طرح بهداشت و اهداف توسعه در قرن آينده(MDGS) نخستين بار در سال ۱۹۹۰ ميلادي توسط سازمان بهداشت جهاني (WHO) و با همكاري سران ۱۸۹ كشور جهان به منظور ساماندهي به وضع بهداشت و سلامت جوامع تا سال ۲۰۱۵ ميلادي تدوين شد.
تا سال ۲۰۰۰ ميلادي، يعني آغاز هزاره جديد، برنامه ها بر اساس آن چه انتظار مي رفت، به اجرا درآ مد و در نشست سال ۲۰۰۰ ميلادي نيز تغييراتي به منظور تكميل طرح صورت گرفت؛ اما پس از آن به ويژه در فاصله زماني سال ۲۰۰۴ ميلادي تا آگوست ،۲۰۰۵ برنامه ها آن طور كه بايد و شايد به اجرا در نيامد و نگراني هايي را براي متوليان طرح ايجاد كرد.
آنچه در پي مي خوانيد گزارشي است از نشست سران سازمان بهداشت جهاني در ۲۴ آگوست سال جاري، در اين نشست مفادي به طرح گذشته افزوده شد تا با اجراي مفاد جديد همپاي برنامه هاي گذشته، روند اجراي برنامه ها متحول شده و به مسير اصلي خويش بازگردد.
سپتامبر ۲۰۰۰ سران بسياري از كشورها در پاسخ به فراخوان UN و WHO (سازمان بهداشت جهاني) در مقر سازمان بهداشت جهاني گرد هم آمدند تا برنامه اي تحت عنوان «اهداف توسعه در قرن آتي يا هزاره جديد» MDGS يا Millennium Development Goals را تدوين كنند. اين برنامه توسط WHO، UN و سران ۱۸۹ كشور جهان براي اجرا تا سال ۲۰۱۵ ميلادي در نظر گرفته شد.
در دور اول اين نشست كه در سال ۱۹۹۰ ميلادي در UN برگزار شد ۸ محور به عنوان اصلي ترين اهداف توسعه جهاني (MDGS ) شامل، فقرزدايي و رفع گرسنگي، سلامت عمومي به ويژه كمك رساني به بيماران مبتلا به بيماري هاي سخت و غيرقابل درمان، ريشه كني بيسوادي، تأمين آب آشاميدني سالم و حداقل نيازهاي تغذيه اي جوامع، جلوگيري از تخريب محيط زيست به عنوان ثروتي بي جايگزين، توجه به سلامت رواني افراد جامعه و جلوگيري از سوء استفاده از كودكان به هر شكل، مطرح شد و نشست سال ۲۰۰۰ ميلادي در واقع نشستي به منظور بازبيني مجدد طرح هاي پيشنهادي در سال ۱۹۹۰ ميلادي بود.
در اساسنامه نشست سال ۲۰۰۰ ميلادي آمده است: «WHO معتقد است كشورهاي توسعه يافته مي توانند از طريق كمك رساني به سازمان هاي جهاني به ويژه سازمان هايي چون WHO، UN ، FDA و... كه متولي بهداشت جوامع اند، كمبود جوامع نيازمند را برآورده كنند، اين نياز به ويژه درباره تأمين كمبودهاي بهداشتي درماني و تأمين سلامت جوامع ضروري است.»
دكتر لي جونگ ووك مدير ارشد سازمان بهداشت جهاني معتقد است: «توجه به بهداشت و توسعه بهداشت جهاني، امري است ضروري و دستيابي به اين هدف به تنهايي عاملي است جهت تحقق اهداف ديگر.»
او در ادامه مي افزايد:« معتقديم كه رشد اقتصادي- سياسي تنها معيار پيشرفت جوامع نيست، بلكه از ديدگاه ما جامعه توسعه يافته، جامعه اي است كه در آن توجه به بهداشت فردي و اجتماعي از جايگاه ويژه اي برخوردار بوده و تك تك افراد جامعه موظف به رعايت اصول بهداشت به منظور حفظ سلامت خود و جامعه شان باشند.»
در سال ۲۰۰۰ ميلادي آن چه به عنوان اهداف اصلي برنامه بهداشت سازمان بهداشت جهاني مطرح شده و به مفاد طرح سال ۱۹۹۰ ميلادي افزوده شد، به اين شرح انتشار يافت، اين مفاد به منظور تكميل طرح سال ۱۹۹۰ ميلادي به طرح پيشين افزوده شد؛
- كاهش مرگ و مير مادران پس از زايمان؛
- جلوگيري از مرگ ومير كودكان به ويژه در ماه ها و سال هال اول پس از تولد؛
- مبارزه با بيماري ايدز(AIDS) براي جلوگيري از تبديل آن به فاجعه قرن؛
- فراهم آوردن شرايط مناسب براي دسترسي همه اقشار جامعه به داروهاي ضروري و مورد نياز؛
- حفظ سلامت بشر از هر رنگ و نژاد با همكاري كشورهاي توسعه يافته و در رأس آن كمك رساني به جوامع نيازمند. اندكي پس از نشست سال ۲۰۰۰ ميلادي، سازمان بهداشت جهاني به دليل اهميت مسأله بهداشت و لزوم رعايت استانداردهاي بهداشت WHO تصميم به ايجاد تحول در برنامه ها گرفت. از اين رو در اولين اقدام عنوان طرح را به« سلامتي و اهداف توسعه در هزاره جديد »تغيير دادند. اما با وجود تدابير WHO نشست اخير اين سازمان حاكي از نارضايتي سران اين سازمان از نحوه اجراي طرح است.
نشست اخير سران WHO در ۲۴ آگوست سال جاري نشان داد با وجود تأكيد ويژه اين سازمان بر حفظ سلامت جوامع، برنامه ها آن طور كه بايد به مرحله اجرا گذاشته نمي شود. به عقيده مجريان طرح برنامه ها به كندي و گاه با حذف بعضي موارد به اجرا درمي آيند كه عمده ترين دلايل آن به اين شرح اعلام شده است؛
- مشكلات اقتصادي جوامع به ويژه جوامع توسعه نيافته و در حال توسعه؛
- عدم همكاري مردم به جهت پاي بندي به عقايد سنتي به ويژه طب سنتي؛
- شيوع بيش از حد برخي بيماري ها و ناتواني در كنترل بيماري ها؛
- در اغلب موارد مردم با مسئولين اجراي طرح همكاري نمي كنند؛
- عدم همكاري لازم كشورهاي توسعه يافته به سازمان بهداشت جهاني به ويژه از جهت اقتصادي و ارسال نيرو.
از سوي ديگر، عده اي معتقدند ضعف اجرايي، نامناسب بودن طرح ها، ناتواني در اجراي صحيح آنها به دلايل مختلف و عمدتاً اقتصادي از دلايل اصلي ناكام ماندن طرح است.
اما با اين همه مجريان طرح معتقدند با ايجاد اندكي تحول در مفاد طرح و نحوه اجراي آن، ياري خواستن از كشورهاي توسعه يافته و عمدتاً ثروتمند و آموزش بيشتر و بهتر به مردم مي توان به نتايج چشمگيري دست يافت.
از اين رو در آخرين نشست WHO مفادي به شرح زير بر مبناي طرح قبلي طرح افزوده شد:
- تقويت طرح هاي بهداشتي و اطمينان از قابليت اجراي برنامه ها؛
- اطمينان از تقدم اجراي برنامه هاي بهداشتي بر برنامه هاي اقتصادي و سياسي؛
- تنوع و توسعه برنامه هاي بهداشتي به منظور برآوردن نيازهاي گوناگون جوامع؛
- تجهيز كردن منابع اطلاعاتي كشورها به ويژه كشورهاي توسعه نيافته و در حال توسعه به منظور دستيابي آسان به منابع اطلاعاتي در زمينه بهداشت به منظور اجراي بهتر و دقيق تر برنامه ها؛
- فعاليت رسانه هاي جمعي با هدف ارتقاي سطح اطلاعات جوامع به ويژه جوامع توسعه نيافته و در حال توسعه در زمينه مسائل بهداشتي خصوصاً فردي؛
WHO اميدوار است تا با توجه به مفاد جديد الحاقي به مفاد پيشين طرح،«طرح سلامت و اهداف توسعه در قرن آينده يا هزاره جديد »(MDGS) به بهترين نحو و در حداقل زمان ممكن به اجرا درآمده و مشكلاتي كه باعث كند شدن روند اجراي طرح شده است، از ميان برداشته شود.
مترجم: مهتاب صفرزاده خسروشاهي
منبع: http://www.WHO.org
