|
گزارشي از بخش هنري چهاردهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم
هنرهاي زيباي قرآني
|
|
|
مريم پاپي
بازديدكنندگان نمايشگاه بين المللي قرآن به محض ورود به نمايشگاه از راهرويي مي گذرند كه چشم هايشان را پيش از ديدن نمايشگاه نوازش مي دهد، خطوط منحني بسم الله و و ان يكاد، آبي فيروزه اي و تضادش با رنگ چوب، 700 تابلوي نمايشگاه هر كدام دنيايي دارند از رنگ و خط، دنيايي از عرفان، عرفان شرقي و هنر ايراني كه همگي جلوه هايي از يك كتاب مقدس است.
نمايشگاه قرآن روز جمعه از ساعت 13 آغاز به كار كرد، مردم پشت در نمايشگاه تجمع كرده اند تا درها رأس ساعت باز شود. تعدادي از مسئولان برگزاري نمايشگاه هنوز نيامده اند و درهاي بعضي از بخش ها با صندلي مسدود است.
بخش هنري امسال با نمايشگاه هاي پيش متفاوت است. نوع آثار و تعدادشان. با بزرگتر شدن نمايشگاه قرآن هنر هم وسعت يافته است. يك راهرو از راهروهاي بي انتهاي ساختمان مصلاي تهران پر از آثار هنري راه يافته به چهاردهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم است.
به گفته مسئولان نمايشگاه، برخلاف فرصت دو سه روزه براي ارسال آثار پس از ارائه فراخوان، آثار بسياري براي چهاردهمين نمايشگاه بين المللي قرآن ارسال شد. آثاري كه پس از داوري اوليه، براي نمايش انتخاب شده، همه ديوارهاي راهروي طولاني بخش هنري را پر كرده و هنوز آثار ديگري هست كه براي نمايش انتخاب شده ولي به دليل كمبود جا به نمايش در نيامده اند.
در بخش هنري نمايشگاه قرآن حدود 700 اثر به نمايش درآمده است. رشته هاي خوشنويسي، نستعليق، نقاشي خط، شكسته نستعليق، ثلث و نسخ از جمله رشته هاي هنري است كه به بيان قرآن پرداخته است. بسياري از آثار هنري از مجموعه هنرهاي سنتي و ملي ايران است. هر رشته اي كه در ارتباط با هنرهاي سنتي باشد اثر داريم، از جمله سفال، معرق، كاشيكاري، مشبك، قلمزني، سرمه دوزي و ... در نمايشگاه حضور دارد.
بخش ويژه گرافيك داريم كه آثاري با مفاهيم قرآني و همچنين در مدح پيامبر در آن نمايش داده مي شود.
عليرضا اسكندري، مسئول بخش هنري چهاردهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم مي گويد: بخش هاي ويژه اي از جمله بخش ويژه اساتيد پيش بيني كرده ايم كه آثار مطرح ترين هنرمندان در آن به نمايش در مي آيد؛ در اين بخش 21 اثر از محمد احصايي، عباس اخوين، نصرالله افجه اي، اردشير تاكستاني، مرتضي گودرزي، صداقت جباري، ملك زاده، سليماني، پيله چي، عطارچيان، كيهاني و تعدادي اساتيد ديگر حضور دارند.
بخش آثار استادان هنوز بازگشايي نشده است. روز پنجم ماه رمضان با وجودي كه چند روزي است نمايشگاه قرآن شروع شده، هنوز بعضي بخش ها در حال غرفه چيني هستند. بازديد كنندگان زيادي به نمايشگاه مي آيند، مقابل تابلوهاي بخش هنري توقف مي كنند، نگاهشان پر از تحسين مي شود يا سؤال ... ولي آثاري كه شناسنامه هم ندارد، مجبورشان مي كند براي پرسيدن تكنيك به كار رفته در تابلوها يا نام رشته هنري آنها به سراغ مسئول بخش هنري نمايشگاه بيايند. اسكندري مي گويد: امشب تا پايان وقت شناسنامه آثار شامل نام هنرمند و رشته هنري نصب مي شود و از فردا همه فضاي نمايشگاه آماده است.
تنها هنرمندي كه كنار تابلوهايش ايستاده و چند تابلوي خوشنويسي كتابت ترجمه انگليسي قرآن به خط كاپرپليت و گوتيك را براي بازديد كنندگان توضيح مي دهد، مجتبي كرمي، هنرمند اصفهاني است كه خوشنويسي لاتين را از استادي در شيراز آموخته است. او توضيح مي دهد كه خط كاپرپليت شيوه اي از خوشنويسي لاتين است كه نام آن از گونه اي روش ابتدايي چاپ برگرفته شده و پيوسته نويسي و زاويه دار بودن حروف از ويژگي هاي آن است. يا اين كه از ويژگي هاي خط گوتيك مي توان به تزيينات حروف و پرحجم نوشتن آن اشاره كرد و اغلب در تابلوهاي خطي و طراحي حروف استفاده مي شود.
اين هنرمند جوان براي نخستين بار از خوشنويسي لاتين براي كتابت قرآن استفاده كرده است. وي با اشاره به اين كه يكي از بهترين راههاي توسعه مفاهيم قرآني استفاده از اين هنر خوشنويسي است، مي گويد: بعد از 368 سال كه نخستين ترجمه انگليسي قرآن در دنيا صورت گرفته تا كنون رسم الخط خوشنويسي نداشته است. چون اكثر افرادي كه خوشنويسي لاتين انجام مي دهند در كشورهاي غربي زندگي مي كنند و مسلمان نيستند.
كرمي تلاش هايش را براي دريافت حمايت از اين هنر جديد يادآوري مي كند: از سال گذشته شروع به مكاتبه با وزارت ارشاد، دارالقرآن، موزه قرآن كريم و مركز ترجمه قرآن به زبانهاي خارجي كردم. وزارت ارشاد رشد اين هنر را در اولويت كاري خود نمي دانست و بقيه مراكز هم جواب سطحي مي دادند. تنها مركز ترجمه قرآن به زبانهاي خارجي بود.
بخش هنري نمايشگاه قرآن امسال با سالهاي گذشته متفاوت است. هنرمندان ايراني فرصت بيشتري براي ارائه هنرهاي قرآني خود يافته اند. اين شرايطي است كه بازديدكنندگان دوره هاي پيشين نمايشگاه بين المللي قرآن انتظارش را مي كشيدند. نبود فضاي ارائه كار در نمايشگاه قرآن براي هنرمندان ايراني گاهي با ديدن آثار ضعيف هنرمندان ساير كشور ها كه با هزينه بسيار زياد ميهمان ايران مي شدند و حتي حاضر نبودند وقت خود را در غرفه هايشان بگذرانند، به حسرت بدل مي شد. بخش خارجي نمايشگاه امسال از 15 رمضان گشايش يافته است و بايد ديد كه اتفاقات سالهاي قبل با حضور تيم جديد برگزار كننده نمايشگاه باز هم تكرار مي شود يا نه.
اگر چه نمايشگاه امسال بيان كاملي از اتفاقات هنري كشور در حوزه قرآني نيست، ولي حضور مراكز هنر كشور يعني مركز هنرهاي تجسمي و موزه هنرهاي معاصر براي نخستين بار در نمايشگاه قرآن مي تواند نويد آغاز مسيري درست باشد. مسئول بخش هنري چهاردهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم مي گويد: امسال علاوه بر اين دو، مركز فرهنگي هنري صبا و فرهنگستان هنر نيز در نمايشگاه حضور دارند. كه جا دارد از موزه هنرهاي معاصر كه جديدترين آثار اين موزه را با عنوان ديجيتال ارت (هنر ديجيتالي) كه در مدح پيامبر اكرم است، در اختيارمان گذاشت تشكر شود.
وي تفاوت ديگر نمايشگاه امسال را در جلوگيري از ورود آثار عامه پسند به نمايشگاه قرآن عنوان مي كند و چنين ادامه مي دهد: علي رغم اين كه هميشه به كار هنرمندان احترام مي گذارم ولي به اعتقاد من كارهايي مثل نوشتن قرآن روي دانه هاي برنج و شكر بايد حذف مي شد، كم كم به سمتي مي رفتيم كه قرآن انواع ميوه ها هم نوشته شود. به دليل حفظ احترام قرآن در نمايشگاه امسال از اين تيپ كارها خبري نيست .
اسكندري مي گويد: نمايشگاه قرآن اگر چه طي دوره هاي گذشته در جلب مخاطبان موفق بود ولي كار فرهنگي قرآني انجام نمي داد. با توجه به تأكيد وزير ارشاد قرار شد بيشترين تأكيد نمايشگاه بر انعكاس مفاهيم قرآني از طريق ابزارهايي از جمله هنر باشد. امسال با توجه به سياستگذاري اخير نمايشگاه قرآن تصميم گرفتيم از تجمل گرايي نسبت به قرآن كه در نمايشگاه هاي قبلي شاهد بوديم جلوگيري شود. شوراي سياستگذاري با برگزاري جلسات مختلف كه از ابتداي تابستان تا زمان برگزاري نمايشگاه ادامه داشت.
آثار بخش هنري چهاردهمين نمايشگاه بين المللي قرآن كريم در پايان نمايشگاه مورد داوري نهايي قرار مي گيرد و به آثار برتر هر رشته جوايزي اهدا مي شود.
نمايشگاه قرآن امسال اگر چه با استقرار ميزهاي اطلاع رساني در بخش هاي مختلف اقدام خوبي در جهت پاسخگويي به سؤالات بازديد كنندگان و جهت يابي آنها در نمايشگاه انجام داده است ولي در تشريح و توصيف بخش هاي مختلف نمايشگاه چندان موفق نيست. بخش هنري از جمله مهمترين بخش هاي نمايشگاه قرآن است كه نياز به تفسير دارد و خبرنامه نمايشگاه چهاردهم از عهده اين مسئوليت برنمي آيد.
|
