|
رعايت اصول ذبح بهداشتي براي پيشگيري از بروز بيماريها ضروري است
گوسفندزنده و سالم
عكس:احمدقويدل
صدف كوه كن
|
|
|
شال و كلاه مي كني و راه مي افتي، تا به انتهاي خيابان برسي. پشت شيشه قصابي ها، كنار هر فضاي سبزي و حتي پشت بعضي از ماشين ها، تكه مقوايي آويزان است و رويش نوشته: گوسفند زنده موجود است . پائين تر كه مي روي، همان تصوير غالب گوسفند فروش ها با چوبدستي و يك تكه پوست، جلويت ظاهر مي شود.
هر ساله طبق سنت هاي رايج اسلامي، مسلماناني كه به حج رفته اند در روز عيد قربان، قرباني مي كنند و با تقسيم نذورات خود به اداي دين مي پردازند. اما بايد به خاطر داشته باشيم كه گوشت اگرچه يكي از منابع مهم غذايي است كه مصرف آن به دليل داشتن مواد مغذي مانند پروتئين ها و مواد معدني ضروري به نظر مي رسد اما از سوي ديگر محيط كشت مناسبي براي رشد باكتريها است، بنابراين رعايت اصول بهداشتي در ذبح چهارپايان و نگهداري گوشت آنها، مخصوصاً در چنين روزهايي، بيش از هميشه ضروري است.
***
طبق آمار ارائه شده از سوي سازمان سردخانه ها و كشتارگاه هاي شهرداري تهران، سالانه يك ميليون رأس دام در تهران به شكل غيربهداشتي كشتار مي شوند و اين رقم شامل روزانه دو تا سه هزار رأس دام در تهران است؛ از سوي ديگر طي سال گذشته فقط 24 هزار و 190 كيلوگرم گوسفند و بز و 28 هزار و 402 كيلوگرم گاو و گاوميش توسط سازمان دامپزشكي ضبط شده است.در حقيقت پس از تعطيلي كشتارگاه تهران در سال 69 توسط شهرداري به دليل مشكلات زيست محيطي كه كشتارگاه براي منطقه ايجاد كرده بود، جايگزين مناسبي براي آن وجود نداشت و عمده كشتار تهران توسط كشتارگاه مركزي تأمين مي شد. دكتر داوود امان اللهي- مدير آموزش و روابط عمومي اداره كل دامپزشكي استان تهران- معتقد است: تعطيلي كشتارگاه مركزي تهران باعث شد به كشتارگاه هاي جانبي شهرداري تهران كه در دماوند و كرج واقع بودند و البته كشتارگاه هاي كوچك كه داراي حداقل استانداردهاي بهداشتي بودند، فشار مضاعفي وارد شود. اين كشتارگاه ها بايد حجم زيادي از تأمين گوشت قرمز را برعهده مي گرفتند كه عملاً غير ممكن بود، بنابراين كشتارگاههاي غيرمجاز شكل گرفت كه عمده آن در جنوب تهران در منطقه شهرري بود.
ايستگاه آخر
گوسفندهايي كه در سبزه زارهاي اردبيل، تبريز، كرمانشاه، لرستان و جاهاي ديگر زندگي مي كردند، پس از انتقال فله اي به تهران، در آغل هاي تنگ و تاريك و غيربهداشتي، نگهداري مي شوند.برخي از دلالان هنگام خريد دام، علوفه آغشته به نمك يا سنگ نمك به دام مي خورانند كه پس از تشنگي شديد، حيوان به يكباره مقدار زيادي آب مي خورد و چيزي حدود 5 تا 7 كيلوگرم به وزنش اضافه مي شود.يك خريدار غيرحرفه اي كه به منظور اداي نذر نياز به ذبح گوسفند داشته، مي گويد: پس از خريد گوسفند، احساس كردم كه حيوان شديداً بي تابي مي كند، ابتدا فكر كردم از زمان كشتار آگاه شده ولي هر چه آب و علوفه به او مي داديم، نمي خورد و در نهايت تا صبح تلف شد. او در ادامه مي گويد: بعد از تلف شدن گوسفند متوجه شديم كه محل خروج ادرار گوسفند با نخ بسته شده بود كه مبادا 6-5 كيلوگرم آب خورانده شده به حيوان در قالب ادرار از بدنش خارج شود. دكتر زهره مشاك- دامپزشك- در اين زمينه مي گويد: حيواناتي كه در اين شرايط نگهداري مي شوند، احتمال ابتلا به بسياري از بيماريها را دارا هستند و بيش از۴۰۰ نوع بيماري مشترك بين انسان و دام وجود دارد كه در صورت مصرف گوشت آلوده بيماري از دام به انسان منتقل مي شود. دكتر مشاك پرخطرترين بيمارها را كرم هاي دستگاه گوارش (تنيا ساژيناتا)، تب خونريزي دهنده كريمه كنگو، بروسلوز و سالموندا ذكر كرده و با اشاره به احتمال انتقال هر يك از اين بيماريها به انسان بر پرورش و ذبح بهداشتي دام تأكيد مي كند.
گوسفندهايي كه آب نمك نخورده اند
خطرات پرورش و ذبح غيربهداشتي براي مصرف كنندگان، منجر به اجراي طرحي كوتاه مدت و بلند مدت از سال 72 براي ساماندهي كشتار دام در تهران شد. به گفته عليرضا عباسي- معاونت سردخانه و كشتارگاه شهرداري تهران- در حال حاضر دو مركز ثابت عرضه مجاز دام در مناطق 15 و 18 تهران فعالند و حدود 38 مركز موقت هم به كمك اداره كل دامپزشكي و مناطق بيست و دوگانه شهرداري تهران در روز عيد قربان به شهروندان، خدمات لازم را ارائه مي دهند.
يحيي باباخاني- معاونت شبكه دامپزشكي تهران- ملاك و معيار سنجش شبكه را براي پرورش و ذبح دام سالم، چنين معرفي مي كند: پرورش و ذبح دام سالم، شرايط ويژه اي مثل اعمال واكسيناسيون، شرايط بهداشتي محل نگهداري دام، معاينه دام توسط دامپزشك قبل و بعد از ذبح و اعلام صحت گوشت دام از بيماريهاي دامي و سپس عرضه و مصرف گوشت سالم را مي طلبد.
در كنار مراكز دائم و موقت عرضه دام بهداشتي مراكز سيار نيز در روز عيد قربان داير هستند. عباسي در زمينه عملكرد مراكز ذبح بهداشتي سيار مي گويد: درواقع اين مراكز با پشتيباني مالي شهرداري ها و با تأمين نيروي انساني و كارشناس بهداشتي از طرف شبكه دامپزشكي، يك روز قبل از عيد سعيد قربان تا ظهر روز عيد در محله ها مستقر هستند و به عرضه دام سالم و ذبح بهداشتي مي پردازند، كمترين تأثير مثبت اين طرح، تشخيص دام سالم از بيماري هايي مثل هاري، كنه و ساير بيماري هاي مشترك بين انسان و دام است و نكته ديگر اينكه به علت نظارت كارشناسان، به اين گوسفند ها به شيوه معمول قبل از ذبح، آب نمك داده نشده است.
هيچ چيزي دور ريخته نمي شود
براي آشنايي بيشتر شما با مراكز كشتار صنعتي دام بد نيست بدانيد كه در حالت كلي دام هايي كه براي كشتار به آنجا برده مي شوند، قبل از كشتار توسط دامپزشك معاينه مي شوند و پس از ذبح بهداشتي و جداسازي گوشت از ساير قسمت هاي حيوان نيز استفاده هايي به عمل مي آيد، مثلاً استخوان و چربي هاي اضافي صرف تهيه پودر خوراك جوجه و ماهي مي شود، از چربي هاي گوسفند لوازم آرايشي، صابون و كرم ساخته مي شود، روده گوسفند در كار ساخت نخ بخيه جراحي استفاده مي شود، پوست گاو و گوسفند بعد از آغشته شدن به نمك به كارخانه هاي چرم سازي منتقل شده و حتي باقيمانده غذاي داخل معده حيوان، تبديل به كود طبيعي كشاورزي مي شود.
دستها را بايد شست
دكتر مشاك ذبح خانگي دام را علاوه بر احتمال وجود بيماري در گوشت و انتقال آن به افراد، از لحاظ امكان بروز آلودگي هاي ثانويه، غيربهداشتي قلمداد كرده و مي گويد: امكان انتقال آلودگي از چاقو يا دست آلوده در هنگام ذبح وجود دارد. همچنين هوا، محيط و پشم گوسفند يا موي بز و يا تماس قسمت هاي بيروني بدن حيوان با بخش داخلي پس از باز كردن لاشه، احتمال آلودگي گوشت با انواع ميكروارگانيسم ها را افزايش مي دهد و در صورتي كه افراد از اين گوشتها مصرف كنند، بيمار خواهند شد.
بنابراين علاوه بر لزوم تهيه گوسفند از مراكز مجاز و ذبح بهداشتي، نكاتي وجود دارد كه با پرداختن به آنها احتمال ابتلا به بيماريها به طرز چشمگيري كاهش مي يابد:
۱ - بهتر است به عنوان اولين نكته پس از شست وشوي كامل و بهداشتي دستها، گوشتها را نيز كاملاً مورد شست وشو قرار دهيد و سپس اقدام به بسته بندي نماييد.
۲ - حتي المقدور ذبح در منزل انجام نشود و در شرايط خيلي ضروري حتماً از سلامت دام اطمينان حاصل شود.
۳ - رعايت نظافت كامل و بهداشت محيط در محل هاي ذبح دام و شست وشو و گندزدايي محلي به منظور جلوگيري از اشاعه بيماري توصيه مي شود.
۴ - گوشت دام ذبح شده را فوراً بايد تقسيم كرد و از نگهداري آن در هواي آزاد پرهيز شود.
۵ - بدترين شكل نگهداري گوشت در فضاي خارج از يخچال و بهترين نوع آن نگهداري در فريزر است، بنابراين نگهداري گوشت براي مدت 24 ساعت در يخچال و بيش از آن در شرايط فريزر شده و يخ زده مجاز است، چرا كه هر چند ميكروب در يخچال رشد كندتري دارد، ولي اين رشد متوقف نمي شود و گوشت تنها چند ساعت مي تواند در يخچال سالم بماند.
۶ - متأسفانه بيشتر مسموميت ها زماني رخ مي دهد كه ظاهراً گوشت و طعم و رنگ آن كاملاً طبيعي است، بنابراين تشخيص سلامت گوشت گوسفند از عهده افراد غيرمتخصص برنمي آيد و لزوم بازديد دقيق دام توسط دامپزشك وجود دارد، از اين رو با تأكيد مجدد به شهروندان توصيه مي كنيم كه دام هاي مورد نياز خود را فقط از مراكز تحت نظارت بهداشتي مأمورين دامپزشكي تهيه كنند.
|
