كنگره خرداد پنجم تا اول از
در ملاصدرا حكيم بزرگداشت جهاني
مي‌شود
برگزار تهران
ميانه هاي سده تفكر واسطه دو
خردادكنگره پنجم تا اول از
در ملاصدرا حكيم بزرگداشت جهاني
برگزارمي‌شود تهران
-صدرالمتالهين حكيم بزرگداشت جهاني همايش :معارف گروه
.مي‌شود برگزار تهران در ماه خرداد اول ملاصدرا ،
همايش اين برگزاري ستاد رئيس خامنه‌اي سيدمحمد الله آيت
به روزه پنج همايش اين:گفت خبرنگاران دوشنبه‌به روز
صدرالمتالهين حكيم شهيراسلامي ، فيلسوف بزرگداشت منظور
.مي‌شود بزرگ‌برپا دانشمند اين آثار بررسي و (ره)شيرازي
ملاصدرا حكيم بزرگداشت جهاني همايش برگزاري ستاد رئيس
از كه ملتي و است انديشيدن صحيح تربيت فلسفه ، :افزود
.مي‌گيرد قرار ديگر تاثيرفرهنگهاي تحت باشد خالي فلسفه
هنر حديث ، و قرآن با تفكر و تعقل پيوند:افزود وي
علوم دانشمندان صدر در را او جهت ازاين و است ملاصدرا
.مي‌دهند قرار ايراني
معرفي را همايش اين برگزاري از هدف خامنه‌اي ، آيت‌الله
و كرد ذكر جهانيان به ملاصدرا فلسفه‌اسلامي و حكمت
جهان در آثارملاصدرا و شخصيت متاسفانه:اظهارداشت
است خوبي فرصت همايش اين برگزاري و است مانده ناشناخته
.شوند آشنا وي انديشه با دنيا فلسفي مراكز تا
ثبت به ملاصدرا از رساله و كتاب به 50 نزديك:افزود وي
.است شده جمع‌آوري نيز نفيس نسخه يكهزارو 200 و رسيده
به:افزود صدرالمتالهين حكيم بزرگداشت جهاني همايش رئيس
اين كتابهاي بقيه شده نوشته فارسي زبان به كه كتاب يك جز
.است عربي زبان به دانشمند
ملاصدرا آثار تصحيح در دقت براي:گفت خامنه‌اي آيت‌الله
روش" ،"تحقيق صحيح روش" همايش سه تاكنون زبان‌فارسي به
.است شده برگزار "ويرايش صحيح روش" و"فارسي به ترجمه صحيح
زبانهاي به فارسي زبان بر علاوه ملاصدرا آثار:افزود وي
ترجمه نيز اسپانيايي و روسي فرانسه ، آلماني ، انگليسي ،
.شد خواهند
با مكاتبه ملاصدرا ، حكيم بزرگداشت جهاني همايش رئيس
ديگر از را اينترنت جهاني شبكه طريق دنيااز فلسفي مراكز
اين طريق از:افزود كردو ذكر همايش ستاداين فعاليتهاي
جهانيان‌قرار دراختيار اسلامي فلسفه و حكمت شبكه ،
.مي‌گيرد
همايش ستاد به مقاله حدود 600:گفت خامنه‌اي آيت‌الله
به فارسي و انگليسي زبان به مقاله كه‌خلاصه 500 رسيده
.رسيد خواهد چاپ
ميانه هاي سده تفكر واسطه دو
ارغون محمد :نوشته
افشار حسن :ترجمه
استاد و آمده دنيا به الجزاير در ارغون محمد :جستارگشايي
و شماره 3 دانشگاه جديد ، سوربن در اسلامي انديشه تاريخ
در.است دانشگاه آن در اسلامي و تازي مطالعات موءسسه مدير
در كاليفرنيا دانشگاه ليون ، دانشگاه در او گذشته ،
.است كرده تدريس نيز رم در عربي اسقفي موءسسه و لس‌آنجلس ،
معتبر فرهنگي و دانشگاهي مراكز از تعدادي در او همچنين
چاپ به وي از چندي آثار و كرده سخنراني و تدريس نيز جهان
و مذهب اسلام ، " سال 1979 ، در "عرب انديشه":است رسيده
مقالاتي" در 1982 ، "قرآن از درسهايي" در 1981 ، "جامعه
...و در 1984 "اسلامي انديشه پيرامون
و ابن‌رشد اندلسي ، نامدار فيلسوف دو درباره حاضر مطلب
فلسفه تفكر ، انتقال بزرگ واسطه‌هاي آناناست ميمون ابن
زمين مغرب به يوناني ، و اسلامي تمدن از علم ، روش‌شناسي و
با ابن‌رشد ، .بوده‌اند رنسانس و نوزايي دوران در
ابن و ارسطو ، منطق و انديشه باب در خود ژرف بررسي‌هاي
خود زمان علمي تفكر از متعددي بخشهاي بازسازي با ميمون
معارف و فلسفه از معتبري منظومه‌هاي بديع ، گونه‌اي به
نهادندنزديكي واپسينيان اختيار در را خود روزگار
در سرعت به تا شد سبب مسيحي غرب به آنان فرهنگي و اقليمي
اين.نهند سامان آن بر عظيم تاثيري و كنند نفوذ ديار آن
زاده واقع به اما بود ، يهودي متفكري "ظاهرا چه اگر ميمون
محسوب اسلامي انديشه و دانش هاي حوزه يافته پرورش و
وي كلامي عقايد و شده مسلمان وي كه معتقدند برخي.مي‌شد
موضع همين نشانگر "هدايتالمضلين" همچون مهمي آثار در
دو اين درباره كه خاصي ديدگاههاي از سواي.است وي ديني
ماپابرجاي زمان تا آنان اهميت شد ، ابراز تاكنون متفكر
به "التهافت تهافت" كتاب نگارش با ابن‌رشد ، .است مانده
را فلسفه و پرداخت "الفلاسفه تهافت" در غزالي نظريات رد
كرده ايجاد بزرگ متكلم آن كه ظنوني و ترديدها سيطره از
فلاسفه خاتم غربيان ، نظر به اگرچه وي.آورد برون بود
عطف نقطه فقط واقع در اما مي‌شود ، محسوب اسلامي عهد بزرگ
حكمت به تحول با اسلامي فلسفه كه چرا است ، بوده مهمي
ملاقطبشيرازي ، خواجه‌نصرالدين ، دست به بعد قرنها شيعي ،
ديگر درخششي و شد پرورده...و ملاصدرا ميرداماد ، دواني ،
مطلب مسائل ، اين همه گرفتن نظر در با حال هر به.يافت
فصلي درباره كارشناسانه و ويژه ديدگاهي عنوان به حاضر ،
اين.است اهميت واجد اسلامي ، فلسفه و فرهنگ تاريخ از
نظر كه شده نگاشته يونسكو به متعلق نشريه جهت مقاله
.مي‌نماييم جلب آن ترجمه به را گرامي خوانندگان
معارف گروه
(تا 1204 1135) ميمون موسي‌بن و (تا 1198 1126) ابن‌رشد
با شناخته‌ترند ، مايمونيدس و آورئس نامهاي با غرب در كه
معنوي تعهد خود ، تاليفات تنوع و حجم خود ، انديشه قدرت
گسترده نفوذ با نيز و خويش ، متبوع جوامع به خدمت به خود
.داشتند سلطه قرن‌دوازدهم بر غرب جهان در خود
به زمان آن اسلامي اندلسيه مشعشع پايتخت قرطبه در دو هر
در قاضي يا) قانوندان خانواده‌اي در دو هر و آمدند دنيا
.(يهودي ابن‌ميمون موارد در ربي و مسلمان رشد ابن مورد
مراكش شهر در ابن‌رشد.زيستند مراكش كشور در چندي دو هر
حاكم حمايت تحت (شد نيز وفاتش محل سال 1198 در كه)
جانشينش و (تا 1184 1163) ابويعقوب موحدون ،
در كه فاس در ميمون ابن و ;(تا 1199 1184) يعقوبالمنصور
ناچار ميمون ابن سال 1165 در.گرديد او پناهگاه سال 1160
در او قاهره ، به بار اين برد ، پناه ديگري جاي به شد
سلطان وزير فاضل ، طبيب و يهود جماعت رئيس قاهره
ميلادي سال 1204 در كه بود جا همين در و شد ، صلاح‌الدين
.ابن‌رشد از بعد سال شش يعني درگذشت ،
اجراي به متعهد قضات از خانواده‌اي در آمدن دنيا به
اديان احكام مشمول "تماما جامعه‌اي در شريعت قوانين
:حال عين در و بودن شرع قانون شارح يا قاضي آسماني ،
نشانه فلسفه ، نام تحت آمده جمع مادي علوم به سرسپردن
اديان ميان تقابل.بود معين عصري در معين جامعه‌اي
و اسكندراني فيلون زمان به يونان فلسفي سنت و آسماني
سوم قرن از ويژه به اسلامي ، جو در.برمي‌گشت كليسا آباء
ادعاي ميمون ابن.شد حادتر تقابل (ميلادي نهم قرن) هجري
مسلمان فيلسوف (ميلادي تا 950 878) فارابي با فكري قرابت
فيلسوف دانشمند (ميلادي تا 1037 980) ابن‌سينا بر و داشت
شرط و بي‌قيد را وي تعاليم چند هر.مي‌نهاد بسيار ارج
.دارد بدهي نيز ابن‌رشد به كه داشت اذعان او.نمي‌پذيرفت
مسلمان ، اعراب پژوهش قرن چهار نقادانه بررسي با ابن‌رشد
كرده پيشكش دوازدهم قرن به را ارسطو فلسفه بيان موثقترين
.بود
بايد واسطه دو اين كار كه است تاريخي زمينه اين در
كه مي‌خوانم "واسطه" رو اين از را ايشان من.گردد ملاحظه
بسياري تلاش آسماني اديان با تعقلي فلسفه دادن آشتي براي
كه آفريدند ديني فوق زباني كه رو اين از هم و كردند
امكان‌پذير را بزرگ مذهبي جامعه سه ميان پايدار ارتباط
بودند ، شده روان وحي مبدا از سه هر چه گر جوامعي مي‌ساخت ،
جدا هم از يكديگر ، با جمع غيرقابل ديني نظامهاي با ليكن
سپر سينه يكديگر برابر در درمان‌ناپذير نحوي به و شده
.بودند كرده
و فكري دين نيستند مايل يهوديان و مسيحيان نيز امروز حتي
.بپذيرند اعراب كلاسيك اسلامي انديشه به را خود فرهنگي
بدانجا تا يهود انديشمندان از پاره‌اي را بي‌ميلي اين
بخش كه مي‌پرهيزند نكته اين ذكر از حتي كه كشانده‌اند
.است يافته نگارش و پرورش عربي به ابن‌ميمون آثار اعظم
نيست بعيد كه مي‌كنند اظهار زيستنامه‌نويسان برخي
اسلام اگر حتي.باشد گرويده اسلام به اصلا ابن‌ميمون
ارتباط امكان بر پرتوي باز باشد ، بوده قهر به او آوردن
قرون ديني جوامع احكام و آداب تفاوت بر نيز و فرهنگي
.مي‌افكند ميانه
آثار كه است اهميت حائز نكته اين بر تاكيد صورت ، هر به
مذهب ، با هم دارد سروكار فلسفه با هم دانشمند ، دو اين
تفسيرهاي در ارسطو منطق تفصيلي بررسي با ابن‌رشد
ابن‌ميمون كه آورد پديد تازه‌اي فكري جو خود ، موشكافانه
آن از كاتوليكها براي آكويناس توماس سنت و يهوديان براي
حتي كه ساختند مطرح الهيات در را نظرياتي و گرفتند بهره
.نمي‌رسند نظر به منسوخ "كاملا نيز امروز
ضعف و "شرق" فلاسفه افلاطونگرايي نو برابر در رشد ابن
قانوندانان ، لوحانه ساده شرعي جزميت و (1)اشعري مكتب جدلي
بحث و (موضوعي) جدلي استدلالي و (تحليلي) اثباتي روش
منطقي مقولات همان يعني.داد قرار را (كلامي) ترغيبي
در.ارسطوست فلسفي تلقي و عمل كننده منعكس كه را ارغنون
خدمات از ابن‌رشد "ظاهرا معرفت كردن تعقلي براي تلاش اين
اسلامي مكتب اين تعاليم.است بوده بي‌اطلاع (2)معتزله
(ميلادي دهم تا هشتم) هجري چهارم تا دوم قرن از كه مهم
به كند ، احيا را تعقل به اعتماد بلكه تا كوشيد بسيار
مسلمان غرب به ،(3)مالكي قانوندانان مخالفت دليل
موفق كه بودند مالكيها همين.نيافت راه (مغرب اندلسيه ، )
.بگيرند عمرش اواخر در را ابن‌رشد تبعيد حكم شدند
و فكري فعاليت تاريخ در فقها اجتماعي و سياسي موقعيت
شديد فشار.بود پايدار عاملي غرب مسلمانان مذهبي انديشه
تنها عنوان به جا همه در را مالكي مكتب تعاليم عقيدتي ،
قرطبه خلافت سقوط بابود نشانده كرسي به اسلام بيان
و كوچك شاه‌نشينهاي به مسلمان اسپانياي تجزيه و (1031)
ركونكويستا يا مسيحيان ، مجدد غلبه فزاينده فشار
بتواند تا پرورد را جهاد آيين اسلام ،Reconquista
نقش اهميت افزايش موجب همينكند بسيج را خود نيروهاي
اين از.شد مردم محبوب واعظان آنان ، از بيش حتي و فقها
بهتر تعصبشان ، خاطر به موحدون و مرابطون نكوهش عوض در رو
فعاليت عقيدتي و اجتماعي زمينه بررسي به تاريخ‌نگار است
.بپردازد غرب مسلمانان فكري
چه ابن‌ميمون ، مذهب تغيير و ابن‌رشد روياروي دشواريهاي
نيز ، و زمانه كلي جو نمايانگر وانمودي ، چه و راستي به
ميان تنش نشانگر رويم ، فراتر اندلسيه خاص وضعيت از اگر
در "نقليه" يا "دينيه" علوم و "دخيله" يا "عقليه" علوم
بغداد در (4)حنبليه و معتزله ميان مبارزه.است اسلام كل
-اجتماعي شكاف يك بازتاب (ميلادي نهم) هجري سوم قرن
كسب مقامات و طرق قوا ، مورد در فلسفي اختلاف يك و فرهنگي
.بود معرفت
بحث به نظري بعد يك (ميلادي تا 1111 1058) (5) غزالي
به را ابن‌رشد توجه بعد قرن يك "تقريبا كه بود افزوده
گرايي لفظ علوم‌الدين احياء كتاب در او.كرد جلب خود
الحادي انحرافات و باطنيه اشراقي انتزاعات فقها ، مخرب
موارد اين همه بود ، داده قرار حمله مورد سخت را فلاسفه
عقلي معرفت پذيراي كه گرفت صورت معنويي مذهب يك نام تحت
مورد شده وحي معرفت پيكره كه جدي محدوديت اين با ولي بود
.نمي‌گرفت قرار نقادانه بررسي
بپردازد غزالي نظرات با منازعه به كه شد آن بر ابن‌رشد
فلسفي طريق به را فلسفه و دين ميان ارتباط حساس بحث تا
المقال فصل كتاب او.ببرد پيش (علمي مي‌گفتيم امروز)
كتاب به پاسخ در را من‌الاتصال الحكمه و الشريعه فيمابين
.كرد تاليف غزالي الزندقه و بين‌الاسلام التفريقه فيصل
تهافت نام به غزالي ديگر كتاب التهافت تهافت در همچنين
كتابالكشف در عام‌تر ، زمينه‌اي دركرد رد را الفلاسفه
.گذاشت انگشت متكلمين روش نارساييهاي بر الادله مناهج عن
.المجتهد بدايه نام به نوشت فقه درباره نيز مهمي رساله او
اشتياقي چه با رشد ابن كه مي‌دهند نشان آثار اين كليه
فلسفي‌اش فرهنگ كل با و بماند مسلمان متفكر يك مي‌خواست
همه با فكري مقابله به (بود روزگار آن علمي معرفت كه)
محض فلسفي ديدگاه و قرآني وحي ميان تقابل از ناشي مسائل
نويسنده ارنست‌رنان ، بعدها و لاتين شارحان.برخيزد
قرار توجه مورد را ارسطو بر او شرح‌هاي فقط فرانسوي ،
تحريف را ابن‌رشد انديشه واقع در نحو اين به و دادند
عنوان به او ، به چنان خود سهم به نيز مسلمانان.كردند
نيز او بردند ياد از پاك كه بودند بي‌اعتماد فيلسوف ،
.است بوده مسلمان انديشمندي
براي آكويناس توماس سنت و يهوديان براي ميمون ابن
ظهور از پيش روزهاي در كاتوليك كليساي پيرو) مسيحيان
خود جوامع براي ابن‌رشد فكري طرح از (پروتستان نهضت
و رهنمودها همان و فلسفي نگرش همان از و كردند اقتباس
وحي معرفت دريافتي مجموعه دادن سامان براي ادراكي روشهاي
دين سه هر بزرگ مسئله.بردند خودسود متفاوت اديان شده
احكام آشتي خرد ، و دين توافق:ماند بود كه همان آسماني ،
و مراحل با مذهب ضروري كليات يا ذاتي معتقدات با شريعت
كه شريعت ، و كليسا قانون تورات ، ارسطو منطق مقولات
تفسير متخصص شارحان تعبير به پروردگار فرامين بيانگر
قد كه مشكلاتي.مي‌كنند حفظ را خود تفوق هستند ، خدا كلام
استنتاج وحي از بدين‌سان كه معيارهايي با مي‌كند ، علم
مربوط جزميي انديشه به بلكه.ندارد ارتباطي مي‌شود
در اساسي نكته سه.است مبتني آن بر شرع خود كه مي‌شود
سرنوشت و عليت جهان ، آفرينش:است فلسفه با تقابل كانون
.(جان و جسم ثنويت و فناناپذيري) روح
نوين علم كه مسائل ، اين دقيق بحث به شدن وارد محل جا اين
است داده انتقال تازه‌اي پژوهشي حوزه‌هاي به را آنها
كه است نكته اين بررسي من ، نظر به توجه‌تر ، جالب.نيست
و جامعه سه ميان واسطه ميزان چه تا ابن‌ميمون و رشد ابن
.هستند هنوز و بودند تاريخي سرنوشت سه
آثار بركت به عربي ، زبان به شده بيان فرهنگ و انديشه
و شرق در بعد به (ميلادي هشتم) هجري دوم قرن از كه بزرگي
(ميلادي دوازدهم) هجري ششم قرن در شد ، نگاشته مسلمان غرب
در عرب جهان علمي و فكري تفوق.رسيد خود شكوفايي اوج به
آثار كه مي‌گيرد قرار تاييد مورد نكته اين با زمان آن
از طبيعي علوم و طبي فلسفي ، زمينه‌هاي در بسياري عربي
لاتين و عبري به نبودند مسلمان نيز همگي كه موءلفاني
فرهنگي قلمرو در كه مسيحياني و يهوديان.شدند ترجمه
و ;مي‌نوشتند و مي‌انديشيدند عربي به مي‌زيستند ، اعراب
از كه مي‌ساختند غني را معارف از مجموعه‌اي بدين‌سان
.مي‌رفت فراتر جامعه سه اعتقادات توسط شده مقرر محدوده
به را آثارش كه است يهود متفكران بزرگترين از ابن‌ميمون
فرهنگي و فكري همگرايي عرصه آن در نوشت ، و انديشيد عربي
مي‌شد دريافته ميانه سده‌هاي در كه گونه‌اي به فلسفه ، كه
.بود عمده‌اش نماينده مي‌رفت ، كار به و
سرگشتگان راهنماي.شد ترجمه عبري به زودي به وي آثار اما
و.گشت ترجمه طبون شموئيل‌بن توسط ميلادي سال 1204 در او
چه با ميمون ابن كه ببرند ياد از يهوديان كه شد باعث اين
چيز و كرده كار زيسته ، فكري جو چه در و فرهنگي ارزشهاي
و اعراب ميان موجود عقيدتي تنشهاي امروزه.است نوشته
به رغبتي يهوديان از بسياري كه است حدي به اسرائيليان
مجموعه با بزرگ انديشمند اين محكم پيوندهاي داشتن ملحوظ
پيوندها همين وجود "دقيقا ولي.ندارند عرب مكتوب معارف
هم باز را واسطه عنوان به ميمون ابن تاريخي نقش كه بود
.مي‌ساخت ارزشتر با
او گرچه گفت ، آكويناس توماس سنت درباره مي‌شد را همين
ابن به خاصه وي فكري دين.نوشت لاتين به را خود آثار همه
و بشري جهان راهنماي ستاره عنوان به نيز را او رشد
مبتني جهاني مي‌سازد ، برجسته وسطي قرون در انسان انديشه
در آن از من كه فكري فضاي آن در مشترك ارزشي نظام يك بر
جوامع كرده‌ام ، ياد "كتاب اهل جوامع" عنوان با ديگري جاي
موجوديت كه هستند اجتماعاتي آن همه من تعبير به كتاب اهل
يگانه ، و زنده خدايي) وحي پديده برپايه فرهنگشان و نظام و
معلوم آدميان بر را خود تاريخ ، در خاصي لحظه در
مي‌گردد شرع مرجع پس آن از كه را فرامينش تا مي‌گرداند
است استوار فلسفي فرهنگي پايه بر و (كند ابلاغ آنان به
دو اين.چيزهاست براي عقلايي نظمي پي در جستجو مشوق كه
بر -فلسفي و علمي عقلانيت و وحي برخورد راستاي عمده
تنشي خاص ، مذهبي پيوند هر رغم به وسطي ، قرون تفكر تمامي
كيش راست سنت و مذهب گاهي آن در كه كرد تحميل را تربيتي
اين مهر وسطي قرون در تفكر كل.خرد گاهي و بود مياندار
چگونه:بود همان هنوز مسئله.داشت پيشاني بر را دوگانگي
و داد آشتي خرد ناگزير قيود با را شده وحي معرفت مي‌شد
ساخت؟ هماهنگ
و واقعي توازني به توانستند دو هر ميمون ابن و رشد ابن
نظاماتي در را آن كوشيدند و يابند ، دست رضايتبخش في‌نفسه
معرفت نظامها اين در آنان.كنند بيان شده فكر "دقيقا
همه با شريعت يعني مذهب ، قانون با را (فلسفه) عقلي
ميشنه.كردند تركيب ربوبي ، سنت كل و تورات و تحولاتش
قانون از مرتبي مجموعه ميمون ابن اثر (تورات مرور) توراه
.بود تلمود و ميشنه ، شفاهي ،
خرد پشتيبان را آنها كوشيده‌اند انديشمند دو عقلي شارحان
متمايز دستكم مادي ، "كلا نه اگر فلسفه‌اي حامي و "ناب"
دو آن است قرار اگر اما.كنند وانمود مذهبي ، نظرات از
مقام در كارشان بايد باشند ، "مبدل لباس با فيلسوفاني"
از و شود گرفته ناديده مربوطه‌شان ، مذهبي جوامع در قاضي
چشم‌پوشي روزگارشان "مذهبي علوم" زمينه در تاليفاتشان
.گردد
مي‌دانست خوبي به خويش عصر فرزانگان همه چون ميمون ابن
حال عين در كه مي‌كند حكم روشنفكر عنوان به مسئوليتش كه
اين بايد مي‌دهد توضيح موءمنان براي را شريعت تعاليم كه
سطح يك در همه آدميان كه باشد داشته نظر در نيز را حقيقت
به سرگشتگان ، راهنماي سوم كتاب در او.ندارند قرار علمي
به نزديكي براي راستين تلاش هر مختلف سطوح و مراحل روشني
را تكه اين من.مي‌كند تشريح غني تمثيلي زبان با را خدا
روبرو مسلمان متفكران مخالفت با چون مي‌كنم نقل "تماما
و روحي و فكري همگرايي جو آن از نمونه‌اي چون و نشده
و مسيحي و يهودي مغزهاي تابناكترين آن در كه است فرهنگي
.بودند فعال فلسفي ، فرهنگ و وحي مضاعف محركه تحت اسلامي ،
در شهرياري.مي‌كنم آغاز تمثيل يك با را فصل اين موضوع"
.خارج در برخي و كشورند در برخي رعايايش و است خويش كاخ
سويي روبه و شهريار كاخ به پشت پاره‌اي اول ، گروه از
تا كاخند به رفتن آرزومند و مشتاق پاره‌اي و دارند ديگر
بندند ، خدمت به كمر او پيشگاه در و.كنند تفحص او معبد در
در كه آنان از.نديده‌اند هم را بيت ديوار نماي حتي ولي
دروازه پي در و مي‌رسند آن به برخي كاخند ، به رفتن آرزوي
و گذشته‌اند دروازه از ديگران.مي‌چرخند آن گرد به ورودي
به توانسته‌اند ديگر گروهي.مي‌زنند قدم بيروني در
يك در شاه خود با سلطنتي كاخ در و يابند راه كاخ اندروني
به كاخ به ورود محض به اينان حتي ولي.گيرند قرار تالار
از پس زيرا نمي‌گردند ، نايل او با گفتگو يا شاه ديدار
در بتوانند تا است لازم ديگري تلاش كاخ اندروني به ورود
بشنوند را سخنش و بايستند -نزديك يا دور -سلطان پيشگاه
توضيح ساخته‌ام كه را تمثيلي اكنونگويند سخن او با يا
ديني هيچ كه هستند كساني خارجند در كه مردمي.مي‌دهم
و باشند رسيده آن به نظري تحقيقات با كه ديني نه ندارند ،
اين از.باشند كرده دريافت خود پيشينيان از كه ديني نه
و شمال ، دوردست سرزمينهاي دوش به خانه تركهاي قماشند
هنوز اما آنند به ورود و كاخ به رسيدن آرزوي در كه آنان
دستورات كه جمعيتي ديندارند ، مردم توده نديده‌اند را آن
كاخ به كه آنان.جاهلند اما مي‌دارند مرعي را الهي
را خود كه هستند كساني مي‌چرخند ، آن دور به ولي مي‌رسند
اصول اينان.مي‌كنند شرع عمليات مطالعه وقف "منحصرا
را عبادي اعمال و دارند باور "سنتا را ايمان حقيقي
و نمي‌دانند را شرع اصول با فلسفي برخورد اما.مي‌آموزند
كه آنها.برسانند اثبات به را خود ايمان حقيقت نمي‌كوشند
وارد بيروني به مي‌پردازند مذهب اصول در تحقيق به
درجات به مي‌توان نيز را اينان كه نيست شك و شده‌اند
قابل چيز هر توانسته‌اند كه آنان ولي.كرد بخش متفاوت
حقيقي معرفتي كه جا هر و برسانند اثبات به را اثباتي
هر و كنند كسب خدا به نسبت حقيقي معرفتي است اكتساب قابل
شوند ، نزديك حقيقت به است ممكن حقيقت به نزديكي فقط كه جا
.مي‌برند سر به سلطان كاخ در و رسيده‌اند هدف به
سرگرمي ، منطق و رياضي علوم مطالعه به كه مادامي فرزندم ، "
مي‌گردند ، كاخ گرد دروازه جستجوي در كه آناني از
.است بيرون هنوز زومه بن:مي‌گويند كنايه به حكيمانمان
وقتي و نهاده‌اي ، پا سرسرا به دانستي ، را فيزيك وقتي
چيره متافيزيك بر و دادي پايان را طبيعي فلسفه مطالعه
.كاخي يك در سلطان با و پانهاده‌اي دربار قلب به شدي ،
درجات با مرداني كه رسيده‌اي فرزانگان رتبه به اينك
".مي‌شود شامل را كمال متفاوت
.(ص 51 سوم ، كتاب سرگشتگان ، راهنماي)
فلسفي معاني" كه بود مصر ميمون اين از بيش حتي رشد ابن
از اين.نگردد فاش "نيستند آن درك به قادر كه كساني براي
نخبه‌گرايانه يا اشراف‌منشانه نظري او كه نبود رو آن
عنوان به خود شهرت بخواهد يا باشد داشته فلسفه به نسبت
چون نيز او كه است اين حقيقت.كند حفظ را خوب مسلمان يك
در را نظر همين كه غزالي مانند و -ديگر قانوندانان
لحاظ از خاصه -داشت (اسلام سنتي الهيات) كلام با ارتباط
به بايد مدرسان جانب از بسيار احتياط كه بود معتقد مذهبي
و "شوند منحرف الهي قانون از موءمنان" مبادا تا آيد عمل
از طبيب همچنانكه" كه مي‌آورد پي در نيز را مثل اين
".است روح سلامت مراقب شارع مي‌كند ، مراقبت بدن سلامت
از بيش بارها خود ، اجتماع در ميمون ابن كه است راست اين
.گرفت قرار احترام و استقبال مورد مسلمانان ، نزد رشد ابن
هايي"راهنما" ميمون ابن كه نيست ترديد مورد رو آن از اين
موءمنان به تا گردآورد كيشانه راست ايمان به رسيدن براي
اجتناب ابدي ، رستگاري از محروميت و تباهي از كه دهد ياري
ايمان اصل سيزده (كتابالسراج) "ميشنه شرح" در او.ورزند
.است پذيرفته و بپذيرد بايد يهود هر كه كرد تلخيص را
روزانه فرايض در چهاردهم قرن از كه منظوم قالبي در دستكم
ويژه به مذهبي ، جماعاتاست داشته حضور سفارادي جماعات
تامين كه هستند همبستگي آن نيازمند اقليتند در كه هنگامي
هم‌كيشان براي كه است فرايضي و عقايد همان كننده‌اش
ابن.دارد را "ايمني ضامن" حكم موءمنان براي و است معتبر
رشد ابن آنكه حال بود ، آگاه نياز اين از خوبي به ميمون
امت عضو او.نمي‌ديد نگراني خور در و حياتي چندان را آن
سلطه و گستردگي موحدون دوره در ويژه به كه بود مسلماني
.داشت بيشتري
سنت قرن زودي به كه ميمون ابن و رشد ابن قرن صورت ، هر به
به.است بررسي شايان مي‌آمد ، دنبالش به آكويناس توماس
از كه ميانه سده‌هاي در انديشه دوباره ارزيابي با ويژه
از محروم فلسفه‌اي تاريخ يا مبارز الهيات برتري ادعاي
و مادي دنيوي ، غرب كه قبيل آن از -وسطايي‌اش قرون بعد
.مي‌رود فراتر -است كرده تحميل ديرباز از ضدروحاني
و است متصور غرب در كه گونه‌اي به دانشگاهي دوره‌هاي در
مطالعات دانشكده‌هاي به "عموما عرب فلسفه مي‌شود ، دنبال
اهميتي دانشگاهها در خود كه مي‌شود واگذاشته شرقي
بايد است ، وضع اين اصلاح بر قرار اگر.دارند حاشيه‌اي
كه ميانه سده‌هاي در مديترانه حوزه فرهنگي تاريخ سراسر
مورد مي‌شود ، شامل را علوم تاريخ و الهيات و فلسفه
دو آثار از كه است درسي اين.شود واقع علمي تجديدنظر
فشرده بسيار نحوي به اينجا در من كه بزرگي واسطه
.مي‌گردد مستفاد كرده‌ام معرفيشان
:پاورقي‌ها
عالم (ميلادي تا 935 873) اشعري پيروان:اشعري مكتب -1
آشتي جدلي روش با را كيشانه راست عقايد كه مسلماني الهي
.آورد پديد اسلام در را اسكولاستيسم از جديدي نوع تا داد
ميلادي هشتم قرن در كه اسلام در فلسفي مكتبي:معتزله -2
مقابل در آزاد اراده مذهبي ، مقابير در خرد بر تاكيد با
.شد بنياد الله عدل و توحيد و تقدير ،
هشتم قرن در كه قضا در سني مكتب چهار از يكي:مالكي -3
قياسي استدلال و سنتي نظرات مالكيها.شد ريخته پي ميلادي
و زندگي به مربوط روايات) حديث به اكيد اتكاي بر را
ارجح قضايي داوري مبناي عنوان به (پيامبر گفته‌هاي
.مي‌شمردند
و قرآن نص بر محض تكيه با شرعي قضاي در مكتبي:حنبليه -4
.قضايي تصميم‌گيريهاي در حديث
اين به يونسكو پيام نوامبر 1986 شماره از بخشي -5
.يافت خواهد اختصاص اسلامي بزرگ انديشمند
درسهايي و نوولاروس ، 1984 ، مزون اسلامي ، خرد نقد در -6
.قرآن ، 1982 از
|
فرهنگ عرصه اخبار
|
نهج‌البلاغه از نو ترجمه‌اي و آيتي استاد
كه مي‌دانند كتابي همگان را (ع)علي امام نهج‌البلاغه *
و هوشمندي اوج در اميرالموءمنين خردورز ، و لطيف روح آن در
از.مي‌كند بررسي و تحليل را صدراسلام رخدادهاي درايت
منتشر فارسي زبان به متعددي ترجمه‌هاي ارزشمند كتاب اين
جوادفاضل ترجمه به مي‌توان آنها مهمترين از كه است شده
جعفر دكتر ترجمه شده ، نوشته عاطفي و ساده بانثري كه
بهترين ازجمله و نگاشته موزون و مسجع نثري با كه شهيدي
...و مي‌آيد حساب به ترجمه‌ها
آيتي عبدالمحمد استاد را بزرگ كتاب اين از ترجمه آخرين
چاپ به را آن روز فرزان نشر و است رسانده به‌انجام
سجاديه صحيفه و قرآن ترجمه از پس آيتي استاد.خواهدرساند
به‌دست را نهج‌البلاغه ترجمه ،(شيعيان مهم كتاب سومين)
دو در خوانندگان كه فاخري ترجمه‌هاي به توجه با كه گرفت
بايد ، نيز ترجمه اين نمودند ، ملاحظه ايشان از پيشين اثر
نهج‌البلاغه منزلت و شان در و قابل‌اعتنا اندازه‌هاي در
.باشد (ع) امام‌علي
در كه است اديباني ازجمله كدكني شفيعي محمدرضا دكتر*
را پردامنه‌اي پژوهشهاي كهن ادبيات و عرفان حوزه
خلاقيتهاي به‌همراه گسترده اطلاعات.است رسانده به‌انجام
شعري جريانات از وي تحليلهاي و آثار تا شده موجب ايشان ،
. باشد برخوردار اي ويژه امتياز از حال و گذشته عرفاني و
و عرب نيزادبيات و تاريخ به كدكني شفيعي استاد احاطه
و منبع به‌عنوان گاه همه وي آثار تا است شده موجب جهان
فرهنگ و فضل اهل براي ارجاع و وثوق قابل و مطمئن ماخذي
.آيد به‌حساب
و عرفاني علوم تدريس به ژاپن در هم‌اينك كه كدكني استاد
"زبورپارسي" عنوان با را خود نوشته آخرين است ، مشغول ادبي
و زندگي" اثر اين.خواهدرساند چاپ به آگاه نشر سوي از
.مي‌كند تحليل و تجزيه را نامي عارف و شاعر "عطار غزلهاي
سوي از آشتياني اقبال عباس استاد مقالات از مجموعه‌اي*
نخستين از اقبال استاد.خواهدرسيد به‌چاپ روزنه نشر
مقاله‌نويسي از روشن و دقيق تعريفي كه بود نويسندگاني
را فارسي ادبيات شاخص آثار از برخي نيز و ارائه‌داد
است قرار وي "مقالات مجموعه".نمود تحشيه‌نويسي و تصحيح
.برسد به‌چاپ جلد در 5
است ايرانيان خاص كه هنري به‌عنوان تعزيه از دنيا در*
ازجمله انگليسي بنام كارگردان بروك پيتر مي‌شود ، ياد
پي سنتي -آييني نمايش اين اهميت به كه بود افرادي نخستين
تماشاگر كه آورد به‌حساب نمايشهايي معدود از را آن و برد
شهادت بر شيونش و تماشاگر گريه -مي‌كند بازي آن در نيز
پژوهشهاي بر علاوه تعزيه درباره -يارانش و (ع)امام‌حسين
و پژوهش به سالها نيز ايراني محققين از چندتن غربيان
درباره بررسي و بحث و تعزيه متعدد نسخه‌هاي جمع‌آوري
اين ميان در اماپرداختند آن گوناگون جنبه‌هاي
دكتر.است شاخص سايرين از بيش تن دو نام پژوهشگران
به دانشگاه در فلسفه تدريس بر علاوه كه شهيدي عنايت‌الله
و نغمه‌ها با سنتي آشنايي نيز و شخصي ذوق و علاقه دليل
و تهران ;كشور تعزيه مركز در زندگي نيز و تعزيه گوشه‌هاي
كه داده انجام زمينه اين در را ارزنده‌اي مطالعات قزوين
كتاب در وي منابع گردآوري و تحقيق سال به 50 قريب حاصل
چاپ به "تهران تعزيه در پژوهشي" اعتناي قابل و پژوهشي
از اما است شده چاپ آماده قبل سال دو اثر اين.خواهدرسيد
را اثر اين جدي پيگيران و خوانندگان همچنان آن ناشر قرار
.است نگه‌داشته انتظار در
سال در كه است همايوني صادق استاد بنام پژوهشگر دومين
در نيز اثر اين ساخت ، منتشر را "ايران در تعزيه" كتاب 68
اطلاعات و مي‌رود به‌شمار تحقيقي و ارزنده كاري خود نوع
و علاقه‌مندان به تعزيه گوناگون وجوه درباره گسترده‌اي
سال از را خود بعدي مطالعات همايوني ، .مي‌دهد خوانندگان
است قرار كتاب اين و افزوده كتاب اول چاپ بر تاكنون 68
انتشارات سوي از كتاب بين‌المللي نمايشگاه با همزمان
.برسد به‌چاپ شيراز نويد
اثر چندين معاصر مترجم و نويسنده موقن ، يدالله از *
زيرعنوان مقالاتي مجموعه نخست:خواهدشد كتاب بازار روانه
ترجمه‌هاي و نوشته‌ها حاصل كه "فرهنگ انديشه ، زبان ، "
اسطوره ، زيبايي‌شناسي ، انديشه ، زبان ، فلسفه ، درباره موقن
جستارهاي از كتاب.است...و جامعه‌شناسي مردم‌شناسي ،
شده آغاز فرهنگ و تفكر ساخت بر زبان تاثير و زبان فلسفه
حماسه ، ساخت ازجمله زيبايي‌شناسي مباحث به آنگاه و
ديدگاه از تراژدي فرم با آن تفاوت حماسه ، شكل خصوصيات
درباره لوكاچ نظر فردوسي ، شاهنامه درباره هگل نظر هگل ،
با آن فرق و اسطوره‌اي انديشه بررسي و رمان حماسه ،
هشتاد و سيصد به نزديك كتاب.مي‌شود ختم علمي انديشه
بازار روانه هرمس انتشارات توسط كتاب اين.است صفحه
مترجم ، و نويسنده همين از كتاب دوميننشرخواهدشد
صورتهاي فلسفه" چهارجلدي مجموعه از دوم جلد برگردان
.است آلماني نوكانتي فيلسوف كاسيرر ارنست نوشته "نمادين
رسيد چاپ به كاسيرر حيات زمان در جلد سه در درواقع كتاب
در همين‌باره در نوشته‌هايي و مقالات مجموعه بعدها ، كه
قرار مجموعه اين پيوست به و يافته كاسيرر نوشته‌هاي ميان
دوم جلد ،"زبان فلسفه" زيرعنوان كتاب جلداول.شد داده
فلسفه) شناخت پديدارشناسي سوم جلد و "اسطوره‌اي انديشه"
هرمس انتشارات توسط كه مجموعه اين دوم جلد.است (علم
انديشه ساختار درباره شد ، كتابخواهد بازار وارد
مصري ، ايراني ، چيني ، اقوام جهان‌بيني درواقع و اسطوره‌اي
كاسيرر به‌نظر.است يونانيان و ابتدايي اقوام يهودي ،
چيزي و مي‌بيند پايداري و ثبات جهان در فقط چيني انديشه
فقط هندي انديشه برعكس اما و نمي‌شناسد دگرگوني به‌عنوان
كه است اين به‌دنبال يوناني انديشه و مي‌بيند دگرگوني
چه برطبق مي‌گيرد ، صورت جهان در كه تغييراتي آن دريابد
ديدگاه درباره مفصلي به‌بحث كتاب ، اين.است ثابتي قوانين
.است پرداخته...و جهان زمان ، روح ، به راجع ايرانيان
"آزادي و عقلانيت" عنوان زير نويسنده ، همين از ديگري كتاب
پارسونز ، تالكوت ماكس‌وبر ، از است مقالاتي مجموعه
جامعه‌شناسي درباره بزرگ جامعه‌شناسان ديگر و شولوختر
...چيني و يهوديت تسنن ، تشيع ، حقوق جامعه‌شناسي سلطه ،
.است چاپ زير هرمس انتشارات توسط
نويسنده ، رضي هاشم استاد نوشته "خسرواني حكمت" كتاب *
توسط اسلامي -ايراني تمدن و فرهنگ پهنه مترجم و پژوهشگر
رضي استاد.خواهدشد نشر بازار روانه سبز نگاه انتشارات
و دست‌يازيده ايراني -اسلامي سنت بازيابي به كتاب اين در
فيلسوفان انديشه‌هاي و نوشته‌ها در ژرف‌پژوهي و بررسي با
ميرداماد ، سهروردي ، ابن‌سينا ، نظير اسلامي حكماي و
به...و حافظ عين‌القضاه ، كاشاني ، فيض ملامحسن ملاصدرا ،
.است پرداخته مهم اين
سرزمين به اسلام آمدن از پس كه است باور اين بر نويسنده
و شكوفايي زمينه‌هاي اسلام ، به ايرانيان گرويدن و ايران
جامعه در نهفته حكمي و علمي انديشه‌هاي از بسياري باروري
.بخشيد شدت روند اين به درواقع اسلام و آمد فراهم ايران
وي "ديني اعتقاد و عقل" كتاب ترجمه كه نراقي احمد *
است ، شده بازار روانه نو طرح نشر سوي از بار دومين براي
سوي از را اسلامي كلام حوزه در خود تاليف نخستين زودي به
رساله" اثر اين.ساخت خواهد نشر بازار روانه ناشر همين
تبيين تا مي‌كوشد موءلف آن در و دارد نام "شناخت دين
در.آورد عمل به مختلف حوزه‌هاي در ديني مسائل از دقيقي
از موضوعي چه كه درمي‌يابد خواننده "شناخت دين رساله"
معين درستي به و دارد تعلق آن از حوزه‌اي چه به دين
كه...و كلامي فقهي ، اخلاقي ، مباحث از كدام هر كه مي‌شود
بايد دارد ، فراواني رونق و رواج ايران امروزي جامعه در
.گردد بحث و طرح حيطه‌اي چه در
|
|
