يكشنبه ۳ ارديبهشت ۱۳۸۵
گفت وگو با دكتر حيدري عضو كميته كشوري كنترل دخانيات
سيگار خوب،سيگار خاموش است
003729.jpg
مرضيه مهدوي
بدون ترديد سيگار كشيدن با انگيزه هاي متفاوتي شروع مي شود. هر فرد براي توجيه سيگار كشيدن، دليلي مي آورد و شايد شرط بندي هاي شوخي  دوره نوجواني هم در اين امر دخالت داشته است. براي سيگار كشيدن، هميشه دلايل غير موجه و غيرمنطقي متنوعي وجود دارد، اما آيا اگر يك فرد سيگاري بداند براي سيگار نكشيدن، جايزه اي دريافت خواهد كرد، آيا باز هم به سيگار كشيدن ادامه مي دهد؟
دكتر غلامرضا حيدري،مسئول كميته كشوري كنترل دخانيات در گفت وگويي روند شكل گيري برنامه و مسابقه ترك و پيروزي بر سيگار را بيان مي كند.

* انگيزه برگزاري برنامه مسابقه ترك سيگار چگونه به وجود آمد؟
- در سال ،۱۹۹۴ مركز بهداشت ملي فنلاند، با همكاري يك پزشك به نام دكتر پكاپوسكا كه سال ها در سازمان بهداشت جهاني (W.H.O) فعاليت مي كرده و سمت ها و برنامه هايي در زمينه كنترل دخانيات داشته به اين موضوع فكر مي كند كه براي اينكه افراد سيگاري به فكر ترك سيگار بيفتند، به انگيزه بزرگ و مهمي نياز دارند، يكي از انگيزه هاي بزرگي كه براي اكثر سيگاري ها وجود دارد انگيزه مالي است سيگاري ها با اين برنامه مي توانند برنامه ريزي كنند با هماهنگي كه با سازمان بهداشت جهاني انجام شد، هسته اصلي برنامه ريخته شد و روز سوم ماه مه به عنوان شروع كار در نظر گرفته شد. افراد مورد بحث بايد چهار هفته در ترك بمانند. سيگاري هايي مي توانند در اين برنامه شركت كنند، كه ۱۸ سال و بالاتر داشته باشد و حداقل يك سال از مصرف سيگارشان گذشته باشد و اين مورد را بايد يك نفر ديگر تأييد كند. در واقع، ملاك كار، حسن اعتماد به فرد است ولي براي اينكه مستند شدن برنامه بيشتر شود، توصيه مي شود كه يك نفر اين مورد را تأييد كند كه فرد يك سال سيگار كشيده باشد و در آن روز خاص شروع به ترك سيگار كند. اين موارد ثبت مي شود، فرم هاي خاص پر مي شود و به مراكز اصلي مسابقه در فنلاند ارسال مي شود و اجراي برنامه به اين شكل است كه تعدادي از افراد به عنوان برنده انتخاب مي شوند برنده ها معمولاً يك سري جوايز ملي دارند كه با حمايت سازمانها، ارگانها و... و هر كسي كه بتواند شرايط را به وجود بياورد، جوايز ملي را دريافت مي كنند. بسته به تعداد نفراتي كه در مسابقه شركت كرده اند از هر كشور، سهميه اي پيدا مي كنند كه به منطقه هاي شش گانه سازمان بهداشت جهاني معرفي بشوند. سازمان بهداشت جهاني در دنيا داراي شش منطقه است. اروپا، آمريكا، آفريقا، مديترانه شرقي، آسياي جنوبي، شرق آسيا. كشور ما در منطقه مديترانه شرقي واقع شده است. اين مناطق هر كدام با توجه به تعداد كشورهاي شركت كننده و تعداد افراد حاضر، سهميه اي مي گيرند. هر منطقه بايد يك برنده ويژه داشته باشد. از اين شش منطقه، شش نفر معرفي مي شوند و هر كدام ۲۵۰۰ دلار جايزه مي گيرند، جالب است بدانيد در سال ،۲۰۰۲ برنده منطقه اي مديترانه شرقي از ايران بود و اين فرد، تمام مبلغ فوق را در راه مبارزه با دخانيات صرف كرده. انجمن هم تأسيس كرد و در اين رابطه فعاليت مي كند. غير از اين شش نفر، برنده منطقه اي در جهان، يك جايزه بزرگ ۱۰۰۰۰ دلاري هم در دنيا به يك نفر داده مي شود كه دوره قبل به يك نفر لهستاني داده شد.
* اين برنامه و مسابقه جهاني هر دو سال يك بار برگزار مي شود؟
- بله، به جهت اينكه تدارك چنين برنامه اي و تهيه مبلغ مورد نظر، طولاني و وقت گير است. با توجه به برنامه ريزي محدودي كه وجود دارد و نياز به اين است كه افرادي كه سيگار را ترك كرده اند به مدت يك سال، پيگيري بشوند، به نظر مي رسد كه اين ريتم دو ساله، همچنان حفظ شود و ادامه يابد. در سال ،۱۹۹۴ اولين باري بود كه اين مسابقه اجرا شد و فقط ۱۳ كشور در آن شركت كردند. هر سال بر تعداد شركت كننده ها افزوده شده است. معمولاً بيشترين تعداد كشورهاي شركت كننده از اروپاست و بيشترين تعداد افراد شركت كننده هم از اروپاست. در دوره قبل، سال ،۲۰۰۴ ۷۱ كشور جهان شركت كردند. پيش بيني مي شود كه تعداد كشورهاي شركت كننده به ۱۰۰ كشور برسد. ايران هم از سال ۱۹۹۸ در اين مسابقه شركت كرده است. در واقع دو نفر به عنوان مسئول يا رابط اين مسابقه از كشور ما هستند كه يك نفر از مركز تحقيقات ريه است و يك نفر هم از مركز تحقيقات قلب و عروق اصفهان كه كارهاي اجرايي را هماهنگ مي كنند. قرار است يك فراخوان در رسانه ها و مطبوعات اعلام بشود كه اميدواريم بتوانيم در هفته آينده هماهنگي هاي لازم را به وجود بياوريم و اوايل ارديبهشت، فرم هاي ثبت نام افراد را از طريق جرايد در اختيار عموم بگذاريم. در سال هاي قبل كه اين مسابقه اجرا شده از طريق دانشگاهها با تعداد محدودي شركت كننده، از طريق فرم هايي كه داده مي شد، افراد شركت مي كردند. اما امسال تصميم بر اين شد كه به عنوان يك مسابقه ملي يك فراخوان عمومي داشته باشيم و به نظر مي آيد كه بتواند بيش از ۵۰۰ هزار نفر داوطلب و علاقه مند داشته باشد.
*تبليغات راجع به منع مصرف سيگار اخيراً بيشتر شده است. چرا قبلاً تبليغات ضعيف بوده؟
-قبلاً هم بوده. ممنوعيت استعمال دخانيات در اماكن عمومي، مصوبه اي است كه از سال ،۷۶ اجرا شده تأييد و تصويب هم شده است. اما هرازگاهي به فراموشي سپرده مي شود. اشكالي كه در اين مصوبه وجود دارد اين است كه ضمانت اجرايي ندارد يا بهتر است بگوييم جرايم خاص به لحاظ اجرا نشدن اين مصوبه ديده نشده است. يعني اين مصوبه وجود دارد، اعلام كرده است كه در اماكن عمومي سيگار نكشيد ولي ننوشته كه اگر كسي سيگار كشيد چه جريمه اي برايش در نظر گرفته شده است. همين موضوع باعث مي شود كه اين مصوبه كم رنگ باشد يا كم اثر بشود. براي مثال اگر الان من يك سيگار روشن كنم تنها كاري كه شما مي كنيد اين است كه مي گوييد سيگار نكش. تازه اين كار را هم افراد،  خيلي كم انجام مي دهند. اما اگر يك پليس باشد و يك برگه جريمه به من بدهد، مي دانم كه ديگر نبايد سيگار روشن كنم. هرازچندگاهي، بسته به موضوعات روز مثل هفته دخانيات اين موضوع دوباره مطرح مي شود مثلا در هفته سلامت به اين موضوع اشاره مي شود. بنابراين، اين موضوع هميشه وجود داشته اما كمابيش.
*در كشورهاي ديگر براي سيگار نكشيدن در مجامع عمومي جريمه و مجازاتي در نظر گرفته شده است؟ آيا قوانين ما ضمانت اجرايي دارند؟
-يقيناً. با چند مثال اين قضيه را روشن مي كنم. براي يك دوره كه در زمينه ترك سيگار در لندن مي گذراندم يك روز سوار اتوبوس دو طبقه در لندن شدم. ديدم نوشته No.Smoking بعد هم زير آن يك عدد نوشته شده. ابتدا نتوانستم درست ببينم. بعد ديدم نوشته:۱۰۰۰۰ پوند جريمه سيگار كشيدن در اتوبوس. اول فكر كردم ۱۰پوند يا ۱۰۰ پوند است يا حداكثر ۱۰۰۰ پوند. جريمه سيگار كشيدن در اتوبوس هاي لندن ۱۰۰۰۰ پوند است و راننده اين جريمه را مي نويسد. جريمه سيگار كشيدن در متروهاي فرانسه ۵۰۰ يورو است. در آمريكا، جريمه سيگار كشيدن در منزل شخصي فرد، اگر آلارم دود آپارتمان زنگ بزند در ابتدا ۷۰۰ دلار است، بار دوم اين جريمه ۱۰برابر مي شود و بار سوم شخص بايد آپارتمان را تخليه كند. ضمانت اجرايي با اين قدرت پيش بيني شده است. ما ضمانت اجرايي را در كشور با يك پديده اجتماعي مشاهده كرديم كه نتيجه موفقي داشت. كمربند ايمني كه قبلاً به آن پاي بند نبوديم، بعد مجبور شديم و بعد هم پذيرفتيم. در مورد سيگار كه به فرد و به ديگران هم آسيب مي رساند بايستي همت ملي اينگونه به وجود بيايد يعني يك نيروي قوي بيايد و به راننده اتوبوس بگويد سيگار نكشد، در سالن هاي انتظار فرودگاه هم همينطور، در ادارات و محل كار هم همينطور. براي اينكه به جايي برسيم كه در هيچ مكان، سيگار كشيده نشود اول بايد در اتوبان ها، كمربندها را ببنديم، توي كوچه ها نبنديم. مثل همان است در بيمارستان پشت ميز كارتان سيگار نكشيد، در بيمارستان توي حياط، سيگار بكشيد اين مي شود مرحله قدم به قدم براي رسيدن به هدف كلي كه لازم است و بايد انجام بشود.
در ايران، قانون جامع ملي كنترل دخانيات برگرفته از معاهده جهاني كنترل دخانيات است و توسط مجلس حدود يك تا دو ماه آينده به شور نهايي گذاشته مي شود زيرا در شور اول كليات آن تصويب شده و نقايصي كه در قوانين مرتبط با دخانيات برطرف شده، جرايم  خاصي كه از ۵۰هزارتومان تا ۵ميليون تومان جريمه در نظر گرفته شده براي هر نوع از مواردي كه قانونگذاري شده و به نظر مي رسد كه شرايط را بهتر و راحت تر مي كند.
*چرا معاهده جهاني كنترل دخانيات در ايران انعكاس ضعيفي داشت؟
- شايد يكي از دلايلش را بتوان تنبلي خود ما عنوان كرد، علاوه بر اينكه ايران در چند ماه نزديك به اين معاهده، تلاش زيادي در اين زمينه داشت. براي الحاق به اين معاهده كه در روزهاي آخر و رو به پايان بودن زمان، ايران به اين معاهده پيوست. ايران حضور بسيار موفقي در جلسات اجرايي داشت. به پيشنهاد W.H.O ظرف مدت چهار سال متن آن نوشته شد. شش جلسه اصلي و ۲۴ جلسه فرعي در طول چهار سال توسط نمايندگان كشورها برگزار شد و متن اين معاهده توسط كارشناسان حرفه اي معاهده نويس بهداشتي و مرتبط با دخانيات نوشته شد. اين اولين معاهده بهداشتي دنيا محسوب مي شود. معاهدات قبلي در زمينه تجارت بود يا سياست يا اسلحه و يا حتي جنگ.
اين اولين معاهده جهاني در زمينه بهداشت است. در مورد بهداشت هميشه قوانين و مصوبه هاي مختصري داشتيم كه سازمان بهداشت جهاني آن را ارائه مي كرد.
اولين بار است كه سازمان بهداشت جهاني يك معاهده را براي تمامي كشورهاي عضو پيش بيني مي كند. چون اعتقاد جهاني بر اين است كه دخانيات را نمي توان در يك كشور خاص و با يك قانون كنترل كرد. احتياج به يك بستر هماهنگ جهاني دارد. پس اين معاهده آماده شد. ايران هماهنگ كننده و سخنگوي كشورهاي منطقه مديترانه شرقي بوده است. آن هم به علت فعاليت هاي خوبي كه نسبت به ديگر كشورها در ايران انجام شده است. بعد از نهايي شدن معاهده در سال ،۲۰۰۳ توسط وزراي بهداشت تمامي كشورها تأييد شد و در يك فرصت ۱۵ماهه، كشورها اين معاهده را امضا كردند. قوانين بين المللي مي گويد وقتي معاهده اي تأييد مي شود، بايستي حداقل ۴۰ كشور آن را امضا كنند و هرچه تعداد امضاكنندگان بيشتر باشد آن معاهده جهان شمول مي شود. روز اول كه اين معاهده در دفتر سازمان ملل در نيويورك امضا شد، نماينده ايران آن را امضا كرد. ۱۵ژوئن ۲۰۰۳ و ايران جزو ۱۵كشور اول است كه روز اول اين معاهده را امضا كردند. بعد از آن طي يك فرصت يك ساله كشورهاي امضا كننده، آن را توسط مجلس كشورشان تأييد مي كنند. اين معاهده يك ابزار كامل براي اجراي برنامه هاي كنترل دخانيات در هر كشور است.
از روي اين معاهده يك مينياتور كوچك تهيه شده به نام قانون جامع كنترل دخانيات و به نظر مي رسد كه در مجلس ظرف ۳ ماه آينده رايزني و بحث نهايي بشود.
*براي پايين آمدن سن افرادي كه سيگار مي كشند چه توجيهي داريد؟ آيا براي اين مشكل تدبيري انديشيده شده است؟
-دو مطالعه بزرگ در كشور انجام شده يكي در سال ۶۹ كه نشان مي دهد ۷/۱۰ درصد افراد ۱۵ تا ۲۴سال سيگار مي كشيدند. اين مطالعه در سال ۷۸ تكرار شد و نشانگر آن است كه ۱/۱۷ درصد افراد ۱۵ تا۲۴ سال سيگار مي كشند. يعني تقريباً دوبرابر شده و اين در صورتي است كه در كل جامعه مصرف سيگار پايين آمده يعني از ۱۴درصد به ۱۲درصد رسيده است. اين يك هشدار است يعني ما در كل جامعه با قوانين، كلينيك، تلويزيون و... برنامه ها را به گونه اي اجرا كرده ايم كه بزرگسالان كمتر سيگار كشيده اند ولي به رده سني خيلي مهم توجه نكرده ايم و آن نوجوانان و جوانان جامعه هستند كه آمارها نشان مي دهد آنها در اين فاصله به ميزان دو برابر مصرف سيگار داشته اند. براي مثال زمان پدران ما، سن سيگار كشيدن ۴۰سالگي بود، برادران بزرگ ما حدود ۲۰سالگي سيگار مي كشيدند، الآن بچه ها حدود ۱۳سالگي سيگار مي كشند. اين يك علت ويژه دارد و آن هم دقت نكردن به سنين خطر براي شروع سيگار است. براي اينكه اين دقت را در آموزش و پرورش لحاظ نكرده ايم حالا نبايد توقع داشته باشيم كه سن مصرف سيگار پايين نيايد. در برنامه هاي اجرايي كنترل دخانيات در ادارات و... سن پرخطر فراموش شده است. بايد برنامه هاي پيشگيري از شروع مصرف را در اين سنين انجام بدهيم. سال گذشته ستادي در آموزش و پرورش به وجود آمد به نام پيشگيري از شروع مصرف دخانيات كه وزير و معاونانش عضو اين ستاد هستند، دبير كل جمعيت مبارزه با دخانيات و اجراي برنامه هاي آموزش و پيشگيري در كل مدارس از همين طريق، شايد ده سال ديگر شروع بشود ولي مدون شده و قدم هايي برداشته ايم. اما كافي نيست زيرا بايد الگو و كليشه مصرف اين قوانين را از كشورهاي ديگر بگيريم. جاهاي خطر، جاهاي حساس را بگيريم. تجربه را در كشور اجرا كنيم تا بتوانيم به نتيجه ا ي كه مي  خواهيم برسيم.
*كلام آخر، حرفي هست كه جا مانده باشد...
- سيگار خوب، سيگار خاموش است، اگر سيگار روشن بشود با هر نوع، هر مارك و هر طعم مواد سمي و سرطان زا را خواهد داشت.
مهمترين چيزي كه افراد سيگاري بايد بدانند اين است كه سيگار كشيدن يك رفتار موقتي است رفتاري كه در سنيني به وجود مي آيد و در سنيني هم بايد كنار گذشته شود. اين فاصله هرچه كمتر باشد ضرر و زيانش براي فرد، خانواده و جامعه كمتر است. بنابراين هرچه زودتر به ترك كردن و آماده شدن براي ترك فكر كنند اين امتياز ويژه را براي خود قائل مي شوند كه سلامتي خود را كامل كنند. بهترين پيام براي افراد سيگاري اين است كه در يك فاصله زماني كوتاه سيگارشان را كنار بگذارند. حتي با روش هاي شخصي هر فرد سيگاري احتياج به دكتر، دارو، انجمن و كلينيك ندارد.

خاطرات زندگي روزانه
در زندگي روزمره هريك از ما اتفاقات و رويدادهاي كوچك و بزرگ فراواني وجود دارند كه گرچه به سرعت مي گذرند، اما مي توانند قابل توجه باشند و در ميان خاطرات زندگي مان ماندگار شوند؛ اتفاق هايي كه آنها را براي دوستان و همكاران خود تعريف مي كنيم و گاه بعد از گذشت چند سال همچنان شنيدني و شيرين هستند؛ از يك ماجراي جالب در زمان خدمت نظام وظيفه تا خاطره از يك ميهماني خانوادگي و... هر يك از اين خاطرات كوتاه چون يك عكس يادگاري در آلبوم ذهن باقي مانده اند.
شما هم مي توانيد با ارسال خاطرات شيرين زندگي خود به آدرس روزنامه همشهري در ورق زدن آلبوم خاطرات با ما همراه شويد.
***
003732.jpg
جايزه مادربزرگ
روز تولد من مصادف است با اولين روز بهار و آغاز سال نو، زماني كه ۱۵ ساله شدم پدرم به مناسبت تولدم و عيدي يك دوربين عكاسي بهم هديه داد كه برايم بسيار باارزش و عزيز بود.بعد از آن از هر چيز و هرجا عكس مي گرفتم، تا اين كه يك روز در روزنامه چشمم به آگهي افتاد كه از عكاسان جوان دعوت به عكاسي با موضوع زندگي كرده بود.عكس هاي زيادي گرفتم كه بعد از چاپ هيچ كدام راضي ام نكرد، تا اين كه يك روز كه نااميد شده بودم مادربزرگ را ديدم كه با تلاش بسيار با چشمان كم سوي خود با آن چين و چروك صورتش كه حاصل سالها درد و رنج زندگي بود در حال نخ كردن سوزن است بلافاصله چند عكس گرفتم و ارسال كردم. وقتي اسم خود را در ميان برندگان ديدم از خوشحالي بال درآوردم.حالا آن عكس و جايزه در بوفه خانه سالهاست كه خودنمائي مي كند، هرچند مادربزرگ سالهاست در نقاب خاك آرميده است.
محمد رنجبر

اجتماعي
ادبيات
اقتصاد
انديشه
سياست
فرهنگ
ورزش
|  ادبيات  |  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  فرهنگ   |  ورزش  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |