عكس: گلناز بهشتي
محمدحسين بدري
مي شود از لطف و صفاي سفره هاي افطار گفت، يا از اينكه طبق قانون، روزه خواري در انظار مردم ممنوع است، يا مثلا از اين حرف زد كه قيمت موادغذايي مورد نياز مردم در آستانه ماه رمضان گران تر شده و مي شود. به اين پرداخت كه هر سال سر ديدن هلال ماه در اول و آخر ماه ميهماني خدا، به مشكلاتي بر مي خوريم. حتي مي توان از اين گلايه كرد كه جماعت متولي يا مدعي علوم هيات و نجوم، اصلا به چه كاري مشغولند كه همين يك كار هم، بدون دردسر از آنها سرنمي زند؟
مي شود دور ازدغدغه و دردسري كه گفتن اين حرف ها دارد، از اين قصه تكراري حرف زد كه روزه، براي اين است كه شما گرسنگي بكشيد و از احوال مردم گرسنه باخبر شويد و اگر فرصت شد، ثواب نفس هايي كه در ماه رمضان كشيده ايد و خواب تبركي كه كرده ايد و قرآن هايي كه خوانده ايد و هر آيه اش را برايتان به قدر يك ختم قرآن حساب كرده اند، جمع بزنيد. مي شود خوشحال بود از اينكه شيطان در اين ماه به غل و زنجير كشيده شده و افطار دادن به هر روزه دار، چقدر ثواب و اجر و پاداش دارد...
اما مي شود بعد از اين همه سال به اين فكر افتاد كه اگر غايت و نتيجه تشريع و آداب ماه رمضان همين هاست كه گفته شد، دين داري و سلام و صلوات مردمان- لااقل در اين ماه- غير از تجارت با خداوند است؟ يعني ايمان به تعاليم دين و اعتقاد به خداوند، چيزي در حد كسب و كار به رسم اهل بازار و چرتكه انداختن در محضر حق باشد؟ بايد اينطور باور كنيم؟
اگر بر كسي برنمي خورد، حتي مي شود اينطور گفت كه وقتي از همه معرفت دين، ساده ترين ها و دم دست ترين ها را براي مردم گفته ايم، زياد هم بي جا نيست كه ماه رمضان، چيزي باشد در حد خدمت سربازي كه از آموزش خوشحال نشويم و وقتي آمد، تمام شدنش را انتظار بكشيم.
السلام عليك يا عيداوليا الله اين بخشي از دعايي است كه ماه رمضان را خطاب قرار مي دهد، عيد اولياي خدا، و اگر نگاه كوتاهي به قول معصومين -عليه السلام- و دستورهاي ديني عادي درباره اين ماه بيندازيم، سراسر خير و رحمت و شادماني ست. عبارت ماه مبارك رمضان را كه شنيده ايد! اما آيا برخوردي كه با ماه بزرگ خداوند مي كنيم، در قواره و اندازه يك عيد بزرگ همگاني است؟
***
در بسياري از كشورهاي عربي، مثل سوريه، امارات متحده عربي و عربستان، يا حتي در بعضي كشورهاي اسلامي از جمله پاكستان و اندونزي ومالزي، رمضان عيد بزرگ مسلمانان است و اگر از تبليغات رسمي نهادهاي متولي و مدعي بگذريم، در شهرهاي كوچك و روستاهاي ايران هم كه هنوز رنگ و لعاب يك پارچه سازي تبليغات ديني رسمي، روح مردمي آداب و مناسك اسلامي را تحت تاثير خود قرار نداده، رمضان، فصلي مهم از زندگي مردم است. از مدتي قبل به فكر تهيه وسايل و لوازم مورد نياز ماه رمضان مي افتند. زندگي شان را با روح زندگي و بندگي فعال اين ماه مبارك تنظيم مي كنند و تا همين چند سال پيش - يادتان كه مي آيد- بزرگترهاي ما مي گفتند خودتان را براي ماه رمضان پاك كنيد و خانه تكاني روزهاي آخر ماه شعبان هنوز از سر بعضي خانواده هاي ايراني نيفتاده است. بعضي خانواده ها، از خرج ماه هاي آخر منتهي به رمضان، صرفه جويي مي كنند و آنچه از اين كار حاصل مي شود، براي قوت اضافه اي كه در افطار و سحر 30 روزه اين ماه كنار مي گذارند. اين سنت قابل تامل از اين جهت مورد توجه قرارگرفته كه نوجوان تازه تكليف، خاطر خشنودي از ماه رمضان به دست آورد. اما تبليغات رسمي رسانه هاي كشور ما آيا به همين تلقي از ماه رمضان توجه دارد؟
|
|
قرار بود در ماه رمضان، اندك گرسنگي و تشنگي نصيب بندگان خدا شود. در اين روزهاي كوتاه پاييزي كه روزه گرفتن كار چندان دشواري نيست، عد ه اي از ما همين اندك سختي را از خود دريغ مي كنيم. از ساعت كار اداره هايمان مايه مي گذاريم و... ماه رمضان است ديگر، چه بايد كرد؟
مراجعه كنندگان حرفه اي اداره هاي دولتي و غيردولتي، پيگيري خيلي از كارهايشان را به بعد از اين ماه موكول مي كنند و در بعضي اداره ها مشهور است كه مي گويند : با زبان روزه كه نمي شود كار كرد! بعد از ماه رمضان تشريف بياوريد .
***
مي شودچشم به اين همه حرف هاي ناگفته تر بست و از صفاي افطار و سحر گفت، مي شود سر به عالمي از انتزاع فروبرد و بي اعتنا به سفره هاي خالي عده اي از مردمان، چشم در برنامه هاي شب هاي رمضان و سريال هاي تلويزيوني بعد از افطار دوخت.
مي شود از روزه دار خموده اي حرف زد كه به ديني فردي و ايماني موهوم مي انديشد و مي شود دست بر سينه اين اوهام، از مرد بزرگي گفت كه نه فقط محض خاطر دوربين هاي روشن تلويزيون در روز و شب ماه رمضان كه براي خداوند و محض خاطر زندگي مردم، در همه سال كوله بار ياري خلايق را به دوش مي كشيد. از مرد كريمي كه نيمه اين ماه، ميلادش را جشن مي گيريم و از ديدن مابقي زندگي عظيم و عجيب او در مي مانيم و از علي (ع)، مرد عدالت حقيقي و عملي كه رافت و مهرباني را همزمان و بي وقفه با غيرت و مردانگي درآميخته بود.
***
رمضان، عيد بزرگ ماست، عيد بزرگ همه مسلمانان، عيدتان مبارك.