|
دولت آنكارا خود را آماده عمليات نظامي در كردستان عراق مي كند
تركيه در شمال عراق
|
|
|
|
|
|
گروه بين الملل - اواخر آذرماه ژنرال اديب باشار از ارتش تركيه و ژنرال آمريكايي جوزف راستون در اشتوتگارت آلمان با هم ديدار كردند. تمام مدت گفت وگو به اين گذشت كه ژنرال تركيه اي اصرار داشت كه يا امكان عمليات فرامرزي ارتش تركيه بر ضد كردهاي پ.ك.ك در عراق فراهم شود و يا اين كه آمريكا با اتخاذ سياست هاي جديد ضرورت اقدام نظامي تركيه در شمال عراق را از بين ببرد.
دولت تركيه معتقد است اگر آمريكا به اندازه كافي بر دولت عراق و كردهاي شمال عراق فشار آورد، پايگاه هاي پ.ك.ك در شمال عراق بسته خواهد شد و كردهاي پ.ك.ك سلاح هاي خود را بر زمين خواهند گذاشت.
تركيه در صدد است به آمريكا بقبولاند كه پ.ك.ك تهديدي بر منافع آمريكا نيز هست.
اواخر تير ماه رجب طيب اردوغان به نظاميان تركيه اجازه داد هر اقدامي (حمله به شمال عراق) كه براي مقابله با پ.ك.ك لازم مي دانند به مورد اجرا گذارند.
پنج روز بعد جرج بوش رئيس جمهور آمريكا در مكالمه تلفني با اردوغان قول داد اقدامات لازم براي مقابله با چريك هاي پ.ك.ك در شمال عراق صورت گيرد.
در گزارش هميلتون كه درباره عراق تهيه شده است نيز پيش بيني شده چنانچه نابساماني و درگيريها در عراق ادامه يابد، ممكن است ارتش تركيه وارد شمال عراق شود.
علاوه بر فعاليت هاي چريك هاي پ.ك.ك، كركوك نيز نگراني هاي تركيه را دامن زده است. چندي پيش سرويس اطلاعاتي تركيه (MIT) گزارشي محرمانه درباره تهديدهاي استراتژيك تركيه تهيه كرد كه با عنوان بسيار ساده عراق، ترور كركوك و پ.ك.ك به دفتر رئيس جمهور و نخست وزير تركيه ارسال شد.
در اين گزارش به طور مشخص به تحولات سياسي در اقليم كردستان عراق اشاره شده است. بر اساس منابع اطلاعاتي تركيه منطقه كردستان شمال عراق كه از سال 1992 خودمختاري مشخصي را تجربه مي كند در صورت عدم ثبات در عراق ممكن است به صورت يك دولت كرد در جنوب تركيه ظاهر شود. ظهور يك دولت كرد در جنوب تركيه و همجوار با استان هاي كردنشين تركيه در جنوب و شرق اين كشور طبعاً آثار ناخوشايندي در آنكارا از خود به جاي خواهد گذاشت.
كركوك شهري است كه اساساً با جمعيت تركمن نشين تشكيل شده است، اما تركيه كرد هاي عراق را متهم مي كند كه به صورت سازمان يافته در صدد تغيير بافت جمعيتي كركوك به نفع كردها هستند. به گزارش نشريه آلماني اشپيگل در سالهاي اخير قريب 600 هزار كرد به جمعيت كركوك افزوده شده است و قريب 200 هزار تركمن ساكن كركوك به بهانه هاي مختلف از شهر رانده شده اند. تركيه، تركمن هاي عراق را در كنف حمايت خود دارد و اساساً چشمداشت ارضي خود به كركوك را با پوشش حمايت از تركمن ها دنبال مي كند.
تغييرات جمعيتي از آنجا براي تركيه حساسيت برانگيز شده كه بر اساس قانون اساسي عراق، در سال 2007 بايد همه پرسي در كركوك انجام شود. در اين همه پرسي مردم كركوك بايد تصميم بگيرند كه جزء قلمرو اقليم كردستان عراق باشند و يا امور آنان به دست دولت بغداد سامان يابد. آنكارا معتقد است، تغييرات جمعيتي به گونه اي است كه احتمالاً نتيجه همه پرسي براي تركيه ناخوشايند خواهد بود.
دولت تركيه خواستار تعويق در برگزاري همه پرسي شده است و اين درخواست در گزارش بيكر- هميلتون نيز مطرح بوده است.اردوغان رأي اهالي كركوك به ماندن در اقليم كردستان را با شروع جنگ داخلي در شمال عراق يكسان فرض كرده و در مصاحبه با اشپيگل در هفته گذشته اعلام كرد، تماميت ارضي عراق بايد حفظ شود و بايد از شروع جنگ داخلي در كركوك جلوگيري كنيم.
بر اساس گزارش مطبوعات تركيه، شمار نيروهاي نظامي تركيه در مرز با عراق افزايش يافته و دنيز بايكال رهبر حزب جمهوري خواه خلق از پارلمان تركيه خواسته است مجوز دخالت نظامي ارتش در شمال عراق را صادر كند. دولت اردوغان هنوز چنين درخواستي را مطرح نكرده است.
برخي تحليل گران معتقدند، مانورهاي سياسي دولت و پارلمان در تركيه بيش از آن كه زمينه سازي براي حمله نظامي به شمال عراق باشد، اقدامي براي تحت فشار قرار دادن آمريكا است؛ چرا كه رهبران تركيه به خوبي واقفند كه در صورت مداخله نظامي در شمال عراق، علاوه بر اين كه خطرات مخالفت شديد آمريكا را به جان خواهند خريد، روشن نيست كه در باتلاق عراق، نيروهاي تركيه چه سرنوشتي خواهند داشت؛ به خصوص اين كه بحث كركوك با دارا بودن 4 درصد ذخيره نفت جهان و 40 درصد ذخيره نفت عراق، موضوع بسيار حساسي است.
اگر كركوك مملو از نفت پايتخت دولت كرد شمال عراق شود، آنكارا در مناطق كمتر توسعه يافته جنوب و شرق تركيه به شدت تحت فشار قرار خواهد گرفت. تحولات شمال عراق در 15 سال اخير آرام، آرام شكل جدي تري به خود گرفته است و هر بار آنكارا با قول هاي واشنگتن، خويشتن داري خود را حفظ كرده است. اما رئيس سرويس اطلاعاتي تركيه چندي پيش گفت: سياست صبر و ميوه چيني ديگر پاسخگوي نيازهاي تركيه نيست و تركيه لاجرم بايد سياست ابتكاري و تهاجمي خود را در عراق آغاز كند. بي صبري تركيه البته دلايل واقعي دارد. تركيه معتقد است وقتي رهبران پ.ك.ك به راحتي براي مداوا و تجديد نيرو در حضور آمريكايي ها در شمال عراق رفت و آمد مي كنند، اين امر نمي تواند بدون رضايت آمريكا باشد. آنكارا صريحاً از آمريكا خواسته است همان گونه كه تركيه از واشنگتن در مسأله حادثه 11 سپتامبر حمايت كرد، آمريكا نيز بايد از آنكارا در قبال پ.ك.ك حمايت كند.
ژنرل باشار هفته گذشته با ابراز نارضايتي از امتناع آمريكا در مقابله با نيروهاي پ.ك.ك مستقر در شمال عراق گفت كه تركيه تا ابد نمي تواند در انتظار مقابله آمريكا با پ.ك.ك بماند.
دولت تركيه ديگر قصد ندارد ناراحتي خود از موضع آمريكا را پنهان كند، عبدالله گل وزير امور خارجه تركيه، موضع آمريكا در قبال پ.ك.ك را مايه شرمساري آمريكا توصيف كرده و به روزنامه حريت گفته است آمريكايي ها مي گويند كه نمي خواهند نيروهاي خود را براي مقابله با پ.ك.ك بسيج كنند و جبهه ديگري براي خود باز كنند. علاوه بر بحث پ.ك.ك مسأله كركوك نيز مايه منازعه آنكارا و كردستان عراق شده است. تحركات نظامي و سياسي تركيه در كردستان عراق بي پاسخ نمانده است؛ چنان كه مسعود بارزاني رئيس منطقه كردستان عراق گفته است، كركوك جزو كردستان است و ما از تهديدهاي تركيه هراس نداريم.
به گزارش ايرنا بارزاني بر اين نكته تأكيد كرده است كه ما (كردها) بر ضرورت اجراي ماده 140 قانون اساسي و محو آثار عربي سازي در كركوك، سنجار، مزمار (موصل) خانقين (ديالي) و ساير مناطق كردستان عراق تأكيد مي كنيم. اين موضع دقيقاً با موضع تركيه كه كركوك به همه عراقي ها تعلق دارد و تركيه با حاكميت يك قوم بر كوكوك موافق نيست، تعارض دارد.
ماده 140 قانون اساسي متضمن عادي سازي اوضاع، اجراي طرح سرشماري نفوس و مسكن و اجراي همه پرسي در كركوك و اراضي ديگر مورد منازعه براي مشخص كردن خواسته ساكنان آن قبل از 31 دسامبر 2007 (10 دي ماه 1386) است. آمريكا نيز به انجام اين همه پرسي اصرار دارد. نيكلاس برنز معاون امور سياسي وزير امور خارجه آمريكا كه پنج شنبه گذشته در آنكارا بود موضع آمريكا را اين گونه اعلام كرد كه كركوك مساله حساسي است و ما به حساسيت تركيه در اين مورد واقف هستيم و به نظرات تركيه گوش داده ايم. اما عراق هم يك كشور مستقل است و كركوك يك شهر عراقي است و مساله آن بايد در چارچوب قوانين عراق حل و فصل شود.
|
