Hamshahri Newspaper

زهرا ابراهيمي
شش ماه بيشتر به زمان برگزاري انتخابات مجلس خبرگان باقي نمانده است. شش ماه از آن جهت، زمان كمي است كه احزاب و گروه هاي سياسي كه قصد حضور در انتخابات را دارند بايد در اين مدت راهبرد حضور خود در انتخابات را تدوين كنند و با اشخاصي كه از نظر آنها مناسب كانديداتوري هستند رايزني كرده و بتوانند ليست نهايي خود را كامل كنند، در كنار اين برنامه گفت وگو با تشكل هاي همسو، بررسي امكان ائتلاف با گروه هاي ديگر و چانه زني بر سر افرادي كه قرار است در ليست ائتلاف تثبيت شوند و حتي بحث بر سر مشخص كردن نفرات اول تا آخر ليست هم، زمان مي خواهد.
احزاب و گروه هاي سياسي از چند ماه پيش تحركات خود را جهت آماده شدن براي حضور در انتخابات آغاز كرده اند، مطالعه خبرهاي مربوط به فعاليت گروه هاي سياسي، نشانگر وجود سه جناح و يا سه جريان در انتخابات آينده است كه اين سه جناح در انتخابات گذشته نيز حضور داشته اند.
جناح نخست اصلاح طلبان هستند كه با جديت قصد ورود به انتخابات و شركت در آن را دارند، اصلاح طلبان خود به دو دسته تقسيم مي شوند، دسته اي كه همواره در فعاليت هاي سياسي و انتخابات نظام جمهوري اسلامي حضور داشته و حتي با وجود رد صلاحيت برخي فعالان سياسي و كانديداهايش سعي كرده است از ليست افراد تأييد شده، كانديداهاي خود را مشخص و در انتخابات شركت كند، مجمع روحانيون مبارز، حزب همبستگي و حزب كارگزاران سازندگي از جمله گروه هاي معروف اصلاح طلبي هستند كه در اين طيف قرار دارند، اما گروه ديگري از اصلاح طلبان هستند كه يك بار انتخابات (مجلس هفتم) را به دليل رد صلاحيت كانديداهايشان تحريم كرده و در آن شركت نكردند، اما همين گروه ها در انتخابات بعدي كه رياست جمهوري نهم بود به طور فعال حاضر شدند، جبهه مشاركت ايران اسلامي و سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي در اين گروه جاي دارند، در حال حاضر هر دو طيف اصلاح طلبان اعلام كرده اند كه در انتخابات آينده حضور خواهند داشت.
احزاب اصلاح طلب به دليل نگراني از رد صلاحيت كانديداهاي احتمالي خود در انتخابات آينده و مشكل شدن تصميم گيري براي حضور يا عدم حضور در انتخابات، اكنون عمده برنامه هاي خود را به رايزني با گروه هاي مختلف جهت ائتلاف در انتخابات و كاهش نگراني از رد صلاحيت كانديداها متمركز كرده اند. اين نگراني باعث شده عمده وقت اين جناح را بيش از آن كه صرف شناسايي و رايزني با كساني شود كه مي توانند وارد مجلس خبرگان شوند و يا برنامه جامع تبليغاتي را تدوين كنند به رايزني و گفت وگو جهت هموار كردن راه خود براي شركت در انتخابات اختصاص داده اند. دغدغه هاي احزاب اصلاح طلب زمان آمادگي آنها براي ورود به صحنه انتخابات را كاهش داده و از شانس آنان جهت برنامه ريزي انتخاباتي مي كاهد، اين در حالي است كه رقباي آنها يعني احزاب جناح اصولگرا دغدغه حضور در انتخابات و يا گذر از نظارت استصوابي شوراي نگهبان را نداشته و لذا زمان به نفع آنها و برنامه ريزي منسجم تر و كامل تر آنان در جريان است و اما جريان اصولگرا نيز خود به دو طيف سنتي و نوگرا تقسيم مي شوند. جامعه مدرسين حوزه علميه قم و جامعه روحانيت مبارز طيف سنتي اصولگرايان را تشكيل مي دهند و آيت الله مصباح يزدي نماد اصولگرايان جديد در انتخابات خبرگان است.
در حال حاضر اگر چه طيف سنتي اصولگرايان دغدغه نحوه شركت در انتخابات و يا بستن ليست خود را ندارند، اما از جهت حضور پررنگ تر و منسجم تر بعيد است كه بتوانند رقيب طيف مصباح يزدي شوند.
چندي پيش در برخي خبرهاي غيررسمي گفته شد كه مصباح يزدي در حال آموزش رسمي طلاب خود جهت آمادگي براي موفقيت در آزمون شوراي نگهبان و ورود به صحنه انتخابات خبرگان است در حالي كه ساير گروه هاي جناح اصولگرا از چنين انسجامي در آموزش افراد و شناخت كانديداها برخوردار نيستند. اصلاح طلبان هم از نظر ارتباط با حوزه و روحانيون در موقعيت بسيار ضعيف تري قرار دارند.
به غير از دغدغه هاي هر يك از گروه ها، موضوع ائتلاف بين آنها نيز مسائل جديدي را مطرح مي كند. اگرچه طيف هاي مختلف هر دو جناح زمينه هايي براي ائتلاف با يكديگر دارند، اما به نظر مي رسد حضور يك فرد مي تواند ساير ملاك هاي احزاب و گروه ها را براي ائتلاف با يكديگر تحت الشعاع قرار دهد و اين شخص كسي نيست جز هاشمي رفسنجاني. طي روزهاي اخير بحث در مورد حضور يا عدم حضور وي در انتخابات موضوعيت يافته است.
در يك نگاه كلي به ويژه پس از انتخابات رياست جمهوري به نظر مي رسد اصلاح طلبان و محافظه كاران سنتي از حضور هاشمي در انتخابات استقبال خواهند كرد در حالي كه طيف مصباح يزدي مخالف حضور وي بوده و حتي گفته شده يكي از شرايط كانديداهاي آنها مخالفت با هاشمي رفسنجاني است كه چند ماه پيش اخبار آن بر روي خروجي هاي خبرگزاري هاي داخلي قرار گرفت . اين گروه خواستار رد صلاحيت هاشمي،خاتمي و حسن روحاني در انتخابات خبرگان شده اند.
با مروري بر اخبار روزهاي گذشته مي توان از هم اكنون چشم انداز انتخابات خبرگان و حتي گروه پيروز در آن را مشاهده كرد. هر چند كه بي ترديد موضوع پرونده هسته اي ايران و چالشي كه به نظر مي رسد طي ماه هاي آينده دامنه وسيع تري به خود خواهد گرفت بر انتخابات خبرگان نيز بي تأثير نبوده و قطعاً در معادلات سياسي آن اثر خواهد گذاشت.
در شرايط فعلي، در خصوص انتخابات خبرگان، عمده خبرها از اردوگاه اصولگرايان به گوش مي رسد.
محمدرضا باهنر از اصولگرايان شاخص كه عمدتا وابسته به طيف سنتي است ولي با نومحافظه كاران نيز رابطه حسنه اي دارد، خواستار انسجام اصولگرايان در دو انتخابات مجلس خبرگان رهبري و شورا شد و گفت: «ما مسير انسجام كامل را طي مي كنيم.»
وي اختلاف بين اصولگرايان را كلا رد كرد و گفت: «ما در دو سه انتخابات گذشته موفق بوديم و اگر مردم از ما راضي باشند، اين پيروزي ها تكرار مي شود اما اين به معناي پيروزي هميشگي ما نيست.»
محمدرضا ميرتاج الديني عضو شوراي مركزي فراكسيون اصولگرايان مجلس هم از انسجام كامل اصولگرايان در انتخابات مجلس خبرگان رهبري و شوراها خبر داد و گفت: «اصولگرايان به اين نتيجه رسيده اند كه بايد از تنش موجود پرهيز كرده و به سمت انسجام حركت كنند.»
ميرتاج الديني كه اصولگرايان را متشكل از جامعه روحانيت مبارز و جامعه مدرسين حوزه علميه قم و گروه هاي همسو با آنان مي داند، در مورد حمايت از هاشمي گفت: «اگر اين دو تشكل روحاني از هاشمي حمايت كنند، اصولگرايان نيز از وي حمايت خواهند كرد.»
و اما قائم مقام دبير كل جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامي كه در جريان انتخابات رياست جمهوري از قاليباف حمايت كرد، از اظهار نظر صريح در مورد هاشمي رفسنجاني خودداري كرد و گفت: «بحث در اين مورد هنوز زود است و فعلا بايد در مورد اهميت انتخابات خبرگان صحبت كنيم.»
حميدرضا ترقي رئيس دفتر سياسي حزب موتلفه اسلامي هم بيشترين رقابت در انتخابات خبرگان را بين طيف سنتي روحانيت و طيف نوگرا و نوانديش حوزه و طلاب (مصباح يزدي) دانست و گفت: «احزاب پشت سر جريان هاي روحاني كار خود را دنبال مي كنند.»
سيدرضا اكرمي عضو شاخص جامعه روحانيت مبارز در مورد حضور مصباح يزدي در فهرست جامعتين و مذاكرات صورت گرفته در اين ارتباط نيز از اظهار نظر خودداري كرد و گفت: «صحبت كردن از مصداق ها در حال حاضر فايده و ضرورتي ندارد.»
در همين حال يك عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم از عدم وجود اختلاف بين جامعه مدرسين حوزه علميه قم و جامعه روحانيت مبارز (جامعتين) در مورد قرار گرفتن نام هاشمي رفسنجاني در فهرست انتخاباتي خبر داد.
غلامعلي حداد عادل رئيس مجلس شوراي اسلامي، در مورد نقش هاشمي رفسنجاني در انتخابات خبرگان گفت: «آقاي هاشمي هميشه در انتخابات وارد بوده اند و اصلا چيز جديدي نيست. آمدن ايشان طبيعي است، نيامدن ايشان ممكن است سؤال ايجاد كند.» سايت آفتاب كه به هاشمي رفسنجاني نزديك است، خبر داد: «جامعه روحانيت مبارز، هاشمي رفسنجاني را براي كانديداتوري خبرگان رهبري برگزيده است، همچنين مجمع روحانيون مبارز هم قرار است از كانديداتوري ايشان حمايت كند، ضمن اينكه سيدمحمد خاتمي و سيدمحمد موسوي خوئيني ها نيز از جمله مدافعين هاشمي هستند، كارگزاران سازندگي هم كه همواره مدافع هاشمي بوده و در اين انتخابات هم از او حمايت مي كنند، سيدمحمد خاتمي نيز براي همگرايي بيشتر و رفع اختلالات، فعاليت هايي را آغاز كرده است.»
مرتضي نبوي از اعضاي جامعه اسلامي مهندسين و از طيف سنتي اصولگرايان هم پيش بيني كرده است كه «جريان سومي با محوريت هاشمي رفسنجاني در حال شكل گيري است.»
نبوي نگفته است كه جريان سوم از سوي چه تشكل هايي در حال شكل گيري است. وي جامعه روحانيت مبارز و مجمع روحانيون مبارز را دو جريان عمده كشور دانسته كه انتخابات رياست جمهوري، مجلس و شوراها همواره بين اين دو جريان دست به دست شده است. اگرچه اين تحليل نبوي با واقعيت حضور جريان جديدي از اصولگرايان كه پيروز انتخابات شوراهاي دوم و رياست جمهوري نهم بوده است نمي خواند، اما شايد نبوي نومحافظه كاران را زير مجموعه طيف سنتي قرار مي دهد.
به نظر مي رسد احتمال ائتلاف بين اصلاح طلبان و اصولگرايان سنتي بسيار ضعيف است، اما بعيد نيست كه بخشي از اصلاح طلبان كه عمدتا شامل كارگزاران مي شود با اصولگرايان سنتي به نتيجه برسند. احتمال حضور هاشمي رفسنجاني در ليست همه گروه هاي اصلاح طلبان و اصولگرايان سنتي بعيد نيست هر چند كه حضور وي در همه ليست ها به معناي مشترك شدن نام بقيه كانديداها نيست.
اما بي ترديد رقابت اصلي بين جريان اصولگرايان سنتي هوادار هاشمي و نومحافظه كاران مخالف وي شكل مي گيرد. مگر اينكه هاشمي شرايط را براي حضورش در ميدان انتخابات مهيا نبيند و در آن شركت نكند.
غلامرضا مصباحي مقدم سخنگوي جامعه روحانيت مبارز هم ضمن تكذيب خبر تهيه فهرست كانديداها از سوي مصباح يزدي، احتمال قرار گرفتن نام مصباح يزدي و هاشمي رفسنجاني را در يك ليست بعيد ندانسته است اما به نظر نمي رسد ديدگاه سخنگوي جامعه روحانيت مبارز به واقعيت نزديك باشد.
خبرگزاري مهر نيز نام چند تن از كانديداهاي احتمالي هوادار مصباح يزدي را منتشر كرده است. امامان جمعه سابق تگزاس و نيويورك در اين ليست قرار دارند شايد نام و عنوان اين دو نفر بتواند تداعي كننده حضور روحانيون روشنفكر و غرب ديده در ليست مصباح يزدي باشد و شانس اين ليست را براي رأي آوري بالا ببرد.
از اين پارامتر كه بگذريم، با توجه به آمادگي بيشتر هواداران مصباح يزدي، نزديكي وي به دولت و توجه به تجربه انتخاباتي رياست جمهوري نهم، به نظر مي رسد شانس گروه مصباح يزدي كه به جريان سوم مشهور شده است براي بدست گرفتن اكثريت كرسي هاي مجلس خبرگان بيش از محافظه كاران سنتي و اصلاح طلبان است.