عكس  : گلناز بهشتي
مريم غفاري
جوانان امروز وارث بيماري مرگباري هستند كه خود، دوستان، برادران و خواهران، والدين، آموزگاران و حتي الگوها شان را به كام مرگ مي كشاند. هر روز، قريب به 6000جوان 15تا 24سال در جهان به عفونت HIV آلوده مي شوند. اين در حالي است كه تنها تعداد اندكي از آنها از آلوده بودن خود به اين ويروس آگاه هستند.
عليرغم گذشت بيش از دو دهه از شيوع اين بيماري، گروهي عظيمي از جوانان درباره مسائل جنسي و عفونت هاي منتقله از طريق تماس جنسي، همچنان بي اطلاع هستند. با اين كه اكثريت آنان درباره بيماري ايدز چيزهايي شنيده اند، بسياري از ايشان نمي دانند اين بيماري چگونه شيوع مي يابد و هرگز باور ندارند كه خودشان هم در معرض خطر هستند. آن عده از جوانان نيز كه درباره اين عفونت چيزهايي مي دانند، به دليل عدم مهارت، نبود حمايت و فقدان امكانات لازم براي اعمال رفتارهاي صحيح، اكثرا از خود در مقابل آن مراقبت نمي كنند، لذا بايد به جوانان آسيب پذير و نيز جواناني كه در معرض سطح بالايي از خطر قرار دارند توجهي خاص مبذول شود و اگر قرار است برنامه هاي مراقبت و پيشگيري از ايدز موثر باشد، جوانان بايد الزاما در طرح و اجراي اين برنامه ها شركت داشته باشند. در همين راستا، دومين برنامه راهبردي دولت براي مهار ايدز پس از 2سال وقفه براي تصويب به هيات دولت رفت تا با قيد فوريت بررسي شود.
يكي از تفاوت هاي برنامه دوم نسبت به برنامه نخست، مشاركت تمامي  سازمان هاي درگير با برنامه ايدز از جمله وزارت بهداشت، وزارت علوم، آموزش وپرورش، بهزيستي، كميته امداد، وزارت راه وترابري، صداوسيما، نمايندگان دفاتر سازمان هاي بين المللي، جمعيت هلال احمر، نيروي انتظامي  و سازمان تبليغات اسلامي است. در اين برنامه، گروه هاي در معرض خطر، با رفتارهاي پرخطر، بيماران و افراد متاثر از آن و جمعيت عمومي  مد نظر هستند كه از مهمترين راهبرد هاي آن آموزش همگاني، اطلاع رساني براي گروه هاي با رفتار هاي پرخطر، گسترش فعاليت هاي كاهش آسيب، مشاوره و آزمايش هاي داوطلبانه و درمان و تقويت زيرساخت هاست. اين برنامه به سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور ارسال شده و اميد است پس از تصويب هيات دولت، از حمايت هاي لازم و كافي مجلس شوراي اسلامي  و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور برخوردار شود.
***
ايدز بلاي جامعه معاصر است. در حال حاضر، ايدز تنها بيماري است كه در همه كشورهاي جهان - اعم از غني و فقير- به عنوان يك مشكل حياتي مطرح است.
بيماري ايدز در همه كشورهاي جهان، در گروه هاي سني متفاوت، نژادهاي مختلف و در هر دو جنس مشاهده مي شود. ايدز تنها يك مشكل بهداشتي نيست، بلكه يك مشكل اجتماعي و فرهنگي است.
بيماران مبتلا به ايدز، بي نهايت آسيب پذيرند. به علت پيش داوري و ترس از سرايت بيماري، اين بيماران در مورد انتخاب مسكن، شغل، مراقبت هاي بهداشتي و حمايت عمومي  مورد تبعيض قرار مي گيرند. رفتارهاي نامناسب و تحقيرآميز، موجب انزواي بيمار گشته، فرصت آموزش را از وي مي گيرد. وحشت از مرگ، طرد و تنهايي، انگ اجتماعي، اخراج كارگران مبتلا و بدنامي  از طرف دوستان، آشنايان و خانواده، سبب مي شود آنهايي كه گمان مي كنند ممكن است آلوده باشند، وضعيت خودشان را تا جايي كه مقدور است مخفي نگه دارند كه اين خود، موجب گسترش آلودگي مي شود.
به همين دليل اين بيماران بايد از خدمات حمايتي قانوني و مالي- مشاوره اي و خدمات بهداشتي- درماني برخوردار گردند.
در بعضي جوامع مانند ايران كه آلودگي در سطح خيلي پايين است، اين بيماري هنوز نتايج سوء اقتصادي و اجتماعي خود را نشان نداده است ولي در آينده شايد چنين نباشد. بايد بدانيم اين مشكلات در كنار ماست و ما را تهديد مي كند زيرا كشور ما در منطقه آسيا واقع شده كه پرجمعيت ترين و فقيرترين منطقه جهان است و بر اساس گزارش  سازمان بهداشت جهاني با دارابودن پايين ترين معيارهاي اقتصادي و انساني، امكان همه گيري آلودگي و بيماري ايدز در قرن بيست ويكم در اين منطقه بسيار زياد است. بايد توجه داشت كه تنها سد مطمئن در مقابل گسترش آلودگي، رعايت سخت و قانونمند روابط ايمن جنسي و پاي بندي به اصول مقدس زناشويي و ارزش هاي اخلاقي است.
در 25سال گذشته، 25ميليون نفر بر اثر ابتلا به اين طاعون بزرگ قرن، جان خود را از دست دادند و بيش از 40ميليون نفر به اين ويروس مرگبار مبتلا و در انتظار مرگ و رسيدن به آخر خط قرار دارند.
سازمان جهاني كار اعلام كرده است: ايدز نيروي كار سالم را با مشكل مواجه كرده و 36ميليون نفر در سن اشتغال مبتلا به ايدز شده اند و بر اساس يك گزارش تحقيقي مستند تا سال 2020 (13سال ديگر) 90ميليون كارگر فعال به دليل ابتلا به ايدز از چرخه اشتغال مولد خارج خواهند شد و... .
در كشور ما اما به دليل پايبندي مردم به آيين ها و روابط سالم خانوادگي و مذهبي، هنوز ايدز نتوانسته خود را به عنوان يك بيماري عمومي  يا اپيدمي  به جامعه تحميل كند و مسئولان، ايران را يكي از بهترين كشورها در كنترل ايدز توصيف مي كنند.
دكتر كامران باقري لنكراني وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با اشاره به اين كه الگوي ايران در كنترل بيماري ايدز يك الگوي موفق و شناخته شده است و سازمان بهداشت جهاني و نيز سازمان ملل، كشورهاي ديگر را به الگوگيري از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ايران ترغيب و تشويق كرده اند، مي گويد: فرصت طلايي براي مسئولان نظام سلامت در رابطه با ايدز و بيماري هاي مرتبط با آن به وجود آمده زيرا اين بيماري، خوشبختانه هنوز در كشور ما عمومي  و تبديل به اپيدمي  نشده و در گروه هاي خاصي متمركز است كه در صورت كاربردي كردن فعاليت هاي كنترل ايدز مي توانيم از مشكلات بيماران مبتلا بر اساس برنامه هاي كوتاه مدت و ميان مدت جلوگيري نماييم و اين يك سيگنال مثبت براي ورود به اين حوزه از بيماري هاي عفوني براي كشورمان است.
وزير بهداشت در ادامه تأكيد مي كند: درباره ميزان ابتلا به ايدز در سال۸۴ با وجود شرايط دشواري كه در سراسر كشور وجود دارد، در ايران كاهش چشمگير موارد ابتلا به ايدز را داشتيم و اين به دليل موفقيت آميزبودن فعاليت هاي كشورمان در كنترل بيماران ايدزي و افراد داراي رفتارهاي پرخطر بوده و همكاران من در وزارت بهداشت توانسته اند با ترويج آموزش هاي عمومي  و اختصاصي مرتبط با ايدز، درمان معتادان تزريقي و كنترل آنان، ارائه سرنگ رايگان براي جلوگيري از تزريق هاي مشترك معتادان و آموزش گروه هايي كه رفتار پرخطر جنسي دارند، به نتايج خوبي برسند و اين فعاليت ها همچنان ادامه خواهد داشت.
لنكراني مي افزايد: برنامه هاي دوگانه اي كه در كشورمان با محوريت ستادي وزارت بهداشت در حال انجام است، با هدف ريشه كن شدن ابتلا به اين بيماري و درمان بيماران موجود و اطمينان بخشي به جامعه درباره اين پديده شوم قرن طراحي شده است.
فاز اول اين برنامه با توجه به شرايط موجود و تابو بودن پديده ايدز در جامعه، به صورت ارائه آموزش هاي ويژه عمومي و نيز درمان رايگان بيماران ايدزي و كمك به افرادي كه رفتارهاي پرخطر دارند در كشور طي 5سال گذشته به انجام رسيد و از اول مهرماه سال جاري مرحله دوم اين برنامه كاربردي شده است كه هم اكنون نيز اين برنامه ها ادامه دارد.
دكترعباس صداقت - رئيس اداره ايدز و بيماري هاي آميزشي وزارت بهداشت و درمان - نيز مي گويد: ايدز درمان قطعي ندارد؛ به همين دليل پيشگيري از بروز اين بيماري، راحت تر و ارزان تر از درمان آن است و براي همين منظور بالابردن سطح آگاهي و دانش جامعه به عنوان اولين برنامه راهبردي وزارت بهداشت در نظر گرفته شده است.
در برنامه راهبردي مبارزه با ايدز، سعي شده است تا افراد داراي رفتارهاي پرخطر، مورد شناسايي، كنترل و حمايت قرار گيرند و آنان را با راه هاي پيشگيري و مقابله با ايدز آشنا نماييم و در اين راستا ساخت تيزرهاي تبليغاتي، انتشار مقالات و انجام مصاحبه در زمينه خطرهاي ابتلا به ايدز توسط استادان دانشگاه و متخصصان مبارزه با ايدز از جمله راهكارهاي اجرايي و كاربردي اين برنامه در سراسر كشور است.
صداقت مي افزايد: همچنين روزآمدسازي روش هاي مبارزه با بيماري ايدز با توجه به توسعه شيوه هاي گسترش ايدز در دستور كار قرار گرفته و كارشناسان اداره ايدز و بيماري هاي آميزشي از طريق سايت هاي مشخص دانشگاه علوم پزشكي و كلينيك هاي بيماري هاي رفتاري اقدام به شناسايي اين افراد كرده و پس از شناسايي اين افراد، خطرات شيوع ايدز و راه هاي كاهش ابتلا به اين بيماري و رفتارهاي پرخطر، به آنان آموزش داده مي شود.
محمدمهدي گويا - رئيس مركز مديريت بيماري ها در وزارت بهداشت - در خصوص جزئيات اين برنامه گفت: برنامه جديد با درنظرگرفتن مسائل و مشكلات جديدي كه در سر راه كنترل HIV/ايدز قرار دارد تنظيم شده است و در اين برنامه، اطلاع رساني به همه اقشار مردم در مورد اين بيماري، در اولويت اول قرار گرفته است. در اين برنامه همچنين به خدمات مراقبت و درمان بيماران، بهاي بيشتري نسبت به گذشته داده شده است و به خصوص به آموزش و مراقبت از گروه هاي پرخطر و دسترسي بيشتر به آنها توجه بيشتري شده است.
يكي از هدف هايي كه در اين برنامه براي آن خيلي سرمايه گذاري كرده ايم، اين است كه به طور مداوم با بيماران مبتلا به ايدز كه دچار عفونت شده اند در ارتباط باشيم. اين كار دو فايده دارد؛ اول اين كه بيماران به خدمات درماني و مراقبتي بهتري دسترسي پيدا مي كنند، دوم اين كه پيشگيري از انتقال عفونت ايدز از افراد مبتلا به ديگران به نحو مطلوب تري انجام مي شود.
رئيس مركز مديريت بيماري هاي وزارت بهداشت اضافه كرد:  هدف اصلي در اين برنامه، اين است كه به افراد مبتلا آموزش دهيم تا اين تعهد را در خود احساس كنند و نگذارند عفونت از طريق آنها به ديگران انتقال يابد. اگر اين برنامه به طور كامل اجرا شود و در اجراي آن موفق باشيم، به نحو چشمگيري موارد ابتلا و عفونت HIV در كشور كاهش مي يابد.
وي ادامه داد: برنامه جديد ديگر، گسترش آموزش پرسنل بهداشت و درمان كشور و رعايت حداكثري اصول استاندارد ايمني در برخورد با بيماران آلوده به ويروسHIV در مراكز درماني است كه در اين بخش، ضدعفوني كردن وسايل و تجهيزات پزشكي و دندانپزشكي و آموزش اصول صحيح ايمني به پرسنل، مد نظر است.
گويا گفت: در اين برنامه، همچنين تلاش مي شود تا سازمان انتقال خون با استفاده از جديدترين تكنولوژي هاي دنيا، موارد ابتلا از طريق خون را كماكان در حد صفر نگه دارد.
گسترش ايدز از طريق روابط غيرمتعارف
دكتر گويا در ادامه مي گويد: در برنامه دوم، كاهش آسيب در بين گروه هاي پرخطر، جايگاه ويژه اي دارد. هدف ما گسترش صحيح، دقيق و علمي  برنامه هاي كاهش آسيب در بين معتادان تزريقي و گروهي است كه روابط جنسي غير متعارف دارند.
گسترش هر چه بيشتر اين خدمات به طوري كه مردم احساس كنند اين برنامه ها به نفع آنها و براي آنهاست و بدانند كه همه اطلاعات آنها محرمانه مي ماند، جزو اهداف مهم اين برنامه است. مردم بايد بدانند اگر روزي رفتار پرخطر جنسي يا تزريق با سرنگ مشترك داشتند، حتما بايد خودشان را از نظر داشتن عفونت ايدز در زمان مناسب كنترل كنند.
البته پيش از اين آزمايش، مشاوره با يك فرد مطلع و متخصص بسيار مهم است و به همين علت، گسترش خدمات مشاوره ايدز در همه گروه ها و خانواده ها گنجانده شده است.
مهمترين چالش در زمينه گسترش بيماري ايدز، دسترسي نداشتن به گروه هاي داراي رفتار پرخطر به خصوص زنان خياباني است. به همين علت اگر به موقع نجنبيم و نسبت به اين مسئله، حساس نباشيم عفونت از گروه هاي پرخطر به كل جامعه و مردم عادي گسترش مي يابد.

حمايت از آسيب ديدگان
كوروش فيروزي، مدير حقوقي سازمان انتقال خون گفت: موضوع عفونتهاي ناشي از مصرف فرآورده هاي خوني و داروهاي مشتق از پلاسما ، واقعيتي پذيرفته شده است كه تا حدودي لازمه جبران آن وضع قوانين و مقرراتي مانند تشكيل صندوق حمايت از بيماران آسيب ديده از مصرف خون و فرآورده هاي خوني متناسب با نيازهاي اجتماعي و پاسخگويي به مسائل و مشكلات موجود است.
وي افزود: اگرچه ارقام عفونتها و عوارض ناچيز است و نبايد باعث ايجاد نگراني در مصرف كنندگان فرآورده هاي خوني و داروهاي مشتق از پلاسما شود، ولي بايد مد نظر داشت كه وضعيت پيشرفت علم و تكنولوژي در حوزه پزشكي با گذشته تفاوت بسياري كرده است.
فيروزي اظهار داشت: عدم تصويب قوانيني كه رافع مسائل و مشكلات ناشي از مسئوليت اشيا و فرآورده هاي جديد و تكنيكهاي نوين زيست - پزشكي باشد عوارض جبران ناپذيري به دنبال خواهد داشت و احتمال آلودگي در اين فرآورده ها در مصرف كنندگان از جمله مشكلاتي است كه مي تواند باعث طرح  دعاوي مختلفي در مراجع قضايي شود كه يقينا هزينه هاي وارده و سير طولاني رسيدگي به اين دعاوي تبعات و عوارض زيادي به بار خواهد آورد.

گروه اجتماعي- زندانباني ما بايد منجر به كاهش آسيب در سطح جامعه شده و زمينه بازگشت سعادتمندانه مددجويان را فراهم سازد.به گزارش پايگاه اطلاع رساني سازمان زندان ها، سهراب سليماني مديركل زندان هاي استان تهران در شوراي اداري در جمع مديران و رؤساي ادارات و ندامتگاه هاي استان تهران گفت: بحث اصلي كار زندانباني است به گونه اي كه مجموعه فعاليتهاي ما باعث كاهش آسيب در سطح جامعه شده و زمينه سعادتمندانه مددجويان را فراهم نمايد.سليماني افزود: حضور بيشتر مديران و رؤساي ندامتگاه ها در بين زندانيان از اهميت خاصي برخوردار است. اين امر باعث پيامدهاي مثبتي همچون آشنايي با مشكلات مددجويان و پاسخ به سؤالات آنها و پي بردن به شرايط فردي، اجتماعي و قضائي مددجويان و در صورت لزوم پيگيري موارد قضايي مي شود.مديركل زندانهاي استان تهران كاهش جمعيت كيفري، اجراي دستورالعمل حقوق شهروندي، برنامه ريزي و اعلام طرحهاي سال 86 ، مكانيزه نمودن سيستم هاي اداري اشتغال، نيرو هاي انساني در جايگاه و پست سازماني خود و بهره گيري از تخصص هاي آنها را اولويت هاي نخست كاري دانست و گفت: در حال حاضر با به كارگيري نيروهاي متعدد متخصص تحت عنوان مراقبان تربيتي در داخل زندان ها و اندرزگاه ها خوشبختانه مددجويان مي توانند بدون هيچ محدوديتي به طور شبانه روزي مراقبان را در جريان كار خود قرار دهند.

صابر محمدي - كنارآمدن با فشارهاي زندگي و كسب مهارت هاي فردي و اجتماعي، همواره بخشي از واقعيت زندگي انسان بوده كه در ادوار متفاوت زندگي او به اشكال گوناگون تجلي يافته است.
در دوره كودكي، تعارض ها جلوه چنداني ندارند، اما با افزايش سن و هنگام مواجهه با دشواري هاي ويژه سنين نوجواني و جواني، كشمكش هاي دروني و محيطي بيشتر تظاهر پيدا مي كنند. همزمان با رشد جسماني و رواني، انتظار جامعه و خانواده نيز از فرد نوجوان و جوان افزايش مي يابد به طوري كه آنها مي پذيرند به سبب زندگي اجتماعي، بخشي از تمايلات خود را محدود كنند و در چارچوب هنجارهاي اجتماعي و گروهي قرار گيرند. در اين راستا نوجوانان و جواناني كه شيوه هاي صحيح رفتاري را فرا نگرفته باشند و مهارت هاي لازم را در جهت تطبيق خود با خانواده و جامعه نياموخته باشند، با آسيب هاي جدي و متعدي روبه رو خواهند شد و در صورتي كه رفتارهاي ضداجتماعي در آنها شكل گرفته و از خود واكنش هاي منفي بروز دهند، آسيب هاي روان شناختي در شخص و انحرافات و ناهنجاري هايي را در جامعه سبب خواهند شد.
متاسفانه افراد يك جامعه همواره در مسير بهنجار رشد رواني و اجتماعي قرار نمي گيرند و به دلايل گوناگون، تعداد زيادي از نوجوانان و جوانان، توان دريافت محرك هاي بيروني و ايجاد توازن بين محرك ها و انگيزه هاي دروني خود را ندارند و بدين ترتيب رشد موزون و همه جانبه كه هدف اصلي تعالي انسان به طور كامل و نسبي است، تحقق نمي يابد. در اين ميان هر چه جامعه پيچيده تر و ارتباطات بين فردي و اجتماعي وسيع تر گردد، تعارض هاي دروني و محيطي بيشتر شده كه به سرگشتگي و آشفتگي در افراد بي توان مي انجامد.
اعتياد به سيگار، الكل و مواد مخدر، پناه بردن به انواع داروهاي اعصاب و روان، رفتارهاي متنوع و پيچيده جامعه ستيزانه و انواع اختلالات رفتاري، رواني و عاطفي محصولات چنين فرآيندي است.
آموزش مهارت هاي زندگي (life skills) با اهداف تعميق باورها و رفتارهاي ديني شامل اعتقادات، عبادات و احكام اسلامي- تقويت مهارت هاي اجتماعي زندگي و جامعه پذير كردن نوجوانان و جوانان (مسئوليت پذيري، مشاركت جويي، سازگاري و غيره...) تقويت مهارت هاي زندگي فردي (تصميم گيري، خلاقيت و تصميم گيري، پژوهشگري و...) تقويت روحيه علاقمندشدن به جلوه هاي هستي، طبيعت و محيط زيست توام با گسترش شادابي و نشاط در زندگي افراد، امروزه مورد تاكيد صاحبنظران تعليم و تربيت نوجوانان و جوانان است. چنانچه آنها به اين مهارت ها منجر شوند، از بسياري نابساماني ها و انحرافات به دور خواهند بود.
روانشناسان اين مهارت ها را در عمل و براساس برنامه ريزي هاي پژوهشي مدنظر قرار داده و براي اثبات آن تعاليم الهي شواهد عيني ارائه كرده اند. آنان به اين نتيجه رسيده اند كه بسياري از اختلالات و آسيب ها، در ناتواني برخي نوجوانان و جوانان در تحليل خود و موقعيت خود ريشه دارند. حال كه نمي توان مانع تغييرات و پيچيدگي هاي جامعه و گسترش روابط اجتماعي و بين فردي افراد شد، راهي جز آماده كردن نسل نوخواسته براي روبه رو شدن با موقعيت هاي دشوار زندگي جديد باقي نمي ماند و با اين استدلال آموزش مهارت هاي زندگي با حمايت سازمان هاي ملي و بين المللي براي پيشگيري نوجوانان و جوانان از بيماري هاي رواني و كج روي هاي اجتماعي در سراسر جهان در سطح مدارس آغاز شده است.
بروز مشكلات رفتاري و اختلالات رواني، مداخله مستقيم و فوري را ضروري مي سازد كه در اين شرايط مداخله عبارت است از افزايش قدرت سازگاري افراد، بالا بردن ظرفيت هاي اجتماعي و فردي آنان در برنامه هاي اصلاحي، كه هدف آن ارتقاي ظرفيت روان شناختي نوجوانان و جوانان است. اين امر مهم و ضروري از طريق آموزش مهارت هاي زندگي جامه عمل مي پوشد.

اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار نوشته شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.