برقراري امنيت در يك منطقه ييلاقي نيازمند ظرافت است
پاسداري از تفريح و فراغت مردم
سينا قنبرپور
برقراري امنيت در فضاهاي شهري بسته به نحوه طراحي، مشخصات جغرافيايي و مشخصات انساني آن فضا متفاوت است. گاه پيچيدگي هاي جغرافيايي يك فضاي شهري برپيچيدگي برقراري امنيت آن مي افزايد و گاه مدل طراحي شهري، برقراري امنيت را در يك منطقه شهري دچار مشكل مي كند. در كلانشهري مثل تهران كه به تعبير اعضاي شوراي شهر پايتخت، بيشتر اين سازه شهري به يك كشور شهر شبيه شده است، برقراري امنيت و پيچيدگي هاي ويژه اي پيدا مي كند.
وقتي سال گذشته سردار محمدباقرقاليباف در همايش مشاوران اجتماعي از تمركز نياز پليسي 42درصدي در تهران خبرداد، مي شد حدس زد كه چگونه كفه نياز به امنيت در تهران به سبب توسعه يافتگي ناموزون نسبت به كفه كل كشور سنگيني مي كند!
با اين وضع تامين امنيت براي هر بخش از تهران يا هر محدوده جغرافيايي آن، سختي خاص خود را دارد. براي درك بهتر اين وضعيت بهتر آن است كه مطابق با الگويي كه عناصر شهري ايران را تقسيم مي كند، پيش برويم. دكتر ناصرفكوهي استاد مردم شناسي و انسان شناسي دانشگاه تهران در كتاب خود تحت عنوان انسان شناسي شهري در اين باره نوشته است: الگويي كه عناصر شهري ايران از آن تبعيت مي كند همان تقسيم عناصر هفت گانه شهري است كه متشكل از فضا، زمان، اقتصاد، قدرت، فرهنگ، نشانه و بيان است . اما به تعريف دكتر فكوهي، فضا نيز خود به فضاهاي مختلفي قابل تقسيم است كه يكي از آنها فضاهاي فراغتي وحمل ونقلي است.
به گفته اين انسان شناس و استاد دانشگاه: در طول دوراني طولاني كه شهر اسلامي را مشخص مي كند يكي از راه هاي شهرنشينان براي گذران اوقات فراغت خروج از شهر بوده است. اين بازگشت به غيرشهر و به طبيعت، معنايي نمادين در برداشته و در عين حال راهي براي گريز از فشار زندگي پرتنش ومتراكم شهري بوده است و بايد گفت حتي در شهر مدرن نيز هنوز به مثابه يكي از روش هاي اساسي استراحت مطرح است .
حال در تهران دهه 90 شمسي كه همه اين تعاريف به نوعي دستخوش توسعه رويه شده است، هنوز منطقه ييلاقي پايتخت، روزهاي تعطيل، پذيراي عده بسياري از جمعيت تهران است تا بازگشت به غيرشهر را به آنها هديه كند و دوري از روزمرگي شهري را برايشان مهيا كند كه برقراري امنيت اين بازگشت به غير شهر براي نتيجه بخشي چنين اثري حياتي است. به عبارت ديگر تامين امنيت تفريح و فراغت مردم شايد از برقراري امنيت عمومي آنان مهمتر باشد، زيرا اگر تفريح و فراغت و استراحت ايمن و در عين حال امن نباشد كاركرد خود را از دست مي دهد.
منطقه اي براي تفريح
پايتخت ايران منطقه اي يكهزار و 111 كيلومتر مربعي در شمال خود دارد كه از ديرباز به عنوان منطقه ييلاقي آن شناخته شده است. اين منطقه شامل شهرستان هاي شميرانات و تجريش و دو بخش لواسان و رودبار قصران مي شود كه اينك نيز با وجود پيوستن به شهر و ادغام در تهران همچنان جذابيت هاي طبيعي تفريحي خود را حفظ كرده است؛ جذابيت هايي كه در مناطق دربند ، دركه،، توچال ، ارتقاعات دارآباد ، شمشك و ... مردم را چه از تهران چه از نقاط ديگر به خود جذب مي كند، كار برقراري امنيت را نيازمند اعمال ظرافت هايي در اجرا كرده است.
استقرار پارك هايي نظير جمشيديه و پارك هاي نياوران و قيطريه به همراه آب و هواي ييلاقي منطقه، هميشه مردم را از ديگر نقاط براي دمي آسودن و فراغت به اين مناطق كشانده است. علاوه بر اين تفرجگاه هاي كوهستاني نظير تله كابين توچال و پيست اسكي شمشك فرصتي را فراهم آورده تا همواره جمعيتي شناور در منطقه حاضر باشد.
چنين جمعي ميان عوامل جغرافيايي و عوامل انساني، هم فرصت تفريح را فراهم كرده و هم امكاني براي سوء استفاده، بنابراين اگر به درستي به اين امر توجه نشود، چه بسا همان چند ساعت دوري از شهر با خاطره تلخ سرقت يا... كاركرد منفي پيدا كند.
پليس تهران براي برقراري امنيت اين منطقه 8 كلانتري از انواع مختلف در نظر گرفته است كه مديريت اين مجموعه انتظامي پس از فرمانده پليس پايتخت به عهده سركلانتر اول تهران است. در واقع سرهنگ غلامرضا نصيرنژاد بايد با ايجاد هماهنگي بين اين 8 كلانتري و شناختي كه از منطقه دارد همان امنيت مورد نظر را به وجود آورد. بنابراين آنچه در حوزه جغرافيايي شمال تهران مهم است دو نوع امنيت است. اول امنيت عمومي منطقه و دوم امنيت تفريح و فراغت مردم. اين وضع در حالي بايد به اجر درآيد كه منطقه يكهزار و 111 كيلومتر مربعي ياد شده، 250هزار نفر جمعيت ثابت دارد و 150هزار نفر هم جمعيت شناور آن محسوب مي شود كه اوج تراكم جمعيتي آن در روزهاي تعطيل و آخر هفته هاست.
جرائمي براي يك منطقه ييلاقي
در حالي كه منطقه مورد نظر ما از شمال به رشته هاي البرز، از جنوب به بزرگراه صدر، از شرق به لواسانات و منتهي اليه جاجرود و از غرب به بزرگراه چمران و شهربازي محدود مي شود، قريب به 80 درصد مراكز ديپلماتيك، منازل سفرا و بعضا سفارتخانه كشورهاي خارجي در آن قرار دارد و بيش از 70 تا 80 درصد مسئولان نظام در اين منطقه سكونت دارند.
به گفته سركلانتر اول تهران، مجموعه هاي كاخ سعدآباد و كاخ گلستان در اين منطقه واقع است و برقراري امنيت براي بيت حضرت امام(ره) نيز برعهده ماموران پليس اين حوزه استحفاظي است. با اين توضيحات سرهنگ نصيرنژاد درباره جرائم واقع شده در اين حوزه استحفاظي مي گويد: عمده ترين جرائم محدوده ما سرقت هاي خرد، شامل؛ لوازم خودرو، وسايل داخل خودرو، جيب بري به لحاظ وجود چند آستان مقدس، سرقت منزل، كيف قاپي و بعضا سرقت هاي به عنف است .
سركلانتر اول پليس پايتخت با اشاره به كمي سرقت خودرو، مي افزايد: اين جرم در واقع به سبب نبود پاركينگ و محل مناسب توقف و بي توجهي مالكان خودرو بويژه هنگامي كه خودرو را روشن ترك مي كنند به وقوع مي پيوندد .
اين فرمانده پليس تهران همچنين تاكيد مي كند: براي مقابله با اين جرائم و بويژه سرقت هاي خودرو، لوازم خودرو و وسايل داخل خودرو، امسال طرح پاركبان را از چهارراه پارك وي تا ميدان تجريش، محدوده جمشيديه، دربند و فشم به اجرا درآورديم و با استفاده از پليس نگهبان محله پوشش انتظامي را افزايش داديم، اما به سبب فرهنگ و زندگي مردم منطقه و باتوجه به آنكه خودروها بيمه شده است، بي توجهي ها همچنان ادامه دارد و گاه سارق مي تواند يك خودرو روشن را كه صاحبش براي خريد روزنامه يا سيگار چندمتر آن طرف تر رفته بدزدد .
سرهنگ نصيرنژاد مي گويد: خوشبختانه در منطقه ما جرائم جنايي خيلي نادر است و بعضا قتل و نزاع يا شرارت هايي در طول سال به تعداد انگشتان دست به وقوع بپيوندد، اما در همين حال بايد بگويم كه با وجود سطح بالاي تحصيلات و فرهنگ منطقه، جرائمي ناشي از اختلافات خانوادگي، مالي و اقتصادي در اين حوزه به وقوع مي پيوندد .
وي در تشريح اين ويژگي مي افزايد: گاه اعلام سرقت شده و ما موضوع را پيگيري كرده ايم و بعد مشخص شده كه پسر، خودرو پدر را برداشته و موضوع منتفي شده كه صرفا يك اختلاف خانوادگي، رقم زننده اين وضع بوده است .
مسيري پردردسر
اگر براي يك بار هم از تهران به سمت فشم رفته باشيد يا از مسير شمشك به سمت ديزين رفته باشيد، مي دانيد با چه مسيري مواجهيد؛ جاده اي كوهستاني، باريك و شلوغ كه در آن همه راننده ها سعي دارند با دنده معكوس كشيدن هايشان زودتر به مقصد برسند و از استراحت و فراغت بيشتري برخوردار باشند.
اين جاده حكم همان جاده بازگشت به غير شهر را دارد. البته تهران جاده هاي ديگري هم دارد كه مي تواند كاركرد فراغتي داشته باشد؛ مثل جاده امامزاده داوود كه از طرف كن از تهران خارج مي شود.
با اين حال مسير شمشك و ترافيك جاده اي آن همواره حادثه ساز بوده است كه يكي از برنامه ها و اولويت هاي برقراري نظم در حوزه سركلانتر يكم تهران ساماندهي همين وضعيت است. سرهنگ نصيرنژاد در اين باره تاكيد مي كند: مردم هنگام تردد در اين مسيرها و بويژه به هنگام توقف، وسايل گرانقيمت در خودرو نگذارند. حتي المقدور با سرعت مطمئن و مناسب در اين جاده برانند و تقاضا داريم به نكاتي كه ما مي گوييم توجه كنند تا فراغت آنها به تلخي رقم نخورد .
سركلانتر اول پليس تهران مي گويد: در بسياري از موارد هم ديده شد كه افراد به گمان آنكه از فضاي شهري فاصله گرفته اند، سعي دارند با صداي آلات و ادوات موسيقي آرامش طبيعت براي همشهريان ديگر را برهم بزنند كه ما آلات و ادوات آنها را ضبط مي كنيم و در بازگشت به آنها تحويل مي دهيم و اجازه نمي دهيم آرامش و فراغت از مردم سلب شود .
۹ سركلانتر براي پايتخت
فرآيند برقراري امنيت بدون توجه به جغرافياي محل و خصوصيات مردم ساكن در آن، محقق نمي شود، به همين دليل پليس و متوليان تامين امنيت براي موفقيت در انجام وظيفه خود بايد ضمن اشراف به محل، مردم را هم بشناسند. احياي كلانتري ها در سيستم پليس كه از سال 1380 روندي جديد را رقم زده است، به اين موضوع توجه دارد. اينك امنيت تهران به وسيله 9 سركلانتر مديريت مي شود كه همگي آنها با ديگر فرماندهان پليس زير نظر سردار طلايي- فرمانده پليس پايتخت- مشغول به كارند.
|