از دوم فروردين نمايش عمومي فيلم «هوو» آخرين ساخته عليرضا داودنژاد در سينماهاي تهران شروع شد. فيلمي كه در نمايش جشنواره اي خود با استقبال نسبي مخاطبان روبه رو شد. به بهانه اين فيلم با داودنژاد به گفت وگو نشسته ايم.
* اگر به فيلم هاي چند سال اخير شما نگاه كنيم خصوصاً از «دختري در قفس» تا «ملاقات با طوطي» و همين «هشت پا» ،  حالا با آخرين فيلم تان «هوو» ظاهراً از آن دوره فاصله گرفته ايد، آيا «هوو» نشانه رويكرد جديد شماست.
- براي من كه سال ها در اين سينما كار كرده ام و تجربيات زيادي را آموخته ام يك چشمم به امروز و يك چشمم به فرداست. براي من چشم اندازي از سينماي ملي وجود دارد كه رو به سوي تحقق آن حركت مي كنم. هر فيلم من به منزله طي مسيري از اين راه است. «هوو» فيلم امروز است. توليد هر فيلم شرايط و مناسبات خودش را دارد. به هر حال در شرايط امروزي ما به عنوان توليدكننده ناچار هستيم كه به اوضاع توجه داشته باشيم. ما بايد بتوانيم حرفه خودمان را حفظ كنيم. آن هم حرفه اي مثل سينما. مگر در دنيا چند كشور توليدكننده عمده فيلم هاي سينمايي وجود دارد، بيشتر از ده كشور؟ در كشور ما چند نفر هستند كه اين كار را مي شناسند و مي توانند آن را انجام دهند، جز يكي دو هزار نفر؟ چند نفر خبره. در اين كار هست، بيش از صد نفر؟ جمعيت كشور ما چه قدر است؟ هفتاد ميليون نفر. چه تعداد تماشاچي بالقوه داريم. سي ميليون نفر. چه قدر از آنها واقعيت پيدا كرده اند، يكي دو ميليون نفر. بقيه چه مي كنند. از بازار رسمي و غيررسمي فيلم هاي خارجي بهره مي برند. چرا؟ پس اين يكي دو هزار نفر چه مي كنند. واقعاً پاسخ ما به اين سؤال چيست. چگونه است كه ما به اين سادگي به تاراج مخاطبان خود رضايت داده ايم. در هر صورت امروز روز ديگري است و هر روز رويكرد خودش را دارد.
* از عوامل شكل گيري فيلمنامه «هوو» بگوييد و اين كه فيلمنامه چند بار بازنويسي شد؟
- «هوو» ابتدا طرحي چند صفحه اي بود، بعد به يك فصل  بندي رسيده و ديالوگ هر صحنه آن ده ها بار نوشته شد.
* به هر حال شما جواب اين سؤال را نداديد كه چه طور روندي را كه با فيلم «دختري در قفس» شروع كرده بوديد و با چند فيلم ادامه داديد با ساخت فيلم «هوو» اين روند را تغيير داديد؟
- اكران فيلم «بچه هاي بد» و «بهشت از آن تو» مرا در شرايط غافلگيركننده اي قرار داد. با ورود سيف الله داد به مديريت سينما در چند سال قبل تر، من گرفتار نوعي خوش بيني مفرط شدم. مي گويند هگل تحقق جمهوري ناپلئون را در فرانسه به منزله پايان تاريخ انگاشت.
اين نكته كه سيف الله داد يك اصول گراي واقعي بود و واقعاً به آراي ديگران اهميت مي داد تشكيلات صنفي را به رسميت مي شناخت و اصرار داشت انتخاباتي كه برگزار مي شود در انحصار جناح بخصوصي نباشد و دلش مي خواست كه همه اهل سينما - از پيشكسوتان تا نسل هاي تازه- در تصميم گيري ها و سياست گذاري ها اثر داشته باشند مرا دچار اين توهم كرد كه احترام به آراي صنفي در ايران ما نهادينه شده است و قابل بازگشت به دولت سالاري نيست. اگرچه او هميشه مراقب بود كه منزلت دولت برآمده از آراي اكثريت را به عنوان تصميم گيرنده حفظ كند، اما باور به تفكر انتقادي سينماي اجتماعي و روش هاي مصلحانه چنان بود كه من تنها شيوه تضمين موفقيت سينماي ايران را نيز در همين امر مي ديدم. در واقع بعد از خروج او از مديريت سينما بود كه به تدريج متوجه شدم كه قرار نيست تصدي گري به اصناف منتقل شود، بلكه طبق معمول عده اي به عنوان دارندگان سرقفلي در اين ميانه پيدا شده اند كه حق تصرف اهرم هاي صنفي را حقوق حقه خود مي پندارند و هنوز نيز دل از گرو اين پندار شيرين به در نياورده اند.
* فيلمي از جنس «هوو» تا چه حد متكي بر شخصيت و تا چه حد متكي بر داستان است؟
- بعضي مي گويند داستان پردازي به طول زندگي مربوط مي شود و شخصيت پردازي به عرض آن. براي اين كه مساحت گيت دوربين كه مستطيل است از زندگي پر شود بايد اين طول و عرض در هم ضرب شوند تا شور، حيات، گرما و طراوت و شادابي در فيلم جريان پيدا كند و راز ماندگاري هنر به چيزي در وراي كاميابي و ناكامي، پيروزي و شكست يا تولد و مرگ برمي گردد و آن زندگي است.
* پاي مشترك و ثابت اكثر فيلم هاي شما را طبيعت تشكيل مي دهد. اين جا هم محيط جغرافيايي و طبيعت اطراف آدم ها نقش مهمي دارد. دليل اين تأكيد شما چيست؟
- روسو مي گويد انسان به طبيعت انسان است. انسان به طبيعت آزاد است. هر گاه ما چون روزگار كودكي از حضور در طبيعت به شعف درنياييم بهتر است تأملي بكنيم. وقتي پوست ما نسبت به باد بهاري بي اعتنا شود، زماني كه چشمانمان از ديدن باغچه اي پر گل ذوق نكند، پس بايد تأمل بكنم و بار ديگر در همان هنگام از خود بپرسيم كه بر سرمان چه آمده است؟
* به نظر مي آيد شخصيت مرد فيلم (رضا عطاران) به لحاظ شخصيتي چندان قاطع نيست و تا با مشكلي برخورد مي كند، فكر مي كند بايد گريزگاهي پيدا كند.
- شايد همين طور باشد. آن چه براي من مهم بود، شور عاشقانه   اين شخصيت نسبت به زندگي و تلاش براي ممكن كردن آن است، فكر مي كنم او از آن ايراني هايي است كه هر از گاهي با حافظ فال مي گيرند و به او پناه مي برند و تحت تأثير او نيز قرار مي گيرند. مثلاً شايد در لحظه اي خاص او به طرزي ويژه تحت تأثير ابيات
«دوش پنهان گفت با من كارداني تيزهوش / كز شما پنهان نشايد كرد سر مي فروش/ گفت آسان گير بر خود كارها كز روي /طبع سخت مي گيرد جهان بر مردمان سخت كوش » ،قرار مي گيرد.
* در اكثر فيلم هاي شما چه در تكميل شخصيت ها و چه در فضاسازي طبيعت نقش محوري را دارد، اما اگر طبيعت را از فيلم «هوو» حذف كنيم، در فيلم حفره اي بزرگ به وجود مي آيد.
- همين طور است. به نظر زندگي منهاي طبيعت ما با حفره اي سربي و تيره و مسموم روبه رو مي شويم.
* بازي و بخصوص گفتار بازيگران چه قدر بر اساس فيلمنامه و تا چه حد متكي بر بداهه سازي بود. يعني تا چه اندازه آنها را رها و آزاد مي گذاشتيد؟
- من مراقبت مي كنم كه توقعاتم را به صورت تكاليفي آزاردهنده و سنگين به بازيگر تحميل نكنم. شيوه اي كه آرزو مي كنم در زندگي با ديگران نيز بدان دست پيدا كنيم. من و بازيگرانم اتفاقي كه بايد پيش روي دوربين رخ بدهد به اندازه كافي حرف مي زنيم و تمرين مي كنيم و آن چيزي كه در نهايت موفق عمل مي كند برآيندي است كه از توقعات من و ظرفيت هاي بازيگر به وجود مي آيد. براي من ايجاد تجربه اي زنده پيش روي دوربين از شيرين ترين لحظات فيلمسازي است.
* آقاي داودنژاد به اين سؤال جواب نداديد ظاهراً «هوو» اولين تجربه شما در عرصه طنز و كمدي بوده؟
- بله همين طور است. من قبلاً فيلمي با اين لحن طنز نساخته بودم و عطاران كه سال ها تجربه طنز و كمدي را در كارهاي خود دارد به خوبي مي دانست با فيلمسازي در موقعيت من چگونه بايد برخورد كند تا حاصل كار به نفع فيلم تمام شود و از او ممنون هستم.

در همايش آيين هاي عاشورايي كه امسال از شكوه بهتري برخوردار بود، بيش از ۱۵ نمايش علاوه بر تعزيه كه خيمه گاه روبه روي تئاتر شهر، مركز تبادل عاطفي و انساني تماشاگران و شبيه خوانان بود به صورت صحنه اي به اجرا درآمد كه برخي از آنها مورد توجه و تقدير داوران و كارشناسان قرار گرفت. قبل از ورود به اصل مطلب لازم به تذكر است كه تفكيك تئاتر به جشنواره تئاتر فجر و همايش آيين هاي عاشورايي به صورت دو مقوله مجزا علمي درست و منطبق با موازين تئاتري نيست، البته در تئاتر گرايش هاي متفاوتي در متن و شيوه اجرا وجود دارد، اما چون آيين ها و مراسم ديني و مذهبي ريشه و مادر هنر نمايش و تئاتر است، نمي توان آنها را به عنوان دو مقوله سواي از هم مطرح كرد. در جشنواره بزرگ و بين المللي تئاتر فجر مي توان در زماني بيشتر، گرايش هاي مختلف تئاتر را انتخاب و به معرض تماشا و قضاوت مردم نهاد.
به هر حال در مراسم همايش عاشورايي نمايش كابوس سرخ بسيار مورد توجه قرار گرفت و وقتي توفيق ديدن نمايش را پيدا كردم جوايزي را كه به آن داده بود بحق و سزاوار كار ديدم. كابوس سرخ نوشته مليحه مرادي جعفري است كه سابقه خوبي در نوشتن درام يا نمايشنامه دارد به خصوص نمايش خوب شازده قورباغه كه چندي پيش در تالار مولوي به نمايش درآمد و هم اكنون نيز نمايش تب تربت را در همان تالار به كارگرداني احمد ايراني خواه در حال اجرا دارد. نويسنده نمايشنامه درام نويس توانايي است كه در آغاز راه پرپيچ و خم اين هنر قرار گرفته و يقيناً اگر به اندازه توانايي و ارزش كارش به او بها بدهيم يعني هم به لحاظ مادي و هم به لحاظ معنوي امكانات در اختيارش بگذاريم، بسيار درخشان تر و تواناتر خواهد بود. نمايش دادن كابوس ها و خواب ها و اوهام يك فرد در تئاتر به لحاظ نوشتار دراماتيك، كاري است كه دقت، خلاقيت و آگاهي بسياري را مي طلبد. ديالوگ نويسي در عالم كابوس و خواب با ديالوگ نويسي در موقعيت غير آن، بسيار متفاوت است و منطق نوشتاري خاص خود را دارد. اگر نمايشنامه  نويس خوب از عهده اين مهم برآيد، بازي ساز يا كارگردان مي تواند در وسعت خلاقيت خود آورده هاي بديع و تازه اي بيافريند. آدمي داراي سه نفس اماره، لوامه و مطمئنه است. نفس اماره او را به پليدها و لذات گذرا و مقطعي و دل سپردن به امور دنيوي ترغيب و تشويق مي كند و نفس لوامه او را از تباهي و فساد منع مي كند و نفس مطمئنه همان ذره دميده شده از ذات باري به جان و روان آدمي است.
شبنم خزلي بازيگر نقش ساحره به عنوان نفس اماره و ناهيد مسلمي بازيگر نقش نوار به عنوان نفس لوامه به خوبي از هدايت هاي استادانه كارگردان مصطفي عبداللهي بهره گرفته بودند و در خلق پرسناژهاي نمايش موفق بودند. بازيگران نقش خولي، هم آنان كه در كابوس و با دو چهره انسان _ ميمون، بازي هاي وهم انگيز را ارائه كردند و هم محمد پورحسن در اجراي نقش پرتنش و ديناميك خود با تسلط و تكنيك ظاهر شد و اگر در استفاده از تكنيك بيان بهره بيشتري مي گرفت، مي توانست از فريادهاي انرژي بر، خودداري و بازي يك دست تري را ارائه كند. بازيگران نقش هاي فرماندار و همراهانش هم از عهده نقش هاي خود برآمده بودند، اما صداي راديوفونيك و دلنشين بازيگر توانا و باتجربه تئاتر و تلويزيون علي ذريني خشونت نقش را كه لازمه كار بود كاهش مي داد.
هماهنگي و يكدستي طراحي صحنه و طراحي لباس و آهنگسازي و گريم به خصوص طراحي ماسك ها نمايانگر تسلط و آگاهي و صميميت عبداللهي در كارگرداني بود.
مصطفي عبداللهي در بازي سازي ذهني خلاق، سيال و توانا دارد و با كارش نشان داد كه باور دارد كه مي تواند چهره اي مطرح در هنر نمايش و تئاتر باشد، طراحي صحنه و حركت هاي بازيگران و آنچه كه ميزانسن  اش مي ناميم توسط او، همكاري طراح صحنه توانا وخلاقي را مي طلبيد كه در نمايش كابوس سرخ اتفاق افتاد و منيره ملكي كه توانايي هايش را در نمايش هايي مثل افشين و بودلف هر دو مرده اند و پرومته در زنجير و دخمه شيرين و عكس يادگاري و تله تئاتر چرخدنده ديده بوديم، در كابوس سرخ يكي از بهترين طراحي هاي خود را ارائه داد. سرير و خوابگاهي با آن عظمت كه نمايشگر نفس پرستي و خودخواهي و دنياطلبي خولي بود با آن سقف كارا كه در نمايش دادن كابوس هاي خولي، نقش بنيادي و موثري داشت، آكساسوارهايي كه هر يك در خدمت مفاهيم خاصي از نمايش بود، طراحي تنور و جاسازي آن در صحنه كه القاگر حياط منزل خولي بود با كمترين امكانات، درهاي ورودي به خوابگاه خولي و طرح زيباي هر يك از آنها كه شرايط تاريخي و زماني نمايش در آنها رعايت شده بود، همه و همه به بهترين شكل در خدمت نمايش بود. وقتي كه خلاقيت هاي طراح صحنه و آفرينش هاي كارگردان (بازي ساز)، هماهنگ و يك سو شود، حاصل اثر دراماتيك ماندگاري خواهد شد كه مي تواند الگو و پايه اي باشد براي تئاتر بالقوه تواناي ايراني.
نويسنده نمايشنامه، مليحه مرادي جعفري مي توانست با استفاده از طرح اصلي كه در رويا و كابوس رخ مي دهد و رهاي از منطق واقع گرايي است، كشمكش دراماتيك نمايش را در شرايط موجود جهاني، يعني اختلاف و درگيري بين فقر و غنا و آن هم نه به صورت كلي و كلاسيك آن، بلكه به شكل مدرن و امروزي آن، مانند: رشد شتابنده ماشين ها و ربوت هاي هوشمند كه جايگزين نيروهاي يدي و فكري انسان در قلمرو توليد شده اند، بيكاري همراه با بي هويتي و بلاتكليفي آدم ها به درام مورد نياز زمانه نزديك تر كند. آيا اگر خولي هاي جهاني كه عاري از عواطف انساني هستند براي اذهان مردم امروز جهان پذيرفتني نيست؟...
براي خولي نشدن و براي رهرو و راه حسين(ع) بودن كدام يك از گزينه هاي زير را بايد انتخاب كرد و پذيرفت:
۱- بايد ارزش ها و مفاهيم اخلاقي انساني كه حاصل تاريخ تكامل آدمي هستند، تغيير كند؟ بايد راه حسين(ع) را تغيير داد؟
۲- بايد خولي شد و براي رفاه و راحت و ثروت، حق  طلبان را به جرم كفر و تروريسم سر بريد؟
۳- بايد جهان را تغيير داد، نظام يزيدي و استكباري را به نظام انساني و حسيني(ع) تبديل كرد تا زمانه فرزانه شود و آدمي ياور آدمي گردد؟
اگر نمايش كابوس سرخ به سوي طرح اين سه سؤال حركت مي كرد، شايد توفيق نمايش بيشتر مي شد. در انتظار كارهاي موفق بعدي گروه تئاتر كوچه هستيم.
نعمت اسداللهي

«عادل بزدوده» به عنوان كارگردان جشن روز جهاني تئاتر از سوي انجمن نمايشگران عروسكي خانه تئاتر انتخاب شد.
فريبا رئيسي، رئيس هيأت مديره انجمن نمايشگران عروسكي خانه تئاتر با اعلام اين خبر گفت: جشن انجمن نمايشگران عروسكي در هفته بزرگداشت روز جهاني تئاتر، ۱۵ ارديبهشت ماه در خانه هنرمندان ايران برگزار مي شود.وي ادامه داد: بخش اصلي اين جشن به بزرگداشت خيمه شب بازان ايران اختصاص دارد و قرار است از رضا خمسه اي و خانواده مرحوم عيسي رزمجو براي اين بخش دعوت شود.وي همچنين خبر از ساخت فيلمي درباره اين هنرمند داد و گفت: شهرزاد مبرهن، يكي از شاگردان اين دو قصد دارند تا فيلمي  از فعاليت و ارتباط رضا خمسه اي و عيسي رزمجو در طول اين سالها بسازند.
همچنين اميدواريم در كنار پخش اين فيلم بتوانيم مستندي را كه آقاي غريب پور درباره خيمه شب بازي در ايران ساخته است را هم پخش كنيم.
رئيسي اضافه كرد: از ديگر برنامه هاي پيشنهادي، برگزاري جلسه مناظره اي بين جواد ذوالفقاري و رضا خمسه اي است، كه اميدواريم در روزهاي مشخص شده برپا شود.
انجمن نمايشگران عروسكي خانه تئاتر قصد دارند تا در طول هفته برگزاري جشن روز جهاني تئاتر نيز فعاليتهايي داشته باشند، از جمله بخشهايي از نمايش «ماه پيشوني» به كارگرداني آزاده انصاري است كه به نفع كودكان سرطاني اجرا خواهد شد.
در صورتي كه دوستان ديگري هم علاقه داشته باشند تا نمايشهاي خود را كه مناسب اين بخش هستند به اجرا درآوردند، ما مي توانيم در پايان مبالغ جمع آوري شده از فروش بليتهاي اين نمايشها را به صندوق حمايت از كودكان سرطاني اختصاص دهيم.
وي به برگزاري نمايشگاه عكس و عروسك اشاره كرد و گفت: با توجه به اينكه بيشترين مخاطبان اين روز، كودكان هستند قرار است نمايشگاه عكس و عروسك، مخصوص اين گروه سني بر پا شود و به صورت اختصاصي بر روي چند تكنيك عروسكي خاص متمركز شويم. البته در كنار اين بخش غرفه هاي فروش عروسك، ماسك و... را نيز داير خواهيم كرد.
رئيسي، خاطرنشان كرد: سازمان فرهنگي - هنري شهرداري و كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان از جمله ارگانهايي هستند كه در طول اين مراسم، انجمن عروسكي و ساير انجمنهاي خانه تئاتر را همراهي خواهند كرد.

حمايت از تئاتر خياباني
رئيس انجمن نمايشگران خياباني خانه تئاتر گفت: با توجه به كاهش سطح كيفي و كمي آثار خياباني در سال گذشته، انجمن تصميم دارد در سال جديد تنها از گروههاي حرفه اي حمايت كند.
وحيد لك گفت: با توجه به بررسي هاي انجام شده اكثر نمايش هاي خياباني حاضر در جشنواره هاي سال گذشته با كاهش سطح كيفي و كمي مواجه بوده اند و انجمن متوجه شده برخي از گروههاي خياباني از امكانات و برنامه هايي كه در طول سال براي آنها هزينه كرده، مانند سخنراني و كارگاههاي آموزشي، بهره برداري لازم را نمي كنند. وي افزود: اكثر گروههاي خياباني با نگاهي نادرست به اين هنر روي آورده اند و آثارشان نشانگر اين است كه بدون فكر و صرف زمان كافي، آثار خياباني خود را در جشنواره ها و برنامه هاي خياباني ارائه مي كنند.
بنابراين ما نيز از اين پس امكانات و شرايط مهياشده را در اختيار گروههاي تخصصي خواهيم گذاشت.
رئيس انجمن نمايشگران خياباني همكاري اعضاي انجمن با نهمين جشنواره بين المللي تئاتر دانشگاهي ايران و برگزاري بخش خياباني نهمين جشنواره بين المللي تئاتر عروسكي دانشجويي را از جمله برنامه هاي اين انجمن در ماه ارديبهشت ماه دانست و گفت: طبق فراخوان ارائه شده در اسفندماه به دانشگاههاي سراسر كشور، قرار شد بخش خياباني نهمين جشنواره بين المللي تئاتر عروسكي دانشجويي در يكي از مناطق جنوبي كشور برگزار شود كه شهرستان شيراز بيشترين شرايط را براي ميزباني داشت.
بنابراين جشنواره خياباني عروسكي دانشجويي با حمايت مراكز دانشگاهي شيراز، آموزش عالي، اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي و حاميان خصوصي از ۱۶ تا ۲۱ ارديبهشت ماه در اين شهرستان برگزار مي شود. وي تعداد گروههاي دانشجويي كه تاكنون براي شركت در بخش خياباني اين جشنواره اعلام آمادگي كرده اند را ۴۰ گروه دانست و متذكر شد: اين بخش جشنواره بدون بازخواني است و سعي داريم بازبيني نمايش هاي خياباني به صورت حضوري انجام شود.
كارگاه نمايش بدون نمايش
كارگاه نمايش تئاتر شهر در برنامه ريزي هاي جديد انجام شده هم به طور پيوسته اجراي نمايش نخواهد داشت.
پريسا مقتدي، مدير هماهنگي مجموعه تئاتر شهر با بيان اين مطلب گفت: كارگاه نمايش در سال جديد هم فعاليت هاي خود را با برگزاري كارگاه هاي آموزشي و جلسات نمايشنامه خواني ويژه اين سالن ادامه خواهد داد. وي در عين حال متذكر شد: نمايش هايي كه به شكل تجربي و كارگاهي توليد شده باشند مانند نمايش هايي كه حاصل برگزاري كارگاه هاي آموزشي در همين كارگاه هستند، در اين سالن اجرا مي شوند اما قرار نيست كارگاه به شكل پيوسته برنامه اجراي نمايش داشته باشد. در حال حاضر نمايش پدرم آدم مقصر نبود به كارگرداني حميد فلاحي، نخستين نمايشي است كه اجراي خود را در سال ۸۵ در كارگاه نمايش آغاز مي كند. فلاحي پيش از اين كارگاه هاي آموزشي خود را در اين سالن برگزار كرده بود كه ماحصل برگزاري اين كارگاه ها، اجراي همين نمايش است. كارگاه نمايش، هنوز هيچ برنامه مدوني براي فعاليتهاي خود ندارد. مديريت هنري اين سالن تا اواسط سال گذشته برعهده آتيلا پسياني بود كه وي سال گذشته، از اين سمت استفعا داد و در حال حاضر مديريت مجزايي براي اين سالن در نظر گرفته نشده است. كارگاه نمايش با ظرفيت ۵۰ تماشاگر مناسب اجراي نمايش هاي خاصي است كه انتظار مي رفت با يك برنامه ريزي مدون در اين تالار اجرا شوند.