عكس ها: ايپنا
حسن حيدري
فوتبال پرجاذبه ترين رشته ورزشي حال حاضر در دنيا به شمار مي رود و در اكثر جوامع به يك صنعت پولساز نيز تبديل شده است. شركت هاي بزرگ با تبليغات خود در اين ورزش به سودهاي سرشاري دست پيدا مي كنند.
براي تشكيل يك تيم فوتبال بيش از صدها نفر در يك مجموعه به كار گرفته مي شوند تا ۱۱ بازيكن بتوانند در داخل ميدان حضور پيدا كنند. يكي از اركان اصلي يك تيم سرمربي آن است كه بيشترين بار رواني در ۹۰ دقيقه بازي به او تحميل مي شود.
در فوتبال دنيا مربيگري يكي از پرخطرترين شغل ها به حساب مي آيد، زيرا در زماني كه تيم ها به افتخارات بزرگ دست پيدا مي كنند مديران باشگاه ها با ژست هاي مختلف اين پيروزي ها را به خود نسبت مي دهند ولي در زماني كه يك تيم نتيجه نمي گيرد مربيان متهم رديف اول هستند كه بايد از كار بركنار شوند.
فوتبال ايران نيز از اين قاعده مستثني نيست. از زماني كه فوتبال در ايران به صورت حرفه اي دنبال شد حساسيت براي تيم ها براي كسب عنوان قهرماني بيشتر شد. از آن زمان تيم ها نه تنها در داخل ميدان براي رسيدن به پيروزي تلاش مي كردند بلكه در جبهه اي ديگر عوامل خارجي تيم نيز از هفته ها قبل از شروع بازي به طور همه جانبه به هر طريقي تلاش مي كنند تا زمينه اين پيروزي فراهم شود.
در آستانه پايان پنجمين دوره ليگ برتر در اين فصل ۷ تيم حاضر در اين رقابتها به دلايل مختلف مربيان خود را اخراج كرده اند. استقلال اهواز در ميان اين تيم ها ركورد دار است كه در يك فصل ۴ مربي را به روي نيمكت خود نشانده كه اين خود يك بي نظمي در سطح باشگاه است. اين تيم با خاچاطوريان ليگ را آغاز كرد، سپس با بوستاني ادامه داد در ميانه راه تيم به گمالوويچ سپرده شد كه عمر اين مربي در استقلال اهواز بسيار كوتاه بود و در نهايت به محمود ياوري سپرده شد. البته مديران اين باشگاه از هم اكنون اعلام كرده اند كه در پايان اين فصل با ياوري قرارداد خود را تمديد نخواهند كرد كه با ياوري تعدادي مربيان اين تيم كه از استقلال اهواز كنار رفتند به ۵ مربي مي رسد.
استقلال اهواز علي رغم اين همه جابه جايي در حال حاضر در لايه هاي پاييني جدول ليگ قرار دارد.
صبا باتري ديگر تيمي بود كه بعد از قهرماني تيمش از جام حذفي با مجيد جلالي بعد از چند هفته ناكامي ضيايي را به عنوان سرمربي برگزيد. البته اين تغييرات به سود صبا بود زيرا اين تيم در ادامه با كسب نتايج درخور توجه، تيمش را به خوبي در ليگ قهرمانان آسيا و ليگ برتر هدايت كرد.
ضيايي از جمله مربيان جواني است كه آينده درخشاني در انتظار اوست. او مي تواند با حضور در كلاس هاي پيشرفته مربيگري در سطح آسيا به دانش خود بيفزايد.
تيم شهيد قندي يزد بعد از استقلال اهواز ركورددار تغيير مربي است. آنها كه با احد شيخ لاري موفق به صعود به ليگ برتر شدند، بدون اين كه دليل قانع كننده اي داشته باشند سكان رهبري را به يورگن گده سپردند. قندي كه در مجموع اين فصل اشتباهات بزرگي را در نحوه تيم داري مرتكب شده بود بعد از در اختيار گرفتن چند بازيكن برزيلي كه از نظر كيفي بازيكنان بسيار نازلي بودند سير نزولي را طي كرد. منصور پورحيدري گزينه بعدي قندي بود كه اين مربي هم دوام چنداني در اين تيم نداشت. مجيد جلالي در حالي رهبري اين تيم را برگزيد كه مي دانست راه بسيار دشواري در پيش دارد. حتي حضور جلالي نيز نتوانست مانع از سقوط قندي يزد بشود تا اين تيم تنها بعد از يك فصل حضور در ليگ برتر بار ديگر به دسته پايين تر سقوط كند.
ورود آري هان، خروج پروين
شايد مهمترين تغيير در سطح مربيگري به باشگاه پرسپوليس مربوط مي شود. پروين كه در فوتبال ايران يك اسطوره است بعد از اين كه بارها در اين فصل اعلام كرد از پرسپوليس جدا مي شود با حضور آري هان مجبور شد به خواسته باشگاه تن در دهد و سكان رهبري پرسپوليس را به اين مرد هلندي بسپارد. البته اهداف پرسپوليس بلندمدت است و به اين فصل منتهي نمي شود. انصاري فر براي اين كه به افق هاي روشني در پرسپوليس دست يابد و براي اين كه بار ديگر پرسپوليس در سطح آسيا به قدرت اول اين قاره تبديل شود، يك مربي هلندي را با سابقه اي درخشان به پرسپوليس آورد تا اين تيم بار ديگر در جاده موفقيت گام بردارد. البته به دليل اين كه بازيكنان حال حاضر پرسپوليس را آري هان انتخاب نكرده بود نمي توان نتايج پرسپوليس را اگرچه درخور توجه نبوده به اين مرد هلندي نسبت داد. پرسپوليس آري هان را بايد فصل بعد ديد و از آن لذت برد.
آري هان موفق شده بود به همراه چين به رقابتهاي جام جهاني صعود كند و اين تيم را تا فينال جام ملتهاي آسيا نيز رهنمون نمايد.
قهرماني كه سقوط كرد
فولاد خوزستان كه براي اولين بار در چهارمين دوره ليگ برتر به مقام قهرماني رسيد اين مقام را مديون زحمات ملادن فرانچيچ كروات بود. او با پيدا كردن بازيكنان بااستعدادي از تيم اميدهاي فولاد خدمات شاياني را در امر استعداديابي به باشگاه فولاد ارائه داد اما پاسخ زحمات او اخراج در ميانه فصل بود. فولاد كه بايد در رقابتهاي ليگ قهرمانان آسيا شركت مي كرد به فرانچيچ اين فرصت را نداد و نناد نيكوليچ جايگزين وي شد.
اين انتخاب براي فولاد مثمر ثمر نبود و تيم قهرمان مجبور شد در ميانه هاي جدول به زندگي خود ادامه دهد.
راه آهن يكي ديگر از تيم هايي بود كه بعد از صعود به ليگ برتر با فيروز كريمي با اين مربي به كار خود ادامه داد اما اختلافات مديريتي با او همواره در صدر اخبار بود و در نهايت مسئولين راه آهن تصميم گرفتند تا كريمي را اخراج و به جاي او بهروز تاباني بازيكن سابق اين تيم را جايگزين وي كنند. تاباني در بازي هايي كه رهبري راه آهن را بر عهده داشت توانست امتيازات لازم را براي ماندگاري اين تيم در ليگ برتر كسب كند تا اين تيم براي فصل آينده با خاطري آسوده به برنامه ريزي بپردازد.
اما عجيب ترين اتفاق سال در پايان هفته بيست و هشتم رخ داد. خبر خيلي كوتاه بود؛ بيژن ذوالفقار نسب از تيم سايپا كنار گذاشته شد. داستان سايپا در اين فصل بسيار جذاب است. ماجرا به فصل پيش برمي گردد؛ زماني كه سايپا به رهبري مجتبي تقوي در آستانه سقوط به ليگ دسته اول بود. البته در آن زمان دكتر نيز به عنوان مدير فني با سايپا همكاري داشت.
تقوي كه از نظر فني در سطح رهبري سايپا نبود تيم را به بي راهه برد و با روي آوردن به شيوه هايي كه در فوتبال مرسوم نيست تيم را در دام باورهاي خرافي انداخت تا شايد بتواند به عنوان مستمسك تيم را نجات دهد.
بعد از اطلاع مديران باشگاه از اين موضوع و وضعيت خطرناك باشگاه ذوالفقار نسب جايگزين تقوي شد. ذوالفقار نسب با خشكاندن ريشه باورهاي غلط در سايپا اين تيم را براي اين فصل آماده كرد. آنها شروع خوبي داشتند. سايپا به تدريج نتايج درخور توجه اي گرفت و در مقطعي نيز صدرنشين بازي ها بود.
در آن زمان به دعوت روزنامه همشهري ذوالفقار نسب براي يك مصاحبه اختصاصي به همشهري آمد و در گفت وگويي ۳ساعته برنامه هاي خود را در اين باشگاه تشريح كرد.
او در پاسخ به اين سؤال كه آيا سايپا مي تواند در پايان فصل در بين ۴ تيم بالاي جدول باقي بماند گفت:
از زمان آغاز همكاري ام با سايپا برنامه درازمدتي را به باشگاه ارائه دادم. بر اساس هدف گذاري مديريت باشگاه و با توجه به بودجه مشخص تيم ما بدون ادعاي قهرماني در ليگ پنجم در يك جايگاه با ثبات به كار خود پايان دهد.
برنامه سايپا در ليگ ششم حضور در بين چهار تيم بالاي جدول است و براي ليگ هفتم سايپا براي قهرماني در ايران و آسيا برنامه ريزي كرده است.
وي در ادامه افزود: همواره بازي هاي ليگ در دور برگشت بسيار سخت و دشوار است و آرزو دارم كه بالاترين مقام را به دست آوريم. اگر قهرمان شويم خيلي خوشحال مي شويم و تمام تلاشمان را مي كنيم تا به اين هدف دست پيدا كنيم. به دليل اين كه تمامي بازيكنان و مسئولان بلندپايه تيم خواهان اين مقام هستند، اما بايد واقع بين تر باشيم. اگر بتوانيم در بين چهار تيم باشيم دور از برنامه هايمان نيست و خارج از هدف گذاري كه كرده ايم نيست.
با توجه به صحبت هاي بيژن ذوالفقار نسب در آن مصاحبه مشخص مي شود كه مسئولين باشگاه در آن مقطع هيچ گونه هدفي براي قهرماني نداشته اند و معلوم نيست چگونه آنها يك شبه خواب قهرماني مي بينند و براي اين كه اين شانس را از دست داده اند تنها در فاصله ۲ هفته به پايان بازي ها مربي موفق خود را اخراج مي كنند.
با بررسي عملكرد سايپا در اين فصل آنها يك سال موفقيت آميز را سپري كرده اند. خبر اخراج ذوالفقارنسب مثل يك بمب خبري بود كه بازتاب گسترده اي در مطبوعات ايران داشت.
ذوالفقارنسب درمورد نتايج اين فصل سايپا گفت: تيم ما در ليگ پنجم بهترين نتيجه را گرفت و هفته ها به عنوان مدعي در صدر جدول ايستاد و قضاوت درباره نتايج سايپا را به كارشناسان و رسانه ها مي سپارم. سايپا در سال جديد به قدري خوب نتيجه گرفت كه در سالهاي اخير بي سابقه بوده است.
اينگونه اتفاقات در فوتبال ما كم نبوده است و همواره به بدنه فوتبال لطمه وارد مي كند. در اينكه مديران باشگاه ها در عزل و نصب مربيان آزاد هستند اما بايد اين گونه تصميمات عاقلانه و روي درايت و دورانديشي انجام شود.
