به نظر مي رسد بازار آموزشگاه هاي تعليم رانندگي همچنان داغ است، البته نه به داغي ماههاي مرداد و شهريور. زماني كه سردار انصاري، رئيس اداره راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ اعلام كرد به زودي امتحان رانندگي دو مرحله اي و گواهينامه هاي جديد با اعتبار پنج ساله صادر خواهد شد و براي متقاضيان جديد از اول مهر ماه امسال گواهينامه يكساله موقت صادر مي شود و ... اين قبيل خبرها از سوي مسئولين ذي ربط بر هر چه گرم تر شدن بازار اين آموزشگاه ها دامن زد به طوري كه تردد خودروهاي مختص اين آموزشگاه ها بيش از پيش در سطح شهر ديده شد و تابلوهاي جديد با نام هاي مختلف بر سر در ساختمان هاي مسكوني و تجاري، نصب شد.
به گفته شاهدان هجوم افراد به اين آموزشگاه ها طوري بود كه هنرجويان در زمان امتحان راهنمايي و رانندگي گوي سبقت را از يكديگر مي ربودند، به طوري كه در ساعت۳۰: ۵ صبح در زماني كه هوا تاريك بود پشت در بسته آموزشگاه مي نشستند تا به محض بازشدن در آموزشگاه در ساعت ۶ صبح جزء ثبت نام كنندگان باشند.
كارمند يكي از اين آموزشگاه ها در مقابل اعتراض برخي از هنرجويان كه موفق به ثبت نام نمي شوند، مي گويد: در ساعت ۶ صبح به محض بازشدن آموزشگاه در فرصت ده دقيقه فقط مي توانند از ۴ نفر ثبت نام به عمل آورند در حالي كه تعداد طبيعي بيشتر از اين است.
اما جدا از اين موضوع، خيلي از هنرجويان از كم و كيف آموزش در اين مراكز گله مند هستند.
مريم علاقمند ۲۳ ساله كه در يكي از آموزشگاه هاي شمال شرق مشغول يادگيري رانندگي است، مي گويد: مدت پنج ماه است كه در آموزشگاه مشغول فراگيري رانندگي هستم ولي موفق به دريافت گواهينامه نشده ام.
او مي افزايد: تاكنون مجبور شده ام بيش از چهار مربي عوض كنم. برخي به دليل عدم هماهنگي با ساعت كاري ام و برخي ديگر به علت پر بودن وقت مربي و از همه مهم تر نبودن آموزش از سوي برخي از مربيان بوده به طوري كه من تا جلسه هشتم در آموزش عملي ام (شهري) چيزي ياد نگرفتم.
حال نمي دانم چرا نظارتي بر روي اين آموزشگاه ها و نحوه آموزش مربيان نمي شود تا هنرجو سرگردان نشود، اين هنرجو تاكيد مي كند: من گذشته از آنكه از لحاظ مالي متضرر شده ام، دچار اغتشاش ذهني شده ام از يك مربي يك چيز ياد گرفته ام كه مربي بعدي آن را قبول نداشت.
او مي گويد: بارها به رئيس آموزشگاه اعتراض كردم اما او در جواب با نگاه به پرونده آموزشگاهم گفت چون شما مربيان زيادي را عوض كرده ايد، ايراد از خود شماست و در نهايت مي گفت، مي توانيد براي رفع مشكل خود به آموزشگاه هاي ديگر مراجعه كنيد، به همين سادگي.
پرويز اكبريان، رئيس هيات مديره كانون آموزشگاه هاي رانندگي كشور، در اين ارتباط مي گويد: ما در زمينه تربيت مربيان توانسته ايم قدم هاي مثبتي را برداريم، چرا كه قبلا فقط دو شرط براي مربيان وجود داشت از جمله داشتن سن حداقل ۳۳ سال و سپري شدن دو سال از صدور گواهينامه، اما به آن، شرايط ديگر از جمله، داشتن مدرك ديپلم بعنوان حداقل تحصيلات نيز اضافه شده است همچنين شركت در دوره هاي آموزشي كمك هاي اوليه و محيط زيست، تا مربيان با يادگيري اين مسائل آن را به هنرجويان خود منتقل كنند.
او ادامه مي دهد: هم اكنون اين آموزش در كانون براي مربيان برگزار مي شود و قرار است به مرور در ديگر آموزشگاه ها نيز ارائه شود.
مربيان با گذراندن اين آموزش ها و كسب حداقل ۷۰ نمره از ۱۰۰ نمره با داشتن كارنامه براي گرفتن كار به شهرك آزمايش معرفي مي شوند تا مورد معاينه پزشكي قرار گيرند.
اكبريان مدت زماني كه هر هنرجو بايد مورد آموزش قرار گيرد را ۲۰ ساعت شهري و ۱۰ ساعت تئوري (آيين نامه) اعلام مي كند و مي گويد: اين حداقل آموزش است نه متوسط و نه بيشتر، چرا كه براي رعايت حال هنرجو زمان را خيلي كم در نظر گرفته اند و اين مخصوص كساني است كه حداقل هاي رانندگي را بلد هستند نه همه افراد ، و از طرفي، اگر آموزشگاه ها را با يك كلاس اول ابتدايي مقايسه كنيم آن وقت خواهيم ديد كه تعداد ساعات آموزش در اين آموزشگاه ها بسيار پايين است چرا كه شاگرد اول ابتدايي طي ۹ ماه با داشتن معلم و كمك پدر و مادر و يا معلم خصوصي موفق به گذراندن دوره اول ابتدايي مي شود، اما در آموزشگاه فرد توقع دارد با حداقل زمان، مهارت رانندگي را ياد بگيرد، آن هم با وضعيت دشوار راه و جاده و ترافيك داخل شهرها. وي همچنين معتقد است: در آموزشگاه هاي تعليم رانندگي بر خلاف ديگر كلاس هاي آموزشي كه افراد با تفاوت سني خيلي كم، در كنار همديگر قرار مي گيرند، در آموزشگاه ها افراد با سنين مختلف و هوش هاي متفاوت به اين آموزشگاه مراجعه مي كنند و آموزشگاه ها بدون هيچ گونه شرايطي فقط در قبال دريافت پول مجبور به ثبت نام از اين افراد هستند در حالي كه هم اكنون برخي از مدارس فقط از شاگردان ممتاز پذيرش به عمل مي آورند.
عضو هيأت مديره كانون آموزشگاه هاي رانندگي كشور، با تأكيد براين كه گواهينامه فروشي نيست بلكه كسب مهارت است، مي افزايد: طبق آيين نامه اي كه وزارت كشور آن را مصوب كرده است، مدت آموزش ۴۰ ساعت تعيين شده كه ۲۷ ساعت شهر و ۱۳ جلسه براي آيين نامه است، اين مصوبه به دليل عدم ابلاغ از سوي راهنمايي و رانندگي اجرا نشده است اما احتمال اجرايي شدن آن امروزه خيلي زياد است، چرا كه اين ميزان آموزش، متوسط تعداد ساعات آموزش است در حالي كه در كشورهاي پيشرفته مانند آلمان و انگليس حداقل آموزش ۱۲۰ ساعت است . وقتي با مسئولين راهنمايي و رانندگي اين موضوع را در ميان گذاشتم آنها گفتند چون از سال هاي قبل اين تعداد ساعات مشخص شده نمي توان آن را يكدفعه افزايش داد چرا كه براي مردم غيرقابل تحمل است و باعث ايجاد شوك در جامعه مي شود.
به گفته او آموزشگاه ها براي جذب هنرجو در پي جذب مربيان با تجربه هستند و به نظر نمي رسد آموزشگاهي با به كار گرفتن افراد كم تجربه بخواهد به ضرر خود كار كند.
وي در خصوص مشكل برخي از هنرجويان خانم براي آموزش توسط مربيان با تجربه مرد مي گويد: ما در يك زمان با اين بحران كه خانم ها نمي توانستند با آقايان آموزش بينند مواجه بوديم، چرا كه خانم ها از شغل مربيگري استقبال نمي كردند، به همين دليل نامه اي به رهبري و مراجع نوشتيم و خواستار رفع اين مشكل از نظر شرعي شديم، كه رهبري در جواب پاسخ دادند در صورت داشتن همراه و رعايت شئونات اسلامي بلامانع است كه اين نظر گره بزرگي را از كار ما باز كرد.
رئيس هيأت مديره كانون آموزشگاه هاي رانندگي كشور، با بيان اين مطلب كه آموزش رانندگي يكي از حساس ترين مشاغل است تأكيد مي كند: امروزه مربيان شاغل در اين آموزشگاه ها به دليل فقر فرهنگي در جامعه با مشكل روبه رو هستند و نياز است در اين خصوص كار فرهنگي صورت گيرد.
از سوي ديگر به اعتقاد بسياري از افراد، تعدد اين آموزشگاه ها و روانه شدن اين خودروها ترافيك شهر تهران را سنگين تر كرده است. حال سؤال اين است آيا وجود اين تعداد آموزشگاه  در سطح شهر تهران ضروريست؟ آيا بهتر نيست اين آموزشگاه ها به خارج از شهر تهران منتقل شوند.
اكبريان در پاسخ مي گويد: اين گونه اظهار نظرها از سوي شهروندان به دليل وجود تابلوهاي زرد رنگ نصب شده بر روي اين خودروهاست، چرا كه در گذشته چنين چيزي وجود نداشت و فرد هنرجو با خودروهاي معمولي در كنار پدر، مادر، اعضاي خانواده و يا دوستان اين آموزش ها را سپري مي كرد كه خلاف آيين نامه بود، چرا كه خودروهاي معمولي فاقد كلاچ و ترمز اضافي بودند و احتمال تصادف زياد بود. اين در حاليست كه تعداد اين خودروها به ۳ الي ۴ هزار خودرو نمي رسد، در حالي كه تعداد بعضي خودروهاي آژانس ها به ۱۳۰ دستگاه اتومبيل مي رسد.
از طرف ديگر چون اين اتومبيل ها، همگي بر سر يك ساعت معين مقابل در آموزشگاه پارك مي شوند به نظر زياد مي رسد و آن را باعث ترافيك شهري مي دانند.
اكبريان با قبول اين مطلب كه وجود اين همه آموزشگاه در شهر تهران ضرورتي ندارد، مي افزايد: تعداد آموزشگاه هاي رانندگي قبل از سال ۷۹ و ۷۸ يعني قبل از شروع طرح ۴۰ آموزشگاه بود اما پس از واگذاري آزمايش به اين آموزشگاه ها اين تعداد به ۸۰ آموزشگاه رسيد و در مراحلي كه گذراندن آموزش در اين آموزشگاه ها اجباري شد اين تعداد به ۱۸۰ آموزشگاه رسيد كه از اين تعداد ۱۳۲ آموزشگاه در طرح آموزش و آزمايش هستند و بقيه به صورت آموزشگاه هاي مشروط فعاليت دارند كه فقط مي توانند دوره آموزش داشته باشند و امتحان آنان در شهرك آزمايش يا ديگر مراكز آموزشي صورت مي گيرد.
وي علت عدم برگزاري امتحان در اين آموزشگاه ها را عدم گنجايش و فضاي كافي براي برگزاري اين آزمايشات مي داند و يادآور مي شود، تعداد ديگري از اين آموزشگاه ها در سطح شهر موجود است كه عضو اين كانون نيستند. وي معتقد است ايجاد شهركي براي تعليم آموزش رانندگي در تهران جواب نمي دهد چرا كه ايجاد شهركي در نزديكي تهران مثلاً حوالي ورامين علاوه بر دور بودن باعث اتلاف وقت شهروندان مي شود و شهروندان از آن استقبال نخواهند كرد. اكبريان درخصوص هزينه پرداختي به اداره راهنمايي و رانندگي مي گويد: اداره راهنمايي و رانندگي پولي از بابت آموزش دريافت نمي كند، بلكه تشكيلاتي به عنوان بنياد تعاون ناجا است كه اين تعاون بخشي از وظايف آموزشي و آزمايش را برعهده دارد، از جمله كلاس هاي آيين نامه و بابت آموزش به ازاي هر شاگرد ۱۶ هزار تومان دريافت مي كند. همين امر يكي از مشكلات عمده ماست و در حال حاضر هم پرونده در دادگاه تعزيرات موجود است وزارت بازرگاني هم پيگير آن است.
وي در پاسخ اين سؤال كه آموزشگاه ها بيشتر از خودروهاي پرايد و پيكان استفاده مي كنند اين در حالي است كه خط توليد پيكان متوقف شده و پرايدهاي ساخت ايران نيز فاقد امكانات رفاهي است، بسياري از افراد هنرجو كه در تابستان امسال آموزش رانندگي را فراگرفته بودند از نبود اين امكانات و از جمله كولر ابراز ناراحتي مي كردند چرا كه مربيان به دليل ضعيف بودن كولر خودرو پرايد، از آن استفاده نمي كنند، مي گويد: ناوگان آموزشي ما به طور كل عوض شده و هم اكنون ماشين هاي آموزشي ما بيش از ۲ سال عمر كاري ندارند و در عرض ۵ سال از رده آموزشي خارج خواهند شد. به اعتقاد برخي از هنرجويان، كلاسهاي آيين نامه راهنمايي و رانندگي، كلاسهايي بي محتوا بوده و فقط موجب اتلاف وقت و هزينه است و اگر اين كلاسها اختياري باشد كسي در آن شركت نخواهد كرد.اما اكبريان معتقد است برخلاف اين نظر برخي ديگر هستند كه از اين كلاسها استقبال مي كنند. وي علت مخالفت برخي از هنرجويان را روان نبودن كلام مربي مي داند كه باعث خستگي هنرجويان مي شود.
اكبريان درخصوص صدور گواهينامه هاي جديد مي گويد: اين طرح هم اكنون در حال اجراست و تاكنون براي بيش از ۷۰۰ نفر گواهينامه يك ساله صادر شده كه در صورت عدم تخلفات سنگين نظير تصادف منجر به فوت، زيگزاگ رفتن، تجاوز از خط ممتد و ... براي آنها گواهي نامه ۵ ساله صادر مي شود، اما درغير اين صورت احتمال دارد كارت يك ساله ديگري براي آنها صادر شود.
وي درخصوص دو مرحله اي شدن امتحان راهنمايي و رانندگي توضيح مي دهد: دو مرحله اي شدن هم اكنون در حال اجراست، خيلي ها تصور مي كنند كه دو مرحله اي شدن يعني امتحان در دو مرحله، در حالي كه اين گونه نيست و دو مرحله اي يعني فرد يك بار توسط مربي يا سرمربي بايد تأييد  شود و دفعه دوم توسط افسر راهنمايي و رانندگي؛ يعني همان شيوه اي كه از قبل در آموزشگاه ها اجرا مي شد اما با اين تفاوت كه كارنامه اي نيز براي مربي و يا سرمربي در نظر گرفته شده است.
پرويز اكبريان، رئيس هيأت مديره كانون آموزشگاه هاي كشور با انتقاد از اعتبار ده ساله گواهينامه هاي رانندگي مي گويد: اين مدت زمان زيادي است چرا كه طي مدت ده سال براي فرد خيلي اتفاقات رخ مي دهد و ممكن است دچار ديد كم، نواقص جسمي و يا دچار مشكل روحي و رواني شود و به نظر مي رسد اعتبار پنج ساله شيوه خوبي است كه فرد يك بار ديگر مورد آزمايش پزشكي قرار گيرد تا گواهينامه خود را تمديد نمايد.
وي در پاسخ به اين سؤال كه در خيلي موارد حق هنرجو در آموزشگاه ها پايمال مي شود و نمي داند به چه مرجعي بايد مراجعه كند، مي گويد: ما سعي مي كنيم طرف حق را بگيريم و حداقل در سيستم خودمان سعي كرده ايم براي حل اين مشكل كميسيوني داشته باشيم و هم اكنون كميسيوني به نام حل اختلاف در آموزشگاه ها براي رفع مشكل هنرجو ايجاد كرده ايم.