عكس: ساتيار امامي
دكتر كامران ملك پور
اگر مرغ بخوريم مريض مي شويم؟ تخم مرغ چطور؟ اين پرسشي است كه اين روزها ذهن بسياري از افراد جامعه را به خود مشغول كرده است.
هركس كه دوست و آشنايي در حرفه مرغداري و صنايع وابسته به آن دارد شروع به پرس وجو از آنان مي كند تا اطلاعات بيشتري در اين زمينه به دست آورد، برخي نيز به اخبار مطبوعات و رسانه ها توجه بيشتري نشان مي دهند تا بتوانند از لابه لاي آنها، جواب سؤالاتشان را بيابند. در اين بين هستند افرادي كه آنفلوآنزا را جدي نگرفته و كاري به كارش ندارند.
آنفلوآنزاي مرغي اكنون در پشت مرزهاي غربي كشور ما خيمه زده است. نوع نوظهور اين بيماري توسط ويروسي با نام H5N ايجاد مي شود كه تنها سه سال از تولد آن مي گذرد اما اين بيماري كم سن و سال در حال تبديل شدن به يك معضل جهاني است و آثار و تبعات آن تنها به جنبه هاي بهداشت ، سلامت و حتي اجتماعي جامعه محدود نبوده و نيست.
تجارب به دست آمده در كشورهاي جنوب شرق آسيا كه در واقع زادگاه آنفلوآنزاي فوق حاد محسوب مي شود، نشان مي دهد كه آثار و بازتاب هاي ناشي از حضور اين بيماري بر اقتصاد اين كشورها بسيار وسيع و قابل ملاحظه بوده است. بيماري ياد شده پس از اعلام حضور در هر كشوري در فاصله زماني كوتاه كه حتي در برخي موارد به يك روز نيز نمي رسد،افت قابل ملاحظه فروش طيور و محصولات جانبي را كه اصلي ترين آنها تخم مرغ است به همراه داشته و همچنين صادرات اين محصولات را نيز به بن بست مي رساند. بررسي ها نشان مي دهد ادامه حضور اين بيماري در هر كشوري صنعت طيور را با شكست مواجه خواهد كرد. بنابراين اكنون در بسياري از كشورها سعي دارند تا با انجام اقداماتي گسترده و به كارگيري مديريتي مناسب در حد امكان از ورود اين ويروس جلوگيري كنند.
بيماري هاي نوظهور در دهه هاي اخير همواره با اثرات نامطلوب اقتصادي همراه بوده اند و اين موضوع تنها به آنفلوآنزا مربوط نيست.
حضور اين تعداد بيماري علاوه بر تأثيرگذاري مستقيم، از نظر ساير جنبه ها نيز اقتصاد كشورها را تحت تأثير قرار مي دهد. طي سه ماهه پاياني سال 2005 ميلادي ميزان مسافرت هاي جهانگردان نسبت به مدت مشابه سال قبل، از كاهش محسوسي برخوردار بوده است. اگرچه كشورهاي اين منطقه به ويژه دولت چين سعي دارند از ارائه اطلاعات در اين زمينه طفره بروند تا وضع از آنچه كه هست وخيم تر نشود.
در ايران آمار دقيقي از ميزان سرمايه گذاري صنعت طيور و صنايع جانبي وجود ندارد اما تخمين ها رقم قابل توجه هزارميلياردتومان را نشان مي دهد كه 300ميليارد تومان از آن به عنوان سرمايه در حال گردش اين حرفه عنوان مي شود.
صنعت طيور در سال هاي پس از انقلاب از لحاظ توليد محصول نهايي به صورت گوشت مرغ و تخم مرغ از رشد قابل توجهي برخوردار بوده است و اكنون چند سالي است كه ديگر نه تنها نيازي به واردات اين گونه محصولات وجود ندارد بلكه در برخي مقاطع زماني، ميزان توليد از تقاضاي بازار نيز پيشي مي گيرد.
بخش قابل توجهي از غذاي طيور و همچنين واكسن ها و داروهاي مورد نياز و حتي تجهيزات و ادوات لازم براي اين صنعت از طريق واردات تأمين مي شود. بر همين اساس بايد گفت آنچه كه به دست آمده، خودكفايي در زمينه توليد محصول نهايي بوده است.
به موازات رشد اين صنعت، سرانه مصرف پروتئين حيواني در سال هاي گذشته همواره روند رو به افزايشي را نشان داده و در اين بين، گوشت سفيد با توجه به مزيت هاي قابل توجه اش به ويژه از نظر سلامت، جايگاه ويژه اي را به خود اختصاص داده است.
سرانه مصرف گوشت مرغ از 2/12 در سال 76 به 166 كيلوگرم در سال 82 افزايش پيدا كرده است و اين روند تا كنون ادامه دارد. تخم مرغ نيز سير صعودي مصرف را دنبال كرده و سرانه مصرف آن از 7/7 در سال 76 به 9كيلوگرم در سال 82 رسيده است.
توليد گوشت مرغ در بيش از 9هزار و 500 مرغداري گوشتي انجام مي شود كه مي توانند سالانه رقمي نزديك به يكصد و شصت ميليون قطعه جوجه را پرورش دهند. توليد تخم مرغ نيز در بيش از يك هزار و 300 مزرعه انجام مي شود.
رعايت استانداردها در توليد و عرضه مرغ و تخم مرغ و در نظرگرفتن اصول بهداشتي طي سال هاي اخير مورد توجه نهادهاي مرتبط قرارگرفته است و اكنون بخش قابل توجهي از مرغ عرضه شده به بازار داخلي به ويژه در شهرهاي بزرگ توسط كشتارگاه هاي صنعتي و مدرن فرآوري مي شوند. اگرچه هنوز نيز سايه سنگين روش سنتي در فرآوري و عرضه اين محصولات به بازار وجود دارد.
تاكنون چندين بار براي اجباري كردن عرضه بهداشتي مرغ اقداماتي انجام شده است اما به دليل وجود افزايش قيمت محصولات توليد شده در سيستم مدرن و استقبال نكردن قابل توجه بازار از اين گونه محصولات، تجربه آن با موفقيت همراه نبوده است و اكنون اين طرح به صورت فراگير و آزمايشي تنها در استان قم در حال اجراست.
عرضه تخم مرغ با درج تاريخ مصرف در بسته بندي هاي بهداشتي نيز طي سه سال گذشته آغاز شده است و باتوجه به آنكه از نظر قيمت نسبت به روش سنتي افزايش نشان مي دهد اما گسترش تعداد شركت هاي عرضه كننده اين خدمات كه در واقع واسطه هايي در بازار بوده اند، مي تواند نقشي مؤثر بر عرضه بهداشتي و در تنظيم قيمت هاي بازار داشته باشد.
وجود نوسانات در قيمت مواد اوليه اين صنعت، با وجود به كارگيري تمهيدات در چندين و چند سال گذشته همچنان وجود دارد و اتحاديه هاي مرغداران كه در واقع سخنگويان اين صنعت به شمار مي روند از متضرر شدن اعضايشان خبر مي دهند و نسبت به ثبات نداشتن نرخ ها اظهار نارضايتي مي كنند.
اين اعتراضات به مذاق بسياري خوش نيامده است؛ تا جايي كه چندي پيش يادداشتي در يكي از روزنامه ها منتشر شد كه در آن عنوان شده بود مرغداران كه همواره از ضرر هاي شان خبر مي دهند چرا اقدام به فروش مزارع شان نمي كنند و سرمايه هايشان را به صورت سپرده در بانك ها نمي گذارند تا سودي منطقي را به دست آورند.
اين يادداشت با واكنش هاي تندي از سوي تشكل هاي مرغداري كشور مواجه شد و در پاسخ به آن اعلام شد كه ايجاد يك واحد صنعتي همچون برپا كردن يك دكه در خيابان نيست تا بتوان به راحتي دست از آن كشيد. بنابراين ادامه فعاليت در اين صنعت دليلي بر سودآور بودن آن نيست.
به قيمت هاي مرغ و تخم مرغ باز گرديم؛ ارقامي كه بايد آنها را يكي از شاخص هاي اقتصادي بسيار مؤثر در سنجش افكار عمومي ايرانيان به حساب آورد. بسياري از محصولات توليدي يا وارداتي كشور همواره از نوسانات قيمت برخوردار بوده است اما در بين محصولات غذايي، تغيير يافتن قيمت هاي مرغ و تخم مرغ از حساسيت  ويژه اي برخوردار است؛ به گونه اي كه كوچك ترين نوسان قيمتي در اين محصولات در رسانه ها و مطبوعات، انعكاس گسترده اي پيدا مي كند و باعث دخالت مستقيم دولت در تنظيم بازار و تعديل قيمت ها مي شود. همان چيزي كه مرغداران از آن به عنوان دليل بي ثباتي حرفه اي خود ياد مي كنند.
آنها كه همواره نيمه خالي ليوان را مي نگرند اكنون وضعيت موجود در بازار مرغ و تخم مرغ را حركت بر لبه پرتگاه مي دانند و معتقدند: اعلام حضور آنفلوآنزا در كشور مي  تواند كاهش وسيع تقاضا و انباشته شدن توليد را به همراه آورد؛ اتفاقي كه افت سريع قيمت ها را به دنبال خواهد داشت. در آن سوي سكه تعدادي ورود آنفلوآنزا را بي اهميت تلقي مي كنند و ترجيح مي دهند اين روزها را با نگاهي مثبت تر سپري كنند.
اما واقعيت آن است آنچه كه در كشورهاي ديگر به وقوع پيوسته نمي تواند ملاكي براي بازار داخلي ما باشد.
بازار مرغ و تخم مرغ در هفته هاي آينده با درپيش داشتن تعطيلات مذهبي و عيد نوروز با افزايش تقاضا مواجه خواهد شد و حضور يا حضور نداشتن آنفلوآنزاي مرغي به احتمال فراوان نتواند حداقل در اين مقطع زماني اثري بلندمدت بر قيمت ها داشته باشد؛ اضافه براينكه بسياري از توليد كنندگان از انجام جوجه ريزي در هفته هاي گذشته پرهيز كرده اند و اين به معناي ناتوان شدن عرضه در مقابل افزايش تقاضا خواهد بود كه هر ساله با فرا رسيدن اين ماه ها اتفاق مي افتد.
دانستن اين واقعيت علمي كه ويروس آنفلوآنزاي مرغي حتي در صورت وجود ويروس در بدن پرنده با پختن كامل گوشت وي در دماي۷۰ درجه سانتي گراد از بين مي رود مي تواند از ايجاد شوك هاي مقطعي به بازار جلوگيري كند.
مصرف كنندگان نيز بايد اميدوار باشند با اجراي طرح ذخيره سازي كه قرار بود چندين ماه قبل توسط معاونت امور دام و با همكاري اتحاديه هاي مرغداران عملي شود، قيمت مرغ و تخم مرغ سير صعودي به خود نگيرد.
اكنون آنان كه دستي در اين حوزه ندارند فقط مي توانند بنشينند و تحولات احتمالي در بازار ياد شده را نظاره كنند.

حميد حميديان- در ايران به دليل بافت مذهبي آن، مصرف نقره براي مردها توصيه شده، اما باز هم اگر در مقام مقايسه برآييم، زنان بيشتر از مردان نقره را مورد استفاده قرار مي دهند.
قيمت كنوني هر اونس نقره در بازارهاي جهاني 8دلار و 93 سنت است. هر اونس برابر 35/28گرم است.
به گفته علي تقوي فروشنده نقره جات، نوسان قيمت اين فلز بسيار كمتر از طلا است چرا كه طلا فلزي سياسي شناخته مي شود و با هربار نوسان قيمت نفت، كشف معدني جديد يا حتي وقوع توفان هاي بزرگ، قيمت آن نيز دستخوش تغيير مي شود.
اما نوسان قيمت نقره به دليل حساسيت كمتر آن و نيز موارد استفاده متفاوتي كه دارد، بسيار كمتر است. به طوري كه تقوي بيشترين ميزان نوسان قيمت نقره را كه باعث تعجب همه فروشندگان نقره شده بود، 2دلار طي مدت يك ماه عنوان كرد. اين در حالي است كه قيمت طلا گاه طي مدت چند روز به ميزان يك دلار نوسان دارد.
همچنين رضا كاملي كه مغازه اي در خيابان منوچهري دارد، با لهجه اي كه بعد مي فهم عربي است، مي گويد: 14سال است كه با نقره زندگي مي كنم و هيچ فلزي را به اندازه آن دوست ندارم .
وي به داشتن مشتريان خارجي اشاره مي كند و مي گويد: بسياري از اين مشتريان تنها به عشق نقره به اين مغازه سرمي زنند و حتي به مغازه هاي طلافروشي اطراف ما نگاه هم نمي كنند .
كاملي درباره موارد استفاده نقره در زندگي امروزي مي گويد: برخي مردم تنها ظروف و وسائل زينتي نقره اي را مي بينند در حالي كه اين فلز مورد استفاده پزشكي هم دارد . وي به آزمايش هاي راديولوژي، آزمايش هاي هسته اي و تهيه پلاتين ها به عنوان نمونه هاي ديگر استفاده از نقره اشاره كرد.
در ايران فروشندگان نقره اغلب زيرنظر اتحاديه فروشندگان صنايع دستي هستند زيرا بيشتر وسائلي كه در ديد مردم قرار داده مي شوند به صورت صنايع دستي ساخته شده و به فروش مي رسند.
قيمت هر گرم نقره در بازار داخلي و در بين نقره فروشاني كه بيشتر وسائل زينتي مي فروشند، بين 800 تومان تا 4هزارتومان متفاوت است.
اين تفاوت علاوه بر عيار نقره، به نوع كالاي تهيه شده نيز بستگي دارد. در صورتي كه وسيله تهيه شده قالبي باشد و كار دست هنرمند نباشد، ارزان تر است حتي اگر عيار آن بالا باشد.
ظروف نقره نيز قيمت هاي متفاوتي دارند. قيمت اين ظروف به هيچ وجه بستگي به وزن و عيار نقره ندارد بلكه بيشتر به نوع ظرف ساخته شده مربوط است. همچنين نكته قابل اشاره اينكه قيمت در مناطق مختلف شهر تهران متفاوت است.