عكس: احمد حلبي ساز - فارس
به نظرم در طول ماه هاي آينده و قطعا در سال آينده، اخبار به اجرا در آمدن اين طرح ها را خواهيم شنيد و در مجموع با يك جنبشي در بين اهالي تحقيق مواجه بوده ايم كه شور و شوق را بالا برده است
مرتضي نصيري
با انتخاب محمدحسين صفارهرندي به عنوان وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، كميت گرايي در دولت گذشته به كيفيت گرايي بدل گشت. در اين ميان توجه وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي به كتاب و ايجاد نهضت كتاب خواني مهم ترين سخنان وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي است كه هنوز هم بر آن تكيه دارد، اما با گذشت يك سال از اين سخنان هنوز بازتاب عملي جامعي در اين خصوص مشاهده نشده است. در گفت وگويي با وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي به اين موضوع پرداخته ايم.
***
*آقاي وزير! تقريبا يك سال از رويكرد جديد دولت به فرهنگ در بخش كتاب مي گذرد و با آمدن هفته كتاب شعار نهضت كتاب خواني در جامعه يك  ساله مي شود، اما اين كودك هنوز قادر به راه رفتن نيست، چرا؟
- در خصوص موضوع كتاب و كتاب خواني ، همين كه ما اين شعار را به عنوان يك نهضت مطرح كرديم، خوشبختانه در ميان دوستداران كتاب و كتاب خواني موجي به راه افتاد و بسياري از نهادها به صرافت افتادند و وارد عمل شدند؛ به طوري  كه مكررا مي شنيدم كه براي گسترش امر كتاب خواني در مدارس، طرح هايي ارائه مي شود كه همه آن ها پيرو همان نهضتي بود كه ما مطرح كرديم. برخي از دوستان هم در نهادهاي مختلف آمدند و گفتند كه مي خواهيم اين كار را توسعه دهيم، از جمله اين كه در مسيرهاي عبوري مردم مانند مترو، اتوبوس هاي شهري و تردد هاي بين شهري به وسيله قطار و... كتاب عرضه شود. البته بعضي از آن ها هم به صورت ابتدايي اجرايي شد و بعضي هايشان در مرحله مطالعه و بررسي قرار دارد.
*وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين ميان چه نقشي را ايفا كرده و مي كند؟
- موردهايي داشتيم؛ از جمله اين كه كتابخانه اي را كه در اتوبوسي تعبيه شده بود، به وزارتخانه آوردند و ما از نزديك آن  را ديديم و با طراحان آن صحبت كرديم و وارد مذاكره شديم تا به عنوان كتابخانه سيار از آن ها استفاده كنيم. اين روزها هم در حال مطالعه هستيم كه اگر از سال آينده بخواهيم اين طرح را آغاز كنيم، چه تعداد از اين اتوبوس ها بايد به كتابخانه تجهيز شود. همه اين ها در مرحله مطالعه و بررسي براي اجرايي شدن است. البته دوست داشتيم كه اين طرح تابستان امسال كليد بخورد و حتي گروه هاي كاري را با بهره گيري از معاونت فرهنگي ايجاد  كرده بوديم، اما زمان كافي براي مطالعه و اجرا نداشتيم. اما به نظرم در طول ماه هاي آينده و قطعا در سال آينده، اخبار به اجرا در آمدن اين طرح ها را خواهيم شنيد و در مجموع اين كه ما از انتخاب كتاب خوان نمونه نام برديم، با يك جنبشي در بين اهالي تحقيق مواجه بوديم كه شور و شوق را بالا برده است.
*آقاي صفارهرندي چه تضميني وجود دارد كه انتخاب كتاب خوان برتر به كتاب خوان شدن جامعه منتهي شود، به طور مثال مگر شما با جايزه كتاب خوان شده ايد؟
- نه. من نمي خواهم بگويم كه اين كار در نهايت به كتاب خوان شدن مردم مي انجامد، اما بالاخره جامعه ما طيف هاي مختلفي دارد كه بسياري از آن ها هم نيازمند تشويق هستند. حتي مي گويند مسايل اعتقادي و ديني را هم از راه تشويق به بچه ها منتقل كنيد، يعني اگر مي خواهيد بچه اي را نمازخوان بار بياوريد، بايد شيريني نماز خواندن را قبل از آن  كه معاني بزرگ نماز در كام او شيرين شود، از يك راه ملموس و محسوس به ذهن يك بچه منتقل كنيم. كتاب خواني هم همين طور است و واقعا اگر نوجوانان مان را كه كمتر عادت به كتاب خواندن كرده اند بتوانيم از طريق تشويق كتاب خوان كنيم -اين تشويق مي تواند به صورت معنوي هم باشد- و شيرني كتاب خواندن را به كودكان و نوجوانان بياموزيم، عيبي ندارد. مطمئنا آن فرد متوقف در اين تشويق ها نمي ماند و براي او اين كار يك مقدمه است. البته انجام اين كار هم خيلي دور از ذهن نيست، چون هنرمندان بزرگ ما هنوز هم خودشان را نيازمند تشويق مي دانند و گلايه مي كنند كه چرا ما را تشويق نمي كنيد! پيرمرد هنرمندي در جايي مي گفت كه شما گاهي يك عليكي به ما بگوييد و حالي از ما بپرسيد، ما محتاج يك ملاطفت اين گونه هستيم. اما خبري كه مي توانم بدهم اين است كه آيين نامه انتخاب كتاب خوان نمونه در درست بررسي است. يعني اخيرا در هيات امناي نهاد كتابخانه هاي عمومي اين بحث را به صورت جدي در دست بررسي داشتيم و معاونت فرهنگي هم به اين كار توجه دارد.
*يكي ديگر از سياست هايي كه با روي كار آمدن دولت نهم اتخاذ و پي گيري مي شود، بحث هدفمند شدن يارانه هاي كاغذ است كه اولين بار از سوي معاونت فرهنگي وزارت ارشاد مطرح شد؛ در اين خصوص توضيح مي دهيد؟
- يارانه كاغذ هدفمند خواهد شد . اين دستور برنامه چهارم توسعه است و از سال آينده يارانه كتاب را از صورت امروزي خود كه در غالب عرضه كاغذ ارزان قيمت و يارانه اي است، خارج مي كنيم. البته بايد توجه داشت كه اين يارانه حذف نخواهد شد و در نقطه اي ديگر، به جامعه كتاب خوان تحويل داده مي شود. يعني به جاي اين كه همه يارانه ها در اختيار ناشران براي توليد كتاب  ارزان قيمت قرار بگيرد، در اختيار كتاب خوانان جامعه كه طيف هاي گسترده اي از دانشجويان، دانش آموزان، فرهنگيان و... هستند، قرار مي گيرد تا كتابي را كه به گمان ما با نرخ كاغذ آزاد قيمت پشت جلد مي خورد،  يعني بدون در نظر گرفتن يارانه هاي دريافتي كاغذ قيمت گذاري مي شود، به صورت مستقيم به دست كتاب خوانان جامعه برسانيم.
*جناب آقاي وزير! افزايش هفت و نيم درصدي قيمت پشت جلد كل كتاب ها نسبت به سال گذشته هم ناشي از همين عدم توجه ناشران به كاغذ يارانه اي است؟
- بخشي از اين افزايش به بالا رفتن قيمت كاغذ منتهي مي شود كه از قيمت پارسال بيشتر شده و امروز هم كاغذ از قيمت حقيقي خود بالاتر است؛ ولي اگر آن تدبير اجرايي شود و بخش قابل توجهي از اين يارانه بدون واسطه به مصرف كننده نهايي منتقل شود، ناشران باز هم به انواع مختلف مورد حمايت قرار مي گيرند و يكي از آن ها هم خريد كتاب از ناشران است؛ به اين ترتيب اميدواريم همانطور كه طراحان و برنامه ريزان در برنامه چهارم همين فكر را داشتند، واسطه گري هاي بازار قطع شود و در نهايت يارانه بيشتر به سمت جايگاه حقيقي خود برود.

گروه ادب و هنر- صفحه كتاب روزنامه همشهري عليرغم چندين مورد تذكر همچنان شاهد ارسال كتاب هايي از طرف پديدآورندگان كتاب است كه زمان انتشار آن به سال هاي قبل از 85 برمي گردد.
متأسفانه معرفي و پرداختن به اين گونه آثار مقدور نيست. كارشناساني كه مسئول بررسي آثار و ارزيابي كيفي آن براي معرفي يا نقد و نظر هستند، از پذيرفتن كتاب هايي كه زمان انتشارشان به قبل از سال جاري مربوط مي شود يا از لحاظ كيفي ضعيف يا كم اهميت هستند جداً معذورند.
از همه ناشران، نويسندگان، شاعران، محققان و پديدآورندگان كتاب مي خواهيم پيش از ارسال كتاب و تماس هاي مكرر به نكات بالا توجه فرمايند. قطعاً پرداختن به آثاري كه از سطح كيفي قابل قبولي برخوردار باشد. (به فراخور كتاب، معرفي اجمالي، معرفي مبسوط و نقد و نظر) وظيفه گروه كتاب روزنامه همشهري است.

رمان شارون و مادرشوهرم (خاطرات رام الله) نوشته سعاد اميري  با ترجمه گيتا گركاني  منتشر شد. كتاب شارون و مادرشوهرم به شيوه اي سرگرم كننده وقايع زندگي خانم سعاد اميري را از زندگي در كرانه  باختري از اوايل دهه هشتاد ميلادي تا به حال بازگو مي كند.
اميري در حكومتي اختناقي داستان  عاشق شدنش را تعريف مي كند و از تلخي سروكار داشتن با مجوز و برگه  عبور و ايست  بازرسي اسرائيلي ها و از اين كه به سگش گذرنامه اسرائيلي دادند، اما نه به هزاران فلسطيني  ديگر كه گذرنامه مي خواستند، از اين كه ديوار حايل چه بر سر اسرائيلي ها و فلسطيني ها مي آورد و از اين كه داشتن زندگي عادي در جامعه اي جنون زده چه قدر دشوار است. رمان شارون و مادرشوهرم با 220 صفحه، شمارگان دوهزار نسخه و قيمت 2200 تومان از سوي انتشارات كاروان به چاپ رسيده است.