عصر پاييزي پايتخت
هوا ابري ست . نم باراني هم مي زند . دلت گرفته است و دوست داري اين ساعت يا اين دقيقه را براي خودت داشته باشي. لباست رابه تن مي كني و در حال و هواي خودت رها مي شوي؛ دل مي سپاري به خيابان، دستت را در جيب هايت مي كني و
بي خيال از هياهوي شهر و به دور ازصداي بوق بوق ماشين ها و فرياد رانندهاي عصباني در خيابان راه مي روي؛ به روزهاي دور فكر مي كني؛ روزهايي كه برايت
يادآور خيلي چيزهاست. در همين حال و هوا هستي كه پايت در چاله اي فرو مي رود و از تمام دوست داشتني هاي روياهايت دور مي شوي؛ با اين همه بازهم دلت نمي آيد از پياده رو دل بكني . تهران براي خيلي از پايتخت نشينان با همه بدي ها و زشتي هايش دوست داشتني ست. به همين خاطر است كه وقتي پايت در يكي از چاله هاي خيابان هايش گير مي كند، بازهم دلت نمي آيد از آن دل بكني.


در حالي كه به جرات مي توان ادعا كرد كه تهران بيشترين تعداد پل هاي هوايي عابر پياده بيشتري نسبت به بسياري از پيشرفته ترين شهرهاي دنيا دارد، اما به رغم وجود اين تسهيلات، همچنان شاهد بالا بودن تعداد تصادفات عابران پياده در سطح شهر به دليل عدم تمايل عابران پياده به استفاده از پل هاي هوايي عابر پياده كه ناشي از عدم فرهنگسازي لازم در اين زمينه است، هستيم.
اين در حالي ست كه پياده روي، مهمترين روش جابه جايي افراد در داخل شهرهاست. در برخي شهرها بسياري از سفرهاي درون شهري به صورت پياده انجام مي شود. به علاوه در سفرهايي كه با وسايل نقليه موتوري انجام مي گيرد فاصله مبدا و مقصد يا تا محل پاركينگ به صورت پياده انجام مي شود؛ به اين ترتيب پياده روي بخشي از همه سفرهاست و همه افراد حداقل در قسمتي از طول سفر خود پياده روي مي كنند.
در عين حال تمامي استفاده كنندگان از راه در بخشي از سفر خود، عابر پياده اند كه البته اغلب نيازهاي آنان در شبكه معابر مورد توجه كافي قرار نمي گيرد. بنابراين تصادفات بسياري دررابطه با عابران پياده بخصوص كودكان به وقوع مي پيوندد، زيرا عابران پياده مجبورند از مسيرهاي ترافيكي مختلفي استفاده كنند نظير عبور از تقاطعات، مسيرهاي شلوغ و تمامي مكان هايي كه عابران پياده زيادي را جذب مي كنند از قبيل بيمارستان ها، مدارس و ... كه امكان بروز خطر براي عابران پياده وجود دارد. بنابراين جهت كاستن از ميزان اين خطر مي بايست سيستم ها و تسهيلاتي براي كنترل عابران پياده در موارد لزوم پيش بيني شود.
گذرگاه هاي عابر پياده
با افزايش تردد وسايل نقليه، عابران پياده در معرض خطرهاي بيشتري قرار مي گيرند، بنابراين مي بايست در حد امكان مورد حمايت قرار گيرند . اين مشكلات بخصوص در تقاطع هايي كه جريان عابران پياده افزايش مي يابد نمود بيشتري مي يابد و در اين اماكن تسهيلات حمايتي از عابران پياده مي توانند كاربردهاي زيادي براي ايمني آنها داشته باشد .
به گزارش سامانه مديريت ارتباطات شهرداري تهران، ايجاد رفوژ و نصب چراغ مخصوص عابران پياده و ... از نمونه هاي اين تسهيلات است. انواع مختلف اين تسهيلات در چهار بخش كلي پياده روها ، موانع و نرده هاي عابران، جزاير ايمني پياده و گذرگاه هاي عابر پياده قابل بررسي هستند .
آنچنان كه تصور مي شود، شناخت درست و كاملي از انواع گذرگاه هاي عابر پياده و عملكرد هر يك در جوامع شهري بخصوص در شهرهاي ايران وجود ندارد. زيرا عابران خود را ملزم به عبور از گذرگاه هاي مجاز در تقاطع ها يا محل هاي مشخص شده ديگر نمي دانند و هر لحظه و در هر نقطه كه مايل باشند از عرض خيابان عبور مي كنند ، حتي از عرض بزرگراه ها با وجود پل مخصوص عابر پياده .
گذرگاه هاي عابر پياده ادامه منطقي پياده روها از اين سو به آن سوي تقاطع هاست و به طور كلي به منظور جداسازي زماني يا مكاني ترافيك پياده و سواره ايجاد مي شوند. از اين رو مكان يابي و احداث صحيح اين تسهيلات نقش مهمي در بهبود ايمني و گردش ترافيك پياده دارد .
گذرگاه هاي عرضي
همسطح پياده
خط كشي پياده، نوعي گذرگاه همسطح پياده است و در محل هايي كه عبور پياده زياد بوده و ساير وسايل كنترل ترافيك پياده موجود نباشد، به كار مي رود . خط كشي اين گذرگاه ها به صورت طولي و قطري امكانپذير است .
مي توان به منظور آرام سازي جريان ترافيك، سطح گذرگاه خط كشي شده را كمي برجسته كرد. چنانچه عرض خيابان بيش از 10 متر باشد بايد احداث جزيره مياني مد نظر قرار گيرد. در اين صورت پياده ها تشويق به عبور از عرض خيابان در دو مرحله خواهند شد . اين گذرگاه، گذرگاه راه راه يا گورخر (Zebra) ناميده مي شود.
نوع ديگر اين گذرگاه ، گذرگاه چراغدار است. اين گذرگاه در نواحي با تردد شديد عابران پياده به كار مي آيد تا براي عابران زمان و مكان مشخصي براي عبور ايمن فراهم شود و براي رانندگان نيز حق تقدم عابران
الزامي ست. اين گذرگاه، گذرگاه پليكان ناميده مي شود. در اين گذرگاه با توجه به اينكه چراغ راهنمايي ويژه پياده نصب مي شود عموما خط كشي ها به صورت راه راه نبوده، بلكه به صورت خطوط عرضي منقطع همراه با يك خط توپر ممتد است. در صورتي كه خيابان داراي ميانه يا رفوژ نباشد، گذرگاه پليكاني منفرد (single) را طراحي مي كنند، اما اگر جهات حركت خيابان تقسيم شده باشد ، در آن صورت به طور عمده گذرگاه پليكاني منقسم (staggered) طراحي مي شود.
نوع ديگر اين گذرگاه ها، توكان
(Toucan Crossing) است كه مجهز به چراغ راهنمايي هوشمند و جعبه دكمه فشاري بوده ، هم عابر پياده و هم دوچرخه سوار مي توانند از اين گذرگاه عبور كنند. توكان نام پرنده اي است كه در زبان انگليسي داراي تلفظ يكسان با معادل انگليسي Tow Can است كه در اينجا منظور از هر دو ، عابر پياده و دوچرخه سوار است. پيش از استفاده از اين نوع گذرگاه از گذرگاه پافن Puffen ( پرنده اي شبيه پنگوئن) استفاده مي شد. اين گذرگاه، گذرگاه عابر پياده هوشمند
( User Finally Intelligent Pedestrain) است كه فقط به عابران پياده و نه دوچرخه سواران اختصاص داشته، داراي چراغ راهنمايي در گوشه نزديك گذرگاه، شناسگر (Detector) در كنار جدول حاشيه خيابان و شناسگر روي گذر گاه عابر پياده است .
گذرگاه هاي عرضي غير همسطح پياده
گذرگاه هاي غيرهمسطح ، از جمله تسهيلات پياده رويي هستند كه بر مبناي جداسازي عمودي ترافيك پياده و سواره به صورت زير گذر يا رو گذر احداث مي شوند . اين روش براي كنترل عابر پياده، روشي پرهزينه بوده، ولي در جلوگيري از وقوع بسياري از تصادفات موفق است. اجراي اين روش تنها براي محل هاي بحراني نظير مدارس، كارخانه ها، ميادين ورزشي و ... توجيه شده است. روگذرها و زير گذرهاي عابر پياده براي ايجاد مسيرهاي عابر پياده از ميان آزادراه ها نيز به كار مي رود. عواملي كه احداث گذرگاه هاي غيرهمسطح عابر پياده را ضروري مي كنند، عبارتند :
- حجم وسايل نقليه
- حجم عابر پياده و شناسايي ماهيت عابران پياده
( كودكان ، دانش آموزان ، معلولان و ... )
- سرعت وسايل نقليه
- عرض سواره رو
- همجواري كاربري هاي خاص مانند مدرسه ، بيمارستان و ...
- محدوديت ديد ( رانندگان وسايل نقليه و عابران)
- پيوستگي شبكه و نوع معبر
- تصادفات
براي مقايسه روگذرها و زيرگذرها مي بايست متذكر شد كه به طور كلي زيرگذرها جاذبه بيشتري نسبت به روگذرها جهت جذب عابران پياده دارند . زيرا تغيير ارتفاع 5/2تا 5/3 متري در زيرگذرها درمقايسه باتغيير ارتفاع 5/4 تا 5 متري در روگذرها ترجيح دارد. به علاوه عابران به هنگام تصميم گيري در ابتداي ورود به زيرگذرها با يك سرازيري مواجه هستند كه در مقايسه با روگذرها كه در ابتدا با سر بالايي شروع مي شوند از لحاظ رواني مطلوب ترند.