محمدرضا فهميزي
در وبلاگ ها ديگر شاهد رابطه سنتي يك طرفه رسانه هاي قديم نيستيم و هر فرد همزمان مي تواند هم گيرنده و هم فرستنده باشد بدين ترتيب مخاطبان نه تنها نقش فعال تري به عنوان دروازه بان در گزينش، تغيير و اصلاح مطالب پيدا مي كنند بلكه حتي ديگر چيزي به نام باز خورد هم معني چنداني نخواهد داشت
در سال 1969 دو دانشگاه استانفورد و كاليفرنيا براي انجام پژوهش هايي نظامي از طريق رايانه به هم متصل شدند. اين شبكه اطلاعاتي آرپانت ناميده مي شد كه آژانس طرح هاي پژوهشي پيشرفته در وزارت دفاع آمريكا مأمور طراحي آن بود و هدفش مرتبط كردن رايانه هايي بود كه توسط ارتش، پيمانكاران و دانشگاه ها پژوهش هايي براي وزارت دفاع آمريكا انجام مي داد. در اين زمان هنوز pcها ابداع نشده بودند.
اما در دسامبر 1990 اينترنت فعاليت خود را به صورت شبكه اي جهاني آغاز كرد. 15 سال بعد مطابق تحقيقات سايت internet world stats تعداد كاربران اين شبكه به يك ميليارد و 18 ميليون نفر (يعني 7/15 درصد كل جمعيت دنيا) رسيد.
در ايران نيز دسترسي مردم به اينترنت از 1995 آغاز شد كه در سال هاي نخست تعداد كاربران آن از 250 هزار تن تجاوز نمي كرد، اما به گفته وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات اين آمار تا پايان سال 85 به 11 ميليون كاربر مي رسد.
تا پيش از عموميت يافتن اينترنت، رسانه ها تعريفي كليشه اي و كاركردي محدود داشتند، اما با گسترش اينترنت و فرزندان بعدي آن از جمله: سايت ها، روزنامه هاي الكترونيكي و وبلاگ ها، مرزهاي دنياي رسانه ها توسعه شگفت انگيزي يافت به نحوي كه عملاً سانسور به امري غيرممكن تبديل شد. بدين ترتيب رسانه هاي جديد قدرتي بسيار بيشتر از نسل قبلي خود يافتند.
در اين مقاله هدف اين است كه به اهميت و كاركرد وبلاگ به عنوان يكي از تأثيرگذارترين و مهم ترين رسانه هاي هزاره سوم ميلادي بپردازيم.
تاريخچه وبلاگ
نخستين بلاگي كه چنين نامي داشت در سال 1994 توسط ديو وينر به وجود آمد. اما واژه وبلاگ براي اولين بار در سال 1997 توسط جان بارگر در سايت robot wisdom به كار برده شد. تعداد وبلاگ ها در آغاز بسيار اندك بود، به نحوي كه تا سال 1999 تنها 23 وبلاگ وجود داشت. اين رقم در اواسط سال 2000 به بيش از 1000 و دو سال بعد به بيش از نيم ميليون رسيد. در حال حاضر نيز به نوشته سايت ايتاليايي كانا وب بيش از 2/27 ميليون وبلاگ فعال وجود دارد و روزانه بيش از 75 هزار وبلاگ به آنها افزوده مي شود (البته تعداد كل وبلاگ هاي فعال و غيرفعال شايد از 100 ميليون هم بيشتر باشد).
محتواي وبلاگ هاي اوليه غالباً شامل: مجموعه اي از لينك ها و توضيحات متناسب با علاقه نويسنده بود. سپس وبلاگ هايي كه جنبه دفترچه خاطرات شخصي داشت به وجود آمد و در ادامه نيز شاهد وبلاگ هايي تخصصي در زمينه هاي گوناگون همچون: نجوم، روزنامه نگاري، مذهبي، سياسي و... بوديم.
خريدن بلاگر (بزرگترين سرويس وبلاگي) توسط گوگل (بزرگترين موتور جست وجوي اينترنتي) از مهم ترين دلايل اهميت وبلاگ ها در جهان امروز است، ضمن اين كه در حال حاضر هر جا رسانه هاي رسمي مثل: راديو، تلويزيون، مطبوعات و خبرگزاري ها حضور نداشته باشند اين وبلاگ ها هستند كه مي توانند كار اطلاع رساني را انجام دهند. از جمله وبلاگ معروف سلام پكس كه در جريان جنگ دوم آمريكا و عراق در سال 2003 به عنوان مهم ترين منبع خبري، حتي براي بزرگترين خبرگزاري ها و روزنامه هاي دنيا، در خصوص وضعيت شهر بغداد در آمده بود.
در ايران نخستين وبلاگ ها از حدود 5 سال پيش به وجود آمد و در حال حاضر تنها در سايت پرشين بلاگ حدود 700 هزار وبلاگ وجود دارد. كل وبلاگ هاي فارسي زبان بيش از 000/200/1 تخمين زده مي شوند كه البته فقط حدود نيمي از آنها فعال هستند.
انواع وبلاگ ها
تقسيم بندي هاي متفاوتي براي وبلاگ ها وجود دارد مثلاً به لحاظ محتوا كه آنها را به 3 دسته تقسيم مي كنند: گروهي به بيان افكار و ديدگاه هاي شخصي نويسنده از طريق نگارش مقاله و يادداشت مي پردازند. برخي به بيان موضوعات تخصصي در زمينه هاي گوناگون: مذهبي، سياسي، هنري، علمي و... مي پردازند كه مي تواند به صورت گروهي اداره شود . اما وبلاگ ها به لحاظ قالب هم بدين صورت تقسيم بندي مي شوند: تصويري (photoblog) ويديويي (videoblog) و صوتي (Aadioblog).
ويژگي هاي وبلاگ ها
ساختن وبلاگ ها بسيار راحت است فقط بايد فرم مختصر و ساده اي را- كه بيشتر از چند دقيقه طول نمي كشد- پر كرد تا صاحب وبلاگ شد. براي گذاشتن مطلب هم در آن نياز به اتصال به اينترنت نيست مي توان مطلب را تايپ و پس از اتصال، آن را در وبلاگ Paste كرد.
وبلاگ ها به دليل سهولت ساخت و استفاده از آنها و همچنين زبان ساده اي كه دارند به قشر خاصي از جامعه محدود نيستند يعني از رئيس جمهوري گرفته تا حتي فروشنده يك فروشگاه مي توانند نويسنده وبلاگ باشند.اما شايد مهم ترين ويژگي وبلاگ ها را بتوان رهايي آنها از محدوديت و قيد و بند سانسور دانست. بدين ترتيب كه در كلاس هاي روزنامه نگاري مي گويند هر رويداد تا پيش از انتشار
توسط رسانه ها (مطبوعات و راديو و تلويزيون) تحت تأثير عوامل مختلف درون سازماني شامل: 1- سياست هاي خبري آن رسانه 2- تأثير ارزش هاي اجتماعي، سياسي، مذهبي و فرهنگي و... هر جامعه بر آن رسانه 3- باورها و اعتقادات شخصي خود خبرنگار 4- مسايل فني مثل: كمبود جا در مطبوعات و دقت در راديو و تلويزيون و بدون سازماني شامل:
۱ - محدوديت هاي قانوني 2- اعمال نفوذ اشخاص حقيقي و حقوقي 3- اعمال نفوذ صاحبان آگهي 4- تأثير گروه هاي فشار 5- مخاطبان 6- منابع خبري (روابط عمومي سازمان هاي مختلف و خبرگزاري ها) قرار مي گيرد.
بنابر اين هرگز خبري كه نهايتاً به اطلاع مردم مي رسد بازتاب كامل واقعيت نيست اما وبلاگ ها چون تحت تأثير اين عوامل نيستند (مگر باورها و اعتقادات شخصي خود نويسنده) و به علاوه نويسندگان آنها مي توانند هويت خود را پنهان نگهدارند، سانسور در آنها جايي ندارد، بنابر اين نه تنها باعث تخليه رواني و آرامش روحي نويسندگانشان مي شوند بلكه در كل با تكثير ديدگاه ها باعث افزايش تفاوت ها و سؤال ها و رشد هويت هاي فردي مي شوند. اما از سوي ديگر به دليل آزادي بيان بي حد و مرزي كه دارند بعضاً مطالبشان بسيار بي پروا و بي توجه به منافع ملي و مصالح ملي است و به همين خاطر گاهي نمي توان چندان به صحت نوشته هاي آنها اطمينان داشت.
از ديگر ويژگي هاي مهم وبلاگ ها سرعت بالاي به روز شدن اخبار است كه حتي از راديو هم بيشتر است مثلاً وقتي حدود ساعت 5 صبح 14 دسامبر 2003 خبر دستگيري صدام اعلام شد و مهم ترين روزنامه هاي آمريكا در بهترين حالت 10 ساعت بعد با انتشار ويژه نامه اي اين خبر را منتشر كردند در حالي كه وبلاگ ها و روزنامه هاي الكترونيكي به صورت لحظه به لحظه به انتشار تازه ترين اخبار و تصاوير پرداخته بودند. البته وبلاگ ها اين مزيت مضاف را هم دارند كه مي توانند از طريق لينك هاي متعدد، اطلاعات بيشتري در خصوص موضوع و زمينه كاري خود در اختيار مخاطبانشان قرار دهند.آخرين نكته قابل ذكر در اين زمينه اين است كه وبلاگ ها مي توانند به صورت منفرد يا بعضاً هماهنگ با هم از طريق تمركز روي موضوعي خاص نقش مؤثري در جلب توجه و تحريك افكار عمومي داشته باشند.
تفاوت وبلاگ و روزنامه كاغذي
۱ - وبلاگ ها به جاي اخبار جاري و رسمي بيشتر به مخاطبان خود در باره اخبار غيررسمي، خاص و حاشيه اي اطلاع مي دهند.
۲ - نسل جوان امروز روزنامه خوان نيست و به كامپيوتر بيشتر عادت كرده است.
۳ - امكان دسترسي به مطالب گذشته (آرشيو) خيلي راحت تر از روزنامه هاي كاغذي است.
۴ - امكان دسترسي به اطلاعات اضافه مرتبط (با توجه به لينگ هاي موجود) خيلي راحت تر است.
۵ - امكان استفاده از صدا، تصوير و فيلم هم در آن وجود دارد.
۶ - امكان ذخيره مطالب مورد نظر راحت تر است.
۷ - امكان ارسال نظرات يا مطالب مورد نظر توسط ايميل بسيار راحت تر است.
۸ - محدوديت جا وجود ندارد.
۹ - هزينه هاي كمرشكن تهيه دفتر، تجهيزات، كاغذ، چاپ، توزيع و... را ندارد.
۱۰ - وبلاگ ها مي توانند هر لحظه اطلاعات خود را تكميل كنند، اما روزنامه هاي كاغذي در بند زمان هستند و مجبورند تا شماره يا چاپ بعدي صبر كنند.
دروازه باني در وبلاگ
يكي از عوامل مهم و تأثيرگذار در روزنامه نگاري سنتي (كاغذي) دروازه باني اخبار است. بدين ترتيب كه هر رويدادي تا پيش از انتشار از فيلترها يا به عبارت ديگر دروازه بانان گوناگوني مثل: خبرنگار، دبير سرويس، سردبير و... عبور مي كند. در نتيجه هيچ گاه اخبار، بازتاب كامل واقعيت نيستند چون توسط اين دروازه بانان چيزهايي به آنها اضافه يا كم شده است، اما در وبلاگ ها ديگر شاهد رابطه سنتي يك طرفه فرستنده- گيرنده رسانه هاي قديم نيستيم و هر فرد همزمان مي تواند هم گيرنده و هم فرستنده باشد، بدين ترتيب مخاطبان نه تنها نقش فعال تري به عنوان دروازه بان در گزينش، تغيير و اصلاح مطالب پيدا مي كنند، بلكه حتي ديگر چيزي به نام باز خورد هم معني چنداني نخواهد داشت، چون بازخورد، واكنش گيرنده پيام بود به فرستنده در حالي كه ما امروز ديگر شاهد شخصيت هاي مستقلي به نام فرستنده و گيرنده نيستيم.

گروه اجتماعي-با آغاز به كار فعاليت سازمان الكترونيك و تشكيل حلقه اتوماسيون اداري، مصرف كاغذ براي مكاتبات اداري از فرآيند ارتباطات سازماني حذف و شيوه هاي الكترونيك جايگزين آن مي شود.
مسعود توانا مشاور رئيس بنياد شهيد با بيان اينكه شكل گيري سازمان الكترونيك، پيامدها و نتايج مثبت چشمگيري را به همراه دارد، گفت: با فعاليت سازمان الكترونيك، تماس هاي حضوري و پيگيري اداري با شيوه سنتي از گردونه فعاليت بنياد شهيد و امور ايثارگران حذف و شيوه هاي الكترونيك جايگزين آن مي شود.
وي با بيان اين واقعيت كه سازمان الكترونيك سليقه هاي شخصي كاركنان را به حاشيه مي راند و دخل و تصرف آنها را در اجراي قوانين و ضابطه هاي قانوني به حداقل مي رساند گفت: يكي از مشكلات پيش روي ساختار اداري كشور به ميدان آمدن سليقه هاي شخصي و دخالت حب و بغض هاي فردي در اجراي قوانين است كه متأسفانه زيان هاي جبران ناپذيري را به كشور وارد مي آورد. به نظر مي رسد با الكترونيكي شدن مكاتبات اداري و دسترسي مديريت رأس هرم هر سازمان با پروسه طي نامه  هاي اداري در قالب اتوماسيون، دخالت افراد به حداقل رسيده و در مراحل بعدي به صفر برسد.
توانا در خرم آباد همچنين گفت: با راه اندازي مراكز هاتف كشور، تحقق اتوماسيون اداري و بهره مندي از فناوري اطلاعات و ارتباطات، در حقيقت سازمان الكترونيك شكل مي گيرد كه هدف غايي آن منضبط كردن و مكانيزه كردن فعاليت هاي سازماني است تا از رهگذر اجرايي و عملياتي شدن اين پروسه، خواست ها و نيازها و دغدغه هاي خانواده ايثارگران ازكانال ضوابط و مقررات حاكم بر سازمان دنبال شده و از همين طريق پاسخ داده شود.
وي گفت: در راستاي استقرار سازمان الكترونيك در بنياد، پرونده 760 هزار خانواده شهيد و ايثارگر الكترونيكي شد و هم اكنون اين پرونده ها در حال پروژه رساني است.توانا با بيان اين مطلب افزود: مشخصات، اوراق و اسناد مربوط به تشكيل پرونده ايثارگر يا خدمات ارائه شده فرد ايثارگر و منسوبين آن در پرونده الكترونيكي قابل مشاهده است.
رئيس مراكز هاتف كشور با اشاره به اينكه نزديك به 200 هزار شهيد، 215 هزار جانباز بالاي 25 درصد و 200 هزار جانباز زير 25درصد در سراسر كشور وجود دارد، گفت: هر چه تعداد پرونده ها بيشتر شود تخصيص و به روزرساني آنها مشكل تر خواهد شد؛ بنابراين اطلاعات فرزندان جانبازان در پرونده خود جانباز ثبت مي شود.وي بر امكان رؤيت خدمات ارائه شده به ايثارگر در پرونده الكترونيك به صورت قابل دسترس تأكيد كرد و افزود: مراكز هاتف در سراسر كشور مسئوليت بروز نگهداري پرونده هاي الكترونيكي را برعهده دارند.توانا در پايان، تشكيل شبكه ملي را از لوازم ارائه خدمت سريع و امكان ارتباط با استان ها، شهرستان ها و مركز دانست و تصريح كرد: شبكه ملي بنياد شهيد و امور ايثارگران با استفاده از زيرساخت هاي مخابراتي، امكان تعامل جامعه ايثارگري و بنياد را در اقصي نقاط كشور فراهم مي كند.

اعداد 1 تا 9 را در هر يك از سطرها و ستون ها و مربع هاي كوچك 3 در 3 طوري قرار دهيد كه فقط يك بار نوشته شود. پاسخ جدول را فردا در روزنامه ملاحظه خواهيد كرد.