تمدن تبلور كامل‌ترين پايتخت ،
است ملت هر
(بخش واپسين) پايتختها مديريت و مكانيابي مشكلات به نگاهي
نيجريه ، كشور جديد پايتخت ايجادآبوجا كلان هزينه‌هاي
شد كشور اين رئيس‌جمهور موجببركناري
نمي‌شود آدم خود خانه همچنانكه‌هيچ‌جا داده نشان تجربه
نخواهد پيدا درخور و بايسته موقعيتي جديد پايتخت يك هرگز
كرد
:اشاره
بيشترين اغلب كه مكاني به‌عنوان پايتخت ، روزافزون رشد
اقتصادي ، سياسي ، امكانات از برخورداري رابراي موقعيت‌ها
مهم‌ترين اخير سال‌هاي در مي‌دارد ، عرضه فرهنگي و اجتماعي
.است بوده جهان كشورهاي از بسياري شهري مديريت دشواري
دست آن با نيز ما كشور اخير دهه دو در مي‌دانيم كه پديده‌اي
كشورها از بسياري ميان ، اين در.است كرده نرم پنجه و
را چاره...و روسيه بليز ، قزاقستان ، مالزي ، برزيل ، همچون
پايتخت براي برزيل همچون برخي.يافتند تغييرپايتخت در
مركزيت انتقال به روسيه همچون وبرخي ساختند جديد شهري
در همچنانكه اما.اكتفاكردند ديگر شهر به شهري از اداري
نشان تجربه خوانديم ، مجله‌اكونوميست گزارش بخش نخستين
عمل در موجبشده‌اند نشده پيش‌بيني دشواري‌هاي اغلب است داده
پايتختهاي به نسبت افزون‌تر مشكلاتي با حتي جديد پايتختهاي
به‌برخي آن در كه گزارش اين بخش واپسين.باشند رودرو قديمي
شده پرداخته پايتخت تغيير پديده روي رودر چالش‌هاي ديگر از
:مي‌آيد پي در است ،
موفق چندان هزينه‌ها مهار در مدرن برنامه‌ريزان
. ساخت‌بلموپان هزينه مثال به‌عنوان كه چرا نبوده‌اند
مركزي امريكاي در بليز كشوركوچك جديد مركز (Belmopan)
و 1973 بين 1962 آن ساخت هزينه اوليه براورد با مقايسه در
Shagari) شاگاري شيهو.يافت افزايش برابر چهار تا
ازقدرت سال 1983 در كودتا يك طي نيجريه جمهور رئيس(Shehu
ناشي مالي بحران از متاثر تاحدودي مساله اين كه شد بركنار
.بود (Abuja) شهرآبوجا ساخت بابت كلان هزينه‌هاي از
از پروژه‌ها اينگونه اجراي تاخيردر و هزينه‌ها اعظم بخش
برلي.مي‌شود ناشي اطلاعات‌كافي فاقد طرح‌هاي اجراي
برنده كه كانبرا شهر براي‌احداث را خود طرح گريفين
آماده و حاضر امكانات از استفاده با گرديد نيز مناقصه
شامل طرح اين كه) داشت ارسال شيكاگو از استراليا دولت
اطلاعات برگه وسيع ، منطقه‌اي روغني رنگ‌كاري از مجموعه‌اي
دستورالعمل‌هاي12 زمين‌شناسي ، و هواشناسي اطلاعات حاوي
آنها روي بر موردنظر طرح كه برجسته نقشه دو و صفحه‌اي
سارنين اليل نصيب جايزه دومين.(مي‌گرديد بود شده پياده
برلي‌گريفين اندازه تا نيز وي كه گرديد فنلاند تخيلي معمار
گريفين برلي كه وقتي.نداشت آگاهي استراليا شرايط به نسبت
شهر ساخت عمليات بر اينكه تا كرد عزيمت كانبرا به نهايتا
وقت نيز ديگر سال چندين تا بود ناگزير باشد داشته نظارت
از خود اوليه مشاهدات با را خود طرح‌هاي اينكه تا كند صرف
.نمايد سازگار و منطبق نظر مورد محل
طراحان.داد انجام را لازم هماهنگي‌هاي گريفين حداقل‌برلي
را پايتخت محل بودند درصدد كه بلموپان شهر امريكايي
طرح‌هاي كنند عوض بليز ساحلي گردبادهاي از رهايي به‌خاطر
بادهاي شدت طرح‌ها اين در كه كردند ترسيم طوري را خانه‌سازي
امر اين كه شد گرفته ناديده بليز استوايي منطقه باراني
از دور به را باراني فصل كه وامي‌داشت را اوليه ساكنين
بدون شهر اين برنامه‌ريزان.كنند سپري خود كاشانه و خانه
منطقه باشند كرده فراهم را عمومي نقل و حمل امكانات اينكه
محل از پياده پاي با ساعته نيم مسافت يك در را صنعتي
بتوانند اينكه تا نمودند احداث كارگران ارزانقيمت اسكان
در قبلا كه كنند احداث دهكده‌اي در را تزييني پارك
ساكنين كه مي‌رسد به‌نظر.است بوده جنگلي منطقه احاطه‌اين
واشنگتن جورج شخص:نمي‌كنند تامل رابطه اين در اصلا محلي
سبب اقدام اين كه داشت نقش واشنگتن پرآب محل انتخاب در
هم امروز به تا ناخوشايندي به‌طور شهر اين كه گرديد
آدامز آبيگل اينكه گو) بماند باقي مرطوب شهري به‌عنوان
اين به پاسخ در اولين‌بار براي سفيد كاخ اشغال به‌هنگام
ساختمان اين پذيرايي سالن بزرگترين از تا شد آن بر اقدام
اغلب.(كند استفاده جمهور رئيس زيرپوش كردن خشك براي
كردند تلاش برازيليا شهر طراحي مورد در كه برزيلي معماران
.بودند غافل كاملا آن نقشه‌برداري از
روسيه كبير پطر همانا يكدندگي‌داخلي نمونه بهترين اما
دربي‌حاصلترين ، را شهرسنت‌پترزبورگ كه باشد بايد
گوشه وبي‌دفاع‌ترين دورترين باتلاقي‌ترين ، سردترين ،
رودخانه نام‌بزرگترين.نهاد بنيان خود امپراطوري‌بزرگ
باتلاق معناي به فنلاندي كلمه از (Neva) نوا يعني شهر اين
اسكان به تمايلي آگاهانه روسها آنجايي‌كه از.است شده مشتق
توسل با را آنها كبير پطر نداشتند ، متروك نقطه چنين يك در
انجام از بازرگانان اينكه يعني داد اسكان آنجا در زور به
طبقه از و شدند منع ديگر شهرهاي ازطريق تجاري فعاليت
و ساز و ساخت به جديد پايتخت در تا شد خواسته اشراف
در ساختماني مصالح كافي تامين به‌منظور.بپردازند خانه‌سازي
را سنگ با خانه ساخت كبير پطر سنگ بدون باتلاقي منطقه يك
.كرد ممنوع روسيه در ديگر جاي هر در
از را خود سزاوار عقوبت پاداش‌و كبير پطر نهايت در
رادر او تقريبا سهمگين اينكه‌طوفاني يعني گرفت طبيعت
يعني‌نوسكي‌پراسپكت شهر اين بزرگترين‌خيابان در سال 1721
غيرمترقبه آشفتگي دچار نيز كانبرا شهرانداخت پا از
شهر از استراليايي شخصيتهاي حامي كه‌قطار گرديد مشابهي
كه گرفت آتش... مراسم در شركت جهت شهر اين به ملبورن
به را ساز و ساخت عمليات شروع رسمي آغاز برنامه حادثه اين
.انداخت تعويق
كه‌اگر است اين شاخص مكان‌هاي اين به مربوط بعدي مشكل
كه خواهدخواست باشد ، داشته وجود هم اگر كسي ، چه واقعا
مجموعا تااينكه كشيد طول سال شش كند؟ زندگي آنها در
پطر آنكه از پس پنج‌سال.شود ساخته پترزبورگ در خانه 150
اين هنوز كرد منتقل شهر آن به را خود قضايي تشكيلات كبير
گرگ كه بود يزرع لم بياباني در افتاده‌اي دور شهر چنان شهر
جمعيت.ساخت خود طعمه شهر مركز در روشن روز در را زن يك
مردان دولت انتقال از پس سال يعني 15 سال 1815 در واشنگتن
اواخر همين تا.مي‌رفت فراتر نفر از 8000 بندرت شهر اين به
كه (Mall) مال خيابان طول در خوكها دهه 1840 يعني
پرسه سرگردان بود شهر در مراسم برگزاري مركز بزرگترين
.مي‌زدند
بي‌هدف اما دوگانه
نانوايي فاقد فعاليت آغاز از پس سال چهار حتي بلموپان شهر
شركت پنجمين اصل در شد افتتاح نانوايي مورد يك وقتي و بود
(Punch) پانچ نشريه گزارشگر.بود خصوصي بخش به متعلق بزرگ
:كه ساخت خاطرنشان كانبرا جديد شهر از بازديد به‌هنگام
شهر يك در زندگي سختيهاي از همگي است ممكن لندن ساكنين
با نمي‌توان را مساله اين ليكن باشند آگاه بي‌برنامه
سال تا.كرد مقايسه شهر بدون برنامه يك در زندگي سختيهاي
يك نفر هر 3000 براي يعني درخت نهال شهر 500 اين در 1924
.بود شده كاشته نهال
پايتخت‌هاي‌تصنعي شهروندان اولين كه كرد پيش‌بيني مي‌توان
اوليه چهارم‌ساكنين سه.هستند دولت كاركنان (شده ساخته)
برازيليا ، شهرهاي‌آبوجا ، ساكنين اغلب همانند بلمپون شهر
زندگي.دولت‌درآمدند استخدام به واشنگتن و كانبرا
آتي ساكنين سايرين كه مي‌شود سبب عوض در نيز شهري يكنواخت
از بليز مردمبرتابند روي شهرها گونه اين در اسكان از
جديد شهر اين كه چرا كردند امتناع بلمپون شهر در سكونت
را سوال اين بيوور دي سيمون مثلا.بود تفريحي مركز فاقد
در زدن پرسه انگيزه‌اي كه‌چه كرد مطرح برازيليا درمورد
تبعه شهري امور مشاور يك مي‌كند؟ توجيه را شهر اين
:دهه 1970گفت در كانبرا شهر از بازديد بهنگام نيوزيلند
تهيدستان...امنيت‌شغلي فضاي يك شهر اين بر حاكم فضاي
رنگ و سانز زندگي روحيه سانز ، بيكاران سانز ، مجرمين سانز ،
عنوان به را خود شهرت امروز به تا نيز واشنگتن.است سانز
نيز فرهنگي نظر از كه حفظكرده سالار ديوان يكنواخت ، شهر يك
.شيكاگونمي‌رسد يا لس‌آنجلس نيويورك ، پاي به
معمولا شهرها اينگونه طراحان كنيم قضاوت منصفانه اگر
داشته وضعيتي بايد برازيليا كه مي‌شد تصور.بودند پرتوقع
يعني بود آن فاقد يعني‌ريودوژانيرو سابق پايتخت كه باشد
بر بحث كه وقتي.كارآمدباشد و طمطراق كم كوچك ، شهري بايد
آقاي طي‌نمي‌كرد را خود اوليه مراحل هنوز جديد پايتخت سر
سال 1810 در پرتغال پادشاه مشاور اوليويرا ولوسودي
و امن منطقه يك در بايد پايتخت اين:كه تاكيدداشت
همچنان كه باشد انساني امواج خروش و ازجوش عاري پذيرفتني
واشنگتن ، .مي‌كنند زندگي كنارهمديگر در برهم و هم در
بودند منظم و آرام همگي‌مكانهاي بلمپون و برازيليا كانبرا ،
.بودند مشاغل‌خود سرگرم مزاحمت بدون دولت كاركنان كه
كانبرا به:كه مي‌گويد دولتي كارمند يك كه همانطوري
سني نظر از كاركنان براي كه است مكاني كه زيرا عشق‌مي‌ورزم
.است شده طراحي داراي‌فرزند و متوسط
را تصنعي پايتختهاي كه است اداري سازمان دوري همان قطعا
كشور يك تاريخ حركت روند تغيير و عمومي ذهنيت جلب از
بازمي‌دارد ، بوده‌اند آن بر همواره آنها طراحان كه همانطوري
مردم جلب در نتوانست آبوجا و كانبرا داخلي موقعيتهاي
.كند توفيقي‌حاصل سكنه فاقد وسيع مناطق به خودشان كشورهاي
منطقه به ساحلي منطقه از بليز پايتخت انتقال همچنين
خود ارضي ادعاي از را گواتمالا هرگز بلمپون يعني مركزي‌تر
ايالتهاي نتوانست نيز واشنگتن موقعيت.منصرف‌نساخت
طرح و سازد موافق فدرال دولت باپروژه را جنوبي جدايي‌طلب
و كبك بين نمادين پل‌ارتباطي ايجاد بر مبني اتاوا ماهرانه
را (Quebecois) سركبكويز بر موجود يخ نتوانست نيز انتاريو
.كند آب
وتحقق تعقيب آنها ايجاد از هدف كه پايتختهايي واقع در
در ماهاتير آقاي كه انگيزه‌اي همانند يعني است خاصي تصوير
يك كه نمي‌گذرد چندي مي‌كند دنبال آينده‌دار پوتراجاياي خصوص
.مي‌گيرند بخود را دو هر يا و غيرمعمول و آنارشيستي وضعيت
آينده براي شهري اينكه هدف به خود عصر در برازيليا مثلا
اتومبيلها ، هنگام آن در كه گرديد برنامه‌ريزي باشد
.مي‌شدند محسوب پيشرفت نمادين قالبي بتونهاي و هواپيماها
كه بود شده طراحي هواپيما فروند يك شكل به نيز شهر خود
در تجاري منطقه آن ، سالن در شهر جامع كليساي و فدرال دولت
جاي آن بالهاي در خانه‌سازي و دم در صنعتي منطقه كابين ،
كه خودروهاست تردد بزرگ تقاطع يك نيز طراحي مركز.داشتند
كم قطعات به را وزيران ساحلي سياحتگاه همشكل وزن كم قطعات
نشان براي ابتدا آنچه.مي‌كند وصل مسكوني منطقه همشكل وزن
اينك بود شده برنامه‌ريزي نوگرايي و ناسيوناليسم روح دادن
.مي‌گردد محسوب دهه 1950 بدريختي نمود و نشانگر
از به‌عوض‌آنكه ملي كلان پروژه‌هاي عنوان به پايتختها
شهرها دراين كه كند دعوت سياستمداران و برنامه‌ريزان
مي‌خواهد آنها از كنند ايجاد كار و زندگي براي را اماكني
و كنند طراحي را ملي صحنه‌هاي بسرايند ، مذهبي مرثيه‌هاي كه
كانبرا شهر طراح برلي.گردند آرماني آرزوهاي و آمال تسليم
زبان عنوان به را مي‌خواست‌معماري او كه است نوشته
او راستا اين در.نمايد مطرح روزانه زندگي دموكراتيك
كه آورد در دموكراسي تئاتر بزرگ سالن يك شكل به را كانبرا
كه نشسته‌اند پايه‌دار نشيمنگاه يك روي بر آن در حاضر جمعيت
متمايل و مشرف غيرطبيعي درياچه يك به تپه دامنه‌هاي از
زيباي چشم‌انداز و شده واقع برآمده قسمت در دولت است ،
.مي‌باشد الهام‌آور صحنه پشت پرده منزله به سر پشت در كوهها
نمي‌شود آدم خانه جايي هيچ
اين در برنامه‌ريزي نهايي نتيجه.ندارد امكان قطعا
ونه است دل‌انگيز نه كه بود خواهد شهري معمولا زمينه‌ها
روياي يا خواب برازيليا طراحان مثلا.دارد كاربردي جنبه
اينرو ازميپروراندند سر در را متحرك و خوشبخت جامعه‌اي
.نيانديشيدند فقير طبقه براي را تمهيدي هيچگونه آنها
و شده حساب مركز كنار در كه كرد پيش‌بيني مي‌توان بخوبي
قدعلم بي‌برنامه و بزرگ حلبي‌آبادي‌هاي شهر ، اين آراسته
رويكرد از واشنگتن مشكلات از بسياري نيز همينطور.كرده‌اند
و ريشه كاري شهر عوض به تجاري مركز يك به‌عنوان شهر اين
يك عنوان به نه شهر اين معجون وضعيت و مي‌گيرد سرچشمه
تحت منطقه عنوان به نه و شهرداري منطقه يك نه ايالت ،
مواجه مانع با را مسايل به دادن سامان فدرال حاكميت
.مي‌كند
به‌منزله ميشوند ساخته هدفمند كه پايتختهايي نهايت در
هستند حامل‌پيامي بندرت اما مي‌مانند باقي باستاني آثار
آن بر كه خون‌آشامي انديشه‌هاي داشتند ، را آن قصد اول از كه
را سوئدي جنگي زندانيان و روسي رعيت هزاران كبير پطر اساس
ساخت ، كار به مجبور مرگ دم تا خود نظر مورد شهر ساخت در
(سابق) شوروي جماهير اتحاد بعدها و روسيه استبداد از نشان
.دارد
از را (Gwari) گواري بومي و محلي مردم آبوجا شهر ساخت
در توسعه روند نيز همينطور و ساخت خارج اجدادي‌شان سرزمين
شده تمام محلي مردم شدن قرباني قيمت به نيجريه نقاط ساير
نماد به واشنگتن بي‌برنامه مدارس و باريك جادههاياست
خود خانه پشت حياط در حتي مشكلات حل در فدرال دولت ناتواني
.است شده تبديل
به را پايتختهاي‌خود ساخت است ممكن مالزي و قزاق دولت‌هاي
آنها:كه آگاه‌باشند كه است بهتر اما برسانند اتمام
.مي‌كنند رنگ بتون و آسفالت در را خود عكس‌هاي
عباسيان غلامرضا:مترجم
دسامبر 1997 اكونوميست مجله:منبع
|
