علي قادر مرزي - روانشناس باليني
اشاره؛
چندي است صفحات حوادث روزنامه ها خبر از خودكشي و اقدام به خودكشي برخي افراد مي دهند. يكي از مسئولين آموزش و پرورش چندي پيش اعلام كرد سال گذشته ۲۸۳ دانش آموز اقدام به خودكشي كرده اند. خودكشي در واقع نوعي اقدام براي خاتمه دادن به زندگي است، چرا افراد به چنين نقطه اي مي رسند كه زندگي را با تمام زيبايي ها، دلبستگي ها و دلفريبي هايش پس مي زنند. علل و انگيزه هاي اين رفتار چيست و چگونه مي توان از اقدام به خودكشي افراد جلوگيري كرد.اين مقاله اگر چه آمارها ، الگوها و راهكارهاي خود را بيشتر از جوامع غربي ارائه مي دهد اما بهرحال به نوعي خواسته تا به سوالاتي كه در فوق به آنها اشاره شد پاسخ علمي و روانشناسانه بدهد.
خودكشي كلمه اي كه هر روز بيشتر از ديروز مي شنويم .گويا تنها آناني كه دست به اين عمل مي زنند جرأت رويارويي با آن را دارند. تا به حال كمتر كسي به زندگي آنها وارد شده و از علل و انگيزه هاي آن با خبر است. افزايش روزافزون ميزان خودكشي ما را برآن داشت به طور خلاصه و با استفاده از منابع روانشناسي به تعريفي از خودكشي و علل و عوامل آن بپردازيم.
خودكشي خاتمه دادن ارادي فرد به زندگي خود است. كلمه خودكشي (suicide) از دو ريشه لاتين مشتق شده است؛ (sui) به معني خود و (caedere) به معناي كشتن.
اشنايدمن استاد روانشناسي و مرگ شناسي دانشگاه كاليفرنيا و لوس آنجلس و بنيانگذار انجمن خودكشي شناسي بر خلاف نظر عوام كه خودكشي را عملي ناآگاهانه و بدون برنامه و هدف مي دانند خودكشي را عمل آگاهانه نابودسازي به دست خود مي داند كه در بهترين مفهوم آن را يك ناراحتي چند بعدي در انسان نيازمند مي توان دانست كه براي مسأله تعيين شده او اين عمل بهترين راه حل تصور مي شود. برخلاف نظر اشنايدمن روانشناس ديگري خودكشي هايي را توضيح مي دهد كه آگاهانه و مستقيم نيست . كارل منينگر از خودكشي مزمن سخن مي گويد كه انگاره رفتار تخريبي است كه بعضي از افراد از خود بروز مي دهند. اين افراد به تدريج با رفتارهاي حاكي از اعتياد مانند پرخوري، الكليسم و اعتياد به مواد مخدر خود را نابود مي كنند. تعداد افرادي كه دست به خودكشي مزمن مي زنند بسيار بيشتر از تعداد افرادي است كه مستقيماً دست به اين كار مي زنند. اما در آمارهاي رسمي و تحقيقات خودكشي هايي كه به دست خود انجام مي شود مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. هرچند كه متخصصين تخمين زده اند آمار خودكشي ۱۰ برابر آن چيزي است كه منابع آماري گزارش كرده اند.
اشنايدمن براساس تحقيقاتش اظهار مي دارد كه خودكشي از ديدگاه آنان كه خودكشي مي كنند خود ويرانگري بوالهوسانه و دور از درك نيست. بلكه اشخاصي كه تمايل به خودكشي دارند داراي منطق خاص خود هستند و در واقع از يك شيوه تفكر خاص پيروي مي كنند كه تنها راه حل مسأله را در مرگ مي بينند. همان طور كه اشنايدمن بيان مي كند خودكشي عملي اتفاقي نيست برعكس راهي براي رهايي از يك مسأله يا بحران است كه بدون استثناء شديداً شخص را رنج مي دهد. خودكشي با نيازهاي باطل يا برآورد نشده احساس يأس و درماندگي، تعارض هاي ترديد آميز بين زندگي و استرس غيرقابل تحمل، باريكتر شدن راه چاره از ديدگاه شخص و نياز براي فرار رابطه دارد. همچنين پژوهش هاي انجام شده نشان مي دهند كه غالباً دو عامل با افكار خودكشي ارتباط دارند.
۱) احساس فشار رواني زياد. ۲) از دست دادن احساس كنترل.
شبه خودكشي: اقدام به خودكشي كه منجر به مرگ نمي شود. به نظر مي رسد هدف شبه خود كشي ها تسلط پيدا كردن بر ديگران است افرادي كه شخصيت مرزي دارند اغلب اين روش را به كار مي برند. اعمال تخريبي مانند خودكشي كه توسط افراد شخصيت مرزي صورت مي گيرد براي جلب توجه و ايجاد دردسر و در حالت خشم صورت مي گيرد، شخصيت مرزي نوعي بي ثباتي در حوزه هايي از جمله خلق، روابط بين فردي و خود انگاره است با چهار ويژگي اختلال شخصيت فردي ۱) تكانشي بودن ۲) روابط شديد و بي ثبات ۳) خشم كنترل نشده شديد ۴) بي ثباتي عاطفي.
مركز خودكشي شماره يك جهان پل «گلدن گيت» سانفرانسيسكو است كه تاكنون ۸۰۰ مورد خودكشي را از زمان افتتاحش در سال ۱۹۳۷ شاهد بوده است.
پس از ديگر كشي و تصادفات، بين سنين ۱۵ تا ۲۴ سالگي خودكشي سومين علت شايع مرگ و مير است. تقريباً ۹۵ درصد كساني كه اقدام به خودكشي مي كنند نوعي بيماري رواني مشخص دارند. اختلال افسردگي ۸۰ درصد، اسكيزوفرني ۱۰ درصد و دمانس ۵ درصد. ميزان بالاتر خودكشي هاي موفق در مردها بستگي به روش هاي مورد استفاده آنها دارد. مردها با اسلحه گرم، حلق آويز كردن خود و پرش از بلندي خود را مي كشند. زنها بيشتر با دارو و سموم خود را مي كشند.
ميل كودكان و نوجوانان آشفته به تقليد از خودكشي هاي بسيار مشهور «سندروم ورتر» ناميده مي شود كه نام خود را از داستان هاي «رنج هاي ورتر جوان» اثر يوهان ولفانگ نون گوته گرفته است كه بسياري از كودكان و نوجوانان با خواندن اين كتاب و به تقليد از قهرمان كتاب خود را مي كشند كه بنا به همين علت چاپ و انتشار آن در كشورهاي غربي ممنوع شده است.
نظريات روانشناسان در باره خودكشي
نخستين بينش روانشناختي مهم در مورد خودكشي به وسيله فرويد ارائه شد از اين جهت ديدگاه روانپريشي منشاء نظريه هاي روانشناختي است. در نظريه روانپريشي خودكشي به عنوان يك مورد افراطي از تكانه هاي پرخاشگري يا خصومت كه به طرف خود برمي گردد؛ توصيف مي شود. فرويد نفرت از خويش را كه در افسردگي مشاهده مي شود ناشي از خشم معطوف به يك شيء مورد علاقه توصيف نمود خشمي كه چنين افرادي آن را به سوي خود بازمي گردانند. فرويد خودكشي را حد اعلاي اين پديده دانسته و ترديد داشته كه كسي بدون ميل سركوب شده پيشين براي كشتن كسي خود را بكشد. منينگر براساس مفاهيم فرويد در انسان عليه خود، خودكشي را قتل وارونه، ديگركشي معكوس ناشي از خشم شخص به فرد ديگري معرفي مي كند كه يا متوجه درون مي شود يا به عنوان بهانه اي براي مجازات مورد استفاده قرار مي گيرد. او سه جزء احساس خصومت را در خودكشي شرح داده است: ۱) ميل به كشتن ۲) ميل به كشته شدن ۳) ميل به مردن.
البته با تحقيقاتي كه در ساليان اخير در مورد خودكشي انجام شده بيشتر نظريات روانپريشي در اين مورد تأييد نشده ولي به عنوان اولين نظريات جامع در اين مورد داراي اهميت است.
نظريات يادگيري: بر اهميت رفتار خودكشي در گنجينه رفتار شخصي تأكيد مي كنند بعضي از نظرات تقويت كننده از قبيل انتقال، پيوستن به همسر از دست رفته يا آسايش مطلق ممكن است وجود داشته باشد.
نظريه پردازان شناختي پيشنهاد مي كنند كه خودكشي يك نمونه از رفتار حل مسأله است كه يك سلسله از حوادث منفي فراسوي كنترل شخصي طي سال پيش از اقدام به خودكشي احتمال دارد رخ داده باشد اين احتمال هست كه بعضي وقايع در كنار هم درست پيش از خودكشي يا شبه خودكشي رخ مي دهند. حوادث خروجي يا حوادثي كه در آنها منبع قوي حمايت اجتماعي فرد حذف مي شوند به نظر مي رسد قبل از اقدام به خودكشي رخ دهد .چنين واقعه اي مي تواند مرگ، طلاق يا از دست دادن همدم باشد بر طبق اين ديدگاه از ارزيابي شناختي شخص از موقعيت به عنوان نااميدي و از مرگ به عنوان راهي براي خلاص شدن از مشكلات منتج شود.
اشنايدمن بنيانگذار انجمن خودكشي معتقد است خودكشي حاصل ذهني محدود و از هم گسيخته است كه در دريايي از رنج هاي تحمل نشدني و غيرقابل حل غوطه مي خورد. اين رنج ناشي از نيازهاي رواني سركوب شده اي است كه شخص برآورده شدن آنها را براي بقاي خود ضروري مي داند. در اين حالت شخص نابودي و گريز به دنياي بهتر يا دست شستن از زندگي را به زندگي شكنجه آميزي كه هيچ يك از نيازهاي او را بر نياورده است ترجيح مي دهد و معتقد است كه خودكشي راهي است كه مشكل را دور مي زند، راهي است براي گريز از بحران.
نقش اجتماع
خودكشي هم مثل همه رفتارهاي انسان داراي سه وجه رواني، اجتماعي و زيستي مي باشد .مطالعات عمده اي كه در اين زمينه انجام شده نشان دهنده نقش اجتماعي در خودكشي مي باشد. در مواردي جامعه به معني واقعي كلمه اقتضا مي كند كه خود دست به خودكشي بزند. جامعه شناسان اشاره مي كنند افرادي كه از لحاظ اجتماعي منزوي و وابستگي هاي محدودي با جامعه دارند و حمايت هاي اجتماعي كه زندگي را قابل تحمل و ارزشمند سازد ندارند بيشتر در خطر خودكشي هستند.
اميل دوركيم جامعه شناس فرانسوي در يكي از منظم ترين مطالعات خودكشي فقدان روابط عميق با ديگران را علت اوليه خودكشي معرفي مي كند وي ضمن تأكيد براهميت نيروي اجتماعي در اقدام به خودكشي، سه نوع خودكشي كه از روابط متفاوت اما مختل اجتماعي ناشي مي گردد شناسايي و تعريف نمود:
۱) خودكشي خودخواهانه (egoistic) كه از محدود بودن روابط شخصي با ديگران ناشي مي شود.
۲) خودكشي نوعدوستانه (altraistic) كه در آن محرك خودكشي ميل به قرباني شدن نمايشي و در واقع يك علت آرماني از ديدگاه فرد است. از اين نوع خودكشي مي توان حدس زد كه شخص اميدوار بوده از طريق خودكشي احترامي را كه در حيات خود در جامعه به دست نياورد كسب كند.
۳) خودكشي بي هنجاري (anomic) كه به نظر او از روابط معيوب و نامتعادل در جامعه ريشه مي گيرد مثل متهم شدن به جنايت.
عوامل زيستي خودكشي
مدت هاست كه نقش عوامل زيستي در خودكشي و رفتارهاي مشابه با آن مطرح است اما نظريه اي كه كاملاً تأييد شده باشد در اين مورد وجود ندارد. عوامل زيستي به صورت نابهنجاري شيميايي مشخص شده به عنوان عامل سهيم در خودكشي سطح پايين ۵- هيدروكسي ايندآستيك اسيد (۵HIAA) است ماده اي كه از تجزيه سروتونين، ناقل عصبي كه بر خلق و هيجانات تأثير مي گذارد به دست مي آيد. به هرحال اين يافته ها مقدماتي است و بعيد است به عنوان يك عامل بيوشيميايي چيزي بيش از نقش كمكي در آسيب پذيري نسبت به حالات روانشناختي كه به خودكشي مي انجامد داشته باشد.
ويژگي هاي فردي و خودكشي
اختلالات خلقي: اختلالات خلقي تشخيصي است كه حداكثر رابطه را با خودكشي دارد. از كل تعداد افرادي كه از نظر باليني افسرده هستند ۱۵ درصد عاقبت خود را مي كشند. افراد افسرده غالباً عزت نفس ضعيفي داشته و احساس مي كنند آينده بيشتر از گذشته اميدوار كننده نيست. چنين نااميدي پيش بيني كننده خوبي براي خودكشي به شمار مي آيد. سرزنش پذيري ،احساس گناه ،مؤثر نبودن و وابستگي هاي ناكام مانده جملگي از علل واقعي خودكشي هستند ولي در وراي همه اينها احساس بي قدرتي و ناتواني و اين احساس كه هيچ كس قادر به از بين بردن اين رنج نيست و كاري نمي توان كرد، شخص را به خودكشي وا مي دارد همچنان كه اشنايدمن معتقد است: هيچ كس با خوشحالي به خودكشي دست نمي زند هرگز خودكشي از دل شادماني زاده نمي شود. دشمن زندگي رنج است و رنج آن چيزي است كه شخص براي گريز از آن خود را مي كشد.
بعضي از اوقات افراد افسرده تهديد به ارتكاب خودكشي مي كنند چنين تهديدهاي بايد هميشه جدي تلقي شوند اگر چه به آن عمل نكنند اما بهترين پيش بيني كننده اقدام به خودكشي تهديد به خودكشي است.
غم انگيز ترين واقعيت در مورد خودكشي اين است كه غالباً در مرحله بهبود، زماني كه بيمار از عمق افسردگي در مي آيد،روي مي دهد چيزي كه براي ديگران قابل توجيه نيست. يك توضيح احتمالي اين است كه وقتي بيمار با رفع افسردگي نيروي كافي به دست مي آورد توان طرح ريزي و اقدام به خودكشي را پيدا مي كند. به عنوان مثال ارنست همينگوي نويسنده مشهور مدت كوتاهي پس از بهبودي از افسردگي و ترخيص از بيمارستان با گلوله خود را كشت.
مطالعه اي كه بك بر روي ۲۰۷بيمار رواني بستري ۷۲ساعت پس از پذيرش اين بيماران انجام داد، نشان دهنده نقش افسردگي كه يكي از مؤلفه هاي آن نااميدي است، مي باشد. بك بيماران را از نظر سه ويژگي روانشناختي، ۱) ميزان نااميدي ۲) ميزان افسردگي ۳) ميزان افكار انتحاري در يك دوره پيگيري ده ساله مطالعه كرده كه ۱۴ نفر از اين بيماران خودكشي كردند. آنچه گروه خودكشي كننده را در اين گروه از سايرين مشخص مي كرد وجود نمرات بالاي نااميدي بود.
گروه پرخطر ديگري كه احتمال خودكشي در آنان زياد است افرادي اند كه پيشينه خانوادگي خودكشي دارند كه مي توان آن را عوامل ژنتيكي و الگويي براي تقليد براي ديگر افراد خانواده دانست.جنسيت در خودكشي تأثير دارد و مرد بودن به عنوان يكي از متغيرها مطرح است به طوري كه زنان دوبرابر مردان اقدام به خودكشي مي كنند اما مردان دو برابر زنان واقعاً خودشان را مي كشند.
سن: ميزان خودكشي روي اهميت بحران ميانسالي تأكيد مي كند. بين مردها خودكشي پس از ۴۵ سالگي اوج گرفته و دوام مي يابد. بين زنها بيشترين تعداد خودكشي موفق پس از ۵۵ سالگي روي مي دهد. سالمندان ۲۵ درصد موارد خودكشي را به وجود مي آورند، هر چند فقط ۱۰درصد جمعيت را تشكيل مي دهند (اين آمار و ارقام مربوط به كشورهاي غربي است.)
شغل: هرچه وضعيت اجتماعي شخص بالاتر باشد خطر خودكشي بالاتر است اما نزول وضعيت اجتماعي نيز خطر را بالا مي برد، به طور كلي شغل محافظي در مقابل خودكشي است. كساني كه بيكار هستند بيشتر در خطر خودكشي قرار دارند. مطالعه گسترده كه مدت سي و دو سال در اسرائيل طول كشيده نشان داد كه آنچه مي تواند تغييرات ميزان قتل و خودكشي را در طول اين سالها توضيح دهد، عامل بيكاري است.
همچنين بيماريهاي جسمي و رواني مزمن كه شخص را رنج مي دهد، مصرف زياد دارو، الكليسم يا سوء مصرف دارو بيشتر خطر خودكشي را افزايش مي دهد. جدول شماره يك به عوامل با خطر خودكشي برگرفته از كتاب «خلاصه روانپزشكي علوم رفتاري و روانپزشكي باليني كابلان» رسم مي شود.
عوامل تسريع كننده خودكشي مشتمل است بر بحران هاي انطباقي، از دست دادن وجهه پيش همتاها، مشاجره با والدين، گسستن روابط عاشقانه، مسائل مربوط به مدرسه، بيكاري، داغديدگي، جدايي و طرد شدن مي باشد.
عقيده بر اين است كساني كه اقدام به خودكشي مي كنند واقعاً مايل به مردن نيستند. چنين باوري با اين واقعيت كه اكثر خودكشي كننده ها با نشانه هاي زودرس هشدار، ظاهراً به صورت فرياد استمداد ظاهر مي سازند تأييد مي شود. فردي كه قصد خودكشي دارد معمولاً با ابراز آن پيش دوستان و خانواده به طور غيرمستقيم از آنان مي خواهد كه براي جلوگيري از خودكشي به او كمك كنند. علائم و نشانه هايي كه فرد خودكشي كننده قبل از خودكشي از قبيل فقدان نقشه براي آينده، بخشيدن وسايل شخصي، وصيت كردن در فرد ظاهر مي شود همه تلويحاً افزايش خطر خودكشي را مطرح مي سازند. افراد خانواده بايد به اين نشانه هاي هشداردهنده توجه كنند و قبل از اقدام فرد به خودكشي به او در حل مشكلش كمك كنند. همان طور كه گفتيم فردي كه خودكشي مي كند داراي يك مشكل و ناراحتي مي باشد و از آن رنج مي برد. پاسخ هر چه سريع تر به فرياد استمداد فردي كه قصد خودكشي دارد مطمئن ترين راه پيشگيري از خودكشي است. در اصطلاح چنين اقدامي را مداخله در بحران مي نامند. در كشورهايي كه مراكزي براي مشاوره و پيشگيري از خودكشي وجود دارد براي كسي كه در خطر بالاي خودكشي قرار دارد مداخله در بحران شامل يك دوره بستري شدن كوتاه مدت در بيمارستان است كه ضمن آن دارودرماني ومشاوره فوري قابل اجراست. مهمترين تصميم باليني در مورد تفكر انتحاري بيمار، بستري كردن اوست. هر چند كه تمام افرادي كه قصد خودكشي دارند محتاج بستري كردن نمي باشند اما آنهايي كه فقدان سيستم حمايتي قوي و يا سابقه رفتار خلق الساعه و نقشه براي به انجام رساندن خودكشي دارند از جمله مواردي است كه بستري كردن بيمار را ضروري مي سازد. وجود فشار زندگي، عدم ابراز هيجان، اشتغال ذهني مفرط و از نظر اجتماعي وجود رفتارهاي نامناسب در مورد اينكه فرد بالقوه در خطر خودكشي مي باشد براي متخصصان باليني پيش بيني كننده خوبي مي باشد. يكي از بهترين راههاي جلوگيري از خودكشي اين است كه به فرد نشان دهيم سرنوشت او براي ديگران مهم است.
راه هاي پيشگيري از خودكشي
ميزان خودكشي در ساليان اخير در ميان نوجوانان روبه افزايش نهاده است والدين براي پيشگيري از خودكشي لازم است به علائم و نشانه هاي هشدار دهنده خودكشي توجه كنند. نوجواناني كه در خطر خودكشي هستند تغييرات رفتاري از خود نشان مي دهند به طوري كه بخشيدن وسايل و مايملك خود به ديگران، به استقبال خطرات تهديد كننده رفتن و حادثه پذيري را شامل مي شود. ديگر علائم آن ممكن است شكايت از تنهايي شديد يا بي حوصلگي، افزايش قابل توجه بي قراري يا تحريك پذيري و درگير شدن در مدرسه يا با پليس باشد.
عوامل موقعيتي: ناتواني در ارتباط با والدين، مشكلات تازه در مدرسه، پايان يافتن رابطه عاشقانه، اقدام به مصرف مواد مخدر و الكل همگي خطر موقعيتي را افزايش مي دهد.
والدين و دوستان بايد با سؤالاتي مانند: خيلي گرفته اي؟ نقشه اي براي پايان دادن به زندگي ات داري؟ فكر مي كني واقعاً نمي خواهي بيش از اين زنده بماني؟ وارد عمل شوند. پرسيدن سؤالات مستقيم در مورد خودكشي فكر خودكشي را به سر كسي نمي اندازد. در مقابل جدي تلقي كردن پاسخ هاي سنجش ممكن است حيات بخش باشد. بيشتر نوجواناني كه اقدام به خودكشي مي كنند از لحاظ اجتماعي منزوي هستند اين امر خصوصاً در مورد پسران صادق است، همچنين والدين اين قبيل نوجوانان طلاق گرفته يا جدا شده اند و تعداد زيادي از آنها داراي والدين الكليست هستند و اكثر نوجوانان اقدام كننده به خودكشي داراي سوابق تحصيلي ضعيفي هستند.
ارزيابي كسي كه در خطر خودكشي است شامل اخذ شرح حال كامل روانپزشكي، معاينه كامل وضعيت رواني، پرسش در مورد علائم افسردگي افكار، قصد، طرح و اقدام به خودكشي است. جدول شماره ۲ علائم و نشانه هايي كه خطر خودكشي را افزايش مي دهد و برگرفته از كتاب «خلاصه روانپزشكي علوم رفتاري و روانپزشكي باليني كاپلان» مي باشد رسم شده است:
روان شناسان و متخصصان براي فهم عامل خودكشي از روشهاي گوناگوني استفاده مي كنند. از جمله اين روشها بررسي يادداشتهاي باقي مانده از افراد خودكشي كننده، كالبد شكافي روانشناختي كه مبتكر آن اشنايدمن است و تجربه بيوشيميايي كاركرد افرادي كه در معرض خطر خودكشي شمرده شوند مي باشد، كالبد شكافي رواني به مطالعه سابقه زندگي فرد پس از خودكشي اطلاق مي شود كه از مصاحبه با همكاران، دوستان، بستگان و سوابق عمومي به دست مي آيد.در پايان نظر دو نفر از روانشناسان در مورد راههاي پيشگيري از خودكشي را مطرح مي كنيم. به نظر ادوين اشنايدمن راههاي پيشگيري از خودكشي شامل: ۱) با تعديل محيط استرس آميز بيمار و جلب كمك همسر، كارفرما يا دوستان از درد رواني او بكاهيد ۲) حمايتي واقعگرايانه را پي ريزي نمائيد و متوجه باشيد كه ممكن است بيمار شكايتي منطقي داشته باشد ۳) راه حل هاي ديگري به جاي خودكشي ارائه نمائيد. اشنايدمن همچنين ۴باور نادرستي را كه در مورد خودكشي وجود دارد به اين ترتيب بيان نموده است. باور نادرست شماره ۱) فردي كه درباره خودكشي صحبت مي كند واقعاً قصد خودكشي ندارد. ۲) خودكشي يك مرتبه و بدون هيچ اعلام خطري رخ مي دهد ۳) فردي كه اقدام به خودكشي مي كند واقعاً خواهان مردن است ۴) فردي كه سابقه خودكشي دارد هميشه در اين حالت باقي مي ماند.
به عقيده روزنتال اولين قدم در پيشگيري از خودكشي اين است كه از اين افراد سؤال شود كه آيا در فكر خودكشي هستند و توصيه هايي را به فردي كه گرفتار بحران خودكشي است و به ما كمك مي كند تا به فرد در خطر خودكشي ياري رساند به شرح زير آورده است: ۱)وقتي فردي درباره خودكشي صحبت مي كند آن را جدي بگيريد، هرچند كه با عبارات مبهم آن را بيان كند ۲) همدلي و حمايت اجتماعي را فراهم سازيد، به او نشان دهيد كه حقيقتاً نگران او هستيد. با او همدلي كنيد ۳) مشكل اصلي را تشخيص دهيد و آن را روشن سازيد، فرد متمايل به خودكشي اغلب گيج و وحشت زده و در دريايي از ناكامي و مشكلات گم شده است. او را قادر به قضاوت منطقي كنيد ۴) راه حل هاي ديگري به فرد متمايل به خودكشي پيشنهاد كنيد. اينها اغلب بسيار آشفته و فاقد حس جهت يابي هستند و نمي توانند آنچه را بايد انجام دهند تشخيص دهد ۵) بر روي هر شك و ترديد تأكيد كنيد. براي بعضي از اينها زندگي كردن آسان نيست و در تصميم گيري دچار شك و ترديد هستند و اگر بر روي تأثير خودكشي بر خانواده صحبت كرد بر منبع اين صحبت تأكيد كنيد ۶) فرد را تشويق كنيد تا با متخصص مشورت نمايد.
