مشكل پرداخت دستمزد دربرخي پروژه هاي سيما
قسط هايي كه پرداخت نمي شود
|
|
محدثه واعظي پور
باوجودي كه مدت هاست مشكل پرداخت دستمزد عوامل دربرخي پروژه هاي مختلف تلويزيوني به يك سنت تبديل شده، اما كمتر كسي دوست دارد در اين باره صحبت كند. بعضي همين كه سؤال را مي شنوند، باگفتن اين كه در چند كار جديدم با چنين مشكلي برخورد نكرده ام، از صحبت كردن طفره مي روند. گروهي ديگر، واردشدن به چنين بحث هايي را درست نمي دانند و تلويحا اشاره مي كنند حاضر نيستند موقعيت حرفه اي شان را به خطر بيندازند.
با اين همه، ماجرا همچنان ادامه دارد؛ دربرخي دستمزد عوامل با تاخير پرداخت مي شود، گاهي هم اصلا بخشي از اقساط دستمزد پرداخت نمي شود. اين در حالي است كه در بعضي موارد، سازمان بودجه را به طور كامل به تهيه كننده پرداخت كرده اما تهيه كننده در بازپرداخت به عوامل، سهل انگاري كرده است. با وجود اظهارنظرهاي متفاوتي كه در اين باره شنيده مي شود، از يك موضوع نمي توان چشم پوشي كرد. نظارت سازمان و به طور مشخص گروه هاي فيلم و سريال بر عملكرد تهيه كننده بايد بيشتر شود. از سويي ديگر، انتظار مي رود گروه هاي فيلم و سريال با پرداخت به موقع تعهدات مالي خود، زمينه بروز چنين مسائلي را به حداقل برسانند.
جاي خالي تهيه كننده حرفه اي
نويسندگان مجموعه هاي تلويزيوني معمولا جزو عواملي هستند كه پرداخت دستمزدشان با مشكل مواجه مي شود. جابر قاسمعلي نويسنده مجموعه هاي مختلف تلويزيوني درباره اين موضوع مي گويد: در سال هاي گذشته مشكلاتي در اين زمينه داشتم، اما خوشبختانه سال هاي اخير با اين مسأله روبه رو نبوده ام .
قاسمعلي از تجربه شخصي اش مي گويد: بهترين راه اين است كه فرد با گروه و تيمي كار كند كه سابقه همكاري با آنها را دارد و همديگر را خوب مي شناسند. در چنين شرايطي، رابطه حرفه اي تبديل مي شود به رابطه دوستي. معمولا در روابطي كه بر اساس دوستي و رفاقت شكل گرفته، چنين اتفاق هايي كمتر مي افتد و افراد با صداقت بيشتري با يكديگر كار مي كنند .
قاسمعلي، مشكل اصلي را در اين مي داند كه تعريف درست و كاملي از تهيه كننده در تلويزيون وجود ندارد: تعريفي كه از تهيه كننده دولتي داريم، نقش او را به عنوان نماينده و واسطه سازمان در پروژه ها پررنگ مي كند. اين در حالي است كه تهيه كننده حرفه اي و متخصص علاوه بر اينكه در طول كار حضور موثري دارد و در انتخاب متن و عوامل نظارت مي كند، پشتوانه مالي خوبي هم دارد. اين تهيه كننده مي تواند در صورتي كه سازمان نتوانست به تعهدات مالي اش عمل كند، دستمزد عواملش را به راحتي بپردازد .
قاسمعلي در پايان صحبت هايش مي گويد: قصد جسارت به تهيه كننده اي را ندارم. اميدواريم به تعريف درستي از تهيه كننده حرفه اي برسيم. سازمان نبايد از هر فردي به عنوان تهيه كننده استفاده كند. تهيه كننده حرفه اي نسبت به وظيفه خود آگاه است و مي تواند در بزنگاه ها، مشكلات هر پروژه اي را حل كند .
چرخه كند اداري
يكي از تصويربرداران باسابقه تلويزيون با وجودي كه در پروژه هاي مختلف، مشكلات مالي را تجربه كرده، ترجيح مي دهد در اين باره صحبت نكند. او البته با توجه به سابقه طولاني همكاري اش با سازمان و تهيه كننده هاي مختلف، به نكته مهمي اشاره مي كند: بايد وسيع تر و جدي تر به موضوع نگاه كرد. دلايل مختلفي دست به دست هم مي دهند تا چنين مشكلاتي پيش بيايد. براي حل اين مسأله بايد با نگاهي دقيق به كليه عومل و ريشه ها، علت بروز اين مشكل را بررسي كنيم. وقتي دلايل مشخص شد، قطعا درمان اين بيماري ساده تر مي شود .
اسماعيل عفيفه - يكي ديگر از تهيه كنندگان باسابقه سازمان - سيستم اداري را عاملي مي داند كه باعث مي شود گاهي پرداخت ها به تأخير بيفتد: چرخه اداري بايد طي شود و اين مسأله كمي طول مي كشد. در چنين مواردي طبيعي است كه پرداخت ها كمي ديرتر صورت بگيرد . عفيفه بدون اشاره به اين نكته كه مشكلات مالي و اداري سازمان و تهيه كننده نبايد گريبان عوامل را بگيرد، در ادامه مي گويد: فكر مي كنم براي تحليل اين موضوع، بايد به سراغ بخش مالي سازمان برويد و با آنها صحبت كنيد؛ حتما آنها هم حرف هايي براي گفتن دارند . اين تهيه كننده مي گويد: بخش مالي سازمان بايد بودجه داشته باشد تا هزينه پروژه هاي مختلف را بپردازد. در چنين شرايطي اگر بودجه ديرتر به سازمان برسد، طبيعي است كه سازمان دچار مشكل شود و نتواند در موعد مقرر، بودجه را به پروژه ها برساند .
عفيفه مي گويد: فكر مي كنم شبكه با شبكه تفاوت دارد. در شبكه۳ نظم و ترتيب خاصي حاكم است و من اصلا با چنين موضوعي برخورد نكرده ام . عفيفه يادآوري مي كند: چنين مشكلاتي معمولا كمتر اتفاق مي افتد و براي پرداختن به آنها بايد موردي عمل كرد؛ يعني به سراغ تهيه كننده و عواملي رفت كه با چنين مسأله اي مواجه بوده اند و از آنها پرسيد چرا در پروژه شان چنين اتفاقي افتاده است .
محمد مسعود هم يكي ديگر از تهيه كنندگان پركار و باسابقه تلويزيون است؛ تهيه كننده اي كه مي گويد با مشكل مالي در پروژه هايش روبه رو نبوده است و هر كاري انجام داده، دستمزد عواملش را پرداخته و از اين بابت دغدغه اي ندارد. مسعود مي گويد: من هم مثل شما چيزهايي درباره اين موضوع شنيده ام اما صحّت و سقمش را نمي دانم. فكر مي كنم بهتر است از كساني در اين باره بپرسيد كه حقوق شان در بعضي پروژه ها تضييع شده است . مسعود مي گويد: به نظرم اگر اين معضل وجود دارد، بايد به دنبال راهكار مناسبي برايش باشيم. البته نمي شود انتظار داشت در سازمان بزرگ صداوسيما، نهادي درست شود و به اين موضوع رسيدگي كند؛ چون دوباره در بوروكراسي اداري، قضيه غيرقابل حل مي شود .
او از مديران سازمان هم دفاع مي كند: اگر خودمان را جاي مديران سازمان بگذاريم متوجه مي شويم كه نمي شود بر پايه ادعاها، قضاوت كرد . محمد مسعود در پايان صحبت هايش به وجدان حرفه اي تهيه كنندگان اشاره مي كند: شايد در اين موارد، تهيه كننده مهمترين فرد در هر پروژه اي باشد. اگر او وجدان كاري داشته باشد و نسبت به عواملش احساس مسئوليت كند، با چنين مشكلاتي كمتر برخورد مي كنيم .
يكي از نويسندگان گروه كودك كه در چند پروژه مختلف نتوانسته بخشي از دستمزدش را دريافت كند، مي گويد: متأسفانه اگر به سراغ مدير گروه بروم، گرهي از كارم گشوده نمي شود بلكه به عنوان فردي معترض و خودسر معرفي مي شوم و ديگر نمي توانم با تهيه كننده هاي سازمان همكاري كنم. بنابراين هر بار كه تهيه كننده اي بخشي از دستمزدم را پرداخت نكرده، سكوت كرده ام تا لااقل بتوانم باز هم كار كنم .
سينما خوش حساب تر از تلويزيون
نكته جالب اين است كه در سينماي ايران كه توليد فيلم توسط بخش خصوصي سهم بيشتري دارد، با مشكلاتي از اين دست، كمتر روبه رو مي شويم اما برخي تهيه كنندگان تلويزيون كه از سرمايه شخصي خود در توليد سريال، تله فيلم و... استفاده نمي كنند، با تضييع حقوق مالي عوامل، سود سرشاري نصيب خود مي كنند. تهيه كننده حرفه اي سينماي ايران هرگز نمي تواند دستمزد عواملش را پرداخت نكند و پس از آن، كار تازه اي را شروع كند. نهادهاي نظارتي در حوزه سينما، با جديت مقابل چنين رفتارهايي مي ايستند؛ به همين دليل در سينماي ايران، معضل پرداخت دستمزد وجود ندارد يا اگر وجود دارد، بسيار كمرنگ تر از موارد مشابه در تلويزيون است. تهيه كننده و عوامل در مرحله پيش توليد با هم به توافق مي رسند و در مرحله پرداخت، هرگز نكته مبهمي وجود ندارد.
سيروس تسليمي - تهيه كننده سينما- كه سابقه تهيه يك مجموعه تلويزيوني را دارد، از تفاوت هاي سينما با تلويزيون مي گويد: در سينما شما با تهيه كننده اي روبه رو هستيد كه دفتر دارد و محل كار و سابقه اش كاملا مشخص است. اين تهيه كننده نمي تواند به راحتي دستمزد عوامل را پرداخت نكند و پنهان شود اما بعضي از تهيه كننده هاي تلويزيون هيچ دفتر و نشاني ندارند. ارتباط عوامل با آنها از طريق تلفن همراه است كه به راحتي مي شود آن را عوض كرد. در چنين شرايطي، افرادي سودجو كه به عنوان تهيه كننده فعاليت مي كنند، به راحتي مي توانند از موقعيت خود سوء استفاده كنند .
تسليمي مي افزايد: در سينما اگر مشكلي براي عوامل به وجود بيايد، خانه سينما يا صنف تهيه كنندگان به سادگي سكوت نمي كنند و پيگير موضوع شده، براي فرد خاطي مجازات تعيين مي كند . تسليمي مي گويد: در سازمان، محلي براي رسيدگي به اين مشكلات وجود ندارد چرا كه اساسا تلويزيون نمي خواهد خودش را با عوامل درگير كند؛ او تهيه كننده اش را مي شناسد و با او طرف است. تهيه كننده اي كه يك كار نازل ساخته، يا كاري سه ماهه را شش ماه طول داده، بدون اينكه بازخواست شود، دوباره كار تازه اي را شروع مي كند. به اين ترتيب، خيال تهيه كننده راحت مي شود و به كارهاي قبلي اش ادامه مي دهد .
تسليمي از روش هاي توليد سريال يا تله فيلم در كشورهاي اروپايي صحبت مي كند و مثال مي آورد كه در تلويزيون فرانسه براي توليد برنامه هاي تلويزيوني به سراغ تهيه كننده رسمي سينما مي روند؛ كساني كه اعتبار حرفه اي دارند و سابقه كاريشان كاملا مشخص است: اما در تلويزيون ما خيلي ها به خاطر رفاقت و آشنايي به جرگه تهيه كنندگان پيوسته اند و تهيه كننده واقعي و حرفه اي نيستند . تسليمي كه تهيه كننده رسمي سازمان است، سال هاست در سينما فعاليت مي كند. او از تجربه شخصي اش در تهيه زنبق هاي وحشي مي گويد: 50درصد بودجه اي كه سازمان براي توليد اين سريال به من داد، بعد از پخش به دستم رسيد. من البته در موعد مقرر دستمزد عوامل را پرداخت كردم و منتظر اين نبودم كه سازمان به من پول بدهد تا دستمزد عوامل را پرداخت كنم .
تسليمي در پايان صحبت هايش البته به موضوع مهمي اشاره مي كند: با اين همه، در وضع موجود هم عد ه اي تهيه كننده فرهنگي در تلويزيون داريم كه با اخلاق حرفه اي و عدالت با عوامل برخورد مي كنند. اينكه سازمان به تهيه كننده دير پول مي دهد، بهانه اي بيشتر نيست. بعضي از تهيه كننده ها قبل از اينكه از سازمان پول بگيرند، با عوامل تسويه مي كنند تا براي آنها مشكلي پيش نيايد . تسليمي بر ضرورت نظارت بيشتر سازمان روي عملكرد تهيه كننده ها اصرار دارد و اين اقدام را عاملي براي بهترشدن اوضاع مي داند. به نظر او اگرچه مديران تلويزيوني تعهدي قانوني و حقوقي در برابر عوامل ندارند اما اخلاقاً موظف به پيگيري تضييع حقوق عوامل هستند تا كيفيت توليدات پايين نيايد. اين قصه ادامه دارد مگر اينكه مديران سازمان مسائل مالي و مشكلات عوامل را مانند دغدغه هاي مختلف خود جدي بگيرند و با رسيدگي به وضعيت افرادي كه چند سال است در راهروهاي سازمان از اين اتاق به آن اتاق مي روند به اين اميد كه به شكايت شان رسيدگي شود، مقابل چنين جريان هايي بايستند.
|