سال گذشته همين روزها كه از تصحيح نام خليج فارس مان در نشنال جئوگرافي شادمان بوديم، امسال به ياد آن روزهاي غرور و افتخار، همايش سخن وديدار از كتاب و اسناد فرهنگي خليج فارس در خانه هنرمندان برپاست.
ماهور نبوي نژاد- در اين همايش پنج روزه كه به همت انجمن محيط زيست خليج فارس و درياي عمان برگزار شده، استادان و پژوهشگران كشور درباره موضوع هاي مختلف مرتبط با خليج فارس در تالار ناصري خانه هنرمندان سخنراني كرده و خواهند كرد.
در مراسم افتتاحيه اين همايش در روز شنبه، دكتر مريم اميرحمدي (مترجم و استاد دانشگاه شهيدبهشتي)، دكتر محمدرضا سحاب (رئيس موسسه جغرافيايي و كارتوگرافي سحاب) و دكتر محمد علاء (استاد دانشگاه كاليفرنيا) به ترتيب درباره خليج فارس نزد مورخان ارمني و يوناني ، خليج فارس در نقشه هاي دوره اسلامي و فعاليت هاي جهاني درباره خليج فارس سخنراني كردند. همايش در روز يكشنبه با سخنراني علي اصغر رمضانپور و حسين نوربخش درباره آثار حسين نوربخش و بررسي آثار دكتر احمد اقتداري توسط دكتر سجادي پيگيري شد.
امروز نيز درباره پيشينه دريانوردي در خليج فارس ، مسائل محيط زيست خليج فارس و دورنماي همكاري هاي منطقه اي و بين المللي درباره حفاظت از محيط زيست خليج فارس به ترتيب توسط دكتر جواد صفي نژاد، دكتر محمدباقر نبوي و دكتر محمدرضا فاطمي صحبت مي شود.
فردا منوچهر طياب مستندساز و فيلمساز پژوهشگر- با نمايش اسلايد، زندگي و طبيعت در سواحل شمالي خليج فارس را تشريح مي كند. علي اكبر محموديان و دكتر كياني نيز به ترتيب درباره شناخت جزيره كيش و خليج فارس در اسناد ملي سخنراني خواهند كرد.
برنامه روز چهارشنبه، دو ميزگرد؛ يكي درباره تاريخ مستند خليج فارس و ديگري درباره تاليفات مجتهدزاده درباره سه جزيره ايراني است.
در آخرين روز همايش پس از سخنراني دكتر ساداتي پور و اميد صديقي درباره كالبدشناسي درياي خليج فارس، فرصت به اهالي حوزه ادبيات داده مي شود تا نويسندگان و مولفان ادبي كشوربه آثار ادبي كه در مورد خليج فارس است، بپردازند .
اين همايش هر چند طي 5 روز برگزار مي شود، ولي قطعا نمي تواند به تمامي مسائل اجتماعي، محيطي، تاريخي و فرهنگي مرتبط با خليج فارس بپردازد، ولي دست اندركاران اين همايش كوشيده اند گريزي به هر يك از ابعاد خليج فارس بزنند و حرفي از آنها به ميان بياورند.
اگر طي اين هفته به هر نيتي سري به خانه هنرمندان زديد، حتي اگر حوصله نشستن پاي صحبت استادان نامبرده را نداشتيد، مي توانيد از نمايشگاه حاشيه همايش خليج فارس ديدن كنيد. در اين نمايشگاه بيش از 300 كتاب سند فرهنگي ارزشمند از خليج فارس توسط 51 ناشر و موسسه پژوهشي و فرهنگي عرضه شده است.

تا حالا هر چه در اين ستون آموزش داده شده غذاي محلي گيلان يا آذربايجان بوده است. حالا بد نيست يك غذاي محلي و خوشمزه مازندراني را ياد بگيريد.
ساراي قشقايي- بعضي اسم اين غذا را گذاشته اند نازبانو، اما بيشتر بومي هاي مازندران به آن مي گويند نازخاتون. اين غذا شباهت بسيار زيادي به ميرزاقاسمي گيلاني ها دارد، از آن جهت كه با بادمجان پخته مي شود.البته شمالي ها از نازخاتون كه شباهت بسيار زيادي به ترشي دارد به عنوان خورش استفاده كرده و آن را با كته يا همان پلو ميل مي كنند.
براي تهيه اين غذا ابتدا بايد مواد لازم را كه زياد هم گران و دور از دسترس نيست تهيه كنند. يك كيلو بادمجان كبابي، 3 عدد گوجه، يك بوته سير، يك و نيم ليوان آبغوره، يك فنجان ريحان نازخاتوني يا همان ريحان قرمز و 2 قاشق غذاخوري نعنا خشك.
براي تهيه اين غذا ابتدا تمام بادمجان ها را يكي يكي روي شعله گاز كباب مي كنيم تا پوست آن كاملا سياه شود. سپس پوست بادمجان هاي كباب شده را به دقت مي كنيم. وقتي تمام بادمجان ها آماده شد، آنها را خرد كرده و در ظرفي مي ريزيم. در وهله بعدي پوست سيرها را كنده و آنها را مي كوبيم. اگر مي خواهيد پوست سير كنده شود، حتما آن را براي مدتي در آب خيس كنيد بعد آن را پوست بگيريد.
سير كوبيده را با دو قاشق نعنا خشك مخلوط مي كنيم. سپس برگ ريحان خاتوني يا همان ريحان قرمز را چرخ مي كنيم و آن را در داخل مخلوط سير و نعنا مي ريزيم. گوجه را نگيني خرد مي كنيم و با بادمجان خرد شده مخلوط مي كنيم. مخلوط اين دو را با مواد آماده شده از سير و نعنا قاطي مي كنيم و بعد يك و نيم ليوان آبغوره را روي آن مي ريزيم. نازخاتون ما آماده است. بسياري از مردم شهرهاي شمال از آن به عنوان خورش استفاده مي كنند، اما شهروندان ساير استان هاي كشور از آن به عنوان ترشي در كنار غذا استفاده مي كنند.
اين غذا بسيار خوشمزه است و مي توان از آن به عنوان يك غذاي آسان و خوش خوراك استفاده كرد.

در روزهايي كه ساخت فيلم درباره افغاني ها همه گير شده بود، اين يكي تاثيرگذارتر و موفق تر از بقيه از كار درآمد؛ با تصويري همدلي برانگيز از مهاجران افغاني و كوشش براي جلب احساسات مخاطب.
شهاب مهدوي- باران اوج سينماي تركيبي مجيد مجيدي را به نمايش مي گذارد. تركيبي از سينماي كيارستمي (استفاده از نابازيگر، فيلمبرداري در مكان هاي واقعي و اصرار به واقع نمايي) و سينماي هاليوود (در انتخاب سبك و سياق بصري، كاربرد اسلوموشن، تدوين ديناميك و دكوپاژي نزديك به فيلم هاي آمريكايي).
اين تركيب چه دوستش داشته باشيم و چه نه، جواب داده است. هيچ كس مجيدي را بدل كيارستمي نمي داند. او جزو معدود فيلمسازان سينماي ايران است كه آثارش براي فرنگي ها يادآور خودش و فيلم هاي قبلي اش است نه فيلم هاي كيارستمي.
باران در نيمه اولش نشان از فيلمسازي دارد كه در فضاسازي و بيان سينمايي به اوج فصاحت رسيده است. نيمه اول فيلم در معرفي شخصيت ها و فضاسازي، كم نظير است.
فيلم در نيمه دوم، رنگ و بويي عاشقانه به خود مي گيرد؛ عشقي كه مجيدي به آن جنبه اي شاعرانه و عارفانه مي دهد و زمينه را براي احساسات گرايي مساعد مي سازد.
فيلم گرچه در نمايش رنج و محنت كاراكتر باران به خاطر احساسات گرايي مفرط، قدري گل درشت مي شود و هر چند از يكي از مشكلات اساسي فيلم هاي ايراني در رنج است و نمي تواند سير تحول كاراكتر اصلي اش (رحمت) را به شكلي باورپذير و منطقي به نمايش بگذارد، ولي در مجموع اثري جذاب و ديدني است؛ از فيلم هاي قابل تامل مجيد مجيدي كه هم در جشنواره هاي خارجي موفق عمل كرد، هم منتقدان دوستش داشتند و هم مردم با آن ارتباط برقرار كردند.

شبكه 4 از همان ابتداي تاسيس، بنايش را بر برقراري ارتباط با مخاطب فرهيخته گذاشت. به همين خاطر به مخاطب عام (به مفهوم گسترده و فراگيرش) فكر نكرد. با اين دليل موجه كه بقيه شبكه هاي تلويزيون اين وظيفه را برعهده گرفته اند، شبكه 4 قرار بود تحصيلكرده ها را جذب كند، اتفاقي كه به نظر مي رسد رخ داده است.
براساس نظرسنجي كه در مهرماه 84 از سوي مركز مطالعات و سنجش برنامه اي صداو سيماي جمهوري اسلامي ايران در مورد شبكه 4 صورت گرفته، از 959 نفر از دانشجويان و افراد داراي تحصيلات فوق ديپلم به بالا در مورد برنامه هاي اين شبكه نظرسنجي صورت گرفته است.
نتايج اين نظرسنجي نشان مي دهد كه ميانگين تماشاي شبكه 4 سيما در بين بينندگان اين شبكه، يك ساعت و 35 دقيقه در طول شبانه روز است. اين ميانگين براي مردان يك ساعت و 33 دقيقه و براي زنان يك ساعت و 37 دقيقه است.
ميانگين مدت تماشاي شبكه 4 براي افراد با تحصيلات فوق ديپلم و ليسانس يك ساعت و 37 دقيقه و براي افراد با تحصيلات فوق ليسانس و بالاتر يك ساعت و 13 دقيقه است.
۵۰ درصد بينندگان، 7 تا 10 شب، 16 درصد 10 تا 12 شب، 14 درصد 5 تا 7 شب، 12 درصد 3 تا 5 بعدازظهر و 4 درصد 1 تا 3 بعداز ظهر بيشتر از ديگر ساعات، شبكه 4 سيما را تماشا مي كنند. همچنين برنامه هاي سينما 4، مستند خارجي گلادياتورهاي جنگ جهاني دوم، پرتو، با انديشمندان، مجموعه نمايشي هزار و يك شب، تفسير قرآن آيت الله جوادي آملي، چهار سوي علم، تله تئاتر ها، مجله هنري و مجله اقتصادي از پربيننده ترين برنامه هاي شبكه 4 شناخته شده اند.
(48 درصد بينندگان بيشتر برنامه هاي خارجي و 40 درصد بيشتر برنامه هاي داخلي شبكه را تماشا مي كنند).
۷۶ درصد بينندگان، شبكه 4 را از لحاظ پخش برنامه هاي علمي و آموزشي، 57 درصد در زمينه پخش برنامه هاي ادبي و هنري، 50 درصد در زمينه پخش برنامه خبري، 46 درصد در زمينه پخش برنامه هاي ديني و مذهبي، 44درصد در زمينه پخش برنامه هاي توصيفي- تحليلي، 43 درصد در زمينه پخش برنامه هاي نقادانه و 36 درصد در زمينه پخش برنامه هاي سياسي در حد زياد و خيلي زياد موفق دانسته اند.
بينندگان اين شبكه معتقدند سطح علمي و تخصصي فعلي برنامه هاي شبكه خوب و قابل فهم بوده و نياز افراد تحصيلكرده را در حد خيلي زياد و زياد برآورده ساخته است.
شبكه 4 اعتماد مخاطب فرهيخته را جذب كرده و اين بيش از هر چيز ديگر اهميت دارد؛ شبكه اي كه شايد اغلب مردم آن را فقط با برنامه سينما 4 بشناسند، ولي با برنامه هاي علمي و تخصصي اش جاي خود را ميان مخاطبي كه از تلويزيون توقعي بيش از سرگرمي دارد، به خوبي يافته است.

فعلا سرما و آلودگي هوا را تحمل كنيد، البته براي فردا در تهران كمي كاهش آلودگي خواهيم داشت، اما براي ديدن آسمان آبي بايد در انتظار اولين برف شهر تهران باشيم.
ميثم فقيهي- نمي دانيم اولين برف آسمان تهران كي خواهد باريد، اما به اميد آن روز، روزهاي خاكستري زمستان را سپري مي كنيم.

اينها پناهندگان پنجره هاي ايرانشهرند.كبوتران ميهمان هره تحريريه صفحات لايي همشهري. اينجا آدم ها نگران سرماي بال هاي كبوترهاي آسمانند و بي غذايي زمينشان.
اعضاي بخش فني، ته سفره هايشان را آذوقه پرندگان مي كنند و اين كبوتران گرسنه هم، مهاجر عكس روز ما مي شوند.
عكس:گلناز بهشتي

حميدرضا پورنصيري
اين برنامه هاي بامدادي شبكه هاي مختلف هم در اين چند سال توانسته اند آرام آرام جاي خودشان را ميان مخاطبان تلويزيون باز كنند و اگر يك روز در خانه بمانيد و براي پر كردن اوقات فراغت صبحگاهتان به رسانه ملي پناه ببريد، متوجه مي شويد كه گزينه هاي متعددي پيش رو داريد. يكي از آنها و در واقع قديمي ترين شان برنامه صبح به خير ايران است كه هر روز در حوالي ساعت 6:30 شروع مي شود و تا ساعت 9 بامداد ادامه دارد. ديگري هم برنامه صبح آمد است كه از شبكه۳ پخش مي شود و زمان آن هم حدود ساعت 7 تا 10 صبح است كه هم بخش هاي پزشكي و سلامت دارد و هم بخش هاي ورزشي و سرگرمي. مرور تيترهاي مطبوعات هم جزء ثابتي از اين برنامه است. در كنار اين دو برنامه، شبكه تهران هم تا همين چند وقت پيش دو برنامه متفاوت داشت با عنوان هاي و اما امروز و شهر سلامتي كه اولي درباره مسائل شهري و اجتماعي بود و دومي به بيماري هاي مختلف و مشاوره پزشكي مي پرداخت. اما به تازگي اين دو برنامه در هم ادغام شده اند و محصول جديدي را به وجود آورده اند با نام صبح تهران كه تمام بخش هاي محبوب آن دو برنامه را در خود دارد و در زماني حدود 140 دقيقه از حوالي ساعت 7:30 شروع مي شود. شبكه۲ هم مانند ديگر شبكه ها از قافله عقب نمانده و هر روز در حوالي ساعت 8 صبح برنامه اي را پخش مي كند با عنوان با شبنم كه همچون اكثر توليدات اين شبكه، كيفيت پايين تري نسبت به ديگر شبكه ها دارد. البته اين برنامه هاي بامدادي درصورتي ا ست كه مانند جوان هاي اين دوره و زمانه
ـ كه احتمالا نگارنده هم جزوي از آنها به شمار مي رود ـ ساعت 11 را خروس خوان به حساب نياوريد چون در آن حالت برنامه هايي مانند تصوير زندگي و خانواده هم به گزينه هاي تان اضافه مي شود. حالا كه بحث به برنامه خانواده كشيده شد پيشنهاد مي كنم در ساعت 13:30 از اين برنامه تكرار مجموعه جذاب نيمكت را تماشا كنيد و حواس تان باشد كه ساعت 20:30 هم قسمت جديدي از آن را از همين شبكه اول ببينيد. بعد از آن هم مي توانيد به سراغ شبكه۳ برويد كه احتمالا پرده شيشه اي را در ساعت 13:45 نمايش مي دهد. بعد از آن هم اگر از طرفداران ماموران مخفي پليس باشيد، مي توانيد در ساعت 15:10 تكرار اين مجموعه را از شبكه اول تماشا كنيد. شبكه تهران هم در ساعت 19 مجموعه گرفتار را پخش مي كند و شب هاي برره در ساعت 19:45 مانند شب هاي گذشته از شبكه۳ به نمايش درمي آيد. بعد از آن هم نوبت به گارد ساحلي مي رسد كه در ساعت 20:45 از اين شبكه پخش مي شود. درمورد سازنده اين سريال (محسن شامحمدي) هم بد نيست بگويم كه اين روزها مشغول ساختن مجموعه جديدي ا ست با عنوان كلانتر 2 كه ادامه اي ا ست بر مجموعه چند سال پيشش با عنوان كلانتر . ايرج نوذري هم با ژست ها و ميميك هاي خاص خودش مانند سري قبل، نقش اصلي را برعهده دارد و سيامك اطلسي، مريم سلطاني، مرجانه گلچين، اردلان شجاع كاوه و شيرين قهرمان از ديگر بازيگران اين مجموعه هستند كه در سه اپيزود پنج قسمتي ساخته مي شود.

دكتر عدنان درخشان
دوشنبه اول ذي الحجه سال 10 هجري قمري، 13اسفند سال 10 هجري شمسي، اول مارس سال 632 ميلادي
در هفتمين روز از طي مسير مدينه تا مكه، كاروانيان با عبور از جحفه و غديرخم عازم قديد مي شوند. جحفه در 156 كيلومتري مكه، ميقات كساني است كه از مسير شام و مصر به مكه مشرف مي شوند. (امروزه هموطنان ايراني ما نيز - در صورتي كه در برنامه حج آنها، تشرف به مكه پيش از زيارت مدينه باشد- از اين ميقات احرام مي بندند).
تقريبا در سه كيلومتري اين محل به طرف مكه، غديرخم قراردارد كه آبگيري باصفا در خود دارد و درختاني كه كهنسال بر آن سايه انداخته اند.
جحفه- كه سه راهي مسيرهاي مدينه، عراق و مصر به حساب مي آيد- خود يادآور خاطرات شيريني است. يك سال پيش، يعني در سال نهم هجرت، در همين محل بود كه اميرمومنان (ع) به ابوبكر رسيدند و ماموريت ابلاغ آيات برائت را از او تحويل گرفتند و به دستور پيامبر خدا(ص) وي را به مدينه بازگرداندند. چنانكه مي دانيم، وقتي آيات آغازين سوره برائت نازل شد و رسول اكرم(ص) فرمان يافتند كه آن آيات را در ايام حج به مشركان ابلاغ و اتمام حجت كنند، ابتدا ابوبكر را به سبب كينه نداشتن مشركان از وي و اصرار برخي از دوستانش، به همراه 40نفر، مامور انجام فرمان ساختند اما... ساعتي بعد، جبرئيل نازل شد و پيغام خدا را رسانيد كه:
اين كار را حتما بايد خود پيامبر يا كسي كه از او باشد، صورت دهد .(2)
در اينجا بود كه اميرمومنان(ع) كه به بيان قرآن نفس نبي و جان پيامبر بود(3) ماموريت يافت و پاي در راه گذاشت تا تنها و يگانه دربرابر مشركان مكه بايستد و پيام را ابلاغ كند.
... چنين بود كه جحفه بار ديگر فضيلت بي حد و برتري بي قياس ابوتراب را نسبت به ديگر مسلمانان گواه آورد و در پي آن، در دهم ذي الحجه سال نهم، بانگ رساي علوي در جمره عقبه در منا طنين انداز شد كه:
برائت من الله و رسوله الي الذين عاهدتم من المشركين...
(سوره توبه)
خدا و رسول او، از عهدي كه مشركان با شما بستند و شكستند، بيزاري مي جويد...

۱ - اشاره به آيه 3/ مائده
۲ - بحارالانوار / ج۳۵‎/ صص۳۱۳-284 و الغدير/ج۶/صص۳۴۱-338 به استناد 73 دانشمند سني از جمله: مسند احمد حنبل/ج۳/صص۲۱۲ و 283؛ جامع ترمذي/ج۲‎/ ص۱۳۵؛ الدر المنثور سيوطي/ج۳/ص۲۰۹
۳ - اشاره به آيه 61/ آل عمران