|
چگونه با نوجوانان صحبت كنيم؟
|
|
|
الهام مؤدب
نوجواني يكي از مراحل حساس زندگي است. والدين با گفتارها و رفتارهاي سنجيده مي توانند به نوجوان در گذر از اين مرحله به جواني كمك كنند. گاهي برخي از والدين ناآگاهانه با رفتارها و صحبت هاي نسنجيده باعث مشكلات زيادي براي نوجوان مي شوند كه در سراسر زندگي او تأثيرات منفي خود را نشان مي دهد. نظر والديني كه به تربيت فرزندان خود علاقه مندند را به مقاله زير جلب مي كنيم.
چرا فرزند ۱۲-۱۰ ساله شما كه عادت به صحبت كردن داشت، طي سالهاي اخير كم حرف شده است؟ اين سؤال ذهن بسياري از والدين را به خود اختصاص مي دهد.
نياز به تنهايي
بنا بر دلايل بسياري، فرزندان در اوايل نوجواني ساكت مي شوند. با ورود نوجوان به بزرگسالي نياز او به تنهايي افزايش مي يابد. نوجوان از تغييرات جسمي و عاطفي احساس شرم و ناامني مي كند. افكار و احساسات متغير دارد و گاهي در خود فرو مي رود.از طرفي نوجوان احساس مي كند كه از مهارت كافي براي صحبت كردن برخوردار نيست. او احساس مي كند كه بزرگسالان مهارت كافي در برقراري ارتباط و گفت وگو دارند.
آنان به موقع و به جا صحبت مي كنند. در حالي كه نوجوان احساس مي كند چنين مهارتي ندارد،پس كمتر صحبت مي كند. او اعتماد به نفس كافي براي صحبت كردن و ابراز عقيده ندارد. ارتباط مؤثر عامل مهم روابط خوب خانوادگي است. نوجواني كه به راحتي با والدين صحبت نمي كند، نمي تواند نيازهايش را مطرح كند. فقط با ارتباط خوب و مؤثر مي توانيد به نوجوان توجه كنيد و حامي او باشيد. در غير اين صورت نوجوان با شما صميمي نمي شود و حرف هاي دلش را نمي گويد.
چرا ما به ارتباط نياز داريم؟
همه ما حتي اگر كلامي بر زبان نياوريم، هميشه ارتباط برقرار مي كنيم. با علايم غيركلامي از طريق نحوه ايستادن، راه رفتن و طرز نگاه كردن مي توان ارتباط برقرار كرد.
والدين حتي اگر صحبت نكنند هميشه با فرزندان ارتباط برقرار مي كنند. والدين بايد هميشه با فرزندان صحبت كنند. اگر آنان از آن طفره مي روند، مي توانيد با روش هاي مختلف او را تشويق كنيد.
چگونه مي توان نوجوان را به صحبت كردن تشويق كرد؟
* به حرف هاي نوجوان گوش كنيد.
بسياري از نوجوانان شاكي هستند كه والدين به حرف آنان گوش نمي كنند. ارتباط مانند خيابان دوطرفه است. اگر مي خواهيد نوجوان به حرف شما گوش كند، با دقت شنواي حرف هايش باشيد.
* براي نظر نوجوان احترام قائل شويد.
در برخي موضوعات نظر فرزندان را بپرسيد. گاهي نظر آنان با ارزش است. اين امر به نوجوان كمك مي كند كه در مورد مسائل مختلف فكر كند و از طرفي اعتماد به نفس او افزايش مي يابد.
* با رفتار و گفتار مثبت سرمشق و الگوي فرزندان باشيد.
اگر با همسر و فرزندان رفتار خوبي داشته باشيد، نوجوان مي كوشد رفتار شما را سرمشق خود قرار دهد.
* انعطاف پذير باشيد.
به موضوعات مورد علاقه نوجوان توجه كنيد. علايق و خواسته هاي نوجوان با ما فرق دارد؛ همان طوري كه ما نوجوان بوديم، خواسته هاي ما با والدين متفاوت بود. خود را جاي او بگذاريد و مسائل را از ديد او ببينيد.
چه رفتارهاي منفي را بايد كنار گذاشت؟
* توهين نكنيد.
نوجوانان مانند همه دوست ندارند تحقير شوند. هرچه بيشتر به نوجوان توهين كنيد، بيشتر از شما فاصله مي گيرد و رفتارش بدتر مي شود. تحقيقات نشان مي دهد نوجواناني كه مورد تحقير و توهين والدين هستند در زندگي فردي و اجتماعي در مقايسه با ديگران موفقيت كمتري دارند.
* نظرات خود را به فرزندان تحميل نكنيد.
هرگز فرزندتان به زور و اجبار نظرتان را نمي پذيرد. تحميل نظر باعث جبهه گيري فرزندان مي شود.
* پيش داوري نكنيد.
ابتدا با دقت به حرف هاي فرزند گوش كنيد سپس نتيجه گيري و داوري كنيد. اگر جوان والدينش را روشنفكر نداند، حرف آنان را گوش نمي كند.
چه رفتارهاي مثبتي را بايد انجام داد؟
* زماني كه فرزندتان آمادگي دارد با او صحبت كنيد.
بزرگ ترين اشتباه را زماني مرتكب مي شويد كه فرزندتان خود را براي رفتن به ميهماني دوستش آماده مي كند و به او مي گوييد مي خواهم باتو صحبت كنم.
هر سخن جايي و هر نكته مكاني دارد. اگر زماني كه فرزندتان حوصله و وقت كافي دارد با او صحبت كنيد بهتر نتيجه مي گيريد.
* وقتي را فقط براي نوجوان اختصاص دهيد.
گاهي تنها، بدون حضور ساير اعضاي خانواده با نوجوان به پارك، سينما، قهوه خانه سنتي، رستوران يا نمايشگاه نقاشي برويد.
* در مورد رويدادهاي روزانه و مسائل مختلف زندگي تان با نوجوان صحبت كنيد.
تا زماني كه احساس مي كنيد كه نوجوان مشتاق شنيدن صحبت هاي شماست، موضوعات مختلف و رويدادهاي زندگي تان را براي او مطرح كنيد. فرزندان در نوجواني كمتر از كودكي به والدين توجه دارند.
سؤالات باز بپرسيد
از پرسيدن سؤالاتي كه جواب آن بله يا خير است خودداري كنيد.به جاي آن كه بپرسيد: «امروز خوب بود؟»بپرسيد:«كلاس موسيقي چه طور بود؟»
* نظر نوجوان را بي ارزش و مسخره ندانيد.
شايد نوجوان حرفي بزند كه به نظر ما احمقانه و كودكانه است. اگر اين امر را مستقيماً به او بگوييم ناراحت مي شود و كمتر صحبت مي كند.در برخي موارد كه نظر او را قبول نداريد، آن را مطرح نكنيد، زيرا نوجوان در اين مقطع به تأييد نياز دارد.
* در گفت وگو با نوجوان به او احترام بگذاريد.
همان طوري كه به دوستان و آشنايان بزرگسال احترام مي گذاريد، با نوجوان رفتار كنيد. اين امر به نوجوان كمك مي كند احساس ارزش نمايد.
* غر نزنيد.
اگر به نوجوان بگوييد:«هميشه اتاقت نامرتب است، از دستت خسته شدم.»،« چه قدر شلخته اي، كي درست مي شوي؟»او جبهه مي گيرد و رفتارش را تغيير نمي دهد.
* با فرزندتان به توافق برسيد.
وقتي با فرزندتان اختلاف نظر داريد و نظرتان را به او تحميل مي كنيد، او ناراحت و عصبي مي شود. بهتر است با صحبت كردن به دنبال راه حل بهتري باشيد. اين امر مصالحه خوانده مي شود.
براي مثال اگر به فرزندتان بگوييد بايد امشب اتاقت را تميز كني هيچ عذري را هم نمي پذيرم. او جبهه مي گيرد و مي گويد: «به هيچ وجه نمي توانم، مي خواهم به خانه دوستم بروم.» بهتر است بگوييد: «من از وضعيت اتاقت خيلي ناراحتم، عزيزم، كي آن را تميز مي كني؟»
* شنونده فعال باشيد.
گوش كردن به صحبت هاي نوجوان پيش از صحبت كردن اهميت دارد. زيرا نوجوان احساس مي كند او را درك مي كنيد. بكوشيد حداقل روزي ۲۰ دقيقه شنونده صحبت هاي او باشيد. با روي باز روبه روي او بنشينيد، در چشم هايش نگاه كنيد و صحبت هايش را تكرار كنيد. براي مثال، فرزندتان مي گويد: «من، امروز تكاليف زيادي دارم.» در جواب بگوييد «پس امروز حسابي سرت شلوغه؟»
او مي گويد «امروز معلمم جلوي همه دانش آموزان با من دعوا كرد.» در جواب بگوييد: «پس امروز از اين كه معلمت باهات دعوا كرد ناراحت شدي؟»
گوش كردن فعالانه چيزي فراتر از كلمات است. شما غم، شادي، رنجش يا ناراحتي فرزندتان را بايد از پس كلمات و تعابير او با تمام وجود حس كنيد تا بتوانيد خود را در موقعيت او قرار دهيد.
* هميشه فرزندتان را نصيحت نكنيد.
گرچه نصايح شما به نفع نوجوانان است، ولي آنان در اين مقطع كمتر مايل به شنيدن آن هستند. توجه به نوجوان از اهميت خاصي برخوردار است. ساكت باشيد، به او فرصت دهيد صحبت كند. با عجله حرفش را قطع نكنيد و نظرتان را نگوييد.
* از موقعيت هاي غيررسمي براي برقراري ارتباط استفاده كنيد.
با فرزندان شوخي كنيد و به آنان امكان دهيد در حد اعتدال با شما شوخي كنند و راحت باشند.
* خونسردي خود را حفظ كنيد.
اگر تحمل شنيدن حرف هاي نوجوان را نداريد، عصباني نشويد. براي مثال اگر مي گويد:«دوست هايم سيگار مي كشند» سريع عصباني نشويد و نگوييد«ديگر حق نداري با آنان دوست شوي.» عصبانيت شما باعث مي شود نوجوان بقيه حرف هايش را نزند و صحبت خاتمه يابد.
اگر بايد با نوجوان در مورد موضوعات مهم نظير سيگار كشيدن، و... صحبت كنيد، زماني را انتخاب كنيد كه هر دو آرامش و آمادگي صحبت داريد.
جملات تان را با «من» شروع كنيد. براي مثال: «من خيلي دوستت دارم و نگران مي شوم وقتي مي بينم با كساني كه سيگار مي كشند، دوست مي شوي.» يا«من نگران افت تحصيلي تو هستم، اخيراً خوب درس نمي خواني؟ »نگراني خود را با آرامش و خونسردي بيان كنيد.
|
