سعيد خلج
وقتي صحبت از تعاون يا تعاوني در مدرسه ها مي شود، همه ذهن ها معطوف به تعاوني يا بوفه  مدرسه  مي شود، كه محل خريد و فروش اقلام خوراكي براي دانش آموزان است و محلي است كه هميشه زمينه هاي به وجود آمدن اختلافات در واحدهاي آموزشي بوده و هست. بالاخره در طول اين دو دهه مشخص نشده كه اداره اين تعاوني ها، عملاً به عهده چه كسي و يا چه كساني (باباي مدرسه، دانش آموزان، اجاره و...) است؟ كه البته ما در اينجا قصد بحث پيرامون آن را نداريم و نمي خواهيم بررسي كنيم كه اين نوع گردش كار، در زمره تعاون يا تعاوني دانش آموزان مي گنجد يا نه؟ چرا كه اين موضوع نياز به كار ويژه اي دارد كه در اين مقال نمي گنجد. اما آنچه بايد بيشتر جزو برنامه هاي بلند مدت و كوتاه مدت مسئولان فرهنگي به طور جدي قرار گيرد، تقويت تعاوني هاي دانش آموزي است كه در آموزش و پرورش بسياري از كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه جايگاه خاصي دارد. زيرا كار و تلاش جمعي و آشنايي با روحيه كار گروهي در مدارس در رفتار و كردار و چگونگي حضور اجتماعي دانش آموزان در بزرگسالي تأثير بسزايي دارد. كرشن اشتاينر از استادان مسايل آموزشي كه كاردستي را بهترين وسيله شناخت واقعي عناصر مادي تمدن مي داند، در يكي از مقالاتش مي نويسد: «انجمن هايي كه به منظور انجام دادن كار دسته جمعي تشكيل مي شود، مجموعه اي از صفات را در اطفال ايجاد مي كند كه با تعليمات كلاسيك هرگز ايجاد آنها امكان ندارد.»
در واقع ايجاد تعاوني در مدرسه، ايجاد زمينه براي آموزش هاي مدني، اخلاقي، فكري و... است كه دانش آموز به صورت عملي به آن دست مي يابد و در تمامي شواهد علمي و تجربي كه محققان به آن دست يافته اند حاكي از آن است كه انجام امور به صورت گروهي و دسته جمعي اثر فوق العاده عميق و وسيعي در زمينه تربيت مدني بچه ها دارد كه از جمله آنها مي توان به تقويت حس مسئوليت پذيري، نظم در امور، همكاري در امور با ديگران، احترام به نظر ديگران، نشستن در كنار مخالف و گوش دادن به حرفهاي او، خودباوري با انتخاب و رأي دادن و... اشاره كرد. گفتني است ايجاد اين روحيه تعاون و انجام كارهاي گروهي و مشترك و استفاده از انديشه ديگران در انجام امور خيلي زود تبديل به كمك متقابل مي شود (از قبيل: كمك به همكلاسي ها، هم مدرسه اي ها، به شاگردان يك مدرسه نزديك، به مدرسه اي كه شاگردان آن اطفال يتيم هستند.) و در پله هاي بالاتر آن كمك و همدردي با مردم خود و با تمام انسانهاي مظلوم و مصيبت ديده اين جهان.
آقاي بلوش يكي از دانشمندان فرانسوي تعليم و تربيت مي گويد: «اجراي يك پروژه مثلاً تزيين يك كلاس، درختكاري در باغ مدرسه ، نجاري، آشپزي، اجراي يك نمايشنامه در مدرسه و غيره علاوه بر صرف تلاشهاي فردي يكنواخت، احتياج به ايجاد يك همكاري واقعي نيز (به قول كرشن اشتاينر، جامعه كار) دارد. بنابراين، تربيت عملي به معني حقيقي امكان ندارد، مگر اينكه فكر كار مشترك و دسته جمعي، جاي ايده هاي شخصي و خودخواهي را بگيرد و مدارس ما به صورت جوامع كار مشترك، تغيير شكل يابند.» بر اساس مطالعات انجام شده، اگر آموزشهاي لازم و مقدمات كار در مدارس به گونه اي فراهم بشود كه مديران مدارس در برابر كارهاي گروهي دانش آموزان نرمش قابل ملاحظه اي از خود بروز بدهند، مي توانند بسياري از كارهاي مدرسه را به عهده شاگردان بگذارند و مطمئن باشند كه اگر دانش آموزان در تصميمات خود اشتباه كنند، خيلي زود به اشتباه خود پي خواهند برد و بدون هيچ سختي و زحمتي آن را رفع خواهند كرد. به علاوه اينكه تجربه هاي مفيدي در اين زمينه كسب خواهند كرد.
آقاي پالماد يكي از علماي تعاون مي گويد: «در يك مدرسه قديمي روش اجبار حكومت مي كند و حال آن كه در يك مدرسه جديد بين اجبار شاگردان بالغ و همكاري كودكان فرق گذارده مي شود.» در هر صورت مي توان گفت فوايد ايجاد شركت تعاوني در امور مختلف در مدارس به حدي است كه نبايد حتي يك كلاس يا يك مدرسه بدون تعاوني وجود داشته باشد و تعليم اخلاقي آن به اندازه اي ثمر بخش است كه در مقام مقايسه از لحاظ علمي و حقيقي بودن با زندگي دانش آموزان در هر دوره اي بر ساير روشها برتر و مقدم است. در پايان سخن خود را با كلام «موهن» بازرس تعليمات ابتدايي وزارت آموزش و پرورش فرانسه در اين خصوص خاتمه مي دهيم. با اين اميد كه تعاوني در مدارس ما نيز بيش از پيش تقويت شود. «در كار تعاوني، كودك نه در لحظه مواجه شدن با كار يا ملاحظه نتايج كار همكاران، بلكه در قبال وفاي به عهد و قول خود، مخصوصاً در صورتي  كه اين قولها در جلسات شور و كنكاش داده شده باشد، فوق العاده حساسيت پيدا مي كند. البته اين موضوع زياد هم آسان نيست، زيرا در ايفاي تعهدات، حالات ترديد يا تأسف، امتناع يا قبول كلي يا جزيي تعهدات تجلي مي كند. روي همين اصل است كه مسئوليت، يك امر اخلاقي محسوب مي شود. مسئوليت، يك جدال وجداني است. جدال وجدان فرد ناشي از امور اخلاقي و تابع تصميمات و مقاصد شخصي است، با تصميمات گروه كه در عين حال آن را قبول يا رد مي كند، يا مورد تجديد نظر قرار مي دهد. در اينجاست كه تربيت اخلاقي با تمام معني و آثارش تحقق پيدا مي كند. بعد از اين شاگردان نقش خود را در موقعيت هاي مشخص و به خصوص به نحو احسن ايفا مي كنند. آنان اشخاص فعالي مي شوند و تجربيات حاصل خود را با عوامل بارور تقويت مي كنند. بايد گفت:«بيداري حس مسئوليت به بيان ساده، بيداري حس اخلاق است.»

خشونت، يكي از اختلالات رفتاري است كه در تمام سنين شيوع دارد. اين اختلال رفتاري (كه از جنبه هاي گوناگون قابل بررسي است) افراد مبتلا را در تعاملات ميان فردي، روابط خانوادگي و روابط كاري با مشكلات زيادي روبه رو مي سازد.
گرچه خشونت، ابعاد گوناگوني داشته و در سطوح مختلفي قابل بحث و بررسي مي باشد، لكن در اين مقال محدود به بحث در مورد خشونت در كودكان و نوجوانان خواهيم پرداخت.
در رابطه با خشونت در سنين كودكي و نوجواني بحث و برنامه پيشگيري مطرح مي شود. طبق نتايج به دست آمده از تحقيقات گوناگون، يكي از عوامل موجد خشونت رفتاري مي تواند، اختلالات زباني، گفتاري و اختلالات يادگيري باشد. براساس مطالعات و تحقيقات متعددي كه در موارد گوناگون به عمل آمده افرادي كه خشونت رفتاري و پرخاشگري كلامي و اهانت به ديگران و... از خود بروز مي دهند در درصدي از موارد دچار اختلالات زباني و گفتاري مي باشند. به همين منظور برنامه هاي پيشگيرانه اي در زمينه آموزش و محيط آموزشي و زبان آموزش بايد طراحي شود، تا كودكان از فشار و رنجي كه از اين نقص، مي برند رهايي يابند. به نظر مي رسد كودكاني كه پرخاشگري رفتاري و كلامي از خود بروز مي دهند اغلب در بيان احساسات خويشتن دچار مشكل هستند. آنان براي بيان احساسات و عواطف خود از راه هاي غيرمعمول بهره مي جويند و باز در سيكل معيوب گرفتار آمده و با خشونت و تنبيهات گوناگون روبه رو مي شوند.
در برخي از موارد سر وكار اين نوع كودكان و نوجوانان با مراجع قضايي مي افتد. اغلب پيش زمينه اين خشونت ها در دانش آموزان و به طور كلي كودكان و نوجوانان،خانه و مدرسه و حين يادگيري و آموزش و سپس موارد اجتماعي مي باشد.
البته موضوع مطرح شده در خصوص اختلالات يادگيري فقط مربوط به كودكان با ضعف يادگيري و نمرات پايين نيست بلكه شاگردهاي خيلي زرنگ و درس خوان هم اغلب علاقه اي به اطاعت از قوانين مدرسه نداشته و به شيطنت هايي دست مي زنند. آنچه كه در اينجا مورد نظراست اشكال و نقص در مهارت هاي ارتباطي مي باشد. براساس نتايج تحقيقات سنجرز و همكارانش همواره درصد قابل توجهي از جوانان اهل خشونت در مهارت هاي ارتباطي دچار مشكل مي باشند. تحقيقاتي كه ديسكي سنجرز به همراه همكارانش انجام داده شامل آزمايشات، مصاحبه ها و مشاهدات مي باشد.
گاهي ممكن است اين افراد در درك و فهم كتب مشكل داشته باشند و گاهي ممكن است در درك بعضي از كلمات و يا در مورد جهت ها، دچار اشكال باشند، در برخي از موارد كودكان و نوجوانان سطح زباني مواد درسي و زبان گفتاري معلم را درك نمي كنند. به همين دلايل توصيه مي كنيم كه دانش آموزان با رفتارهاي ويژه را شناسايي نموده و تعليمات ويژه اي براي ايشان تدارك ديده شود.
يكي از طرح هايي كه مي تواند براي پيشگيري از رفتار خشونت آميز در كودكان بسيار كارآ باشد تشويق و ترغيب اين نوع دانش آموزان به نوشتن داستان و گزارش و كشيدن نقاشي مي باشد.
اگر اين كودكان طبق برنامه مشخصي و در گروه ويژه تشويق به نوشتن شوند و ترغيب به خلق داستان گردند، مجبور خواهند شد كه عواطف دروني خود را بروز داده و بيان كنند. آنان با خلق كامل و تشريح دقيق افراد و قهرمان هاي داستان هايشان از عواطف، ترس ها، اميدها و ايده آل هاي خود سخن خواهند گفت. چه خوبست، نام گذاري داستان ها و ويراستاري آن نيز بر عهده كودكان باشد و در يك نشريه ويژه به چاپ برسد.اين روش ابتدا مي تواند با خواندن داستان هاي ساير بچه ها شروع شود. سپس آنان تصميم به نوشتن مي گيرند و هرجلسه مطالبي را مي نويسند. مهارت هاي معناشناسي، دستور و املاء همگي خوب است كه برعهده كودكان باشد. بدين ترتيب آنان با مشكلاتي كه خود در داستانشان به وجود مي آورند، دست وپا زده و تقلا مي كنند. نكته جالب توجه اينجاست كه؛ آنان خود نيز آرزومند رسيدن به يك رفتار معمولي هستند.توصيه اي كه آقاي سنجرز استاد دانشگاه نبراسكا، مي كند اين است كه گروه ويژه اي شامل متخصصان مختلف مأمور آموزش اين نوع كودكان شوند و برنامه هايي براي تقويت مهارت هاي ارتباطي در افراد، اجرا شود.آنچه ما مي توانيم با شرايط كشور خود و نظام آموزشي خود توصيه كنيم؛ اين است كه به آموزش و آموزش آموزش بهاي بيشتري داده و قالب هاي زباني دروس مختلف را شناخته و بر طبق آن قالب ها مواد درسي را تنظيم و تدوين نماييم. آنچه كه مهم است «جسارت بيان احساسات» است. آنچه كه نياز داريم «گستاخي بيان عواطف» است. آنچه كه ضروري است تا كودكانمان را رشد و پرورش دهيم «بيان آزادانه و مؤدبانه افكار» است. بيش از همه «صداقت» را ارج نهيم و گفتار صادقانه را تحسين نماييم. كودكان و نوجوانان را نترسانيم ، بلكه ترغيب نماييم تا از خود و از عواطفشان بگويند.
شهربانو ناصر
كارشناس ارشد مديريت امور فرهنگي

همايش يونان
۱. تاريخ برگزاري:۲۹-۲۳ مي ۲۰۰۴
۲. مكان برگزاري: يونان /ريتمنون
۳. مسئولين برگزاري: مركز بين المللي مطالعه هاي قوانين حقوقي و مؤسسه بين المللي وكلاي مدافع استراليا
۴. پست الكترونيكي:
osprey@ozonline.com.au
۵. صفحه الكترونيكي:
http://www.greekconference.com.au
۶. نيم نگاه: بررسي قوانين حقوقي دولت و ملت و بررسي قوانين حقوقي از ديدگاه علم پزشكي و مقايسه قوانين قديم و مدرن
پانزدهمين همايش بين المللي
با هدف اتحاد كشورهاي اروپايي
۱. تاريخ برگزاري: ۱۱-۹ سپتامبر ۲۰۰۴
۲. مكان برگزاري: هلند /هوگ
۳. مسئولين برگزاري: دانشگاه وارويك و تعدادي گروه خواستار صلح و ثبات در اروپا
۴. پست الكترونيكي:
conference 2004 @sgir.org
۵. صفحه الكترونيكي:
www.sgir.org/conf2004.htm
۶. نيم نگاه: اين همايش به بررسي روابط سياسي و اجتماعي دولت و ملت هاي اروپايي و افزايش توان برقراري صلح و ثبات در بين كشورهاي اروپايي مي پردازد. اين همايش در امتداد تقويت عقيده «اروپاي متحد» (Pan-European) طراحي شده است.
همايش ساليانه
مركز علوم سياسي جورجيا
۱. تاريخ برگزاري: ۱۳-۱۱ نوامبر ۲۰۰۴
۲. مكان برگزاري: آمريكا/ساوانا
۳. مسئولين برگزاري: مركز علوم سياسي جورجيا
۴. پست الكترونيكي:
gpsa 2004@colstate.edu
۵. صفحه الكترونيكي:
http://web2.mgc.edu/gpsa
۶. نيم نگاه: در اين همايش از مطالب استادان علوم مختلف مثل: حقوقدان ها، تاريخ نويسان، اقتصاددانان، جرم شناسان، اساتيد علوم اجتماعي و دانشجويان محقق استفاده خواهد شد.
پنجاهمين همايش ساليانه
بررسي يافته هاي جديد
در تكنولوژي(ESTECH )
۱. تاريخ برگزاري: ۲۸-۲۵ آوريل ۲۰۰۴
۲. مكان برگزاري: آمريكا/ لاس وگاس
۳. پست الكترونيكي: iest@ iest.org
۴. صفحه الكترونيكيhttp://www.iest.org :
۵. نيم نگاه: ESTECH تنها همايشي است كه هر سال برگزار مي شود و به بررسي طراحي، كنترل و بالا بردن كيفيت توليدات صنعتي مي پردازد. اين همايش زمينه مناسبي براي بالا بردن توان علمي و ارتباط با ساير كشورها در زمينه توليد بهتر و بيشتر خواهد بود.
تنظيم: مهتاب صفرزاده خسروشاهي

داستاني با نقاشي قهوه خانه اي
«طوطي و بازرگان» نخستين كتابي است كه با بهره گيري از هنر اصيل و مردمي نقاشي قهوه خانه اي توسط كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان مصور شده است.
اين كتاب، برگرفته از داستان طوطي و بازرگان مثنوي مولوي با بازنويسي مرجان فولادوند و نقاشي احمد خليلي منتشر و روانه بازار كتاب شده است. طراحي گرافيك اين اثر را كوروش پارسانژاد و صفحه آرايي آن را نگين حاج زوار بر عهده داشته است. كتاب طوطي و بازرگان كه با هدف آشنا ساختن كودكان و نوجوانان با متون كهن ادبي و گونه اي از نقاشي قهوه خانه اي منتشر شده است در مقدمه كوتاه خود به اهميت و جايگاه اين شيوه در برقراري ارتباط نزديك و مؤثر با مردم عادي و پرداختن به روايات، داستان هاي ديني و حكايات مندرج در متون كهن ادب فارسي به زبان ساده و گويا پرداخته است. اين كتاب براي دانش آموزان دوره راهنمايي سال هاي نخست دبيرستان مناسب است و با قيمت ۱۶۰۰ تومان با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه منتشر شده است.

جادو در شهر بازي

كتاب مصور «جادو در شهر بازي»، كودكان دبستاني را با شيوه اي جذاب با نيروي جاذبه زمين آشنا مي سازد.
به گزارش روابط عمومي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، اين كتاب از مجموعه ماجراهاي استاد «م» به تازگي توسط انتشارات كانون با نويسندگي مهدي ميركياني و تصويرگري فرهاد جمشيدي منتشر شده است. استاد «م» كه بچه ها را خيلي دوست دارد و از دانشش براي  آموزش و شاد كردن بچه ها استفاده مي كند، اين بار يك شهر بازي جادويي ساخته كه در آن نيروي جاذبه زمين تغيير مي كند. اين كتاب با قيمت ۶۰۰ تومان و با شمارگان ۱۰ هزار نسخه براي كودكان علاقه مند به داستان هاي تخيلي منتشر شده است.
نقد استورياس در ادبيات داستاني



هفتاد و هفتمين و هفتاد و هشتمين شماره نشريه ادبيات داستاني- اولين و تنها مجله تخصصي ادبيات داستاني در ايران- ويژه اسفند ۸۲ و فروردين ۸۳ منتشر شد. در اين شماره مي خوانيم: ادبيات زنان زيبارو نوشته كامران پارسي نژاد، داستان و داستان كوتاه نوشته سيد قطب ترجمه دكتر صابر امامي، سيري در تاريخچه نقد ادبي نوشته دكتر جهانگير ميرزا احسايي، اين يك منطق عاشقانه است(حلقه نقد)، بچه هاي بهشت(درباره رمان استخوانهاي دوست داشتني اثر اليس سبالد)، كارلوس فوئنتس؛ انقلاب ستيزي نئوليبرال نوشته شهريار زرشناس، ديوانه اي از قفس پريد، قرائتي افلاطوني از رمان «در جستجوي زمان از دست رفته»، نظري بر داستان كوتاه «مادريك خائن»، نقد ترجمه داستان «خانم بريل» نوشته يوسف نوري زاده و...