Hamshahri Newspaper

دكتر زهرا عباسپور تميجاني
در هفته گذشته مقاله اي در مورد بيماري هاي گوش، عفونت هاي آن و علائم آن از نظرتان گذشت. در اين مقاله به راهكارهايي كه والدين مي توانند به وسيله آنها عوامل خطرساز مرتبط با گوش را كنترل كنند و همچنين به اقدامات درماني در رابطه با عفونت گوش در كودكان اشاره مي شود.
عوامل خطرساز قابل كنترل
۱ - مهدكودك: شما مي توانيد با انتخاب مهدكودك مناسب براي فرزندتان، خطر ابتلاي وي را به عفونت هاي گوش كاهش دهيد. كودكاني كه به مهد كودك ها و كودكستان هاي شلوغ و پرجمعيت مي روند، بيشتر از كودكاني كه در خانه نگهداري شده يا به مهدكودك هاي كم جمعيت تر مي روند، به عفونت گوش مبتلا مي شوند. هر چه تعداد بچه ها بيشتر باشد، احتمال ابتلاي كودكتان به سرماخوردگي و عفونت گوش حاصل از آن بيشتر مي شود. اما دليلي براي تغيير مهدكودك وجود ندارد مگر اينكه كودك شما از عفونت گوش رنج ببرد. عوامل زياد ديگري در انتخاب مهدكودك متناسب با شرايط خانوادگي شما نقش دارند. شما تنها مي توانيد ارزيابي كنيد و ببينيد كه چه چيزي براي فرزندتان مناسب تر است.
۲ - استنشاق دود سيگار: اگر شما يا ساير اعضاي خانواده سيگار مي كشيد، فرزندتان در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به عفونت گوش بوده و احتمال مزمن شدن عفونت هاي گوش در مورد وي بيشتر است. سيستم هاي تهويه خانگي نمي توانند هوا را از همه خطرات زيان آور پاك كنند و به همين ترتيب، سيگار كشيدن در اتاق ديگر يا باز كردن پنجره، همه خطرات مربوط به استنشاق دود سيگار را از بين نمي برد؛ پس سيگار نكشيد و به ديگران هم اجازه ندهيد در حضور فرزندتان سيگار بكشند.
۳ - شيرخوردن از شيشه: شيرخواراني كه از شيشه، شير خشك مي خورند، دوبار بيشتر از شيرخواراني كه حداقل براي چهار ماه از پستان مادر شير خورده اند، به عفونت گوش مبتلا مي شوند. شير مادر با انتقال پادتن هاي قوي از مادر به شيرخوار، از عفونت گوش مياني و در نتيجه مسدود شدن لوله استاش جلوگيري مي كند. اگر فرزند شما با شيشه شير مي خورد، او را به حالت عمودي در بغل بگيريد. به كودك در هيچ سني در حالت خوابيده با شيشه شير ندهيد. دراز كشيدن در حال خوردن شير از شيشه مي تواند انسداد لوله هاي استاش را به همراه داشته باشد.
۴ - استفاده از پستانك: شيرخواراني كه به طور مداوم از پستانك استفاده مي كنند، در معرض رابطه خطر بيشتري براي ابتلا به عفونت هاي گوش هستند. استفاده از پستانك رابطه مستقيمي با عفونت گوش- به ويژه در سنين 6 تا 12 ماهگي- دارد. اما شواهدي حاكي از نقش مكيدن انگشت در افزايش خطر عفونت گوش وجود ندارد.
۵ - آلرژي ها: اگرچه شما نمي توانيد بر تاريخچه خانوادگي وجود آلرژي كنترلي داشته باشيد، اما مي توانيد علائم تب يونجه (رينيت آلرژيك: احتقان و آبريزش بيني به دليل حساسيت) را در كودك خود با استفاده از داروهاي خوراكي يا اسپري بيني از قبيل اسپري هاي استروييدي يا آنتي هيستامين هاي طولاني اثر كاهش دهيد. اين كار به كاهش تجمع مايع در گوش مياني و در نتيجه كاهش عفونت هاي گوش مياني در فصل آلرژي كمك مي كند.
۶ - واكسن ها: كودكاني كه واكسن كونژوگه پتوموكوكي دريافت مي كنند، كمتر به عفونت هاي تكرار شونده گوش مبتلا شده و نياز كمتري به كار گذاشتن لوله در گوش دارند. گرچه اين واكسن براي پيشگيري از بيماري هاي خطرناك دوران كودكي نظير سپيس، مننژيت و ذات الريه توليد شده است، اما همچنين خطر عفونت گوش را تا حدود 7 درصد كاهش مي دهد. اين واكسن تنها در برابر باكتري استرپتوكوك پنوموني، يعني شايع ترين علت عفونت هاي گوش مؤثر است. اين واكسن به طور معمول براي تمامي كودكان كوچكتر از دو سال به كار مي رود. كودكاني كه واكسن آنفلوآنزا دريافت مي كنند، همچنين تا حدود 30 الي 36 درصد كمتر شانس ابتلا به عفونت هاي گوش را در فصل شيوع آنفلوآنزا دارند.
انتخاب هاي درماني
به عنوان پدر و مادر، طبيعي است كه حاضر باشيد هر كار ممكني را براي مراقبت از فرزندتان و بهبود هر چه سريع تر وي انجام دهيد. برخي تصور مي كنند كه درمان دارويي بهترين راه براي رسيدن به اين هدف بوده و اغلب نيز همينطور است. با اين وجود، تنها يك شيوه درمان به عنوان بهترين شيوه براي درمان عفونت هاي گوش مياني وجود ندارد.در بسياري موارد، بهترين كار اين است كه موقعيت به دقت بررسي شود تا ببينيم كه آيا مشكل به خودي خود برطرف مي شود يا نه. آنتي بيوتيك ها هميشه وضع را بهتر نمي كنند و حتي ممكن است درمان عفونت هاي بعدي را سخت تر كنند. اگر فرزند شما به عفونت هاي تكرار شونده گوش يا وجود مايع در گوش مياني براي مدتي طولاني مبتلاست، ممكن است پزشك شما استفاده پيشگيرانه از آنتي بيوتيك ها يا كار گذاشتن لوله در پرده گوش فرزندتان را توصيه نمايد.قبل از هر تصميم گيري، دلايل موافق و مخالف را براي تمامي انتخاب هاي درماني متناسب با شرايط ويژه فرزندتان و نيز اولويت هاي خودتان به خوبي بررسي كنيد.
آنتي بيوتيك ها هميشه پاسخگو نيستند
هميشه راه حل گوش درد، آنتي بيوتيك نيست. در موارد زير انتظار هشيارانه، مي تواند بهترين انتخاب شما باشد.
۱ گوش هاي كودك شما مبتلا به عفونت نيستند. اگر مايع جمع شده در گوش، عفوني نباشد، اين كار سودي براي فرزندتان ندارد، برعكس گاه حتي به دليل مصرف آنتي بيوتيك، زيانبار هم هست. در اين صورت آنتي بيوتيك ها در پاك كردن مايع گوش موثر نيستند و تنها نتيجه اين كار اين خواهد بود كه ممكن است فرزندتان به عوارض جانبي دارو مثل تهوع، اسهال، بثورات و واكنش آلرژيك مبتلا گردد. سوء مصرف آنتي بيوتيك ها ممكن است درمان عفونت هاي بعدي را دشوارتر نموده و باكتري هاي مقاوم به دارو را در ميان جامعه گسترش دهد.
۲ تشخيص بيماري فرزند شما قطعي نيست. اگر تشخيص قطعي نيست، ممكن است بخواهيد به جاي اينكه بلافاصله درمان دارويي را آغاز كنيد، منتظر و مراقب باشيد. حتي اگر كودك شما به وضوح مبتلا به عفونت گوش باشد، ممكن است هنوز اين شيوه را به عنوان يك انتخاب درماني قبل از شروع آنتي بيوتيك برگزينيد. گرچه برخي تصور مي كنند كه عفونت نياز به آنتي بيوتيك دارد، اما در حدود 80 درصد عفونت هاي ساده گوش بدون درمان دارويي بهبود مي يابند. در عين حال، شما براي درمان علائم فرزندتان، انتخاب هايي در پيش رو داريد، اين انتخاب ها شامل مسكن هاي رايج، قطره هاي گوش و گرم كردن گوش هستند.در بيشتر موارد، شناسايي علت اصلي عفونت ممكن نيست، بنابراين يك آنتي بيوتيك بسته به احتمال وجود باكتري هاي معيني تجويز مي شود. ممكن است عفونت گوش فرزند شما به اين آنتي بيوتيك پاسخ نداده و پزشك تصميم به تعويض آنتي بيوتيك بگيرد. اگر عفونت گوش، ويروسي باشد، آنتي بيوتيك كمكي نمي كند.
علائمي كه نياز به توجه پزشكي دارند
اگر شما و پزشكتان تصميم گرفتيد كه به جاي درمان آنتي بيوتيك، كودك را تحت نظر قرار دهيد، مراقب هرگونه افزايش درد يا تب و كاهش شنوايي باشيد. همچنين كودك را براي پيگيري نزد پزشك ببريد تا اطمينان پيدا كنيد كه عفونت به خودي خود برطرف شده است.اگر مايع در گوش مياني باقي مانده و كاهش شنوايي روي دهد، زبان باز كردن كودك ممكن است به تأخير بيفتد. به همين دليل بسيار مهم است كه به دقت وضعيت شنوايي كودكتان را زير نظر بگيريد و او را براي پيگيري نزد پزشك ببريد تا از پاك شدن كامل مايع مطمئن شويد.براي هر دوره سني، معيارهايي براي تعيين تكامل گفتاري وجود دارد كه در صورت فقدان آنها، اولين فرض اين است كه شنوايي كودك طبيعي نيست. براي مثال، در دو سالگي كودك بايد بتواند در حدود 50كلمه را بگويد، دو كلمه را در تركيب با يكديگر به كار برده و شروع به استفاده از حروف اضافه مانند با نمايد و در حدود نيمي از اوقات بايد بتواند منظور خود را به پدر و مادر بفهماند.
درمان با آنتي بيوتيك
در صورت تشخيص عفونت گوش توسط پزشك، ممكن است آنتي بيوتيك هايي از قبيل آموكسي سيلين تجويز شوند كه در برابر شايع ترين باكتري هاي مولد عفونت هاي گوش مياني موثرند. در صورتي كه عفونت گوش كودك به داروي اول پاسخ ندهد، ممكن است پزشك آنتي بيوتيك ديگري تجويز كند كه در برابر ساير انواع باكتري ها موثر باشد. آنتي بيوتيك هاي رايج شامل كوآموكسي كلاو (تركيبي از آموكسي سيلين و كلاو ولانات)، سفوراكسيم، سفترياكسون، افلوك سين و آزريترومايسين هستند.طول مدت درمان با آنتي بيوتيك ها بستگي به سن و شدت عفونت دارد. يك دوره ده روزه معمولاً براي كودكان پنج ساله و كوچك تر و نيز كودكاني كه به عفونت شديد گوش مبتلا هستند، توصيه مي شود. براي كودكان شش ساله و بزرگتر با عفونت ملايم تا متوسط، يك دوره پنج تا هفت روزه پيشنهاد مي گردد.
پيشگيري با آنتي بيوتيك و واكسن
آنتي بيوتيك ها و واكسن ها گاه براي پيشگيري از ابتلا به عفونت در كودكان كه مبتلا به عفونت هاي مكرر گوش هستند، توصيه مي شوند.