شنبه ۳۰ ارديبهشت ۱۳۸۵ - - ۳۹۸۹
تعيين تكاليف افراد نسبت به يكديگر
تحول در قوانين
007206.jpg
عكس:جواد گلزار
علي كامكار
نقطه افتراق ميان تمدن و توحش، وجود قواعد و مقرراتي است كه روابط اجتماعي را تعيين مي نمايد تا افراد در سايه اين قواعد (قوانين) بتوانند روابط خود را تنظيم نمايند و براي اين مهم از قديم الايام ضرورت به تشكيل دولت و حكومت در جوامع بشري احساس مي گرديده است. براي برقراري نظم و امنيت، تعيين تكاليف افراد جامعه نسبت به يكديگر، اجراي عدالت اجتماعي، دفاع از ارزشهاي انساني و غيره وجود مقررات و قوانين از ضروريات يك دولت و حكومت است. نه تنها وجود قوانين لازم است بلكه قوانين و قواعد هر جامعه به تناسب فرهنگ و آداب و رسوم آن قوم يا ملت متفاوت است.
حال سؤالي مطرح مي شود كه آيا اين قوانين و مقررات در زمانهاي مختلف قابل تغيير و تحول است يا خير؟ و يا اينكه مقررات موجود احتياجات جامعه و محاكم را تأمين مي كند؟ البته پاسخ به اين سؤال نيازمند بحث و بررسي زيادي است ليكن به طور اختصار مي توان گفت كه قطعاً زمان و مكان تصويب و اجراي قوانين در جوامع مختلف متفاوت است و بنابر نياز و فرهنگ و اعتقادات هر كشوري مقررات آنها نيز مختلف و احياناً  متضاد است. گذشته از بديهيات مذكور اساساً در بحث آسيب شناسي قوانين مي توان به چند فاكتور مهم اشاره كرد و آن اينكه اولاً افرادي كه قوانين را تصويب مي كنند (نمايندگان مجلس يك ملت) آيا احاطه به مقررات گذشته و حال دارند يا خير؟ آيا حقوقدان هستند يا خير؟ به نظر مي رسد اين موضوع نقش اصلي و بنيادين در تصويب يك قانون دارد بطور مثال قانون مدني در بخش اجاره مقرراتي را تعيين كرده و متعاقب آن در سالهاي 62، 76 قانونگذار با توجه به سليقه هاي مختلف نمايندگان، اجاره مكانهاي مسكوني و تجاري را تفكيك و مقررات متفاوتي را تعيين كرده است و چه بسا برخي از قوانين متناقض است و موجب سردرگمي در تصميم گيري  محاكم مي گردد. ثانياً در بسياري از موارد تصويب يك قانون سير مراحل قانوني را طي نمي كند. بطور مثال مي توان يك مشكل جامعه را با بخشنامه يا آيين نامه يا ايجاد وحدت رويه در ديوانعالي كشور و يا تفسير قضايي توسط يك قاضي و يا تفسير قانوني توسط مجلس قانونگذار برطرف كرد در حالي كه به جاي موارد فوق بلافاصله قانون ديگري تصويب و يا اينكه قانوني اصلاح و اصلاحيه آن نيز جهت اصلاح به مجلس فرستاده مي شود. بنابراين بنظر مي رسد تشتت و تعدد قوانين نمي تواند نياز يك جامعه و محاكم آن را تأمين نمايد و تا زماني كه موانع فوق الاشعار برطرف نشده است اين نقيصه احساس خواهد شد.
موضوع ديگري كه در كشور ما موجب نگراني در محافل حقوقي شده است اينكه، تا چه زماني بايستي قانون تصويب كنيم؟ چنانچه به آمار تصويب قوانين خصوصاً بعد از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي بنگريم متوجه مي شويم كه بطور وحشتناك قانون تصويب كرده ايم در حالي كه بسياري از قوانين يا موازي و يا متروكه شده اند و يا اينكه قانون ثبات نداشته است، اصلاحيه خورده و يا اينكه اصلاحيه آن نيز اصلاح شده است، در حالي كه مثلاً اگر مجموعه قوانين سال 1307 را مشاهده كنيم يك دفترچه 40 برگي را شامل مي شود ولي مجموعه قوانين سال 1384 را مي تواند در دو جلد بزرگ جمع آوري كرد، آيا فرهنگ نياز به قانون در سال 1307 بيشتر احساس مي شد يا در سال 84،  در هر صورت قضاوت را برعهده خواننده مي گذاريم. بنظر مي رسد سير تحول و تغيير قوانين تورم زا بوده است.
مطلب ديگر اينكه چگونه مي توان قوانين را متناسب با نياز يك جامعه كاربردي كرد. برخي از قوانين با عنايت به مقتضيات زمان و مكان مطابقت ندارد و عملاً اجرا نمي شود، مثلاً منع مداخله وزرا و نمايندگان مجلسين و كارمندان دولت در معاملات دولتي و كشوري مصوب سال 1337 كه عملاً  اين قانون نه اجرا شده و نه منسوخ شده است بلكه عملاً مي توان گفت كه متروكه مانده است. پيشنهاد مي شود براي اين منظور كليه قوانين توسط گروهي از حقوقدانان متبحر و با تجربه قضاوت و تدريس در دانشگاه ها بازنگري و با ديدگاه هاي كاربردي تغيير و تحول پيدا نمايد.

ديدگاه
ماليات بر مهريه
007209.jpg
فرخ كبير - يكي از مشكلاتي كه جامعه امروز ايران را فرا گرفته، مسئله مهريه است. اين روزها به سبب چشم و هم چشمي هر خانواده اي سعي مي كند مهريه بيشتري براي دختر خود تعيين كند. اين يادداشت از نگاه يك ايراني نوشته شده كه مدت هاست از اين فرهنگ چشم و هم چشمي فاصله گرفته و در سرزميني با نگاه متفاوت به ازدواج زندگي مي كند ولي هيچ گاه در آن نمي بيند كه دختري را با سكه بسنجند. ولي از آنجا كه ما مسلمان و مقيد به تعيين مهريه هستيم مي توان آن را با گل و كلام الله مجيد معين نموده دختران ما مانند گلهاي زيبايي هستند كه بايستي با گل آنها را تخمين زد.
تعيين 500 يا يك هزار سكه طلا باعث بي ثباتي خانواده از بدو ازدواج خواهد شد زيرا دختري كه خود را با هزار سكه طلا تخمين بزند بعد از چند وقت اين رقم او را وسوسه مي نمايد. هزار سكه طلا امروز برابر 165 ميليون تومان است. دختري كه تا ديروز در خانه پدري براي خريد يك روسري 5 هزار توماني با خانواده اش مشكل داشته و مي بايست هفتاد بار خواهش و تمنا مي كرد، امروز پس از ازدواج و شروع زندگي در مغز او فرورفته كه مهريه عندالمطالبه قابل وصول است؛ پس خود را صاحب 165 ميليون تومان مي داند. چرا آن را نقد نكند؟ بالاخره قسطي هم كه شده، طرف آن را مي پردازد. يك آپارتمان قشنگ، يك پژو 206، يك موبايل.
چرا حرف مردي را گوش كند كه به او امر و نهي مي كند و براي گرفتن خرجي با او هر روز مكافات دارد. 165ميليون تومان، سفر خارج، شايد اقامت خارج، اين افكار متأسفانه در فكر بعضي از دختران ما است. امروز در ايران به هر طرف كه مي رويم بيش از هر چيز زنان مطلقه بدون بچه يا با يك يا دو بچه كه در پي ازدواج مجدد هستند ديده مي شود زيرا نتوانسته اند آن 165 ميليون را بگيرند چون اين رقم ها قابل پرداخت نيست.
پس چرا رقم هاي نجومي مهر مي كنند؟ چرا پسران مجرد ما مايل به تشكيل خانواده نيستند؟ با اين همه مشكلات و خرج عروسي سرسام آور كه باز هم با چشم و هم چشمي كه اكثراً هم ساعت 8 يا 9 شب شروع شده و 12 شب بايستي تمام شود؛ يعني 3 تا 4 ساعت و عاقبت هم باعث كلي گله گزاري اقوام خواهد شد. ما بايد سعي كنيم تا آنجا كه ممكن است شرايط ازدواج را آسان تر كرده تا جوانان بيشتر مايل به ازدواج شوند. به عنوان كسي كه 35 سال است كه از ايران دور هستم و با ديد متفاوت جامعه را مي بينم و زندگي هاي امروزي را با زندگي پدران و مادرانمان مقايسه مي نمايم، هيچ ارتباطي ما بين آنها وجود ندارد. زياده خواهي در جامعه ما بيداد مي كند. همه دنبال خريد ماشين  و سفر خارج هستند. گذشت و صبوري كه مادران ما داشتند، ديگر وجود ندارد. يكي از دلايل مهريه به دليل عدم امنيت مالي و غير فعال بودن بانوان ما مي باشد ولي رقم مهريه به قدري بالا و غيرقابل پرداخت است كه جز مسموم كردن زندگي، نقش ديگري ندارد.
از اين رو فكر مي كنم كه با تمام انتقاداتي كه كردم حتماً بانوان عزيز خواهند گفت پس ما چه امنيتي از نظر مالي بعد از جدايي خواهيم داشت؟ در اينجاست كه من از قانونگذاران عزيز مي خواهم كه به كمك خانواده ها و نجات آن اقدام كنند و جهت از بين بردن مهريه اي سنگين و غيرقابل پرداخت كه وقت دادگاه هاي ما را هم اشغال نموده، مستمري جهت زنان مطلقه با بچه و بدون بچه مانند اغلب كشورهاي جهان براي آنها منظور نمايد تا با آن بتوانند با آبرو زندگي نموده و فرزندان خود را به ثمر برسانند و جلوي اين نابساماني و فساد جامعه گرفته شود تا جامعه ايراني و زنان ما به فساد كشيده نشوند.
جهت تأمين بودجه پرداخت اين مستمري مي بايستي از كساني كه مهريه سنگين تعيين مي كنند، در هنگام عقد، مالياتي تصاعدي با درصدي بالا توسط دولت اخذ شود كه در صندوقي جهت پرداخت مستمري به بانوان مطلقه نگهداري شود. از اين رو هر دو خانواده بيشتر به پايين بودن مهريه فكر خواهند كرد زيرا پرداخت ماليات بر مهر آنها را از تعيين مهريه هاي سرسام آور باز مي دارد.
ممكن است نوشته من براي بعضي از خانواده ها آزاردهنده باشد، ولي واقعيت را نبايد ناديده گرفت. ما كشوري اسلامي و معتقد و مقيد به سلامت خانواده هستيم و با اين عمل و پرداخت مستمري به بانوان عزيز مي توان آن را علاج نمود و ديگر مسئله نداشتن امنيت مالي و مهريه حل خواهد شد.

آرمانشهر
شهر تماشا
گزارش
جهانشهر
دخل و خرج
نمايشگاه
شهر آرا
|  آرمانشهر  |  شهر تماشا  |  گزارش  |  جهانشهر  |  دخل و خرج  |  نمايشگاه  |  شهر آرا  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |