|
ماه ها از اجراي ساماندهي نرخ كرايه تاكسي گذشت
تاكسيمتر در برزخ
|
|
|
عباس ثابتي راد
انگار رويايي بيش نيست. هر آنچه تا امروز از زبان مسئولان مختلف شنيده شده، به يكباره از خيابان هاي شهر رخت بربست و نشاني از آن به جا نماند. اگر چه درست 40سال پيش هنگامي كه براي اولين بار 300 تاكسيمتر با اين هدف وارد كشور شد تا بتواند نرخ تاكسي هاي شهر تهران را كنترل كند، اما امروز با گذشت سالها، هنوز سرانجامي نيافته است. ماجرايي كه شايد براي شهروندان تكراري است و به رغم تلاش مسئولان، ادامه دارد.
هنگامي كه درست مثل هر سال، تيموري با اعتماد به نفس از راه اندازي دستگاه هاي هميشه خاموش تاكسيمتر خبر داد، تمام آن سالهايي را مي شد تصور كرد كه ديگر رؤساي سازمان تاكسيراني نويد راه اندازي اين دستگاه پردردسر را مي دادند و پس از چندي، در سكوتي پرمعنا، تاكسيمترهاي خاموش بر جلو خان تاكسي ها دليل روشن پايان ماجراي تكراري را خبر مي داد؛ اما اين تنها آغاز يك ماجرا بود.
ماجرايي كه در حدود 40سال در حافظه شهررژه رفت و نتوانست به طرحي مناسب براي مهار قيمت هاي ابهام آور و شگفت انگيز تبديل شود. شايد روزي كه استفاده از تاكسيمتر در تاكسي هاي گردشي پايتخت به عنوان يك راه حل مورد توجه قرار گرفت، كمتر كسي مي توانست تصور كند كه ماجراي آن، خيلي زود زبانزد مردم شود و تا سالها، كابوسي باشد فراموش نشدني. انگار استفاده از اين ابزار ساده و اتفاقاً معمولي، در شهر لجام گسيخته تهران، به محالي تبديل شده است و هيچ كس را توان به كارگيري آن نيست. مي توان به چند ماه گذشته بازگشت. به روزهايي در خرداد ماه، به آغاز ماجرايي كه پايانش قابل تصور بود. آن روزها، انگار سخن گفتن از پايان محتوم اجرايي نشدن طرح، سخت ناخوشايند بود. اما امروز و با گذشت قريب به چهار ماه مي توان گفت كه استفاده از تاكسيمتر، رفته رفته به فراموشي سپرده مي شود. اين را به راحتي مي توان فهميد. فقط كافي است، در يكي از خيابان هاي پايتخت، سوار يكي از خودروهاي نارنجي شوي و از راننده آن درخواست كني كه تاكسيمتر را روشن كند. آن وقت، مرور حرف هاي مدير عامل سازمان تاكسيراني تهران، شايد كمي جالب باشد؛ جالب و ...
مرور يك واقعه
در 26تير ماه سال 84 اميرمحمود دهلوي، مدير عامل وقت سازمان تاكسيراني، از راه اندازي تاكسيمتر در 24 هزار تاكسي گردشي تهران خبر داد. وي در آن روز اعلام كرد كه تا پايان سال تمامي تاكسي هاي شهر از تاكسيمتر در تعيين نرخ كرايه ها استفاده خواهند كرد. اگر چه اين سخن او در آن روز خوشبينانه بود و وي هيچ گاه نتوانست در فراهم آوردن مقدمات اجرايي اين طرح، اقدامي درخور انجام دهد، اما ماجراي استفاده از تاكسيمتر همچنان از نظر صاحب نظران الزامي و انكارناپذير به نظر مي رسيد. چرا كه تهران با جمعيت هشت ميليون نفري و ترافيك سرسام آورش، به اجراي طرح هايي كه به حمل و نقل شهري ساماني دهد، نيازمند بود. 24 هزار تاكسي گردشي پايتخت، روزانه در سطح شهر، امكان جابه جايي بيش از يك ميليون مسافر شهري را دارند و بي ترديد، ساماندهي نرخ كرايه تاكسي ها، اجتناب ناپذير است. از سويي عدم نظارت سازمان تاكسيراني در طول سالها فعاليت بر تاكسي هاي گردشي، موجب نگراني شهروندان بوده است. شايد از اين روست كه همواره برقراري سيستمي كه بر امر كرايه ها كنترل داشته باشد، الزامي به نظر مي رسد. با توجه به اعلام مديرعامل سازمان تاكسيراني در سال گذشته مبني بر راه اندازي تاكسيمتر، اين واقعيت روشن است كه هيچ گاه، اين دستگاه ها مورد استفاده قرار نگرفت و اين وعده، به جمع ادعاهايي پيوست كه در طول 40سال از عمر تاكسيمتر در كشور همواره وجود داشت.
درست يك سال بعد، پس از آنكه حسين تيموري به ساختمان سازمان تاكسيراني رفت و در مقام مديرعامل اين سازمان به فعاليت پرداخت، دوباره زمزمه هاي به كارگيري تاكسيمترها شنيده شد. اگرچه چندان دور از ذهن نبود كه پس از چندي، ماجراي تكراري به سرانجام نرسيدن اين طرح دوباره شنيده شود، اما اين بار، اقدام اين سازمان تحسين برانگيز بود. گروه هاي نظارتي سازمان تاكسيراني، پيش از آنكه طرح استفاده از تاكسيمترها آغاز شود، شروع به كار كرد و درست در هفته آغازين طرح، مدير عامل سازمان با اعلام تعداد خاطيان همه را غافلگير كرد. شايد در آن روز كه تيموري از شناسايي بيش از دو هزار خاطي خبر داد و به اخراج چند نفر از تاكسي داران نيز تأكيد كرد، نمي شد ماه هاي آينده را مجسم كرد كه در سكوتي آزاردهنده، طرح استفاده از تاكسيمتر، به فراموشي سپرده شود. راستي، آيا هم اكنون، تاكسي هايي را مي توان يافت كه همچنان از تاكسيمترها استفاده كنند؟!
يك آزمايش و خطا
بيش از 15 هزار تاكسي از 24هزار تاكسي گردشي تهران با فراخوان سازمان تاكسيراني موظف به نصب تاكسيمترهاي جديد بر تاكسي هاي خود شدند و براي اين اقدام مبلغ 40 هزار تومان نيز پرداخت كردند. اما انگار تمام اين اتفاقات بهانه اي بود تا چند ماه، شهروندان شاهد روشن شدن تاكسيمترها شوند و هنوز به خوبي از كارايي آن سر در نياورده بودند كه ناگهان حكايت تكراري خاموشي آنان آغاز شد. اگرچه حسين تيموري كرماني در اواخر مردادماه از تخلف 2102 راننده تاكسي خبرداد و دوباره بر لزوم استفاده از تاكسيمترها تأكيد كرد، اما اين ماجرا، خيلي زود به پايان رسيد. شايد بتوان مهمترين دستاورد اجراي ناقص طرح استفاده از تاكسيمترها در تاكسي هاي گردشي پايتخت را در عرض دو ماه درخشان دانست. چرا كه در اين مدت كوتاه و با نظارت بازرسان سازمان تاكسيراني خبر از كشف بيش از 4هزار تاكسي گردشي شنيده شد. در واقع با فعاليت بازرسان سازمان 4هزار تاكسي پايتخت كه در تملك افراد مختلف بود و از چرخه حمل و نقل شهري سال ها دور مانده بود، شناسايي شد.
دلايلي بي شمار
فعاليت مسافربرهاي شخصي، پايين بودن سطح درآمد، افزايش نرخ خدمات مكانيكي و عدم ارائه تسهيلات توسط سازمان تاكسيراني. با مروري به مشكلات متعدد تاكسيرانان، مي توان دلايل متعدد ديگري را نيز برشمرد كه موجبات عدم پايبندي شان به مقررات تعيين شده از سوي سازمان را فراهم كند. در واقع رانندگان تاكسي، بيش از آنكه به صورت جدي به فكر استفاده از تاكسيمترها باشند، معتقدند كه تمام بحث هاي پيرامون تاكسيمتر، تنها جنجالي بيش نيست. اگرچه بسياري از آنان استفاده از تاكسيمتر را به ضرر مسافر و خود مي دانند. اما دلايل ديگر همواره وجود دارد كه آنان با تمسك به آن از استفاده از تاكسيمتر شانه خالي كنند. در واقع تاكسي هاي گردشي در طول سالها فعاليت، همواره از مدلي ثابت و اصولي در تعيين نرخ پيروي نمي كنند و تبيين قانوني براي ساماندهي بيش از 24 هزار تاكسي، بي ترديد نمي تواند طي يك دوره كوتاه انجام گيرد. بويژه اينكه با نگاهي به فعاليت بيش از 50سال تاكسيراني در تهران و تجربه نيم قرن فعاليت در پايتخت، آيا مي توان اميدوار بود كه به يكباره سازوكار اين شغل را دگرگون كرد و با تكيه به ابزار و قوانين جديد آن را ساماندهي كرد. بي ترديد استفاده از تاكسيمتر در تاكسي هاي گردشي پايتخت مي تواند انقلابي باشد در نحوه فعاليت تمام تاكسي هاي گردشي و حتي خودروهاي شخصي مسافركش. اما بر پايه تجارب سالهاي گذشته و اقدامات شكست خورده اي كه تا به امروز جز خاطره اي از آنان نمانده، نمي توان انتظار داشت كه تاكسيمترها را به صورت ضرب الاجل و شتابزده به كار انداخت و با سيستم هاي نظارتي كه دوره اي و زودگذر هستند، ضمانت اجرايي آن را فراهم آورد.
حال كه در حدود چهار ماه از آغاز اجراي طرح استفاده از تاكسيمتر در تاكسي هاي گردشي پايتخت مي گذرد، ديگر هيچ كس نه منتظر گزارش مدير عامل سازمان تاكسيراني است و نه هيچ بازرسي در خيابان هاي شهر، به فكر اخطار به رانندگاني است كه از تاكسيمتر استفاده نمي كنند. در واقع اين بار نيز طرح به كارگيري تاكسيمتر در تاكسي هاي پايتخت خيلي زود به فراموشي سپرده شد و از آن اثري نماند. كسي چه مي داند، شايد درست يك سال بعد و از زبان مدير عامل آينده سازمان(البته اگر مديرعامل فعلي تغيير كند!) دوباره سخن هايي پيرامون راه اندازي تاكسيمترها شنيده شود. بي ترديد در آن روز مي توان با اندكي دقت تمام روزهايي را به ياد آورد كه در طول سالهاي گوناگون افراد مختلفي از راه اندازي تاكسيمتر سخن گفته اند و البته اين تنها سخني بيش نبود. شايد اگر چهل سال پيش غلامرضا نيك پي در طول 90 ماه از فعاليتش به عنوان شهردار تهران حتي لحظه اي به سرنوشت غم انگيز تاكسيمترها فكر مي كرد، هيچ گاه تصميم نمي گرفت تا اين دستگاه پرماجرا را وارد كشور كند تا اين گونه هميشه در برزخ دائمي استفاده كردن و خاموش ماندن گرفتار آيد. از قرار معلوم داستان تاكسيمتر، ماجرايي است دنباله دار.
|
