مريم رضايي
به اين آمارها توجه كنيد:
* ۸۰ درصد دانش آموزان ايران دچار فقر حركتي هستند و اين موضوع در بين دختران مشهودتر است.
* ۸۵ درصد مردم كشور ورزش نمي كنند.
* ۲/۸۸ درصد اوقات فراغت زنان در خانه سپري مي شود.
* ۸۴ درصد مردم اوقات فراغت خود را در پاي تلويزيون سپري مي كنند.
* ۲۱ درصد مردم دچار اضطراب هستند.
* حدود ۴۱ درصد از مرگ وميرها ريشه در عدم تحرك دارد.
* حدود ۴۱ درصد از مرگ وميرها قلبي و عروقي است.
* ۳/۳۴ درصد مردان شهري دچار معضل چاقي هستند.
* ۲۱/۱۶ درصد زنان شهري ايران دچار مشكل چاقي هستند.
*ايران بالاترين رتبه در مصرف مواد مخدر را داراست.
* ۷/۹ درصد مردان و ۶/۱۰ درصد زنان دچار افزايش فشار خون هستند.
اگر قرار باشد كه اين آمار را ادامه دهيم شايد لازم باشد سطرهاي متعددي را به آن اختصاص دهيم.
شما هم اگر كمي دقت كنيد به خوبي عوارض و مسائل متعددي را در محيط خانه، كار و يا جامعه مشاهده مي كنيد. استرسها، انواع بيماريهاي جسمي، خستگي، اضطراب، اختلالات رفتاري و مردمي، عادات مضر و ... بيانگر عدم تحرك و توجه به تربيت بدن است.
هم اينك در كشورهاي اروپايي بيش از ۵۰ درصد مردم ورزش مي كنند و اين رقم در كشور سوريه - رقيب درجه دو ايران در بازيهاي جام ملتهاي آسيا - ۲۵ درصد كل مردم اين كشور است. با مقايسه آمارهاي فعاليتهاي جسماني و حركتي در ايران با ساير مردم كشورهاي جهان، به خوبي به اين موضوع مهم برمي خوريم كه مردم ما نسبت به سلامت و نشاط و آرامش واقعي خود بي توجه شده و يا فاصله گرفته اند!
اين امر ريشه در دلايل بسياري دارد اما شايد يكي از مهمترين اين دلايل عدم وجود دسترسي آسان همه به امكانات ورزشي و توجه به رشته هاي مختلف ورزشي است.
چندي پيش دفتر مطالعات فرهنگي مركز پژوهشهاي مجلس در اين خصوص ضمن گزارشي، اعلام كرد: متأسفانه از اين كه متوليان امروز ورزش تاكنون ورزشهايي مانند دو، راهپيمايي و كوهپيمايي را كه نياز به مهارت ندارد، ورزش همگاني مي دانند، جاي تأسف است.
اين گزارش تصريح دارد: برنامه هاي دولت براي عمومي كردن ورزش چندان اثرگذار نيست و اين در حالي است كه روح توسعه ورزش همگاني، دسترسي آسان همه به امكانات ورزشي و توجه عمومي به تمامي رشته هاي ورزشي است كه _ ورزش همگاني- موجب رشد ورزش قهرماني مي شود.
توجه مردم در پاي تلويزيون ها به رقابتهاي ورزشي قاره اروپا، جهاني و كشاندن دهها هزار جوان به ورزشگاه ها براي تماشا و تشويق قهرمانان ورزشي و متعاقب آن بروز رفتارهاي «تماشاگرنماها» خود حكايت «انباشت انرژي خرج نشده اي» دارد كه نتايج حاصل از آن هر لحظه و هر دقيقه زنگ خطري را براي يك خانواده، يك محيط كار سالم و يك جامعه سالم به صدا درآورده است.
وقت آن است با توجه به نظام جامع ورزش با هدف علمي شدن، عمومي شدن، تحقيقي و پژوهشي شدن آن ضمن شناسايي نواقص موجود، موانع پرش در مسير سلامت مردم برداشته شود و راه سلامت را به فرد و هم جامعه هموار كرد.
آيا آرامش و نشاط حقيقي به جز داشتن سلامت روح و جسم است؟!
دويدن موجب تقويت حافظه مي شود
گروهي از عصب شناسان آلماني با بررسي توانايي هاي مغزي چندين دونده در طي چند هفته متوجه شدند كه قدرت تمركز و حافظه تصويري در آنها بسيار بالا رفته است.
شركت كنندگان در اين تحقيق بايد دو جلسه ۳۰ دقيقه اي در هفته را به دويدن اختصاص مي دادند و پس از آن تست هاي مشكلي را انجام مي دادند.
محققان متوجه شدند درحالي كه حافظه اين دوندگان در بخش اعداد و ارقام چندان تغييري نداشت، توانايي آنها در به ياد آوردن تصاوير و اشكال و همچنين انجام دادن امور بصري مانند خواندن نقشه يا ساختن چيزي از روي راهنماي مصور، به طور اساسي بهبود يافته بود.
محققان براي اثبات اين نظريه در ميانه كار، هر گروه از دوندگان را به چند زيرگروه تقسيم كردند و تنها يكي از اين زيرگروه ها به دويدن ادامه داد و اعضايي كه به دويدن ادامه نداده بودند، در انجام تست ها به طور مشخصي دچار كاهش دقت و سرعت عمل شدند.
آنچه در اين افراد تغيير كرده تعداد اشتباهاتشان بود. دوندگاني كه تمام ۶هفته را به دويدن ادامه داده بودند مرتكب اشتباهات كمتري شدند و آنها مي توانستند تست ها را با دقت بسيار بيشتري از گروه ديگر انجام دهند.
اين گروه محقق اعتقاد دارند كه فعاليت موجب افزايش توليد سلول هاي تازه در هيپوكمپوس مغز مي شود و در ضمن سلول هاي موجود را هم حفاظت مي كند و شايد دليل تأثير مثبت دويدن بر حافظه هم همين باشد.
نوستراداموس ورزشكاران برنده هم پيدا شد
ژني كه مي تواند پيشاپيش نشان دهد چه كسي در مسابقه برنده مي شود، كشف شد.
دانشمندان به ژن واحدي دست يافته اند كه مي تواند داوران و ارزيابي كنندگان را در تشخيص اين نكته كمك كند كه چه كسي در طاقت آزمايي ها و فعاليت هايي كه تحمل فشار و سختي زياد نياز دارد، به ديگران برتري پيدا خواهد كرد.
اين ژن تازه كشف شده «اي.پي.آ.اس يك» نام دارد و رمزكننده يك عامل نگارش ژنتيكي است كه در محيطي كه اكسيژن آن اندك است فعال مي شود.
محققان دانشگاه سيدني استراليا با مقايسه ۴۹۲ قهرمان در رشته هاي ورزشي كه به استقامت و تحمل و طاقت زياد نياز دارد، دريافتند كه اين ژن در شناگران و دوندگان مسافت هاي متوسط بيشتر از ديگران يافت مي شود.
در اين تحقيق، همچنين ژن ديگري يافت شد كه در بدن ورزشكاراني كه در ورزش هاي سه گانه المپيك يعني شنا، دوچرخه سواري و دو استقامت سرآمد بودند، موجود بوده است.
رئيس گروه محققان دانشگاه سيدني گفته اند اين دو ژن به احتمال نحوه فعال سازي بدن براي دو نوع مختلف مصرف انرژي با يكديگر تفاوت دارند، بستگي دارد.
در نوع اول مصرف انرژي سوخت و ساز آئروبيك است يعني انرژي به شكل فشرده در يك دوره كوتاه مدت مصرف مي شود. درحالي كه در نوع دوم انرژي مصرف انرژي، سوخت و ساز آئروبيك است و انرژي در دوره طولاني تر مصرف مي شود.

مربيگري يكي از مشكل ترين شغل هاي جهان است. يك مربي كارا بايد مهارت و دانش فوق العاده اي داشته باشد تا ورزشكاران ماهري را پرورش دهد. هنوز انتظار مي رود كه مربيان بايد كارهاي بيشتري انجام دهند. از آنها انتظار مي رود انسان نجيب تحويل دهند و تمام اينها بايد با انسان هاي منحصر بفرد و متفاوت انجام شود، آن هم در زير فشار سخت و با ديد موشكافانه و نزديك و ديد عموم. يك مربي موفق تنها نبايد قابليت آگاهي از مهارتها و راهبردهاي ورزش را داشته باشد، بلكه او در حقيقت بايد يك روان شناس ماهر هم باشد.
روان شناسان ورزش بسيار آموخته اند، آموخته هايي كه مي تواند مورد استفاده مربيان قرار گيرد. ولي مربيان انگشت شماري هستند كه از آنچه شناخته شده، آگاهي داشته باشند. اين دانش و معرفت تركيبي است از تحقيقات علمي و تجارت عملي مربيان و ورزشكاران كهنه كار. ولي چرا مربيان از اين دانش آگاهي ندارند؟ زيرا تحقيق علمي به صورت يك زبان فني ناآشنا براي آنها نوشته مي شود و دليل ديگر اينكه يك مربي براي كسب يك تصوير كامل نياز دارد هزاران تحقيق علمي را مورد بررسي قرار دهد. علاوه بر آن، فعاليت آكادميك تأكيدش بر توليد تحقيق علمي است تا تغيير آن براي استفاده مصرف كنندگان. بنابر اين توجه اندكي در نشر معرفت و دانش روان شناسي ورزشي بي علاقه نيستند، بلكه مشتاق هم هستند مشروط بر اين كه اطلاعات قابل درك و مرتبط با مربيگري آنها باشد. مشكل اصلي در كمبود علاقه نيست، بلكه در نارسايي سيستم انتقال اين اطلاعات و دسترس به آن است.
تعداد اندكي از روان شناسان ورزش فوق العاده محتاط، مي گويند هنوز ما شواهد علمي متقني پيدا نكرديم تا به مربيان بگوييم كه ورزشكاران چگونه مي توانند مهارت هاي روان شناختي را كسب كنند. ما موافقيم كه هنوز تحقيق كامل و جامعي در زمينه چگونگي آموزش اين مهارت ها نداريم، به همان گونه كه براي چگونگي تربيت مناسب بچه ها، آموزش انگليسي مؤثر، يا با زير و روي افراد وابسته به داروهاي شيميايي شواهد علمي نداريم.
هنوز ما بايد بچه هاي خودمان را به آموزش زبان انگليسي ترغيب كنيم و توانبخشي افراد را مطابق با آنچه بهترين شكل ممكن مي دانيم انجام دهيم. امروزه ورزشكاران براي توسعه مهارتهاي روان شناختي و دانش قابل ملاحظه اي كه بتواند مفيد باشد به كمك نياز دارند. آموزش اين مهارت ها قطر بسيار اندكي دارد تا سبب صدمات رواني ورزشكاران گردد. در حقيقت، به نظر مي رسد اگر مربيان از عمل به توصيه هاي ارائه  شده كوتاهي ورزند و به ورزشكاران كمك نكنند، صدمات بيشتري به ورزشكاران وارد خواهد شد.
مربيگري شغلي سخت و مورد نياز است كه مهارت هاي ويژه اي را مي طلبد. اجتماع توقع دارد مربيان انسان هاي نوع برتر باشند. مربيگري امروزه به صورت حرفه درآمده است. بسياري از مربيان كه وارد اين شغل شده اند، آمادگي پذيرش آن را ندارند. جامعه ما بخصوص مديراني كه مربيان را استخدام مي كنند، معتقدند كه شركت كردن در مسابقات ورزشي يكي از ويژگي هاي اساسي مربي بودن است. علاوه بر اين بعضي مردم معتقد هستند ورزشكاري كه بهتر بازي مي كرده، مربي بهتري هم خواهد بود. فرض بر اين است كه مهارت و دانش ورزشكاران برجسته، باعث مربيگري بهتر و متخصصانه تر خواهد شد.
اين اعتقاد، بدون پايه و اساس است. فقط به اين دليل كه افراد در يك ورزش چيره اند، مستلزم اين نيست كه مربي مفيد و مؤثري هم باشند. مربيان نه تنها بايد از تكنيك و تاكتيك ورزش مورد نظر برخوردار باشند بلكه از تغييرات علمي جاري در اين رشته نيز آگاه باشند. آنها نه تنها بايد از مهارت هاي رواني _ مانند تنظيم انرژي، تنظيم فشار، مهارت هاي توجه، مهارت هاي تدوين اهداف- كه براي يك بازيكن خوب بودن ضروري است، برخوردار باشند. بلكه بايد داراي مهارت هاي رهبري و ارتباط نيز باشند.
مربيان، گاهي اوقات رهبري را به عنوان يك خصوصيت غير قابل دسترسي كه به شكل اسرارآميزش به مردم ارزاني شده مي بينند اما رهبري مجموعه اي از مهارت هاي پيچيده است.