د انشمندان راهكارهاي قديمي و جديد مقابله با طوفان را مرور مي كنند
ورودهرگونه كاترينا ممنوع
|
|
|
|
گروه دانش و فناوري- احسان لطفي: علاج واقعه را قبل از وقوع بايد كرد، اما احتمال وقوع بعضي وقايع؛ مثل آن اتوبوس جهانگردي مشهور آن قدر كم است كه تا از روي سر كسي رد نشوند، به صرافت پيشگيري از آن ها نمي افتد. بعد از فاجعه كاترينا در آمريكا، دانشمندان و پژوهشگراني كه كارشان با آب و هوا و اقيانوس و زمين ربط دارد، سراغ قفسه هايشان رفته اند و پرونده مقابله با طوفان را دوباره باز كرده اند، بلكه بتوانند پيش از آن كه طوفان هاي شديد شهري را روي سر ساكنانش آوار كنند، راهي براي تضعيف يا تغيير مسير اين طوفان ها بيابند. كاري كه پيش از اين هيچ وقت نشده و به ثمر نشستن اش احتمالا مدت ها طول خواهد كشيد.
اين روزها كه كاترينا رفته، سر و كله ريتا پيدا شده. انگار اين طوفان ها نمي خواهند دست از سر مردم بي چاره نيواورلئان و تگزاس و اطراف آن بردارند. سطح آب در سواحل خليج مكزيك بالا رفته. در نيواورلئان، كه از سطح دريا پايين تر است، آب 2 متر بالا آمده و از آب بندها گذشته. دوباره مناطقي را تخليه كردند كه زمان كاترينا تخليه كرده بودند و بعد سكنه اش برگشته بودند. ريتا به خاك تگزاس وارد شده. هوستون كاملا تخليه شده و راه بندان هاي عظيمي به طول 150 كيلومتر در اتوبان هاي خروجي تگزاس به وجود آمده. توليد نفت تگزاس متوقف شده. ناسا هم فعاليت هاي خود را در جنوب آمريكا متوقف كرده و كنترل ايستگاه فضايي را به روسيه سپرده. اما چه دارد بر سر اين مردم بيچاره مي آيد؟
طوفان هاي شديد اغلب وقتي شكل مي گيرند كه دماي آب هاي اقيانوس از حدود 26 درجه سانتيگراد بالاتر برود. محرك اين طوفان ها بخار آبي است كه از سطح اقيانوس بلند مي شود. اين بخار در ارتفاع بالاتر متراكم مي شود و گرمايي را كه موقع تبخير گرفته است آزاد مي كند. نيروي محركه طوفان همين انرژي گرمايي عظيم است كه شكل مكانيكي پيدا مي كند و باعث جابه جايي و چرخش شديد توده هاي هوا مي شود. همه روش ها و ايده هاي تضعيف طوفان ها هم روي دور كردنشان از اين محرك حياتي متمركز هستند.
در آوريل 2005 آلامارو، محققي از دانشگاه ام آي تي، طرحي داد كه در آن با تعدادي موتور جت كه روي آب شناور بودند، طوفان هاي مينياتوري اي سر راه يك طوفان بزرگ درست مي كردند. ايده اصلي، تخليه انرژي اقيانوس و جو پيش از رسيدن طوفان بود، اما منتقدين طرح معتقد بودند كه حتي يك گروه بزرگ موتورهاي جت هم نمي تواند انرژي اوليه لازم براي توليد يك طوفان كوچك را به جو تزريق كند.
روش ديگر، ريختن روغن ماهي روي سطح اقيانوس و پوشاندن آن در مسير طوفان با يك لايه روغن ماهي است. روغن آب را از هوا جدا مي كند و با كم كردن تبخير، جريان ورود انرژي به جو را مختل مي كند. اما آزمايش هايي كه كري امانوئل از دانشگاه ام آي تي، در سال 2002 انجام داد معلوم كرد كه بادهاي سريع مي توانند اين لايه روغن را بشكنند و مانع اثرش شوند.
ايده بعدي را ويليام گري از دانشگاه كلرادو، در 1973 مطرح كرد؛ توليد طوفان هاي كوچك با دوده. وقتي ذرات دوده در حجمي از بخار آب پراكنده باشند، مولكول هاي بخار به اين ذرات مي چسبند، چگاليشان بالا مي رود و با سرعت خوبي ابر مي شوند. انرژي اي كه دوده در اين فرايند جذب مي كند، مي تواند طوفان هاي كوچك بسازد و انرژي جو را كمتر كند. اما نتايج آزمايش هاي پژوهشگاه نيروي دريايي آمريكا در 1985 چندان اميدواركننده نبود.
با شكست ايده هاي تضعيف طوفان، اين طور كه امانوئل مي گويد، بهترين روش احتمالا استفاده از جنبه هاي آشوبناك – كه به اش اثر پروانه اي مي گويند – در سيستم هاي آب و هوايي براي تغيير جهت طوفان ها و هدايتشان به مناطق كم جمعيت تر است. اثر پروانه اي، يعني در يك سيستم آشوبناك مثل طوفان، شايد يك تلنگر كوچك در نهايت اثر بزرگي روي مسير و حتي شدت كل سيستم بگذارد. اما براي استفاده از اين پديده، هواشناسان ابتدا به اندازه گيري دقيق تر طوفان ها و همين طور مدل هاي بهتري پيش بيني اثر هر تلنگر و در نهايت راهي براي اعمال آن به سيستم، احتياج دارند. يك ايده براي چنين تلنگرهايي استفاده از آينه هاي فضايي براي بازتاباندن نور خورشيد و گرم كردن جو است.
البته حتي اگر بتوان اين روش را كاملا كنترل كرد، و مسير جديد هر طوفان را هم پيش بيني كرد، باز هم نمي تواني راحت تصميم بگيري كه طوفان را كجا بفرستي. اين تصميم هميشه هم به سادگي انتخاب بين نيواورلئان و صحراي نوادا نيست. اين را امانوئل مي گويد.
منبع:نيوساينتيست
|