اين داستان غم انگيز بيد ...
پول ها كه آمدند، عروسك ها هم مي آيند؛ فرهنگ شب هاي برره بخشي از زندگي روزمره مان شده است
|
|
پيمان قاسم خاني و گروه نويسندگان شب هاي برره در كنار مهران مديري
سعيده امين
يك اتفاق ساده و خنده دار افتاد. درست از چند ماه قبل كه آرام آرام بدون اينكه خودمان بفهميم در اين اتفاق حل شده ايم، در زواياي آن شريك شده ايم و پذيرفته ايم كه ما هم گاهي از فعل هاي بيد به جاي بود، از وشده به جاي شده و از نودارم به جاي ندارم استفاده مي كنيم...
عادت كرديم كه در تبادلات پولي يك طعنه خنده دار به كار ببريم: پول زور وده... ؛ ما شريك ناخواسته فرهنگ برره شده ايم. اما اين اتفاق به همين جا ختم نشده. كسي چه مي داند، شايد هم باز ادامه پيدا كند.
خبر اول: يك تاجر ايراني در امارات متحده عربي، عروسك بازيگران سريال شب هاي برره را روانه بازار مي كند. خبر ساده است و نشانگر ذكاوت يك تاجر ايراني مجهول الهويه. احتمالاً مردي كه مي خواهد بازار عروسك در ايران را رقابتي كرده و از چنگ جوجه عروسك هاي چيني دربياورد.
در وهله اول قرار است اين تاجر ايراني عروسك هاي بازيگران اصلي برره را ساخته و وارد بازار كند. اين عروسك ها طوري ساخته مي شوند كه با فشار دادن شكم آنها برخي از آواها و گويش هاي برره اي از آنها بلند شود. آنچه مسلم است كار ساخت اين عروسك ها بسيار جلوتر از خبر آن در فضاي اطلاع رساني كشور درز كرد. به گفته اين تاجر اين مجموعه عروسك ها تا قبل از عيد نوروز در بازار امارات متحده عربي توزيع خواهد شد و پس از بستن قراردادهاي لازم به احتمال زياد به بازار ايران نيز صادر خواهند شد. تاجر فوق الذكر كه ظاهراً در فاش نشدن نامش اصرار زيادي دارد، پا را فراتر از اين گذاشته و مي گويد: در صورت موفقيت اين طرح، عروسك هاي تيزرهاي رانندگي داوود خطر و سيا ساكتي را نيز توليدخواهيم كرد.
در واقع همه چيز از سريال نود قسمتي شب هاي برره مهران مديري شروع شد. او ثابت كرده كه در ساخت مجموعه هاي طنز بلند نود شبي بسيار موفق است. موفقيت او در توليد و پخش داستان هاي مردم برره در ابتدا نيز نزديك به يقين به نظر مي رسيد، اما اينكه كاراكترهاي بامزه سريالش خلأ الگويي شادي بخش در جامعه ايران را پر كند، چندان قابل پيش بيني به نظر نمي رسيد. گرچه پخش اين سريال از شبكه پربيننده سيما و همچنين حضور عزت الله ضرغامي رئيس سازمان صدا و سيما در پشت صحنه اين سريال كه به نوعي تشويق، تأييد و ترغيب دست اندركاران توليد اين مجموعه بود به جا افتادن اين الگو در ميان مردم- با وجود مقاومت برخي از اقشار فرهنگي جامعه- بسيار كمك كرد. بعد از حضور عروسك هاي دارا و سارا كه اولين قدم براي پاكسازي الگوي قشر نوجوان و كودكان ايراني از عروسك هايي مثل باربي و عروسك هاي چيني و تايلندي محسوب مي شد، حالا كاراكترهاي برره در كنار اين عروسك هاي زوج وارد بازار مي شود؛ هر چند دارا و سارا نوعي الگوسازي را مد نظر داشتند و اينها... بگذريم.
يك جامعه شناس مي گويد: چندان مهم نيست كه در وهله اول اين عروسك ها مورد استقبال بازار قرار نگيرد. مهم اين است كه دامنه انتخاب در ميان مردم و امكان رقابت در بازار بيشتر مي شود. هنوز گرايش به عروسك هايي با لباس هاي سنتي در كشور وجود دارد چه اينكه رسانه ملي كشور نيز قبلاً جاي اين كاراكترها را در فرهنگ مردم كاملاً باز و بسيط كرده است. دكتر حسيني معتقد است كه حضور اين عروسك ها در كشور نبايد نگران كننده باشد، اگرچه فرهنگ گفتاري آن نيز بعد از مدتي از سكه مي افتد و نبايد چندان نگران آسيب وارد شدن به پيكره گفتاري زبان فارسي بود.
خبر دوم: اسكناس هاي برره در كويت، 3 هزار تومان فروخته مي شود.
اين دومي كه ديگر خيلي خنده دار است. نه از اين جهت كه نظام پولي كشورهاي عربي همجوار را به سخره مي گيرد، بلكه بيشتر از اين جهت كه در ازاي كاغذ بي ارزشي كه شايد چاپ آن چند تك توماني بيشتر براي توليد كننده هزينه ندارد، هزاران دينار ارز وارد كشور مي كند. هر چند اين مقدار در مقابل سرمايه هايي كه از ايران وارد اين كشورها مي شود، ناچيز است.
مدتي است كه اسكناس هايي با تصاوير سالارخان، شيرفرهاد، شيركيانوش و ياور طغرل به عنوان شوخي در ميان شهروندان رد و بدل مي شود كه لابه لاي اين مبادله مالي، عبارت اين گوشه نداشته بيد، جيگر هم به عنوان شوخي بر سر زبان ها افتاد؛ اما اينكه 8 اسكناس برره در كويت به بهاي يك دينار يعني معادل 3000 تومان فروخته شود، بسيار درخور توجه است. برخي با پرس اسكناس هاي برره به برخي اجسام فانتزي، محصولاتي چون جاسوئيچي ساخته اند و به قيمت 5/3 دينار يعني نزديك به هزار تومان مي فروشند.
مسافران ايراني، پول هاي برره را با خود به كشورهاي عراق، كويت، امارات متحده عربي و قطر برده و در ازاي آن دينار و درهم دريافت مي كنند. آن دسته از شهروندان كويتي هم كه فارسي را خوب مي دانند و سريال شب هاي برره را از نزديك دنبال مي كنند، مشتري اين اسكناس ها شده اند. برخي فرصت طلبان در اين كشورها با چاپ اسكناس هاي برره به ابتكار خودشان كاسبي كرده و به قولي، جيب اعراب را خالي مي كنند. اين پول ها به فرم هاي زمان پهلوي اول با آرم كله پز منتشر شده و عباراتي چون پول وده، پول زور وده و شاباش وده با امضاي سالارخان و سردارخان روي آنها نقش بسته است. در ايران هم اين اسكناس ها را تا 200 تومان مي فروشند.
پس از اين اتفاقات است كه سر و كله كارشناسان اقتصادي، فرهنگي و حتي سياسي پيدا شده كه دادشان از به خطر افتادن جايگاه پول ها و آثار باستاني، برهم خوردن تبادلات پولي و توهين به اقتصاد كشورهاي همسايه به آسمان رفته است.
محمدرضا سبزعليپور- كارشناس اقتصادي- مي گويد: توزيع اسكناس هاي برره از سوي عده اي سود جو با اهداف و اغراض سياسي و فرهنگي صورت گرفته كه شأن و منزلت ايران را در ميان كشورهاي همجوار پايين آورده و اعتماد آنها به ما را مخدوش مي كند. پول ملي ايران جايگاه خود را در ميان كشورهاي همسايه به دست آورده است و اين شوخي مي تواند به حيثيت مالي كشور لطمه وارد كند.
نكته آخر: صداي بعضي از آدم ها به خاطر اين بدآموزي هاي غلط توسط مجموعه شب هاي برره درآمده است. هنوز 30 قسمت از پخش اين مجموعه نگذشته بود كه مديري، يك گزارشگر را ميان مردم فرستاد تا واكنش مخاطبان را نسبت به پخش اين سريال به رخ منتقدان بكشد. هر چند كه تعدادي از اين مصاحبه شوندگان نسبت به اشاعه فرهنگ برره در زبان فارسي هشدار دادند، اما اكثريت آنها رضايت خود را از مديري و مجموعه هايي كه او تاكنون ساخته اعلام كردند. حتي شهروندان ايراني مقيم آمريكا كه به تازگي به ايران سفر كرده اند نيز با صراحت مي گويند كه اين مجموعه در ميان شهروندان آمريكايي طرفدار دارد...
سازمان صدا و سيما هم براي شب هاي برره سنگ تمام گذاشته است. پس از حضور ضرغامي و هيأت همراهش در پشت صحنه مجموعه كه تاحدودي جلوي جريان شايعاتي كه مبني بر توقف قريب الوقوع پخش اين سريال بود را گرفت، شبكه جهاني جام جم نيز با چند روز فاصله زماني به پخش اين سريال براي ايرانيان خارج از كشور پرداخت و طبيعتاً فرهنگ برره و عباراتي كه در اين مجموعه استفاده مي شد، خيلي زود ميان ايرانيان نقاط مختلف جهان نيز مصطلح شد.
تي شرت هاي شب هاي برره با تصاوير كيوون و سالارخان با نوشته هاي جيگر و پول زور وده جاي عكس خواننده هاي راك را گرفته و ياورطغرل به جاي چه گوارا با نوشته شومپك برچسب تي شرت ها شده است.
اتفاقي كه افتاده اين است؛ چند فرد بد دهان كه هر شب از بلاهتشان ريسه مي رويم، جاي خالي قهرمانان بومي مان را پر كرده اند و البته، ما اين را نوفهميم !
|