد كنندگان اين صنف مي آورند و اين روند، تبعات ناگواري را در سطح صنعت پديدار مي كند.
بنا به پيش بيني، اين انجمن در سال جاري قصد داشت صادرات خود را به 140 ميليون دلار برساند كه با وضعيت فوق، موحد تحقق آن را غيرعملي مي داند.
ساختمان هاي ايراني سنگين ترهستند
وزن ساختمان در ايران يك و نيم برابر ساختمان هاي صنعتي ساخت است. مهندس ماجدي، كارشناس مسكن در گفت وگو با خبرگزاري موج استفاده نامناسب از مصالح ساختماني را عامل اين افزايش وزن دانست كه منجر به گران تر شدن قيمت تمام شده ملك مي شود. اگرچه انبوه سازي در ايران رشد بسياري داشته و زمان زيادي را پشت سر گذاشته است اما هنوز به دانش و ابزار ساخت صنعتي سازه دست نيافته است. مهندس ماجدي، صنعتي سازي را نيازمند استفاده از علم روز در ساخت و سازها و استفاده از مصالح ساختماني سبك برشمرد. حال اگر اين ساخت صنعتي توسط انبوه سازان صورت گيرد تاثير مطلوبي بر پايين آمدن قيمت ساختمان رقم خواهد زد. از جمله مواردي كه اين كارشناس مسكن براي كاهش وزن ساختمان عنوان كرده، استفاده اجباري از مصالح ساختماني استاندارد است.
رايانه؛ نرخ بالا قدرت خريد پايين
قيمت رايانه در كشور ما نسبت به بازارهاي جهاني تفاوت چنداني ندارد، ولي قدرت خريد رايانه در جامعه ما پايين است و اين مشكل تنها در بخش IT نيست. دكتر محمد سليماني، عضو هيات علمي دانشگاه علم و صنعت در گفت وگو با ايسنا گفت: دولت با تلاش هاي خود حداكثر مي تواند قيمت رايانه را تا پنج درصد كاهش دهد كه اين عامل، تاثيري روي خريد رايانه توسط مردم نمي گذارد. ما بايد راهكارهاي ديگري در نظر بگيريم كه اين تكنولوژي را در جامعه گسترش دهيم.
ما بايد در مراكز عمومي مانند پارك ها و مدارس، امكانات لازم را براي استفاده عمومي از رايانه فراهم كنيم و فرهنگ استفاده صحيح از آن را در جامعه جا بيندازيم كه اين عوامل در گسترش IT موثر است. كتابخانه ها از جمله مكان هايي هستند كه در صورت ارائه امكانات لازم مي توانند در پيشرفت IT در جامعه ما موثر باشند. دكتر سليماني با بيان اينكه كيفيت محصولات رايانه اي باتوجه به قيمت آنها پايين است، گفت: مراكزي براي كنترل كيفيت رايانه هاي توليدي وجود ندارد و توليدكنندگان با هر كيفيتي محصولات خود را به بازار عرضه مي كنند.

ماهي 13 هزار تومان در سبد خانوار براي بستني
مصرف تنقلات از مواردي است كه نه تنها متخصصان تغذيه آن را براي كودكان يا نوجوانان جامعه مناسب نمي دانند، بلكه معتقدند در رژيم غذايي  شان ايجاد اختلال مي كند.
اين فرهنگي است كه به مرور زمان در خانواده ها نيز جا افتاده و كم كم به حد معقول و منطقي رسيده است. در اين بين يكي از كالاهايي كه نه متخصصان تغذيه بر عدم استفاده آن تاكيد كرده اند و نه خانواده ها خيلي مخالفش هستند و نه توان كنترل مصرفش را در بين فرزندانشان و حتي خودشان دارند، بستني است.
مصرف بستني در فصل تابستان به اوجش مي رسد و در زمستان بدون استفاده نيز نمي ماند. بستني خوردني است كه در كافي شاپ ها و در فصل تابستان بي  برو برگشت در صدر همه چيزها قرار دارد و ميل مي شود و قيمتش كمتر از يكهزار تومان نيست و به 2 هزار تومان نيز مي رسد. رفتن به كافي شاپ ها نيز امري است كه بين جوانان متداول شده است و اگر خيلي دست كم بگيريم دو هفته يك بار به عنوان تفريح هم كه شده زمان جوانان را به خود اختصاص مي دهد.
اگر خانواده اي دو نفر فرزند خردسال نيز داشته باشد خيلي بتواند با درخواست خريد يستني براي فرزندش مقاومت كند، يك روز در ميان مجبور است اين خوردني خوشمزه را تهيه كند. تازه داشتن فرزند خردسال بسيار راحت تر است، چرا كه مي توان با يك بستني يخي 50 توماني سرشان كلاه گذاشت (!) دو فرزند خردسال و هفته اي چهار روز خريد بستني يخي يا كيم مي شود ماهي 4 هزار تومان.
اگر فرزند نوجوان در يك خانواده باشد ديگر كمتر از مگنوم يا آدمكي نخواهد خورد، كمي هم كلاس بگذارد بستني نسكافه اي، گردويي، زعفراني و فندقي و ... ميل خواهد كرد كه هر كدام 250 تا 300 تومان بوده، آدمكي نيز 100 تومان است.
خيلي لطف كند و كم بخورد او نيز حداقل سه بار در هفته با دوستانش و درزمان طي يك مسير هميشگي كه معمولا كلاس هاي تفريحي فصل تابستان را شامل مي شود، خواهد خورد. سه عدد ضربدر 250 تومان نيز مي شود، 750 تومان.
كمتر خانواده اي را مي توان يافت كه پدر و مادرش نيزا هل بستني نباشد و بتواند حتي در صورت داشتن رژيم از خوردن حداقل چند قاشق آن خودداري كند، در نتيجه بستني هاي كيلويي در هر فريزري پيدا مي شود، اين نوع از بستني از يكهزار و 500 تومان شروع مي شود و همين نوع با توجه به وزن و كيلويش به 2 هزار تومان هم مي رسد. نوع مرغوبش نيز ميانگين 4 تا 5 هزار تومان است.
اگر بخواهيم مصرف هفتگي خانواده چهار نفره را با حداقل قيمت و حداقل نيازهاي موجود در جامعه مبني بر نوع روابط نوجوانان و جوانان با دوستانشان در رفتن به كافي شاپ يا خريدهاي بين راهي دوستان در نظر بگيريم، يكهزار و 500 تومان براي نوجوانان، 4 هزار تومان براي خردسالان، 4 هزار و 500 تومان براي جوانان و 3 هزار تومان براي خانواده بايد كنار گذاشت، به طوري كه حداقل بايد ماهي 13 هزار تومان پول بابت مصرف بستني خرج كرد.
۴۵۰ تا 900 ميليون تومان سهم بستني فروشي ها
بــازار خريد و فروش بســتني در تهران در كافي شاپ ها و بستني فروشي ها بين 450 تا 900 ميليون تومان در ماه تخمين زده مي شود. اين رقم تنها تخميني از فروش بستني در مرحله اول چرخه عرضه است. در واقع توليد كارخانه ها يك بار به وسيله عمده فروش ها به مراكز فروشي چون كافي شاپ ها و بستني فروشي ها عرضه مي شود و بعد مشتريان آن را به صورت بستني معمولي، ميلك شيك، گلاسه ها و... خريداري مي كنند. گرچه بازار توليد بستني از سوي كارخانه ها پنهان نگاه داشته مي شود، ولي مي توان فروش آن را تخمين زد.
به طور متوسط ماهيانه 300 كيلو بستني توسط هر بستني فروشي به صورت فله اي از محصولات كارخانه هاي توليد بستني خريداري شده و به دست مشتري مي رسد.
قيمت هر ليتر بستني فله اي بسته به نوع آن كه انواع وانيلي، شكلاتي، نسكافه، زعفراني، موزي، پرتقالي، شاتوت، طالبي، گردويي و توت فرنگي موجود است از 500 تا يكهزار تومان متغير است.
با اين حساب هر بستني فروشي ماهيانه از 150 هزار تا 300 هزار تومان به صورت فله اي بستني تهيه مي كند.
با احتساب وجود 3 هزار بستني فروشي كه به صورت مجاز و غيرمجاز در سطح شهر فعاليت مي كنند، اين نتيجه حاصل مي شود كه كارخانه هاي توليد بستني ماهيانه بين 450 تا 900 ميليون تومان محصولات خود را به فروش بستني فروشي ها و كافي شاپ هاي سطح شهر تهران مي رسانند كه البته اين آمار و ارقام ميزان مصارف خرد و خانگي را دربرنمي گيرد. اگر اين تخمين مقرون به صحت باشد، مي توان يك ريسك ديگري هم به جان خريد. به همين اندازه هم به عنوان مصرف خانگي و عمومي به حساب آورد. در نتيجه در ماه و در تهران چيزي بالغ بر 900 ميليون تا يكهزار ميليون تومان بستني خريد و فروش مي شود.

براي تهيه بستني اصولا از دستگاه هاي مخصوص بستني زني استفاده مي شود. با كمك اين دستگاه ها، بستني راحت تر و بهتر تهيه مي شود، ولي در يخچال هم به طور ساده مي توان بستني تهيه كرد.
حسن اين كار از چند جهت است؛ يكي اينكه مقرون به صرفه است و با هزينه كمتر مي توانيد بستني بيشتري در خانه تهيه كنيد و ديگر اينكه از سالم بودن شير و ساير مواد مصرفي آن مطمئنيد، پس با آرامش خاطر بيشتري بستني را ميل مي كنيد. براي تهيه بستني ساده وانيلي براي چهار نفر به نيم ليتر شير، چهار قاشق شكر، چهار زرده تخم مرغ و كمي وانيل نياز داريد.
شكر، وانيل و زرده تخم مرغ را آنقدر مخلوط مي كنيد تا سفت و سفيد شود، بعد شير را جوشانده و همانطور كه داغ است با زرده تخم مرغ مخلوط مي كنيد. مايه را در ظرفي كه بهتر است از جنس روي باشد، مي ريزيد و بعد از سرد شدن در قسمت جايخي يخچال مي گذاريد. وقتي بستني كمي بسته شد، آن را به هم مي زنيد و دوباره در يخچال مي گذاريد و اين عمل را دو، سه بار تكرار مي كنيد تا بستني يخ نزند، ولي بسته شود.
شما با صرف هزينه اي تقريبا نصف هزينه بستني خوردن در خارج منزل، توانسته ايد براي خودتان بستني درست كنيد.
مي گويند براي رفع عطش هيچ چيز بهتر از يك ليوان آب خنك كه داخل آن چند قطره آبليمو ريخته شده نيست، اما شما مي توانيد بستني يخي با طعم ليمو هم در منزل تهيه كنيد. براي اين كار به دو فنجان آب، يك فنجان شكر، يك و نيم فنجان آب ليموترش و دو عدد سفيده تخم مرغ نياز داريد.
آب و شكر را به مدت 10 دقيقه روي حرارت ملايم بگذاريد تا بجوشد، سپس ليموترش را اضافه كنيد. مواد را داخل فريزر بگذاريد تا خودش را بگيرد، ولي سفت نشود. بعد از آن با همزن برقي آن را به هم زده و سفيده هاي تخم مرغ را هم اضافه كنيد. دوباره در فريزر بگذاريد تا خودش را بگيرد. بستني شما آماده است.
تهيه بستني يخي با طعم ليمو كه منبع خوبي از ويتامين C است، خالي از لطف نيست. اين بستني يخي چون فاقد هرگونه اسانس و رنگ دهنده است، كاملا سالم بوده، همچنين تهيه آن در منزل بسيار به صرفه است.
شكر بستني از نوع ساكاروز بوده و به عنوان يك شيرين كننده طبيعي، ويژگي هاي مثبت زيادي دارد، اما براي بيماران قلبي، همينطور ديابتي ها مضر است و همچنين باعث فساد دندان و چاقي مي شود، اما در تحقيقاتي كه اخيرا انجام شده، قرار است شيره خرما، جاي شكر را در بستني بگيرد. با اين كار مصرف بستني براي ديابتي ها هم امكانپذير مي شود.
مصرف بستني دو بار در هفته توصيه مي شود. بستني به خاطر دارا بودن شير، منبع ارزشمندي از كلسيم و آهن، فسفر، منيزيم، ويتامين هاي A و B و C، پروتئين و كربوهيدرات است.
بستني براي بچه هايي كه به لبنيات علاقه ندارند، مي تواند منبع تامين كلسيم مورد نياز آنها باشد.بستني يك ماده نشاط آور است. تحقيقات اخير عصب شناسان موسسه روانشناسي لندن نشان داده كه مواد موجود در بستني به آن قسمت از مغز كه مسئول پردازش اطلاعات مربوط به شادي و سرخوشي است، يعني بر قشر چشمي پيشاني مغز تاثير مي گذارد، اما از طرف ديگر بايد بدانيد كه خطر ابتلا به تب مالت به عنوان مهمترين بيماري مشترك بين دام و انسان كه امروزه شيوع زيادي پيدا كرده، با مصرف پنير تازه، كره، سرشير، خامه محلي و بستني هاي سنتي غير پاستوريزه افزايش مي يابد.
پزشكان توصيه مي كنند از مصرف مواد غذايي غير پاستوريزه و خوراكي هايي كه در ظروف بي نام و نشان تهيه مي شوند، خودداري كنيد. بستني يخي بي نام و نشان، ماده خطرناكي است، چون براي خوشرنگ كردن آنها از مواد غير بهداشتي استفاده مي شود.
البته مصرف بستني هاي كارخانه اي هم خالي از ضرر نيست، چون منبع غني از شكر و مواد نگهدارنده هستند، اما در مقايسه با بستني هاي يخي سالم ترند. اگر دوست داشتيد هفته اي دو بار بستني بخوريد، اما براي اين كار همه جوانب احتياط را رعايت كنيد تا خاطره بدي از اين خوراكي دلچسب در ذهن خود باقي نگذاريد.