نگاهي ديگر به پارس جنوبي در گفت وگو با مهندس الهي مدير برنامه ريزي شركت نفت و گاز پارس
موتور محرك اقتصاد
محمد علي توحيد
پارس جنوبي منبع تحول اقتصادي است. ثروتي كه در قعر آبهاي خليج فارس ذخيره شده بي شك تحول آفرين است ولي بايد آن را از لايه هاي زمين بيرون كشيد تا منجر به تحول شود.تحولي كه از بيرون كشيدن اين ثروت از قعر زمين نصيب اقتصاد ما مي شود،به دو گونه مي تواند نقش داشته باشد، يا بايد اين ثروت را كه ماده اي خام است به كالايي با ارزش افزوده تبديل كرد و تبديل به پول كرد و يا اين كه آن را به صورت خام به خريداراني كه اين ماده را نياز دارند، فروخت.
روش اول در واقع تبديل ماده اوليه به ثروت بيشتر از طريق ايجاد كار و شغل است. اين روش قطعاً براي هر اقتصادي مفيد است چرا كه توليد ثروت از طريق كار و توليد بيشتر روشي است كه اقتصاد كشورها را قدرتمند مي كند و رشد فزاينده و پايداري را موجب مي شود. راه ديگر فروش مواد خام و تبديل آن به پول و هزينه كردن آن در اقتصاد است. اين روش كه سالها در اقتصاد ايران رواج داشته بدترين راه براي بهره برداري از اين ثروت است.
|
|
|
|
* آخرين اطلاعات از حجم ذخاير گاز و نفت پارس جنوبي چه ميزان است؟
- براساس آخرين اطلاعات برآورد ما از سهم كشورمان از ذخاير اين حوزه ۵۰۰ تريليون فوت مكعب است كه اين ميزان معادل ۱۴ تريليون متر مكعب و در حدود ۵۰ درصد كل ذخاير گاز كشور است.
براي تخمين دقيق تر اين ذخاير طرح لرزه نگاري كل اين ميدان به اجرا در خواهد آمد. پيمانكار اين طرح مشخص شده و مراحل قانوني آن طي شده است. در اين طرح لرزه نگاري ۳بعدي انجام مي شود و چاههاي اكتشافي نيز حفر مي شود.
ما انتظار داريم كه ابعاد عظيم اين ميدان بزرگ با اين طرح مشخص شود و پيش بيني ما اين است كه ذخاير واقعي اين ميدان بيش از تخمين هاي موجود باشد.
* روند امضاي قراردادهاي پارس جنوبي چه با طرف هاي خارجي و چه با طرف هاي ايراني بسيار كند و طولاني است، اين روند به اهداف توسعه ميدان خسارت وارد نمي كند؟
- قراردادهاي فازهاي پارس جنوبي ابعاد ميليارد دلاري دارد و پيچيده است.
* قراردادها تقريباً مشابه است و با امضاي چند قرارداد اوليه بايد قراردادهاي بعدي با سرعت بيشتري انجام شود؟
- تا فاز ۸ قراردادها بيع متقابل بوده است، در اين قراردادها پيمانكاران بزرگ مي آيند و كل كار را مي پذيرند و خودشان نيز هزينه اجراي طرح را تأمين مي كنند و همه كار را در واقع خود انجام مي دهند. در اين قراردادها شركتها پاداش بيشتري مي گيرند.
ولي از فازهاي ۹ و ۱۰ مسأله قراردادهاي فاينانس مطرح شده و در واقع روش كار تغيير كرد. در قراردادهاي فاينانس كار به ابعاد كوچكتري تقسيم مي شود و هر بخش مجري و هزينه جداگانه اي دارد. اين رويكرد علاوه بر اين امكان حضور شركت ها و نيروهاي داخلي را افزايش مي دهد. اين تغيير در نوع قراردادها در واقع مراحل امضاي قراردادها را تغيير داد و اين امر به طولاني شدن امضاي قراردادها به دليل پيچيدگي آن مي افزايد.
* در حال حاضر ميزان برداشت ايران و قطر چه ميزان است؟
- از نظر برداشت روزانه ما با قطر برابريم و حتي كمي بيشتر برداشت مي كنيم. قطر براساس اطلاعاتي كه ما داريم روزانه ۴ ميليارد فوت مكعب گاز برداشت مي كند و امروز ما با فاز ۴ به ۴ ميليارد فوت مكعب رسيده ايم و با فاز ۵ به ۵ ميليارد فوت مكعب مي رسيم. با افتتاح فازهاي ،۶ ۷ و ۸ از آنها فراتر خواهيم رفت. البته آنها طرح هايي دارند كه در سالهاي ۸۵ ، ۸۶ به بهره برداري مي رسد و باز از ما جلو مي افتند.
ولي طرح هايي كه ما در دست اجرا داريم تا سال ۲۰۱۲ ، از آنها فراتر خواهيم رفت.
* در حال حاضر با قطر جلسه منظم و مبادله اطلاعات در مورد حوزه مشترك پارس جنوبي داريم؟
- اطلاعات مبادله مي شود و جلسه هاي كميته هاي فني داريم .طبق آخرين اطلاعات جلسه هايي كه برگزار شده و نمايندگاني از طرف ما و آنها عضو هستند تا سال ۲۰۰۵ قرار بوده برداشت آنها به ۴ الي ۵ برسد. برداشت ما روزانه بيشتر شده اگر چه آنها از سالها قبل شروع كرده اند و ما شرايط بهتري داريم و برنامه هاي ما آينده بهتري دارد. در ايران بازار مصرف وسيعي براي گاز وجود دارد در حالي كه قطر تنها براي بازار صادراتي توليد مي كند. كشور ما علاوه بر مصرف به عنوان سوخت نياز به تزريق گاز به چاههاي نفت دارد. ال ان جي بهترين گزينه صادراتي قطر است و ما با توجه به شرايط جغرافيايي امكان صادرات از طريق خط لوله را نيز داريم.
* در مورد طراحي فازها و نحوه برنامه ريزي براي برداشت از پارس جنوبي كمي توضيح مي دهيد؟
- در پارس جنوبي وزارت نفت ۲۲ فاز طراحي كرده است كه در واقع معادل ۲۷ فاز است. يعني هر فاز يك ميليارد فوت مكعب در روز توليد گاز دارد.
و اگر ۲۲ فاز طراحي شده اجرا شود و به بهره برداري برسد توليد گاز ما از اين ميدان به صورت هاي مختلف تا ۲۷ ميليارد فوت مكعب مي رسد. در طرح هايي كه در ۲۲ فاز ارائه شده چند فاز به ال ان جي يا گاز مايع طبيعي اختصاص يافته كه در اين فازها هر يك معادل ۳ ميليارد فوت مكعب گاز توليد مي كند.
با انجام طرح اكتشافي كه اجرا خواهد شد طراحي فازهاي جديد آغاز مي شود.
* در مورد طراحي فازها برخي از كارشناسان نسبت به ميزان برداشت، نحوه توليد و غيره شبهه هايي وارد مي كنند، در اين زمينه و نحوه طراحي فازها كمي توضيح مي دهيد؟
- ازهر فاز به جز فازهايي كه به ال ان جي اختصاص يافته يك ميليارد فوت مكعب برداشت مي شود و هر فاز دوترين پالايشگاهي دارد.
هر پالايشگاه ۵۰۰ ميليون فوت مكعب گاز تصفيه مي كند و در يك فاز يك ميليارد فوت مكعب گاز توليد مي شود.
دو ترين ۵۰۰ ميليون فوت مكعبي در هر فاز به اين دليل پيش بيني شده كه در صورت ضرورت توقف توليد از يك ترين توليد فاز مورد نظر متوقف نشود و يك پالايشگاه كار كند.
مطالعاتي كه تاكنون انجام شده نيز اين مسأله را تأييد مي كند. با اين حال برخي بر اين باورند كه ترين هاي يك ميليارد فوت مكعبي نيز قابل اجرا و اقتصادي است. البته اين بستگي دارد كه ما بتوانيم بين فازها يك ارتباط ارگانيك برقرار كنيم و اين در حال مطالعه است. ولي در حال حاضر هر فاز پارس جنوبي معادل دو ترين پالايشگاهي است.
* در زمينه جذب سرمايه گذاري در پارس جنوبي مانعي وجود ندارد؟
- مانع خاصي در سرمايه گذاري هاي خارجي نداريم، در فازهاي ۲ ، ۳ و ۴و ۵ و ۶ و ۷ و ۸ سرمايه گذاران خارجي آمده اند و كار را اجرا كرده اند پارس جنوبي مخزني است كه ميعانات گازي فراواني دارد و براي سرمايه گذاري پرجاذبه است.
۲ ميليارد دلار سرمايه گذاري با سود آن ظرف ۵ سال بازگشت داده مي شود. همه علاقه مند به سرمايه گذاري در اين منطقه هستند.
پيمانكاران در قراردادهايي وارد مي شوند كه نرخ بازگشت سرمايه آن بالاتر باشد، با نرخ هاي موجود در پارس جنوبي تمايل براي سرمايه گذاري زياد است.
در فاز يازده توتال بسيار با علاقه مندي كار مي كند. دليل آن هم اين است كه در فاز ۲ و ۳ كه سرمايه گذاري كرد سود برد. در شرايطي كه در زمان اجراي فازهاي دو و سه منطقه پارس جنوبي فاقد امكانات بود و يك بيابان خالي بود. امروز اما امكانات خوبي دارد و كساني كه در منطقه كار مي كنند از خدمات بهتري برخوردارند. اين مسأله خود جاذبه كار را بيشتر مي كند. در حال حاضر توتال بازگشت سرمايه گذاري خود را در فاز ۲ و ۳ به خوبي دريافت مي كند.
اين موجب شده كه به ادامه سرمايه گذاري علاقه مند باشند. در فازهاي جديد علاوه بر ميعانات، گاز اتان نيز توليد مي شود و علاوه بر اين ال- پي- جي نيز توليد خواهد شد كه اين دو منبع نيز درآمدهاي بيشتري در هر فاز ايجاد مي كند.
به نظر من سرمايه گذاري خارجي در پارس جنوبي با مانعي روبه رو نيست و خيلي طرفدار دارد.
* نگراني هايي كه در مورد مشترك بودن اين حوزه و عدم تحرك و سرعت كار در طرف ايران برخلاف سرعت كار در طرف مقابل وجود دارد تا چه حد قابل توجه است؟
- از زماني كه كار در طرف ايران شروع شده طرح ها به گونه اي اجرا شده كه در نقطه مرزي و نزديك آن باشد چرا كه هرز روي گاز در اين منطقه امكان رخ دادن دارد. به اين ترتيب شرايط امروز، از اين جهت خوب است يعني با پايان فازهاي در دست اجرا و غيره شرايط، بهتر از طرف قطري خواهد بود.
در مجموع بايد ما در اين مورد و برداشت از حوزه هاي مشترك سرعت عمل را حفظ كنيم، به همين دليل حراج هاي پارس شمال متوقف شده و ادامه نيافت.
در هفت سال كاري كه شروع كرديم ۵ فاز عملياتي شده و كار خوبي انجام شده و خودباوري انجام كارهاي بزرگ در كشور ايجاد شده است. بنابراين چشم انداز روشني در كار وجود دارد.
يكي از دلايل پيشرفت كار هم اين است كه هم مسئولان حساسيت هاي مربوط به پارس جنوبي و اهميت سرعت در كارها در اين منطقه را پذيرفته اند و تحولاتي كه تاكنون در اين زمينه رخ داده است نيز به همين دليل است.
* منطقه ويژه پارس جنوبي عليرغم همه اهميتي كه دارد و تأكيدهايي كه در مورد اهميت آن در اقتصاد كشور مي شود از امكانات لازم خدماتي و زيربنايي مثل جاده و غيره برخوردار نيست، در اين زمينه چرا اقدامي نمي شود؟
- توسعه ميدان پارس جنوبي هر فاز آن يك درصد به توسعه ناخالص ملي مي افزايد و هر فاز آن چيزي حدود ۳۰ تا ۳۵ هزار شغل مستقيم و غيرمستقيم در سراسر كشور ايجاد مي كند. اين امر را نبايد انتظار داشته باشيم كه وزارت نفت به تنهايي برعهده بگيرد، بايد همه قواي كشور در اين زمينه كمك كنند و امكان توسعه همه جانبه منطقه را فراهم نمايند.
خوشبختانه مصوبه اي را دولت داشته كه طرح منطقه ويژه پارس را ارائه كرده اند ولي متأسفانه همه نهادها به اين مسئله توجه نمي كنند.
در حال حاضر شرايط بهتر شده است ولي بايد به اين مسئله توجه بيشتري بشود.
طرح آلايش سرزمين منطقه عسلويه تهيه شده است و حوزه نفوذ آن و تأثيري كه مي گذارد فراتر از يك استان در كشور است.
در اين طرح همه چيز ديده شده و طراحي خوبي انجام شده كه مراحل نهايي را طي مي كند.
|