عكس: مسعود خامسي پور
چند سال گذشته مديران راديو تهران تلاش داشتند استوديويي از دل اين راديو بيرون آيد تا فعاليت هاي اين راديو گسترده تر شود كه اين امكان فراهم نشد تا اين كه با پيگيري هاي سكينه احمدي مدير حال حاضر راديو تهران، استوديويي به نام استوديو صداي شهر از 13 آبان ماه امسال به مدت چهارماه، كار خود را آغاز كرده است. اوايل شروع به كار اين استوديو با حك شدن جمله اي بر روي بيلبوردهاي تبليغاتي با اين مضمون كه: راديو صداي شهر افتتاح شد خيلي ها به اين شبهه افتادند كه راه اندازي راديويي مستقل نياز به تصويب قانوني جهت ايجاد آن است. تا اين كه بعد از پايان يافتن دوره انتخابات شوراي شهر و ادامه يافتن فعاليت هاي آرام اين استوديو و رفع بعضي شبهات اكنون استوديو صداي شهر در يكي از طبقات مركز كنترل طرح ترافيك واقع در خيابان ايرانشهر به كار خود ادامه مي دهد.
سوداي ايجاد راديويي مستقل
حتماً اطلاع داريد خيلي از كشورهاي دنيا امروزه اقدام به راه اندازي و ايجاد راديوها و استوديوهاي خصوصي مي كنند، چون معتقدند به اين شكل و با واگذاري اين مسئوليت بر گرده بخش خصوصي مي توان شاهد حضور پررنگ استعدادهاي زيادي در اين عرصه بود. شايد نمونه كوچك شده آن چيزي است كه امروزه در برخي فرهنگسراها و يا مراكز خريد ما يافت مي شود، يعني وجود يك راديوي داخلي درباره نكات ضروري فروشگاه ها و خريد مورد نياز مردم، اما اين امكان در آن حد كه بتوان از امواج راديويي استفاده كرد، اقدامي است كه در كشور ما هنوز طرح آن به مجلس ارائه نشده تا به تصويب برسد. برخلاف تصور، اين استوديو نمي تواند به يك راديوي مستقل تبديل شود. زيرا اين استوديو از امكانات لازم برخوردار نيست چه برسد به اين كه سوداي ايجاد يك راديو مستقل را در سر بپروراند. به هر حال استوديو صداي شهر در طبقه ششم ساختمان مركز كنترل طرح ترافيك به فعاليت خود ادامه مي دهد. ويژگي اين مكان اين است كه تمام دوربين هاي شهر از لحاظ ترافيكي زير پوشش اين ساختمان است و اين كه اورژانس تهران، آتش نشاني و كنترل كيفيت هوا نيز در اين ساختمان نمايندگي دارند؛ اين امكان را براي استوديو فراهم مي كند كه در پي يافتن اخبار مورد نياز خود باشند. در هر حال قدم گذاشتن درون اين استوديو به تنهايي نشان دهنده اين است كه مي توان به قدرت جادويي رسانه پي برد. اين كه مي گويند امواج صوتي حد و مرز نمي شناسند پر بيراه نيست. يعني اين كه شما مي توانيد با در اختيار داشتن يك اتاق فرمان كوچك و يك استوديو كوچك تر از آن با يك ميكروفن و يك ميز Mixser در طول روز در طي دو شيفت هر يك ساعت 5 دقيقه به 5 دقيقه با امواج جادويي خود شنونده را تسخير كنيد. اما اين سؤال همواره مورد توجه است كه چه لزومي براي تشكيل چنين استوديويي از درون راديو تهران و يا از دل راديو پيام است. مگر وظيفه راديو پيام هم چيزي شبيه به اين قضيه نيست؟! سؤالاتي كه مدير استوديو صداي شهر (پريچهر بهروان) و سكينه احمدي (مدير شبكه راديو تهران) كه جهت راه اندازي اين استوديو تلاش كردند بايد پاسخگو باشند.
استوديو صداي شهر تبليغي نيست
استوديو صداي شهر به عنوان يك استوديوي شهري براي پرداختن به مشكلات و معضلات مردم كار سنگيني را آغاز كرده است. به طوري كه بعد از گذشت 4 ماه جز چند ميز و يك خط تلفن، هيچ خبري از نيروهاي تازه و گروه هاي تحقيق و تفسير و تنظيم خبر نيست. به اعتقاد پريچهر بهروان اگر از ابتدا قرار بود فعاليت استوديو برعهده ما گذاشته شود تلاش مي كرديم با امكانات بيشتري اين استوديو را تحويل بگيريم. اما حالا گام به گام و قدم به قدم با حمايت  هاشمي تشكري (معاونت حمل و نقل ترافيك) و همكاري و همياري برخي ديگر، اين استوديو روبه جلو گام برمي دارد. پريچهر بهروان يكي از گوينده هاي باسابقه راديو تهران و مدير استوديو صداي شهر درباره عملكرد اين استوديو گفت: ابتدا همه فكر مي كردند كه اين استوديو در حد خواندن چند اطلاعيه است مثل كاري كه راديو پيام با ترافيك مي كند و چند پيام ترافيكي را براي شهروندان مي خواند و هر گوينده مي تواند يك دقيقه آنتن داشته باشد. وقتي با اين ذهنيت اين استوديو راه اندازي شد ديگر نه از كارگرداني در كار خبري بود و نه از برنامه سازي، در صورتي كه در عمل شهرداري زمان بيشتري را براي اين استوديو در نظر گرفت و كار فراتر از يك دقيقه شد. در اين صورت هم موسيقي وارد كار شد، هم افكت و هم پيام هاي كوتاه كه در جهت ارائه اطلاعات فرهنگي به شنوندگان فعال بايد داده مي شد. با اين توصيف مدير استوديو صداي شهر، امكانات اين استوديو تنها براي يك نفر و اختصاص دادن زمان يك دقيقه اي كافي است چون هواي استوديو نيز بدون داشتن تهويه قابل تحمل نيست. بهروان، ضمن نشان دادن بخش هاي محدود استوديو به اين نكته اشاره كرد و گفت: فضاي اين جا كوچك است، سر و صداي بيرون به داخل استوديو راه مي يابد. به اين خاطر به اضافه كمبود تجهيزات در استوديو، هنوز شرايط كافي براي خريد امكانات مورد نياز اين استوديو فراهم نشده است.
او افزود: نياز مردم تنها ترافيك نيست، ترافيك مشكل اول تهران است اما اين كار را راديو پيام انجام مي دهد. نيازي نبود كه ما كار موازي انجام دهيم. كار راديو پيام ارائه اطلاعات ترافيكي است اما در شهر خدمات ديگري را نيز شهرداري انجام مي دهد. مثلاً اخيراً اطلاعاتي درباره مراسم تاسوعا و عاشورا داشتيم راجع به تكيه ها و چگونگي برپا كردن آنها و اين كه حتي ما در اين استوديو نرخ طلا و ارز را نيز براي شنوندگان مطرح كنيم و همين طور از قيمت ميوه و بازار ميوه مردم را باخبر كنيم و در كل هر گونه اقداماتي كه شهرداري در سطح شهر انجام مي دهد را پوشش مي دهيم. او همين طور در ادامه درباره ضرورت شنيدن اين اخبار براي تهراني ها گفت: اين نياز تهران بود كه راديويي مخصوص تهران داشته باشد و اين همكاري دو جانبه است ميان راديو تهران و شهرداري، تا اين كه مردم حس كنند مسئولين خواهان پاسخگويي به مشكلات آنان هستند. بهروان با نشان دادن بخش هماهنگي استوديو صداي شهر گفت: اين استوديو راديويي نيست كه در خدمت شهرداري و يا براي تبليغ شهرداري باشد بلكه راديويي است براي اين كه شهروندان مشكلاتشان را مطرح كنند مثل 137 كه مردم تماس مي گيرند و طرح مشكل مي كنند. اينجا هم مثل يك پايگاه عمل مي كند و يك طرفه نيست، يعني فقط خبرها از سمت شهرداري به طرف مردم نمي آيد، بلكه از سمت مردم هم هست. آنها مشكلاتشان را مطرح مي كنند و ما پاسخ مي دهيم و گاهي هم پيش آمده كه پيگيري كرديم و آنها را هم پخش كرديم.
استوديويي با امكانات محدود
قرار است در آينده امكانات بيشتري از جانب شهرداري در اختيار استوديو صداي شهر قرار بگيرد. مدير استوديو صداي شهر با اشاره به اين موضوع درباره بخش هاي اين استوديو گفت: مكان كوچكي كه مي بينيد بخش ارتباطات ماست كه همكاران كار آن را انجام مي دهند. بخش هماهنگي و مرتب كردن خبرها نيز در استوديو هست. تمام كاركنان استوديو تقريباً ثابت هستند و به غير از آنها فقط يك صدابردار و يك تهيه كننده شيفتي داريم كه ساعت كاري آنها تغيير مي كند. بهروان درباره گوينده ها و چگونگي خبرهاي اين استوديو گفت: ما تلاش داريم كه گوينده ها فقط گوينده نباشند، نويسنده  هم باشند چون مي خواهيم كيفيت خبرها از حالت خشكي خارج شوند. چون گاهي پيش آمده كسي صداي خوبي نداشته اما قلم خوبي داشته ما به اين خاطر از آنها استفاده كرديم. چون به نظر ما اين توانايي كمتر از صدا نيست. بهروان افزود: ما جداي از خواندن اخبار مربوط به ترافيك، اخباري مثل رد شدن عابران از پل عابر پياده و يا استفاده از كلاه براي موتورسوارها و يا آموزش قوانين ترافيكي و... را در جهت ارائه يكسري مسائل به شنوندگان استفاده مي كنيم. استوديو صداي شهر اكنون در دو شيفت كاري صبح و بعداز ظهر فعاليت دارد كه مسئوليت هر شيفت با تهيه كننده آن شيفت است و سردبيري كار نيز برعهده اوست. همين طور گويندگان استوديو صداي شهر گويندگان راديو تهران نيستند به اين خاطر كه هم تفاوتي ميان گويندگان اين استوديو با ديگر گويندگان باشد و هم اين كه شيوه جديدي در جهت ارائه اخبار و اطلاعات باشد. به اين شكل اگر هر گوينده اي نوشته خود را بخواند مصداق اين بيت شعر خواهد بود كه: هر چه از دل برآيد لاجرم بر دل نشيند.
آموزش و فرهنگ سازي
گفته هاي سكينه احمدي  درباره راه اندازي اين استوديو خالي از لطف نيست. احمدي با اشاره به اين موضوع كه تعريفي كه از ابتدا براي اين استوديو مطرح بوده تعريف ايجاد يك راديو محلي براي 13 ميليون جمعيت تهران است گفت: يكي از اهداف راديو محلي اين است كه مسائل شهري را از راديو پخش مي كنند و به اين شكل و با مشاركت مردمي در جهت فرهنگ سازي و مشكلات شهروندي گام برمي دارند. اين موضوع مي تواند حتي در ارتباط با مبلمان شهري- معماري تهران و موضوعات ديگر نيز باشد. احمدي افزود: به اين شكل و با اين پيش زمينه تصميم گرفتيم ادامه دهنده راه مديران قبلي باشيم تا آنجا كه در حوزه آموزش فرهنگ ترافيك در سازمان طرح ترافيك، استوديويي باشد كه محورش پرداختن به اين موضوع باشد.
او درباره شكل گيري اين استوديو و مجزا بودن فعاليت هاي آن نسبت به راديو پيام گفت: طي جلسات مختلفي كه با مسئولين شهرداري و حوزه معاونت اجتماعي شهرداري داشتيم به اين نتيجه رسيديم كه جداي از ترافيك بحث آموزش و فرهنگ سازي را مد نظر قرار دهيم كه از سال گذشته تاكنون يعني قبل از 13 آبان كه استوديو افتتاح شد جلسات متعدد برگزار شد. او افزود: فاز اول، افتتاح استوديو بود ولي در فاز دوم سعي داريم در جهت كيفي سازي امكانات فني استوديو صداي شهر وارد عمل شويم. مدير راديو تهران درباره پرداختن به موضوعات مختلف اين استوديو جهت فرهنگ سازي افزود: موضوعات و خبرهاي اين استوديو توسط ما و يكي از كارشناسان شهرداري انتخاب مي شود، از طرفي شوراي سياست گذاري داريم كه به سياست هاي مربوط به اين استوديو مي پردازيم. احمدي در ادامه درباره مديريت اين استوديو گفت: توانايي و فعاليت پريچهر بهروان و صداي خوب ايشان امتيازي بود براي اين كه در مواقع ضروري بتوانيم از صداي ايشان نيز استفاده كنيم و ديگر اين كه ايشان گوينده- مجري هستند و حضور ايشان برحسب ضرورت مي تواند كارساز باشد. مدير راديو تهران در پايان گفته  هايش افزود: هدف ما از ابتدا همكاري و همياري است كه با مسئولين شهرداري مي توانيم اين ارتباط را تنگاتنگ تر كنيم، اما هدف ما تعريف و يا اشاره به نكات قوت عملكرد شهرداري نيست، ما تلاش داريم مسائل مختلف را به نقد و چالش بكشيم و اين امكان توسط مسئولين شهرداري زودتر پاسخ خواهد داد.
آيا استوديوي صداي شهر مي تواند شروعي مبارك براي ايجاد راديويي مستقل شهري باشد يا نه؟!

گروه شهري- شايد انتظار ما از شهري كه هر ساله ميزبان جشنواره هاي مختلفي است و علاقه مندان به آن هم هر ساله با اشتياق در جلوي مراكز فرهنگي و هنري صف مي كشند تا شايد با شور و حرارت بيش از پيش به اين شهر بزرگ سيمايي فرهنگي بدهند. اما اين شهر بزرگ در طول سالها برگزاري جشنواره هاي متعدد تنها دستاوردش از هياهوي اين جشنواره ها خيابان هاي پر از كاغذ و پوستر و ديواره هاي مزين به برچسب هاي متعددي است كه بازارشان در اين جشنواره ها رونق مي گيرد. به واقع تهران با نگاهي واقع بينانه تنها دستاوردي كه از اين جشنواره ها نصيبش مي شود آلودگي هاي بصري است كه در سيماي شهر به جا مي ماند. تهران اين شهري كه سالها در جستجوي هويت دست و پا مي زند به زعم بسياري از كارشناسان و صاحب نظران هنوز نتوانسته است چندان از امكانات يك شهر فرهنگي بهره ببرد و هنوز حتي كوچك ترين مظاهر فرهنگي اين هياهوي مكاره اي كه پيرامون جشنواره هاي آن مي گذرد كمترين تأثيري بر سيماي شهر نمي گذارد. هنوز مردم اين شهر همان گونه شتابزده اند كه بودند. همان گونه به اجراي قوانين شهرنشيني بي قيداند كه بودند و تمام اين ژست ها نيز در طول سالها برگزاري جشنواره ها هنوز نتوانسته است چهره اين شهر كبود را اندكي تغيير دهد. شايد يكي از بزرگترين دلايل اين اتفاق ناكارآمدي تمام الگوهايي است كه تمام شهرهاي جهان را تحت تأثير قرار مي دهد و در اين ميان تهران به دليل نبود سيستمي نظام مند در بافت برسازنده شهر هنوز جايي براي زايش فرهنگي شهري ناكام مانده است.
با نگاهي به بسياري از شهرهاي جهان كه به دلايل متعدد جشنواره ها و اتفاقات فرهنگي در آن رخ مي دهد مي توان به اين نتيجه رسيد كه اين شهرها با برگزاري جشنواره هاي فرهنگي به نوعي به ارتقاي فرهنگ شهروندان خود مي انديشند و در اين راه از هر امكاني براي به  سامان رساندن اين هدف تلاش مي كنند. به عنوان نمونه مردم شهر كن فرانسه كه شهر كوچكي است تمام زندگي شان را با جشنواره اي پيوند زده اند كه هر ساله در اين شهر برگزار مي شود. مسلماً اين اتفاق در فرهنگ عمومي شهروندان اين شهر تأثير بسياري دارد. اين اتفاق امري رايج در تمام شهرهاي دنيا است. يا شنيدن اخباري درباره آموزش شهروندان پكن كه قرار است مسابقات المپيك در آن برگزار شود. اما شهري مانند تهران
هر ساله در روزهاي بهمن ماه و همزمان با روزهاي باشكوه پيروزي انقلاب تمام اين جشنواره ها را از سر مي گذراند و تاثير قابل توجهي هم در طول سالها برگزاري اين جشنواره به خود نمي بيند. آيا ما بايد بپذيريم كه اين شهري كه سالها در آن زندگي مي كنيم شهري سترون و نازا است كه تنها از آن خستگي و نااميدي به دست مي آيد؟ مسلماً اين شهر با مشتي ساختمان بر روحيه جمعي ساكنانش تأثير مي گذارد اما اين همه ماجرا نيست. شايد اين واقعيت اندكي بي رحمانه باشد كه ما شهروندان هيچ تلاشي در جهت دادن روحيه اي لطيف تر به اين شهر نمي كنيم. شايد خود ما مقصر باشيم!