يكشنبه ۲۲ آبان ۱۳۸۴
ليگ پنجم با اسانس رقابت
003483.jpg
امير بهادري نژاد
هم اكنون كه يك سوم از پنجمين دوره رقابت هاي ليگ حرفه اي فوتبال ايران سپري شده مي توان به ارزيابي نسبي از وضعيت تيم ها و كلا شرايط حاكم بر ليگ پنجم پرداخت. نظر به اينكه فدراسيون جهاني فوتبال (فيفا) به دليل در پيش بودن رقابت هاي جام جهاني ۲۰۰۶ به تمام كشورهاي عضو دستور داده حداقل يك ماه پيش از بازي افتتاحيه جام جهاني رقابت هاي باشگاهي خود را به اتمام برسانند به همين دليل مسئولان سازمان ليگ نيز در تلاش هستند تا اينكه پيش از موعد مورد نظر رقابت هاي ليگ حرفه اي را به اتمام برسانند. هم اكنون كه ۱۰ هفته از اين رقابت ها سپري شده تمام تيم ها بجز دو تيم پرسپوليس و پاس كه ۹ بازي انجام داده اند، ۱۰ بازي در كارنامه خود دارند ، مي توان به سازمان ليگ با صرف نظر از چند وقفه بوجود آمده در روند برگزاري اين بازي ها، نمره قبولي داد. البته حذف دو تيم سپاهان و پاس از دور رقابت هاي جام باشگاههاي آسيايي در برگزاري منظم بازي هاي ليگ در يك سوم آغازين آن موثر بود چون در غير اينصورت چند بازي اين دو تيم به تعويق مي افتاد. علاوه بر برنامه ريزي نسبتاً منظم سازمان ليگ، ديگر نكته مثبت اين دوره از رقابت ها از لحاظ سخت افزاري، مجهز شدن ورزشگاهها به نور بود. سال گذشته كه قرار شد بازي ها در ماه مبارك رمضان زير نور برگزار شود، بسياري از شهرستانها به دليل فقدان نورافكن در ورزشگاههايشان قادر به انجام برنامه فدراسيون فوتبال نبودند، اما امسال با توجه به ضرب الاجل جدي فدراسيون فوتبال، تمام ورزشگاهها هرچند به صورت ناقص صاحب نور شدند تا اينكه امكان برگزاري مسابقات زير نور مهيا شود.
با اين حال هنوز هم تماشاگران و تيم ها نسبت به برگزاري برخي از بازي هايشان در روزهاي غير تعطيل هفته گله مند هستند؛اما از نقطه نظر فني تركيب جدول رده بندي تقريباً همان آرايشي است كه پيش از آغاز فصل پيش بيني مي شد. البته در اين جدول چند نكته ابهام آميز از جمله حضور پرسپوليس در رده يازدهم، صعود سايپا به رتبه پنجم جدول و يا قعرنشيني ابومسلم وجود دارد كه همين اتفاقات غير معمول به جذابيت اين دوره از رقابت ها افزوده است. نكته ديگر در مورد نحوه آرايش تيم ها در جدول رده بندي اينكه بين تيم صدرنشين و قعرنشين جدول تنها ۱۳ امتياز فاصله وجود دارد كه اين اختلاف امتياز ميان تيم هاي يازدهم تا شانزدهم جدول تنها ۲ امتياز مي باشد. با توجه به اينكه به ازاي هر برد سه امتياز به تيم برنده تعلق مي گيرد تيم ها با كسب دو پيروزي متوالي مي توانند صعود قابل توجهي در جدول رده بندي داشته باشند.
اما پديده اي كه در ليگ پنجم نيز تكرار شده، نزول مدافع عنوان قهرماني بوده است. اگر نگاهي گذرا به دوره هاي قبل ليگ حرفه اي داشته باشيم متوجه خواهيم شد كه تيم هاي قهرمان هرگز موفق به دفاع از عنوان قهرماني خود نبوده اند. در دوره نخست اين رقابت ها پرسپوليس به مقام قهرماني دست يافت، اما از آن پس هرگز نتوانست حتي به تكرار اين عنوان نزديك بشود. سپاهان هم كه در دوره دوم با اقتدار كامل به عنوان قهرماني دست يافت از كورس تيم هاي مدعي در دوره سوم جا ماند و پاس جام قهرماني را بالاي سر برد. با توجه به نحوه قهرماني پاس كمتر كسي تصور مي كرد اين تيم در دوره چهارم (حداقل در نيم فصل اول) با آن نزول فاحش مواجه بشود، اما سقوط پاس در جدول رده بندي باعث شد تا فولاد خوزستان براي اولين بار در تاريخ خود، قهرمان ليگ بشود.
به هر حال در آغاز فصل جاري تصور مي شد كه فولاد حداقل بتواند اين بارسنت شكني كند و براي دومين سال متوالي مدعي كسب عنوان قهرماني باشد اما اين تيم در دوره پنجم دور از انتظار ظاهر شده و در صورت تداوم روند فعلي تكرار عنوان قهرماني اين تيم بسيار بعيد به نظر مي رسد.
اگر بخواهيم از نقطه نظر آماري به بررسي يك سوم نخست فصل جاري بپردازيم بايد پذيرفت تيم هايي كه فوتبال تهاجمي و زيبا بازي مي كنند جايگاه بهتري در جدول رده بندي دارند. در حال حاضر تيم ذوب آهن كه به اعتراف بسياري از كارشناسان زيباترين فوتبال را در ليگ ارائه مي دهد در صدر جدول رده بندي جاي دارد و با ۱۸ گل زده صاحب بهترين خط حمله در ليگ مي باشد. همچنين تيم هاي سپاهان، استقلال، سايپا و پاس نيز كه فوتبال تماشاگر پسندي را ارائه مي دهند در رده هاي دوم تا پنجم در تعقيب ذوب آهن مي باشند. نكته جالب اينكه ۵ تيم بالاي جدول در رتبه بندي تيم ها از لحاظ برخورداري از بهترين خط دفاعي ۴ رده اول را به خود اختصاص داده اند. در گذشته اغلب رسم بر اين بود كه تيم هاي هجومي به موازات به ثمر رساندن گل هاي متعدد، گل هاي نسبتاً زيادي را هم دريافت كنند كه اين روند در ليگ امسال تا حدود زيادي تغيير كرده است. به عبارتي ديگر مربيان تيم هاي مدعي قهرماني به اين موضوع پي برده اند كه براي قهرمان شدن تنها توجه به ابعاد تهاجمي تيم كافي نيست بلكه بايد به اصول تدافعي نيز توجه ويژه اي داشت. به همين دليل است كه ذوب آهن علاوه بر اينكه بهترين خط حمله ليگ را در اختيار دارد، صاحب دومين خط دفاعي برتر ليگ نيز مي باشد. به هر حال تيم استقلال با ۵ گل خورده بهترين خط دفاعي ليگ را دارد و تيم هاي ذوب آهن، سايپا و پاس در رده هاي بعدي قرار دارند. اما يك سوم اول فصل جاري به كام نمايندگان اصفهان بوده كه هر يك با ۶ پيروزي صاحب بيشترين برد در ليگ برتر هستند در حاليكه تيم هاي ابومسلم و فجر تنها با يك پيروزي در حسرت كسب پيروزي هاي بيشتر به سر مي برند. با اين حال ركورد تساوي ها در ليگ متعلق به تيم فجر است كه در ۷ بازي از ۱۰ بازي خود به نتيجه مساوي رضايت داده است آنهم در شرايطي كه تيم ملوان در كارنامه خود حتي يك نتيجه مساوي هم ندارد. در زمينه شكست نيز تيم شگفتي ساز سايپا تنها با قبول يك شكست در اين زمينه زبانزد است، اما در سوي ديگر جدول دو تيم شهيد قندي يزد و ملوان هر يك ۶ شكست را در كارنامه خود دارند. برق شيراز نيز كه در ابتداي فصل زلاتكو ايوانكوويچ را به عنوان مربي خود برگزيد صاحب ضعيف ترين خط حمله در ليگ مي باشد. اين تيم در ۱۰ بازي خود تنها ۵ بار موفق به گلزني شده  است.
در اين دوره از رقابت هاي ليگ برتر ۶ تيم از مجموع ۱۶ تيم شركت كننده، از مربيان خارجي بهره  مي برند كه ۴ تيم كه هدايت آنان بر عهده مربيان خارجي است در ميان تيم هاي نيمه اول جدول به چشم مي خورند و دو تيم ديگر در نيمه پايين جدول قرار دارند.
اما جالب ترين نكته در مورد ليگ امسال اينكه از جمع ۶ تيم تهراني حاضر در اين رقابت ها و با استناد به آمار، تيم پرسپوليس ضعيف ترين تيم پايتخت به شمار مي آيد. امسال بر خلاف سالهاي قبل ظاهراً آستانه تحمل مديران باشگاه نسبتاً بالا بوده چون در يك سوم ابتداي فصل تنها دو مربي از كار بركنار شده اند. ابتدا مجيد جلالي در هفته هاي اول فصل و ظاهراً به دلايل غير فني از صباباتري جدا شد و در هفته نهم نيز تيم استقلال اهواز مانند هميشه دست به تغيير زد و گمالوويچ را جانشين مارتيك كرد.
به هر حال رقابتي شدن ليگ برتر آنهم در دوره اي كه منتهي به رقابت هاي جام جهاني مي شود بهترين نويد براي تيم ملي و برانكو است. در اين ليگ رقابتي هيچ تيم از حاشيه امنيت برخوردار نيست و ديگر نمي توان با فوتبال ديمي و بدون برنامه به مصاف حريفان رفت. از نظر بار فني نيز رقابت هاي امسال نسبت به سال گذشته از وزن بالاتري برخوردار مي باشد. با توجه به اينكه در دوره هاي قبل كيفيت زمين هاي چمن اغلب ورزشگاهها بسيار پايين بود به همين دليل اغلب تيم ها به بازي هوايي و تخريبي متوسل مي شدند و هر تيم كه از قدرت تخريب كنندگي بيشتري برخوردار مي بود نتايج بهتري مي گرفت. اما امسال به دليل بهبود كيفيت زمين هاي چمن، بيشتر تيم ها به بازي زميني روي آورده اند و بيشتر توپ را روي زمين به گردش در مي آورند. به هر حال همانگونه كه قبلا به آن اشاره شد برانكو مربي تيم ملي واقعاً خوش اقبال است كه دوران شكوفايي ليگ با حضور ايران در جام جهاني مصادف شده است به شرطي كه وي اندكي با اين ليگ مهربانتر باشد و به پديده هاي آن اطمينان كند.

ساختارشكني در فوتبال ايراني
مسعود حسيني
هنگامي كه در اوايل دهه ۷۰ تيم سايپا با تعدادي بازيكن تنومند از لحاظ فيزيكي و با مربيگري دكتر بيژن ذوالفقار نسب قهرمان ليگ فوتبال ايران شد همگان اين تيم را به ارائه ضد فوتبال متهم مي كردند آنهم در شرايطي كه از سالها قبل تيم هاي پل گراهام در انگليس(آرسنال و سپس ليدز) دقيقاً مانند سايپا بازي مي كردند. بارزترين مشخصه اين تيم ها استفاده از بازيكنان بلندقامت با قدرت بدني بسيار بالا، تجمع در مقابل محوطه جريمه خودي، بازي تخريبي و در نهايت ضربه زدن به حريف در ضد حملات و يا از روي ضربات شروع مجدد بود. به دليل همين ذهنيت هنگامي كه سايپا اين فصل را با ذوالفقارنسب آغاز كرد باز هم انتظار بازي هاي تدافعي از اين تيم مي رفت اما در ۱۰ هفته نخست ليگ پنجم اين مربي سنت شكني كرده و شيوه مربيگري خود را به كلي تغيير داده است. البته خود وي معتقد است كه نحوه بازي تيمش را با توجه به بازيكناني كه در اختيار دارد انتخاب مي كند و از گذشته نيز يك مربي حامي بازي تدافعي نبوده است. به هر حال حرف هاي مربي تيمي كه بر خلاف پيش بيني ها فوتبال زيبا ارائه مي كند و در رده هاي بالاي جدول قرار دارد قطعاً جالب خواهد بود.
رقابت هاي ليگ امسال با چهار دوره گذشته آن تفاوت هاي عمده اي دارد. در اين فصل از رقابت ها، تعداد تيم هايي كه داعيه قهرماني دارند و يا در يك سوم نخست فصل جديد شگفتي ساز شده اند كم نيست. يكي از اين تيم هاي شگفتي ساز فصل تا اينجاي كار سايپا مي باشد. شگفتي نه از اين جهت كه در حال حاضر در رده  بالاي جدول حضور دارد،بلكه از اين جهت كه در اين چند هفته، به يك باره سبك بازي خود را دگرگون ساخته و آن تيمي نيست كه در ابتداي فصل شاهدش بوديم.نارنجي پوشان سايپا در بازي مقابل پرسپوليس كه در هفته دوم رقابت هاي ليگ برتر انجام شد، يك بازي كاملاً فرسايشي و تخريبي را در دستور كار داشتند تا آنجا كه علي پروين سرمربي پرسپوليس پس از پايان آن بازي مقابل دوربين هاي تلويزيوني گفت: «من واقعاً براي تيم سايپا متأسفم. هر يازده بازيكن اين تيم رفتند داخل دروازه خوابيدند و ...»
به هر حال بيژن ذوالفقارنسب كه در زمان بازيگري خود به يك مدافع مستحكم شهره بود، طي اين سالها هرگز تلاشي جدي از خود نشان نداده بود تا در عرصه مربيگري، به عنوان يك مربي تهاجمي شناخته شود. به همين دليل همواره با نگاهي توأم با نوعي تمايل به بازي دفاعي، تيم هاي خود را راهي ميدان مي كرد.
دگرديسي سايپا
اما به يكباره سايپا در بازي با برق شيراز ۶ گل وارد دروازه اين تيم كرد. زدن ۶ گل براي تيمي كه بازي دفاعي اصلي ترين شاخصه آن است، براي كمتر كسي قابل باور بود. از اين پس دكتر در پاسخ به كساني كه تيم او را دفاعي خطاب مي كردند، موضع مي گرفت و به بحث مي پرداخت. او قبل از بازي با استقلال گفت: در اين بازي خواهيد ديد چه تيمي در لاك دفاعي فرومي رود. ما براي پيروزي به ميدان مي رويم و تيمي كه دفاع مي كند، اساساً  محكوم به باخت است.سايپا پيش از اين با استقلال بازي كرده و حتي اين تيم را شكست داده بود، اما چه كسي فكر مي كرد اين تيم بتواند يكي از تهاجمي ترين و آماده ترين تيم هاي ليگ را به لاك دفاعي فرو ببرد؟
ذوالفقارنسب پس از بازي در حالي كه تلاش مي كرد تا كلامش رنگ و بوي فاتحان را نداشته باشد، گفت: «ما ميانه زمين را از استقلال گرفتيم و استحقاق برتري بر اين تيم را داشتيم. چنانچه بازيكنان ما در ضربات پاياني اندكي دقت به خرج مي دادند، سايپا پيروز ميدان مي شد. در واقع بازي هجومي سايپا برابر استقلال باعث شد تا از آن پس منتقدان ازدكتر بيژن ذوالفقارنسب تجليل كنند و حتي او را يك مربي صاحب سبك و تهاجمي معرفي كنند. فرداي روز بازي با استقلال، اين مربي ميهمان فدراسيون دو و ميداني به مناسبت تقدير از مدال آوران اين رشته ورزشي در آكادمي ملي المپيك بود. در آن ميهماني مجري برنامه از ذوالفقارنسب تقدير كرد و از حاضرين خواست به تشويق دكتر به خاطر بازي خوبش مقابل استقلال، بپردازند.
با اين حال دكتر ذوالفقارنسب در گفت وگو با مطبوعات، سايپا را تيمي معرفي مي كند كه قصد قهرماني ندارد. او درست يك روز پس از پيروزي ۴ بر يك مقابل ملوان در بندر انزلي اين موضوع را مطرح مي كند. در حالي كه چهار حريف قبلي ملوان،  حتي يك امتياز هم در انزلي نگرفته بودند، سايپا توانست در يك نيمه طوفان به پا كند  و انزلي چي ها را به سرنوشت تيمي همچون برق شيراز دچار كند.دكتر پشت خط تلفن مي گفت:بازي در انزلي همواره براي تيم ها مشكل ساز است و كمتر تيمي مي تواند در بازي مقابل اين تيم با دستي پر به خانه بازگردد. ملوان هواداران پرشوري دارد و حتي آنان، ورزشگاه شهرشان را به نيوكمپ تشبيه مي كنند. به همين دليل در اينجا جو ورزشگاه به شدت عليه تيم ميهمان است.به هر حال بايد باور كرد، تيم سايپا اين روزها يكي از شگفتي سازان فوتبال ليگ برتر به شمار مي آيد، همان تيمي كه در سالهاي ۷۲ و ۷۳ ، به عنوان قطب سوم فوتبال ايران، دو بار متوالي قهرماني را از چنگ پرسپوليس و استقلال در آورد. سايپا با همان مربي، دوباره پس از گذشت يك دهه، ناقوس قطب شكني را به صدا در آورده است. اگر آن روز جلال بشرزاد، مجيد صالح، سيدعلي افتخاري، رامين محتشمي و ... در اين تيم حضور داشتند و سايپا را قهرمان كردند، در اين روز تعدادي جوان، مي خواهند اين كار را تكرار بكنند. هر چند كه ذوالفقارنسب اين موضوع را نمي پذيرد و مي گويد: «ما قصد داريم ميانه هاي جدول را از آن خود كنيم. اگر بگويم سايپا امسال قهرمان مي شود غلو كرده ام. تيم ما ابزار و شرايط لازم براي قهرماني در رقابت هاي امسال را در اختيار ندارد. ما با همين شرايط پيش مي رويم تا پس از خودباوري لازم، سال آينده به عنوان قهرماني در رقابت هاي ليگ دست پيدا كنيم.» در حالي كه پرسپوليس و استقلال در بهترين شرايط، همواره از مسائل حاشيه اي رنج مي برند، سايپا از اين بابت مشكلي ندارد. سايپايي ها نسبت به سال گذشته كه انواع و اقسام برچسب هاي عجيب و غريبي به اين تيم نسبت داده شده، در وضعيت بهتري قرار دارند، پنداري آرامش ذوالفقارنسب به تيم تحت رهبري اش سرايت كرده است و سايپا اين روزها فقط به تمرينات منظم فكر مي كند.
دكتر مي گويد: بچه هاي ما شخصيت پيدا كرده اند و تمام اسلوب هاي رايج فوتبال را رعايت مي كنند. ما تمرينات منظمي را پشت سر مي گذاريم و ارزيابي حريفان يكي از اصلي ترين برنامه هاي ماست كه فكر مي كنم در اين خصوص موفقيت آميز عمل كنيم.

ورزش
ادبيات
اقتصاد
اجتماعي
انديشه
سياست
فرهنگ
|  ادبيات  |  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  فرهنگ   |  ورزش  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |