رفته ياد از شاهكار
شانزدهمين مهر تا 12 هفتم از
كوتاه فيلم بين‌المللي جشنواره
مي‌شود برگزار جوان سينماي
ستاره از خبرنگاران عصبانيت
تايتانيك فيلم
رفته ياد از شاهكار
ترجمه "بلاس ژيل سرگذشت" ترجمه به نگاهي
اصفهاني حبيب ميرزا
رضوي مسعود :نوشته
حاجي" كتاب ترجمه با "عمدتا اصفهاني ، حبيب ميرزا :اشاره
اشعارش با را وي آن از پس.است شده شناخته "اصفهاني بابا
مبداء عنوان نيزبه پس آن از و داشت "دستان" تخلص كه
"سخن دبستان" و "سخن دستور" كتابهاي با جديد دستورنويسي
نحو و صرف و گرامر جاي به دستور واژه مبدع "اتفاقا كه
ژيل سرگذشت" رمان ترجمه از اما. است شده شناخته بود ، نيز
رمان ، اين.است رفته سخن كمتر لوساژ رنه آلن اثر "بلاس
و توضيحي و مطابقه‌اي زيرنويسهاي و مقدمه‌ها با تازگي به
مازيار و معين انتشارات توسط صالح غلامحسين‌ميرزا معنايي
آثار اهميت به توجه با.است رسيده چاپ به صفحه در 718
ادبيات در رمان اين رفته ياد از جايگاه نيز و حبيب ميرزا
شده مطرح حاضر مقاله در نكاتي معاصر ، داستاني و منثور
آن با بيشتر آشنايي به را خوانندگان مي‌تواند كه است
تا دراز راهي هنوز مي‌رسد نظر به كه آن طرفه.كند ترغيب
ارزشهاي بازنمود و داستاني ادبيات تحليلي تاريخ تدوين
قرار فارسي ادب پژوهندگان و ناقدان فراروي آن ناديده
!باشد داشته
هنر و ادب گروه
فرهنگي تحولات خورشيدي ، هجري جديد قرن به ورود آستانه در
انقلاب چنبره در پيشتر ، كمي بود دادن رخ حال در شگرفي
سرمايه‌اي هيئت از ادب ، و هنر و فرهنگ و علم مشروطه ،
به روشنفكران ، و جرايد طريق از و درآمده به خواص ويژه
در نتيجه ، دربود شده منتقل مردم از توجهي قابل گروه
صورت و محتوا ، و ماهيت جديد ، قرن اوايل و اخير قرن اواخر
عميق تحولي و دگرگوني دستخوش يكسره ايراني فرهنگ شكل و
.شد
.داشت دارالفنون قدمت به سررشته‌اي واقع ، در تحول ، اين
را جديد درسي كتابهاي نام به پديده‌اي كه بود پس آن از
سنگ نخستين فارسي ، ادبيات به نگرش جا همين از و مي‌بينيم
فارسي زبان و ادبيات به توجه.شد قلمداد علمي تربيت بناي
بر مبتني سنجي‌هاي سخن و نقادانه نگاه تا شد سبب نيز
نحو و صرف و گرامر به تمايل با همراه جديد ، معيارهاي
علمي ملاكهاي برخي و يابد رشد (زبان دستور) فارسي مخصوص
.رود كار به زمينه اين در
دوره ، اين در بگذريم ، كه تعليماتي و درسي كتابهاي از"
جمله از تاريخي ، كتابهاي سلسله يك ابتدا ايراني مترجمان
"دهم شارل" و "كبير پطر تاريخ" ولترمانند تاريخي تاليفات
سرجان تاليف "ايران تاريخ" آن از پس و "مقدوني اسكندر" و
ترجمه فارسي به آن فرانسوي ترجمه روي از را انگليسي ملكم
علمي و تاريخي رمانهاي نقل و ترجمه به بعد و كردند
،"كريستو دومونت كنت" ،"تفنگدار سه" وداستانهاي پرداختند
آثار از "پانزدهم" و "چهاردهم لويي" ،"مارگو ملكه"
روبنسن" ;فنلن اثر "تلماك" بعد و ;پدر دوما آلكساندر
اثر "هندي كلبه" ;لوساژ اثر "بلاس ژيل" ;دوفو اثر "كروزو
"گوليوز مسافرت" ;پروو اثر "لسكو مانن" ;پير دوسن برناردن
موريه ، جيمز اثر "اصفهاني بابا حاجي" سرگذشت سويفت ، اثر
به را اينها امثال و ورن ژول علمي رمانهاي حتي بالاخره و
(1)".آوردند در فارسي قالب
در جدي فصل نخستين مي‌بايد را رمانها واين رمان اين
ادبيات با ايرانيان آشنايي و غرب ، و ايران ادبي روابط
ندرت به اين ، از پيش تا آنكه چه.دانست جديد داستاني
هم آن و درآمده فارسي به غربيان از جدي ، قصه‌اي و رمان
با اگر اشرافزادگان از برخي فراغت و تفنن حد در فقط
البته بنگريم ، آثار اين به امروزين نقد و ترجمه معيارهاي
زبان به آن ادبي ارزشهاي بازگرداندن و ترجمه دقايق رعايت
اين مجموع ، در.بود همراه پرشمار ضعفهاي با فارسي ،
آداب سيطره در فارسي نثر هنوز كه مي‌داد نشان ترجمه‌ها
گنجينه از را خود اصلي آرايه‌هاي و است نويسي نثر كلاسيك
و تسجيع نظير ادبي امكانات و عامه امثال كلاسيك ، شعر
كه اينجاست در بحثميگيرد وام تناسبها انواع و ترصيع
ادبي ارزشهاي و زيباشناختي روح با حد چه تا كار اين آيا
رمان و فارسي ادبيات سود به درمجموع و داشت همخواني رمان
خير؟ يا بود
و مبارك آغازي ادبي ، نوين جنبش اين آغاز كه نيست شكي
پرشمار ارزشهاي بسيار ، كاستي‌هاي عليرغم و بوده ارجمند
از مي‌توان كلي طور به آنچه اما است ، داشته همراه نيز
نمود ، برداشت دوره اين در داستاني ، ادبيات ترجمه نهضت
كه گروهي -است1 دسته دو به مترجم آثار و مترجمان تقسيم
از خالي تكلفي با را فارسي كلاسيك نثر و زبان امكانات
خرج نابجا فروشيهاي فضل از سرشار اما دقتي كم با و ذوق
و معمولي آثار بازآفريني به دست كه گروهي -و 2 مي‌كردند
فارسي منثور ادبيات فاخر لباس در غربي ادب شاهكارهاي يا
گروه چهره بزرگترين بي‌گمان اصفهاني ، حبيب ميرزا.زدند
"بلاس ژيل" و "اصفهاني بابا حاجي" ترجمه‌هاي و است اخير
غربي داستاني ادبيات آثار بازآفريني نمونه‌هاي بزرگترين
فراتر نگاهي با اگر.است فارسي زبان صورت متعالي‌ترين در
"بلاس ژيل" ترجمه همچون اثري به امروز ، هم مدرنيسم ، از
در رمان ممتاز ترجمه‌هاي از كثيري از برتر را آن بنگريم ،
سنت چنين وجود با كه آن شگفت و مي‌يابيم فارسي زبان
شايد ، و بايد كه چنان داستاني ، ادبيات ترجمه در استواري
علت‌العلل شايدبخشند تداوم را آن نتوانستند پسينيان
سيطره -تا 1340 -جاري قرن دهه‌هاي نخستين در انحطاط ، اين
و كمونيستي تفكر و سوسياليستي رئاليسم ادبيات فرهنگ‌سوز
نيازمند موضوع اين !باشد بوده ايران ادب بر چپ‌گرا
.است مستقل پژوهشي
مكتب رمانهاي نوع از بود اثري "بلاس ژيل"
ادبيات در نگاري داستان نوعي" كه (Picaresque)پيكارسك
اوباش و اراذل داستان شخصيتهاي كه وسطي قرون اسپانياي
ه-رنـــ آلـــن" اثـــر ، اين نامدار نويسنده (2)".بودند
"وساژ-لـ
ازبرجسته‌ترين‌رمان‌نويسان يكي (Alain Renele Sage)
"جهان ادبيات تاريخ" در تراويك باكنر چنانكه است ، فرانسه
نخستين را (16681747) رنه‌لوساژ آلن "معمولا كه مي‌گويد
(1707)"لنگ شيطان".مي‌نمايند معرفي فرانسوي نويس رمان
سرشت دقيق بازكاوي به اما است ، طرح فاقد "تقريبا او
-1715) "بلاس ژيل" ديگرش يكپارچه اثر و ;مي‌پردازد انسان
قهرمان ماجراهاي كه است واقعي پيكارسك رمان يك ،(1735
(3)".مي‌كند پيگيري را آواره‌اش
فرهنگ اهل رجال از ديگر تن چند حبيب ، ميرزا از غير به
از.كردند اقدام "بلاس ژيل" انتشار و ترجمه به نيز ايران
از" آرين‌پور يحيي قول به كه (4)ميرزا طاهر محمد جمله
خان محسن حاجي نيز و.بود (5)"دوره اين خوب مترجمين
چند ، تني "ظاهرا و.بود آن مترجمان ديگر از مشيرالدوله
به نيز كرده تعبير "ديگران" به آنها از پور آرين كه
ترجمه مقايسه (6).بوده‌اند يازيده دست داستان اين ترجمه
حتي و است دسترس در كه ترجمه‌هايي ساير و حبيب ميرزا
كه فارسي ، زبان به پيكارسك مكتب آثار از ديگر برخي ترجمه
ترجمه اين ويژه اهميت بي‌ترديد شد ، انجام بعد دهه‌هاي در
همچنانكه مي‌دهد ، نشان ديگران با را آن بعيد فاصله و
.است همچنين نيز بابا حاجي ترجمه
به منسوب مدتي بلاس ، ژيل ترجمه كه آن روزگار شگفتيهاي از
اشتباه به نيز محققان برخي و شده كرماني خان ميرزاآقا
خط به پاكنوشت متني كه بود اين را سبب بودند ، افتاده
اكيد تاكيد عليرغم اشتباه اين و شده تحرير ميرزاآقاخان
در 15 كه گرفته صورت كتاب پاياني يادداشت در ميرزاآقاخان
در الاولي 1312 جمادي غره مطابق رومي ، تشرين‌الاول
ترجمه":است چنين يادداشت متن.بود گرفته صورت اسلامبول
دانشور افندي حبيب مرحوم اديب خط روي از بلاس ژيل كتاب
رضا حسين اكرم اجل دولتماب جناب فرموده حسب بر اصفهاني
احقر خط به العالي اجلاله دام عدليه وزير پاشا
يك (7) ".كرماني ميرزاآقاخان به الشهير عبادعبدالحسين
دكتر يعني عصر ، آن نام‌آور نويسندگان از يكي نيز ، بار
به معروف و درسي كتابهاي برخي موءلف محمدخان‌كرمانشاهاني ،
اما رساند ، چاپ به ق. -ه سال 1323 در خود نام به كفري
و كشف ادبي سرقت اين ،"مينوي مجتبي" استاد تحقيقات طبق
نگاهي با زمينه اين در وي.شد متحقق حبيب ميرزا حق احقاق
غليظتر كمي چند اگر بلاس ، ژيل ترجمه":نوشت سبك‌شناسانه
.نيست حبيب ميرزا نثر به بي‌شباهت باباست ، حاجي ترجمه از
و بافضل مرد كه كنم قانع را خود نمي‌توانم من همه اين با
زحمت محصول نيازي بي‌هيچ كرمانشاهي محمد دكتر مثل كمالي
".باشد بسته خود بر و ربوده را ديگران
فرانسه ، ادبيات در آن جايگاه و "بلاس ژيل" اهميت درباره
موافق ، و مخالف نظرات عليرغم اما شد ، گفته بسيار سخن
همواره است ، لوساژ مداوم كار سال حاصل 25 كه اثر اين
داشت منفي قضاوتي آن درباره ولتر كرده ، حفظ را خود اهميت
نام به اسپانيايي رمان يك از تقليدي بود معتقد و
.است اسپينل گن دواوبره ماركوس اثر "سوار يكه زندگاني"
دامن فرانسه ادبي محافل در را ادبي جدال نظر اظهار اين
نظر و برخاسته دفاع به ديگري برجسته منتقدان اما زد ،
فرانسوا جمله از.كردند ابطال را او همفكران و ولتر
در "مقدماتي بررسي" عنوان تحت رساله‌اي در شاتو دونوف
آن فرانسوي ، رمانتيسم دوران دم سپيده در يعني سال 1820 ،
.خواند مسخره را [ولتر نظريه] ادعايي چنين و بي‌اعتبار را
(9)
دارد ادامه
:برگها پاي
ص ج 1 ، حبيبي 1356 ، آرين‌پور ، يحيي نيما ، تا صبا از -1
260
رضايي ، عربعلي ترجمه تراويك ، باكنر جهان ، ادبيات تاريخ -2
ص 201 اول ، ج اول 1373 ، چاپ روز ، فرزان پژوهش و نشر
ص 439 همان ، -3
(ق.--ه متولد 1250) ميرزا طاهر محمد حاجي شاهزاده -4
ميرزا عباس نايبالسلطنه فرزند ششمين ميرزا اسكندر فرزند
مهدي.بود اسكندري ميرزا سليمان جد و كفيل‌الدوله پدر و
ذكر را احوالش از مختصري "ايران رجال حال شرح" در بامداد
.است كرده
ص 270 همان ، نيما ، تا صبا از -5
ص 271 همان ، -6
ص 718 بلاس ، ژيل سرگذشت -7
ص 402 همان ، آرين‌پور ، -8
ص 22 مقدمه ، بلاس ، ژيل سرگذشت -9
شانزدهمين مهر تا 12 هفتم از
كوتاه
فيلم بين‌المللي جشنواره
مي‌شود برگزار جوان سينماي
فيلم بين‌المللي جشنواره شانزدهمين :هنر و ادب گروه
برگزار تهران در مهر تا 12 هفتم از جوان سينماي كوتاه
.مي‌شود
جوانان سينماي انجمن عمومي روابط مدير بيگي حبيبايل
به فيلمها ارسال مهلت مطلب اين بيان با گفتگويي در ايران
:گفت و كرد اعلام تير پانزدهم تا را جشنواره شانزدهمين
و م.م م ، 16.م 35) فيلمهاي -الف بخش دو در امسال جشنواره
.مي‌آيد در (SVHS و VHS به م ، .م 8) فيلمهاي -ب (بتاكم
روي را آثارشان بايد علاقمند فيلمسازان:گفت همچنين وي
13xعكس 18 قطعه دو فيلم ، اطلاعات همراه به VHS نوار
-تهران نشاني به خودشان عكس قطعه دو و (صحنه پشت و صحنه)
جوانان سينماي انجمن پلاك 20 ، -كوي 19 -گاندي خيابان
.كنند ارسال ايران
ستاره از خبرنگاران عصبانيت
تايتانيك فيلم
صداي و پرسر حضور گذشته هفته كه عكاساني و خبرنگاران
خبري پوشش را تايپه فرودگاه در دي‌كاپريو لئوناردو
را آنها كه كردند متهم را تايتانيك فيلم ستاره مي‌دادند ،
از گروه اين عصبانيت.است داده قرار شتم و ضرب مورد
اين وكيل كه گرفت شدت زماني حادثه اين از بعد خبرنگاران
تن چند توسط همراه‌دي‌كاپريو گروه به داشت اظهار بازيگر
پس و لس‌آنجلس به هنگام‌عزيمت "پاپارازي" دسته اعضاي از
.است شده فحاشي "ساحل" فيلم فيلمبرداري اتمام از
پاپارازي گروه در خود عضويت رد ضمن عكاسان از تن چند
بود مهم خبر يك هرصورت به دي‌كاپريو عزيمت:داشتند اظهار
را رويداد اين خبري پوشش وظيفه خبرنگار عنوان به ما و
پرخاش به شروع و شد ما كار مانع ناگهان او اما.داشتيم
.كرد
پليس رئيس شد متذكر تايوان دولتي اخبار مركزي واحد
اينكه بر مبني را حقوقي كارشناس يك ادعاي تايپه فرودگاه
داشته هراس كاپريو دي همراه گروه توقيف از تايوان پليس
.كرد رد است ،
:والي نگارخانه
(شهبازي) حكمت مهشيد آثار (آتش هنر) مينا و مس نمايشگاه
و ساعت 10تا 12 از.ارديبهشت تا 28 از 16 شهبازي شاهرخ و
.پلاك 86 خدامي ، خيابان ونك ، ميدان:نشاني.تا 20 17
.تلفن8047698
:آريا نگارخانه
شهين آثار "ديگر نگاهي از طبيعت" پيكره‌سازي نمايشگاه
.تا 19 ساعت 15 از.ارديبهشت تا 21 (پارسا) تابان‌فر
كوي بهشتي ، راه سه از بالاتر ولي‌عصر ، خيابان:نشاني
.تلفن8716401.پلاك 17 زرين ،
:گلستان گالري
تا 27 از 20 كيارستمي عباس رنگي عكسهاي نمايشگاه
خيابان:نشاني.تا 19 و 16 تا 12 ساعت 10 از.ارديبهشت
.تلفن2541589.پلاك 42 كماسايي ، خيابان دروس ،
:نياوران فرهنگسراي
تا ساعت 9 از.ارديبهشت در 24 بزرگ‌سال فروش نمايشگاه
.نياوران پارك پاسداران ، خيابان انتهاي :نشاني.18
|
|
