|
بررسي نقش و كاركرد خانه سازمان هاي غيردولتي
سقفي براي فرصت و مشاركت
محمد مطلق
|
|
|
به تازگي ۲۵۰ سازمان غيردولتي فعال استان تهران داراي خانه اي خاص خود شده اند.
محمد ابويي مهريزي مديرعامل خانه سازمان هاي غيردولتي درباره نحوه شكل گيري اين خانه مي گويد: «بررسي هاي كارشناسانه نشان مي دهد NGOها در سال هاي ۷۸ تا ۸۱ به ويژه آنهايي كه در حوزه جوانان فعاليت داشتند، پايدارتر بودند. سال ۸۰ بحث باشگاه سازمان هاي غيردولتي در وزارت كشور مطرح شد و قرار بر اين شد تا اين موضوع در همه استان ها پي گيري شود و الان هم در بيشتر استان ها شكل گرفته است.
سال ۸۱ بسترسازي و ايجاد شبكه هاي ارتباطي نيز بر عهده خود سازمان ها گذاشته شد كه اين موضوع در راستاي توانمندسازي اين سازمان ها بود و اين كه ياد بگيرند وارد لابي با بخش هاي دولتي شوند و از طرفي هم نقش مشورتي خود را براي دولت جا بيندازند. گذشته از اينها با اين تدبير، سازمان هاي غيردولتي با هم همسو مي شدند و در فعاليت ها انسجام پيدا مي كردند.» وي در ادامه عنوان مي كند:
«انسجام سازمان هاي غيردولتي در نهايت براي تحقق زندگي بهتر و توسعه همه جانبه است كه هم برنامه توسعه هم چشم انداز ۲۰ ساله و هم مفاد هزاره سوم سازمان ملل بر آن تأكيد دارد.»
خانه سازمان هاي غيردولتي پس از عبور از پيچ و خم هاي متعدد نهايتاً در ۲۱ مهر ۱۳۸۴ با فراخوان ۲۵۰ سازمان غيردولتي و با نظارت رسول خادم به عنوان نماينده شوراي شهر تهران، سرهنگ روزبهاني نماينده نيروي انتظامي و نيز نماينده اي از استانداري تهران، انتخابات خود را برگزار و ۱۵ نفر را به عنوان هيأت موسس و هيأت مديره برگزيد. يكي از نكات جالب توجه اين انتخابات حضور افراد با رنج سني متفاوت است چنان كه اكنون كوچك ترين عضو آن با ۲۲ سال و بزرگ ترين فرد با ۵۵ سال سن در اين خانه فعاليت دارند. ابويي اين ويژگي را هم فرصت مي داند و هم تهديد: «فرصت به دليل اين كه حضور فعال اقشار مختلف با تخصص هاي مختلف را در اين خانه نشان مي دهد و تهديد به جهت آن كه براي نزديك كردن سلايق و ادبيات اعضا به زمان بيشتري نياز داريم.» خانه سازمان هاي غيردولتي استان تهران با وجود آن كه سال ۸۵ را سال فعاليت علمي و طراحي برنامه استراتژيك تعريف كرده از ارتباط گيري و ايجاد زمينه هاي عملي نيز غافل نمانده است.
برنامه استراتژيك
خانه سازمان هاي غيردولتي در ابتداي سال ۸۵ كارگاهي آموزشي براي شوراي خود در نظر گرفت تا به طراحي برنامه استراتژيك بپردازد. در پيش نويس اين برنامه و بيانيه مأموريتي سه ساله آن آمده است: «خانه سازمان هاي غيردولتي استان تهران تشكلي است غيردولتي، غير سياسي و غيرانتفاعي كه بر اساس انتخابات قانوني، براي ايجاد زمينه فعال سازمان هاي غيردولتي با هدف نهادينه كردن فعاليت اين سازمان ها در جهت حضور موثر و تخصصي آنان در جامعه و توانمندسازي و حمايت از تشكل هاي غيردولتي استان با توجه ويژه به شهرستان هاي آن و با بهره مندي از شبكه هاي تخصصي تكيه بر خرد جمعي، پاسخگو و عملكرد شفاف در نيل به اهداف خود گام برمي دارد.» و نيز در بخش استراتژي ها و سياست ها مي خوانيم:
۱- آموزش تشكل هاي غيردولتي عضو با تأكيد بر آموزش بيشتر تشكل هاي غيردولتي استان تهران با همكاري تسهيلگران و تشكل هاي غيردولتي توانمند استان يا مراكز توانمند سازي تشكل هاي غيردولتي.
۲- گسترش همكاري با بخش خصوصي براي حمايت از فعاليت هاي غيردولتي و تامين منابع مالي تشكل هاي غيردولتي.
۳- جلب همكاري سازمان هاي غيردولتي توانمند استان تهران با خانه.
۴- اطلاع رساني و مشورت سازمان يافته، ايجاد مشاركت در تصميم گيري و اجراي برنامه ها و ايجاد تعلق خاطر سازماني براي اعضا.
و اما مهم ترين بخش اين پيش نويس كه اهداف خانه سازمان هاي غيردولتي را ترسيم مي كند:
۱- توانمندسازي تشكل هاي غيردولتي استان.
۲- ارتقاي شبكه هاي جامعه مدني استان به منظور تبادل تجربيات و اطلاعات.
۳- تقويت و نهادينه كردن نقش مشورتي سازمان هاي غيردولتي در تصويب قوانين كشور.
۴- ايجاد مشاركت عمومي جهت دست يابي به توسعه پايدار با تقويت سازمان هاي غيردولتي.
۵- ايجاد تفاهم، وحدت و ارتقاي همكاري بين تشكل هاي غيردولتي در جهت توسعه اقتصادي و اجتماعي براي تحقق زندگي بهتر.
فرصتي براي عمل
همان طور كه عنوان شد خانه سازمان هاي غيردولتي از يك سو به واسطه شبكه ارتباطي خود فعاليت N.G.O هاي پراكنده را همسو و منسجم مي كند و از سوي ديگر تلاش مي نمايد جايگاه اين شبكه گسترده با طيفي وسيعي از تخصص هاي گوناگون را در جهت مرتفع نمودن مشكلات دولت بسيج كند؛ مشكلاتي كه در بستر جامعه با آنها دست و پنجه نرم مي كنيم اما بخش هاي دولتي توان و يا انگيزه لازم را براي حل شان ندارند.
بنابراين مأموريت ذاتي خانه سازمان هاي غيردولتي در سال ۸۵ وارد سه حوزه ويژه شد كه اين حوزه ها از طرفي توانست به توانمندسازي آن كمك كند و از سوي ديگر اعتماد دولت را براي حل مشكلات در خانه سازمان هاي غيردولتي بيشتر نمايد. ابويي در اين باره مي گويد:
«ابتدا كميسيون اجتماعي شوراي شهر تهران از ما دعوت كرد تا خانه سازمان هاي غيردولتي در كميته هاي تخصصي شورا حضور پيدا كند و در حوزه هاي تصميم سازي و مديريت شهري طرف مشورت قرار گيرد.به طور مثال در بحث جمع آوري متكديان و يا زنان بي سرپرست و... N.G.Oهاي متخصص ما وارد عمل شدند و با شوراي شهر همكاري داشتند.
دومين ارتباط ما با مشاوران جوان شهرداري تهران برقرار شد و تصميم گرفته شد كه گروه هاي متخصص ما در بحث هاي جدي مديريت شهري مثل ترافيك، جمع آوري زباله، بازيافت و... با اين مركز همكاري كند. جلسه اي با دكتر قاليباف و معاونين ايشان داشتيم كه نتيجه بحث نشان از نگاه مثبت شهرداري به سازمان هاي غيردولتي و فعال شدن آنها در بحث مديريت شهري داشت.
و اما جلسه بعدي ما با معاونت نيروي انتظامي استان تهران بود كه ايشان خواستند از گروه هاي محلي براي برقراري امنيت كمك بگيرند.» خانه سازمان هاي غيردولتي سعي دارد در زمينه هاي آموزشي نيز با آموزش و پرورش وارد همكاري جديد دو سويه شود. اگرچه اين بحث حساسيت هاي خاصي را دارد اما گويا آموزش و پرورش متقاعد شده است تا در زمينه هايي كه خود قادر به آموزش نيست به ويژه در حوزه حيات اجتماعي و مهارت هاي زندگي از اين باشگاه كمك گرفته و به تقويت پايه هاي آموزشي خود بپردازد.
تأمين مالي
آيا سازماني كه مدعي غيردولتي بودن است مي تواند از دولت اعتبار و يا امكانات بخواهد؟
قاعدتاً اين موضوع در كشور ما با چالش هاي متعددي روبه روست چرا كه از يك سو نوپا بودن N.G.O ها و به ويژه خانه اين تشكل هاي غيردولتي لزوم حمايت از آنها را توجيه مي كند اما از سوي ديگر چنين هراسي نيز وجود دارد كه غيرمستقيم «دولتي ميانه» ميان دولت و مردم شكل گيرد و به جاي آن كه سازمان هاي غيردولتي نقش پل ارتباطي را بازي كنند خود به دولتي ديگر كه نام غيردولتي حمل مي كنند، بدل شوند.
ابويي معتقد است حمايت و تامين اعتبار اوليه و حتي اختصاص برخي امكانات براي بسترسازي رشد سازمان هاي غيردولتي لازم است اما در ادامه آنها بايد بتوانند با پروژه هاي عام المنفعه، حمايت هاي مردمي و نيز حق عضويت حيات مالي خود را تضمين كنند.
|
