«كتاب زن» كتاب نيست اما قرار است از اين پس شرح همه زناني باشد كه دست اندركار كتابند.آنان كه اكنون نه با دود شمع در ميان هياهوهاي زندگي تاليف مي كنند يا ترجمه. زناني كه با همه مشكلات پيش روي نشر و راه پر پيچ و خم توليد كتاب دراين مرز و بوم هنوز دل به كاغذ داده اند و كتاب چاپ مي كنند. لذت چاپ و لمس شدن نخستين جلد از كتابي كه براي نخستين بار زني آن را نوشته يا تاليف كرده است و نامش كتاب اولي شده است . شنيدن پشت صحنه توليد كتابهايي كه زنان دربه وجود آمدن آن نقش داشته اند. شايد يك ستون براي اين همه كار كم باشد اما با همين يك ستون هم زودتر مي توان با كتابهاي زنان يا درباره آنان آشنا شد.
* * *
نهضت نسوان شرق، غلامرضا سلامي _ افسانه نجم آبادي، انتشارات شيرازه، ۱۰۰۰ نسخه، ۴۰۱ صفحه، چاپ اول ،۱۳۸۴ ۴۸۰۰ تومان.
تهران، سال ،۱۳۱۱ دومين كنگره نسوان شرق، نخستين گردهمايي زنان فعال ايراني با حضور نمايندگان ديگر كشورهاي شرقي. سخنران دست خود را بالا برده و مي گويد: «تا موقعي كه اين پنج شرط عملي نشده است، وضع اجتماع ما حكم همان دست بي انگشت را دارد و مثمرثمر نيست» .
فاطمه انصاري منشي جمعيت نسوان وطنخواه ايران بود كه اين سخنان را به زبان آورد. او پس از ذكر دلايل خود درباره لزوم ارتقاي سطح «تربيت» دختران و زنان نتيجه گرفت: «نقصي كه زن در اين مرحله دارد بايد مرتفع شود و حقوق حقه طبيعي او به وي مسترد گردد. يعني در هر يك از امور مدني، اقتصادي، اجتماعي و سياسي، زن به سهم خود حق شركت داشته باشد و لااقل يك زن فهميده و باسواد بتواند به اندازه يك مرد بي سواد و بي دانش از آزادي و حقوق خود كامياب گردد.» انصاري براي نيل به اين اهداف، پنج راه حل پيشنهاد كرد كه عبارت بودند از:
۱- اصلاح پروگرام فعلي.
۲ _ تساوي تعليم و تربيت دختران و پسران در كليه مدارس عاليه.
۳ _ تاسيس مدارس اكابر در تهران و ولايات براي تعليم علوم زندگي، حفظ الصحه فاميلي و تربيت اطفال.
۴ _ تشكيل باغچه هاي اطفال يا كودكستان مطابق طريقه مادام مونت سوري ايتاليايي براي تربيت اوليه كودكان.
۵ _ روانه داشتن عده اي از دختران به خارجه براي كسب اصول لازمه تربيت و تعليم.
كنگره اي كه فاطمه انصاري و ديگر زنان فعال ايران در آن براي ارتقاء حقوقي و كيفي وضعيت زنان در جامعه ايران سخنراني كردند موضوع كتابي شده تحت عنوان «نهضت نسوان شرق» كه اثري تاريخي _ مستند درباره فعاليت زنان است. آنچه دراين كتاب به تصوير كشيده شده است نگاه تبليغاتي مقامات وقت ايران ( دوره پهلوي اول)است تا آنجا كه در مقدمه كتاب به نقل از شارژدافرايران در پاريس
(نماينده ايران در پاريس) آمده است «در مركزي كه از همه دول ذكري مي شود به نظر فدوي لازم است اسم ايران هم برده شود» . اما با وجود اهميت برگزاري اين كنگره به عنوان نخستين گردهمايي بين المللي موضوع زنان در ايران، هيچ پژوهش مستقلي براي شناخت و بررسي آن صورت نگرفته است. با اين توضيح غلامرضا سلامي و افسانه نجم آبادي به گردآوري اسناد و مداركي پرداختند كه مي تواند مبنايي براي شناخت نخستين حركتهاي زنان باشد. منابع اصلي كه براي اين تحقيق استفاده شده، روزنامه هايي هستند كه همان زمان در ايران منتشر مي شدند. در بين اسناد وزارت امور خارجه و سازمان اسناد و كتابخانه ملي ايران هم اسنادي در ارتباط با برگزاري اين كنگره وجود داشته كه دركتاب مورد استفاده قرار گرفته است.. كتاب البته پيوستي دارد كه مطالب مطرح در كنگره يامطالبي كه به آنها استناد شده و قوانين راجع به مسائل زنان و تاريخچه فعاليت هاي افرادي كه دست اندركاران جنبش زنان بودند (هر جا كه در كنگره اشاره شده) مستندات مكتوبي را كه سال هاي پيش چاپ شده بودهمگي به تصوير كشيده شده اند.
بيشترين روزنامه هاي مورد استفاده دراين تحقيق روزنامه هاي: «ايران» ، «اطلاعات» و «شفق سرخ» است و در عين حال از مجلاتي مثل: «عالم نسوان» و «بانو» كه مطالبي در ارتباط با كتاب داشت نيزمورد استفاده قرار گرفته است. در بين منابع غيرفارسي نيز يك گزارش نسبتاً مفصل در مجله «مطالعات اسلامي» كه در فرانسه چاپ شده مورد استفاده نويسندگان اين كتاب قرار گرفته است.
نخستين كنگره نسوان شرق درسال ۱۹۳۰در دمشق سوريه برگزار شد. درديباچه اين كتاب به نقل از «نورحماده» كه رياست كنگره را برعهده داشته درباره «قدسيه اشرف» ژنرال كنسول ايران به عنوان نماينده ايران در اين كنگره آمده است: «قدسيه اشرف خيلي خوب و بليغ حرف زد و آنقدر اعضاي كنگره از بيانات عالي و مهيج ايشان مسرور و ممنون شدند كه مقرر داشتند كنگره دوم در طهران تشكيل شود.»
* جسم زن، جان زن
كريستين نوتراپ اين كتاب را براي همه آن هايي نوشته كه باور دارند مي توان صرفنظر از اوضاع و شرايط حال و گذشته، زندگي را به طور كامل سپري كرد. اين اثر براي كساني است كه آرزو دارند سلامت باشند و مي دانند كه چيزي بيش از عوامل خارجي يا فنون در امر شفا دخالت دارند. در اين كتاب شما با شگردهاي دستيابي به سلامت جسماني، رواني و عاطفي آشنا مي شويد. اين اثر را تورانداخت تمدن (مالكي) ترجمه كرده كه چاپ دوم آن در سال ۱۳۸۴ با تيراژ ۱۶۵۰ نسخه، ۳۸۳ صفحه و به قيمت ۳۵۰۰ تومان منتشر شده است.