معصومه موسوي - ابوذر منصوري
رينو پلاستي(Rhinoplasty) به معناي ترميم ناهنجاري  شكل ظاهري بيني و يكي از رايج ترين اعمال جراحي زيبايي صورت است كه هواخواهان فراواني پيدا كرده است. اين عمل برخلاف ظاهر ساده آن، از لحاظ تكنيكي بسيار مشكل است و نه تنها به مهارت جراح، بلكه به تجربه وحتي ديد زيبايي شناسانه وي نيز بستگي دارد.
با اين همه بسياري از كساني كه تحت اين عمل جراحي قرار گرفته اند، از نتايج آن راضي نيستند و احساس شخصي آنها و نيز گفته هاي اطرافيان، اين فكر را القا مي كند كه پيش از انجام عمل، بيني زيباتري داشته اند . اين مشكل در برخي از جراحي هاي زيبايي صورت وجود دارد.
جراحي زيبايي صورت به آن دسته از عمل ها گفته مي شود كه به منظور بهبود بخشيدن به ظاهر شخص، در غياب هرگونه ناهنجاري كار كردي انجام مي شود.
در گذشته افراد كمي به اينگونه جراحي ها تن مي دادند و بسياري آن را نوعي دستكاري در خلقت تصور مي كردند. اما امروزه از لحاظ اجتماعي، پذيرفته و تبديل به شاخه اي از دانش پزشكي شده كه در نظر مردم مورد احترام است و از لحاظ علمي نيز پايه و اساس محكمي دارد. همچنان كه تكنيك هاي جراحي پيشرفت كرده اند و كيفيت نتايج اين اعمال نيز تا حد بسيار زيادي افزايش يافته است.
مجموعه اين عوامل سبب بالا رفتن ميل و اشتياق عمومي براي استفاده از اين روش و پرداختن رسانه ها به آن شده است. اما از سويي ديگر، گاه در ميزان موفقيت آن به طور غير متناسبي اغراق مي شود و اين امر توقعات نابجايي را در بيماران به وجود مي آورد.
شناسايي بيمار مناسب، نخستين گام
راستي چه كساني نياز به عمل جراحي بيني دارند؟ و از آن بهره بيشتري مي برند؟ خب، اين سئوالي است كه هيچ پاسخ قطعي براي آن وجود ندارد. در واقع متغيرهاي مختلفي مانند زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و نژادي در اين امر دخيلند و برآيند تمامي آنها در تصور بيمار از جذابيت و زيبايي كه در نظر گرفتن تمامي اين عوامل پيش از اقدام به جراحي ضروري است، چه بسا آنچه در نظر بيمار به عنوان الگويي براي تغيير شكل ظاهري چهره اش تصور شده، در عمل رضايت وي را جلب نكند. نكته مهم ديگر عادت شخص به چهره اش است، بويژه در برخوردهاي اطرافيان با شخصي كه جراحي كرده اين امر اهميت افزون تري مي يابد.
در واقع اكثر افراد به اجزاي چهره خود، حتي اگر زيبا هم نباشند، عادت كرده اند و تغيير در شكل ظاهري شخص، اگرچه به زيباتر شدن وي بينجامد، در ابتدا باعث بروز نوعي احساس بيگانگي و نامانوس بودن در اطرافيان مي شود كه اين امر مي تواند اثر منفي بر بيمار داشته باشد. بسياري از جراحان، بيماراني را كه تصوير ذهني حقيقي و درستي از خود ندارند يا تا حدي از لحاظ رواني متغيرند را موارد مناسبي براي اقدام به جراحي بيني نمي دانند يا دست كم به آنان توصيه مي كنند كه پيش از اقدام به جراحي زيبايي از مشاوره روانپزشكي استفاده كنند.
روش هاي جراحي بيني
براي انجام رينوپلاستي روش هاي متفاوتي وجود دارند. انتخاب روش درست بسته به فرم بيني بيمار و خواسته وي از انجام عمل جراحي درباره شكل و ابعاد بيني اش است. در واقع مي توان چنين گفت كه چيزي به نام رينوپلاستي استاندارد وجود ندارد. روش هاي موجود بسيار متفاوتند و به چگونگي ناهنجاري هاي بيني وابسته اند. شكل نوك بيني به اندازه موقعيت قسمت هاي مختلف آن بستگي دارد.
يكي از عوامل مهم در ميزان موقعيت رينوپلاستي، ميزان سلامت بيمار و خون رساني نسوج بيني و اطراف آن است. هرچه خون رساني اين بافت بهتر باشد دستكاري آن راحت تر و احتمالا موفقيت آميزتر بوده و ترميم محل عمل نيز سريع تر و بهتر انجام مي شود. همچنين هرچه بيمار متقاضي جراحي ترميمي جوان تر باشد، عمل جراحي نتيجه بهتري خواهد داشت كه اين امر به دليل وضعيت بهتر خون رساني بافت بيني در سنين پايين تر و نيز به خاطر وجود بافت  چربي زير جلدي بيشتر در آنها است.
البته هنگامي كه از سن بيمار سخن گفته مي شود، بايد توجه داشت كه سن فيزيكي بسيار مهمتر از سن تقويمي است. در واقع هر عامل يا بيماري كه به عروق خوني بدن آسيب برساند (مانند بيماري ديابت) مي تواند بر نتيجه ترميم بيني تاثير منفي داشته باشد.
اين بخش ها كه نقش اساسي در ترميم بيني دارند عبارتند از: غضروف هاي طرفي تحتاني و فوقاني، تيغه مياني بيني و ضخامت پوست روي بيني كه موقعيت و اندازه غضروف هاي تحتاني نسبت به بخش دمي تيغه بيني  را مي توان با جراحي تغيير داد. البته در زمينه دستكاري ضخامت پوست پيشرفت هاي كمي به دست آمده  است و در مقابل مي توان با برداشتن بافت زيرجلدي، شكل نوك بيني را تا حد قابل قبولي تغيير داد.
اگر از نيم رخ بيني تان هم ناراضي باشيد، مي توانيد به قابليت جراح متخصص زيبايي اطمينان كنيد. در واقع با تراش دادن استخوان و تيغه غصروفي مياني بيني، تغيير شكل آن تقريبا براحتي امكانپذير است، اگرچه غضروف مياني بيني بافت بسيار حساسي است، چنانچه در افرادي كه دچار آسيبي در اين ناحيه مي شوند، عفونت مي تواند بسادگي منجر به نكروز شدن (مرگ) اين غضروف شده و بيني را كاملا از شكل بيندازد كه در اين موارد، انجام پيوند غضروف ضروري است. روش هاي موجود در رينوپلاستي براي ايجاد تغييرات بزرگ و قابل ملاحظه اي در ناهنجاري  شكل بيني كافي نيست، ولي به هر حال تكنيك هاي تخصصي وجود دارند كه جراح با كمك آنها مي تواند موقعيت پره هاي بيني را تغيير دهد تا نوك بيني ظاهر مطلوبي بيابد؛ براي اين كار با ايجاد برش هاي ظريفي، پوست پره هاي بيني را به سمت داخل جا به جا مي كنند تا نوك بيني باريك تر شود.
بسته به نوع ترميمي كه انجام مي شود جراحان از دو روش رينوپلاستي داخلي و خارجي استفاده مي كنند كه در داخل حفره بيني انجام مي شود. پيداست كه بدين ترتيب اثري روي پوست بيمار باقي نمي ماند و به همين دليل رينوپلاستي داخلي پرطرفدارتر است، اما اين روش هم محدوديت هايي دارد. در مواردي كه ترميم نسبتا وسيع بوده و نياز به انجام كار زيادي روي استخوان و غضروف زيرين وجود دارد، معمولا روش رينوپلاستي خارجي يا باز ارجح است و امكان دستيابي به نتيجه بهتري  را فراهم مي سازد. استفاده از برش پوستي و ايجاد اسكار (جوشگاه يا جاي زخم) ظريف روي صورت، براي بيمار ناخوشايند است. امروزه در زمينه استفاده از پروتز (عضو مصنوعي) در جراحي بيني پيشرفت هاي زيادي حاصل شده است، البته اين روش جديدي نيست و يكي از قديمي ترين و مشهورترين موارد استفاده از آن توسط تيكو براهه ستاره شناس دانماركي قرن شانزدهم ميلادي بوده كه پس از آنكه در يك دوئل بيني اش توسط شمشير حريف قطع شده، يك قطعه طلا را به جاي آن قرار داد!
امروزه از موارد بهتري استفاده مي شود كه تقريبا به همان نرمي غضروف طبيعي بيني هستند و هماهنگي رنگي بسيار خوبي با پوست بيمار دارند، ولي به هر حال اغلب بيماران واكنش هاي رواني در برابر اين مسئله دارند و نمي توانند يك قطعه پلاستيكي را به عنوان عضوي  از بدن خويش بپذيرند. به همين دليل در بيشتر موارد بيماران ترجيح مي دهند به جاي پروتز از بافت پيوندي براي ترميم بيني استفاده كنند و البته اين انتخاب با علم به اين مسئله انجام مي شود كه نتيجه جراحي با بافت پيوندي معمولا بخوبي پروتز نخواهد بود.
عوارض رينوپلاستي
رينوپلاستي به طور كلي عمل جراحي با عوارض بسيار كم است و از آنجا كه در بيشتر اعمال رينوپلاستي، از روش بي حسي موضعي به جاي بيهوشي عمومي استفاده مي شود، حتي عوارض ناچيز يك بيهوشي عادي نيز در آن وجود ندارد، البته اين بدان معنا نيست كه اين جراحي هيچ عارضه اي ندارد؛در واقع مهمترين و شايعترين عارضه رينوپلاستي، عدم رضايت بيمار پس از ديدن نتيجه كار است!
همانگونه كه در بالا آمد چگونگي تصوير ذهني بيمار از خودش و البته ميزان مهارت و تجربه جراح نقش مهمي در دستيابي به زيبايي آنگونه كه بيمار تصور مي كند، دارد.
تقريبا تمامي بيماران پس از جراحي دچار تغييرات و آسيب جزئي حس بويايي مي شوند كه البته ناشي از دستكاري مخاط بويايي بيني در حين جراحي است و در مواردي كه ميزان اين دستكاري زياد باشد، بيمار تا مدتي بوهاي مختلف را تشخيص نمي دهد. خوشبختانه تقريبا تمامي بيماران نيز پس از مدتي (كه از چند هفته تا چند ماه متغير است) حس بويايي شان را بخوبي باز مي يابند. همزمان با گسترش تمايل به بهره  بردن جراحي زيبايي بيني در ميان مردم، اين رشته از نظر تكنيكي نيز به پيشرفت هاي زيادي دست يافته و امروزه دست جراحان براي انجام تغييرات زياد در شكل ظاهري بيني بسيار بازتر از گذشته است. بسياري اينگونه جراحي ها را اعمال هنرمندانه مي دانند كه اگر توسط پزشكي ماهر و با تجربه انجام شود، مي تواند رضايت خاطر بيمار را بخوبي جلب كرده و حتي تاثير مهمي بر زندگي وي داشته باشد.

نهميــــن كنگره بين المللـــي انجمن جراحان گوش، گلو و بيني و سر و گردن ايران 18 تا۲۲ آبان ماه امسال در مركز همايش هاي رازي تهران و با حضور بيش از يكهزار و۵۰۰ پزشك متخصص داخل و خارج كشور برپا مي شود.
دكتر علي اصغر شيرازي، جراح گوش، گلو و بيني و دبير اين انجمن با اعلام اين خبر گفت: ارائه آخرين يافته ها در زمينه جراحي ها و سرطان هاي سر و گردن و گوش و حلق و بيني، بيمار ي هاي عفوني در گوش، گلو و بيني،ضايعات تروماتيك، بيماري هاي مربوط به گوش، شنوايي و توانبخشي شنوايي، جراحي هاي ترميمي و پلاستيك در سر و صورت و گردن و نيز تبادل اطلاعات ميان پزشكان داخل و خارج كشور از اهداف برپايي اين كنگره بين المللي است.
وي افزود: در اين كنگره ميهمانان خارجي از كشورهاي آلمان، استراليا، آمريكا، اسپانيا، فرانسه و انگلستان حضور دارند كه از مهمترين  آنها مي توان به پروفسور سميعي و پروفسور لازيك از كشور آلمان و پروفسور فاكان از استراليا اشاره كرد.
دكتر شيرازي تصريح كرد: در اين كنفرانس متخصصان گوش، گلو و بيني وجراحي سر و گردن، شنوايي شناسي، جراحان اعصاب، ارولوژيست ها، متخصصان جراحي پلاستيك و فك و صورت و نيز آلكولوژيست ها حضور دارند.
وي گفت: مقالات رسيده به دبيرخانه كنگره در زمينه بيماري هاي مختلف كاشت حلزون، گوش و بيماري هاي سر و گردن است كه تعدادي از اين مقالات به صورت سخنراني و تعدادي به صورت پوستر ارائه خواهد شد.
دبير انجمن جراحان گوش، گلو، بيني و سر و گردن ايران با اشاره به اينكه فرصت ارسال مقالات تا 15مهرماه است، يادآور شد: مقالات در سالن اصلي و چند سالن حاشيه اي ارائه مي شود.
وي گفت: همزمان با برپايي اين كنگره، چند كارگاه آموزشي در زمينه جراحي پلاستيك، جراحي آندوسكوپيك، جراحي هاي گوش، توانبخشي شنوايي سمعك ها، كارگاه هاي الكتروفيزيولوژي، كارگاه هاي مربوط به حنجره و صورت برپا مي شود.
علاقه مندان براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانند، به پايگاه هاي اينترنتي اين كنگره به نشاني www.irancnt2005.com مراجعه كنند.