در تربيتي نظام كاركردهاي
سياسي توسعه
(9) بحران از عبور
در تربيتي نظام كاركردهاي
سياسي توسعه
(تربيتي -آموزشي نظام) تربيت و تعليم نقش به توجه :اشاره
از تاكنون قديمالايام از سياسي اجتماعي تحولات بروز در
اجتماعي علوم نظريهپردازان ذهن كه است بوده مسايلي زمره
بروز.است داشته مشغول خود به را تربيت و سياست علوم و
فراهم مستلزم جامعه يك در اجتماعي و سياسي تحول هرگونه
را موءلفهها و مقدمات آن تدارك كه است مقدماتي آوردن
.دانست جامعه آن تربيت و تعليم وظايف جمله از ميتوان
آزادي ، جمله از آن مولفههاي و اجتماعي و سياسي تحول
كه است ويژگيهايي بر مشتمل "ماهيتا دمكراسي و شهروندي
.است تربيتي نظام رسالتهاي جمله از ويژگيها آن پديدآوري
رويكردهاي انواع بحث به ورود ضمن مقاله اين در نويسنده
ارتباط و سياسي تحولات و تربيت و تعليم ارتباط به مربوط
عملي نقش به شهروندي ، و دمكراسي آزادي ، با تربيت و تعليم
توسعه با ارتباط در (آن عملي رويكردهاي) تربيت و تعليم
شكل به نوشته اين.ميكند اشاره آزادي تحقق و سياسي
مدني جامعه در آن تحقق و آزادي همايش نخستين در سخنراني
تربيت دانشگاه در ارديبهشت و 15 روزهاي 14 در كه
.گرديد ايراد بود ، مدرسبرپا
(رويكردها) سياست با تربيت و تعليم ارتباط
پرورش ، و آموزش نظام كاركرد به مربوط اساسي مسايل از يكي
با ارتباط در نهاد يك عنوان به پرورش و آموزش كاركرد به
بين ارتباط برقراري چگونگي و قدرت نهاد يا و سياست نظام
مربوط سياست و قدرت نهادهاي و تربيتي -آموزشي نهادهاي
فوق نهاد دو بين ارتباط با رابطه در كلي طور به.ميشود
هر كه نمود اشاره زير شرح به اساسي رويكرد سه به ميتوان
.ماست نظر مورد ارتباط از خاصي نوع بر ناظر كدام
و تعليم كه ميورزد تاكيد نظريه اين بر اول رويكرد -1
ديپلماتيك نظام و سياست نهاد نفوذ تحت "كاملا بايد تربيت
نظام براي گروه اين.باشد داشته قرار جامعه بر حاكم
.قايلند (Instrumental) زارگونه-اب نقشي آموزشي
نقشي آموزشي نظام يا و تربيت و تعليم براي دوم رويكرد -2
نظر بهاست قايل قدرت و سياست نهاد همعرض ولي مستقل
تلائمي و تناسبي رابطه ايجاد نظريهپردازان ، از گروه اين
برقراري در بنيادين اصل آموزشي نهاد و سياست نهاد بين
و تربيتي سياستگذاري نظريه اين در.است دو آن بين ارتباط
انجام سياسي سياستگذاري و سياسي نهادهاي از مستقل آموزشي
ساختار و نوع ماهيت ، بين بايد حال عين در اما.ميپذيرد
ارتباط سياست نهاد و تربيتي -آموزشي نهادهاي فعاليت
.باشد داشته وجود هماهنگ و متناسب
اين "اساسا كه باورند اين بر عدهاي سوم ، رويكرد در -3
را سياسي نهادهاي و سياست كه است تربيت و تعليم نظام
نهاد و (اول رويكرد عكس) ميكند نوسازي و متحول پديدار ،
.تربيتياند نظام كاركرد كيفيت از تابعي حكومت و سياست
غايت خود بلكه ابزار ، نه تربيت و تعليم ديگر عبارت به
جهت در بايد غيره و سياسي اقتصادي ، چه نهادها ديگر و است
.شوند معني غايت اين تحقق
مناسب ابزاري عنوان به تربيتي -آموزشي نظام از ناپلئون
اساس و گرفت بهره خود نظامي و سياسي اهداف پيشبرد جهت
ناپلئون توسط كه همگاني آموزشي نظام نظريه تقويت و ترويج
جهت ناپلئون كه داشت واقعيت اين در ريشه بود ، شده مطرح
جهت آنهم فراوان ، و ماهر نظامي و انساني نيروي جذب
و همگاني آموزش به خود ، سياسي -نظامي اهداف به دستيابي
آموزش و تجهيز و جمعآوري جهت ابزاري عنوان به آن گسترش
جهت در "صرفا نه است ، كرده توجه مناسب و بيشتر نيروي
برخورداري حق آن كه بشريت اساسي حقوق از بخشي تحقق
در (ناپلئون) خود چنانچه.است پرورش و آموزش از همگاني
ابزار يك عنوان به تربيت و تعليم از خود تلقي بيان
:ميگويد
نظام) تربيت و تعليم توسعه و ايجاد از من اصلي هدف"
تحقق و گسترش براي ابزاري داشتن اختيار در (آموزشي
".است بوده سياسي آرمانهاي
سياسي قدرت صاحبان و فرمانروايان و سياستمداران بر علاوه
نيز فراواني اجتماعي فلاسفه و نظريهپردازان حكومت ، و
ابزاري تلقي تربيت و تعليم از كه دارند و داشته وجود
بودن ابزاري بيان در (Yelyutin) "اليوتين" چنانچه دارند ،
:ميگويد تربيت و تعليم
خود تربيت و تعليم به كمونيستي جامعه ساختن براي روسيه"
جامعه ساختن در روسيه تربيت و تعليم نقش و است شده متوسل
جهان كه است تربيتي سيستم اين و است اهميت با كمونيستي
آنها و است كرده ترسيم دانشآموزان براي را ماترياليستي
".است داده ياري علم كسب مفيد ، اجتماعي كار انجام براي را
نظام تقديم به قايل بعضيها گفتهايم ، كه چنانچه همچنين ،
نهادهاي و سياست بر آموزشي -تربيتي قوانين و قواعد و
اين بر مونتسيكو چنانچه.هستند آن كاركردهاي و سياسي
:كه است باور
اين و است اوليه تاثيركننده تربيت و تعليم قوانين..."
شهري زندگي براي را ما كه هستند تربيت و تعليم قوانين
حكومتهاي تربيت و تعليم قوانين.ميكند آماده (شهروندي)
تعيين هدف حكومتها براي و ميكنند ترسيم را متفاوتي
جمهوري براي هدف ، به رسيدن مونارشي حكومت براي ;ميكنند
قانون جمهوري دولت يك در.ترس استبدادي ، براي و فضايل
و عمومي نظرات و عقايد دادن ترجيح متوجه تربيت ، و تعليم
بر مردم حكومت متوجه و است شخصي مصالح بر عمومي مصالح
و تعليم قوانين بر مبتني حكومت اين كه چرا.است مردم
به عشق به دادن عادت تربيت و تعليم اصلي كار و است تربيت
انسانها در كه است چيزي فضايل به عشق.است فضايل و مردم
وسيله به نيز آن و دارد شدن شكوفا به نياز ولي دارد وجود
.ميشود شكوفا تربيت و تعليم
بر سياست قوانين بر تربيت و تعليم قوانين غلبه طرفداران
سياسي و حكومتي تصميمگيريهاي يا و سياست كه باورند اين
و تعليم و ميآيند حساب به تربيت و تعليم مجموعه از جزيي
از مردم بيشتر چنانچه.است آن از جزيي سياست و كل تربيت
عنوان به را آن و دارند ذهن در ساده تصوري تربيت و تعليم
تعليم كه حالي در .ميدانند شاگرد و معلم بين ساده تعامل
و سياست و است اجتماع در موجود نيروهاي همه شامل تربيت و
از حلقهاي و نيروها اين از جزيي هم سياسي فعاليتهاي
افراد ، روابط و فعاليتها شامل خود كه اجتماعي زندگي
اين نظر به.ميباشد است ، طرفين تاثرات و تاثير و گروهها
مباحث و سياست شكلگيري اساس و پايه تربيت و تعليم گروه
...و دمكراسي شهروندي ، آزادي ، بحث جمله از آن به مربوط
.ميدهد شكل را سياست نوع تربيت و تعليم نوع و است
باشد ، چيزي چه دنبال و باشد نوع چه تربيت و تعليم اينكه
تربيتي نظام اگر.كند تعيين را سياست حكومت نوع ميتواند
فردي ، تفاوتهاي رشد افراد ، حقوق به احترام بر مبتني
موجود تحول و توسعه به مربوط برنامههاي سازماندهي
.باشد جمعي و فردي انضباط به كمك و انساني
دمكراتيك سياسي نظام به خود به خود تربيتي نظام چنين
مورد اين در (K Patrick) "پاتريك كيل".شد خواهد منجر
و تعليم.است دمكراسي پايه تربيت و تعليم":ميگويد
اجتماع در انساني موجودات تحول سازماندهي آن هدف تربيت
را خود بتوانند خودشان تا انسانهاست به كمك آن هدف و است
و علايق انضباط و ذهني فعاليت و كوشش به.دريابند
دمكراسي و..يابند دست جمع منافع به توجه و خود تمايلات
".ميشود محقق فوق موارد تحقق با
برنامهريزي قلمرو استقلال) سوم رويكرد درباره اما
(حكومتي و سياسي تصميمگيريهاي قلمرو از آموزشي -تربيتي
و تعليم و سياست "اساسا كه باورند اين بر عدهاي نيز
هم با مرتبط حال عين در ولي هم همعرض نهاد دو تربيت
دو اين تلفيق صورت به گاهي ارتباط اين البته.هستند
.است شده نمودار قلمرو
و متناسب هم با تربيت و تعليم و سياست تاريخ طول در.."
حاكم هيات كه است بوده مواقع بسياري و شدهاند تركيب
اينها همه.است شده متوسل تربيت و تعليم به خود حفظ براي
از جداي نميتواند سياست كه است اساسي فرض اين اثبات
تربيت و تعليم از جداي "كاملا اگر و باشد تربيت و تعليم
فقدان آن كه داشت برخواهد در را خطرناكي پتانسيل باشد ، يك
سرنوشت به بيتوجهي از ناشي خودفريبي و واقعيات با تماس
".است آن مردم و جامعه
بوجود دولت كه ميكند تاكيد واقعيت اين بر نيز افلاطون
نظر بهنمايد محقق را تربيت و تعليم اهداف كه است آمده
نوع و ماهيت لحاظ به تربيت و تعليم نهاد "اساسا افلاطون
و باشد جدا سياست از نميتواند "عملا دارد ، كه عملكردي
.باشد جدا تربيت و تعليم از نميتواند نيز سياست
رويكردها اين از يكي انتخاب به دست مقاله اين در ما
ممكن ديگر رويكرد دو كه واقعيت اين قبول عين در) ميزنيم
اساس اين بر و (دهند رخ ثبوت مقام در و عمل در است
و تربيتي -آموزشي نهاد دو استقلال رويكرد) دوم رويكرد
را (دو آن بين تلائمي و تناسبي رابطه وجود و سياست
.ميدهيم قرار بحث مورد را آن و برميگزينيم
كه بود خواهد معطوف مساله اين بر ما توجه رويكرد اين در
تحقق در را بنيادين نقشي تربيت و تعليم "اساسا
دمكراسي ، آزادي ، بحث) آن مولفههاي و سياسي برنامههاي
به ميخواهيم ما دليل همين به و داراست (..و شهروندي
چگونه تربيت و تعليم "اساسا كه دهيم پاسخ سئوال اين
سياسي مباحث موءلفههاي از يكي كه آزادي تحقق به ميتواند
آنجا كه است لازم البته نكته اين تذكر.نمايد كمك است ،
و دمكراسي درواقعاز مينماييم ، بحث آزادي از كه
مقاله اين در ما بنابراين.ميآوريم ميان به بحث شهروندي
عبارت به و آزادي تحقق در تربيت و تعليم نقش ميخواهيم
قرار توجه مورد را شهروندي حقوق و دمكراسي تحقق ديگر
.دهيم
آن موءلفههاي و آزادي
ميشود ، مطرح دمكراسي و شهروندي مورد در امروز كه سوءالهاي
و دارند قرار اصلاحتربيتي به مربوط مباحث قلب در
آموزشي -تربيتي اصلاحات به مربوط مباحث بيشتر اينكه
با آنها نسبت و (شهروندي و دمكراسي) آزادي بحث را معاصر
عنوان به دمكراسي و شهروندي) ميدهد شكل تربيت و تعليم
به مربوط تئوريهاي.(ميشوند شناخته آزادي موءلفههاي
ارتباط و دولت و شهروندان بين ارتباط به بيشتر شهروندي ،
تئوريهاي كه حالي در ميشود ، مربوط هم با شهروندان ميان
شده ساخته يا و آمده پديد اشكال بين ارتباط به دمكراسي
(Explicite) آشكار و (Hidden) پنهان ،(Establishmant)
در مشاركت و دمكراتيك سيستمهاي نمايش و اجتماعي قدرت
تعيين و مردم هدايت سياسي مديريت شده سازماندهي سيستمهاي
اينكه و ميشود مربوط...و مردم سياسي مشاركتهاي سهم
فراگير تعامل دادن نشان پي در دمكراسي تئوريهاي "نهايتا
.است تربيت و تعليم و دمكراسي بين
سجادي سيدمهدي دكتر
دارد ادامه
(9)
ارديبهشت شنبه 19
...رفتيم مجلس به
پس اينكه از و آمدند سينما كارگردانان انجمن نمايندگان
انجام فيلم داخلي توليد رشد جهت در درستي كار انقلاب از
و است مرسوم خارجي مبتذل فيلمهاي هنوز و نشده
بنياد و هنر و فرهنگ از مضيقهاند ، در توليدكنندگان
و بدهند را پيشنهاداتشان شد قرار.داشتند شكايت مستضعفان
.كنم كمك هم من
.بود آورده هديه صوتي ضبط آمد ، خداحافظي براي ژاپن سفير
...كنم محبت رد هم نخواستم و نيامد خوشم
براي پيشنهادي و آمدند زاده محمد و رضايي محسن آقاي
فقيه ولايت و امام خط در پاسداران سپاه روحيه محافظت
شب.شود عمل اساسنامه در كه شد اتخاذ تصميمي و داشتند
باره در و بوديم رسولي آقاي داماد شهيدي ، آقاي مهمان
روحانيت و حزب روحانيت شاخه اصلاح و روحانيت امور تنظيم
.شد بحث مبارز
ارديبهشت يكشنبه 20
عدم از.آمد دفتر به محلاتي [فضلالله شيخ] آقاي ظهر...
صحبت پاسداران سپاه فرمانده و فرماندهي شوراي بين سازش
.ميدانند شورا متوجه را تقصير و كرد
عمده مسئولان از و آمد عمادي آقاي گنبد جمعه امام
.كنم كمكش شد قرار.داشت شكايت مازندران
خودش اتوماتيك پژوي ماشين فروش پيشنهاد و كرد تلفن عفت
.كند اقدام جلال آقا شد قرار.موافقم هم من كه داشت را
.است مشكل تعميرشداشتهايم انقلاب از پيش از
مجلس اراضي از زميني قطعه گرفتن براي كاشاني امامي آقاي
مذاكراتي و آمد مطهري مدرسه دفتر و تبليغات شوراي براي
.كرديم
تصميمات درباره و آمدند محمدزاده و رضايي آقاي شب ، ..
ضد گروههاي با برخورد درخصوص قضائي شوراي و دولت اخير
آنها به نبايد كه است معتقد سپاه.داشتند بحثي انقلاب
كارشكنيها ، و جنگ وجود به توجه با و بدهيم سياسي مشروعيت
وزارت حركت.شوند سركوب و بشود قاطع برخورد آنها با
بايد اول كه كردم قانع را آنها.ميدانند ضعيف را كشور
اگر و باشد باز سياسي و آزاد فعاليت راه و شود حجت اتمام
- كردند طغيان و بگذارند احترام قانون به نخواستند آنها
صورت اين در - پذيرفت نخواهند را ما قانون "ظاهرا كه
از را مظلومنمائيها و بهانهها و ميشود جايز خشونت
;توطئهگرند آنها كه ميفهمند مردم و ميگيريم دستشان
.است آنها با رئيسجمهور رابطه عمده مشكل ولي
ارديبهشت دوشنبه 21
از مقداري و رفتم حزب ايدئولوژي بخش دفتر به وقت اول
كليد روي دعاگو ، آقاي سرپرستي به كه را گروهي كارهاي
اين با است بزرگي كار.كردم بررسي ميكنند ، كار قرآن
قويتري افراد بايد ندارد ، پيشرفت كمتجربه و كم نيروهاي
...كنند همكاري آنها با
جنوب جبهه در كه آمد عراقي پناهندگان از افسري ظهر ،
و ميجنگند جبهه در عراقي چهارصد نزديك ميگفت.ميجنگند
...بود راضي
غيرمتعهدها صلح هيات پيشنهادات درباره رجائي آقاي با
ايران خاك در غيرنظامي منطقه ايجاد پيشنهاد كرديم ، صحبت
نظاميها از بعضي.دادهاند عراقي نيروهاي خروج با همراه
.بپذيرند تعديلي با مايلند بنيصدر آقاي و
مديريت تحول سير درباره حزب ، دانشجويان شاخه جلسه در عصر
.دادم را سئوالاتشان جواب و داشتم سخنراني انقلاب ، از بعد
كمي ولي كردم ، حركت منزل طرف به زودتر بودم ، روزه چون
و كرده درست خوبي افطار و بود روزه هم عفترسيدم دير
خريده جلال آقا كه انجير دانه چند راه در.بود من منتظر
خوب غذاي از و شدهام سير ميكرد فكر كه عفت.خوردم بود ،
هم حق و نيامد خوشش راه ، در كردن افطار از ميخورم كم او
.بود انداخته تاخير به را افطاري هم خودش چون اوست ، با
ارديبهشت سهشنبه 22
درباره نبوي بهزاد آقاي.داشت غيرعلني رسمي جلسه مجلس
جريان و گروگانها مساله حل كيفيت و الجزاير بيانيه
اسلحه ، خريد دلاري ميليون معامله 56 در كلاهگزاري
.داد توضيحاتي
.كرد خشمگين را ليبرالها و بود افشاگر و جالب توضيحات
...گرفت را مجلس وقت تمام
[اسدالله سيد آيتالله] آقاي حضور مناسبت به را ناهار
.بوديم حججي [سجاد سيد] آقاي مهمان تبريز ، جمعه امام مدني
[سيدحسين] و توسلي صانعي ، [حسن] نبوي ، [بهزاد] آقايان
.بودند هم تبريزي موسوي
حزب سياسي دفتر جلسه در داشتم كه زيادي كارهاي براي عصر
با نخستوزيري در شب.خواندم را گزارشها.نكردم شركت
جلسه نبوي و خامنهاي باهنر ، بهشتي ، رجائي ، آقايان
گروههاي با برخورد به راجع و آمدند سپاه از.داشتيم
.شد مذاكراتي محارب
اختلافاتشان باره در و آمدند ما-سي و صــدا مسئولان سپس
ولي نيست عميق اختلافات.نتيجه وليكم شد ، زيادي بحثهاي
از پس ساعت نيم.است آن مايه روابط و تمايلات و سليقهها
.آمدم خانه به شب نيمه
ارديبهشت چهارشنبه 23
كارهاي انجام از پس.رفتم مجلس به صبح نيم و هشت ساعت
شركت آئيننامه كميسيون جلسه در گزارشات مطالعه و اداري
امروز كه كرد تلفن خميني آقا احمد صبح ساعت 11.كردم
هرگونه كه شود پخش ظهر اخبار در امام ، از دستوري بناست
من از ;ميكند ممنوع سرود ، همراه گرچه را موسيقي آهنگ
از و برويم امام خدمت به بهشتي آقاي همراه به ميخواست
.شوند دستور اين پخش مانع كه كنم تقاضا امام
در شرعي شبهه دليل به و كميسيون در حضور لزوم دليل به من
و- دادهاند تقليد مرجع و امام كه نظري اجراي از جلوگيري
و -نكنيم اطاعت چرا فتواست ، اگر كه جهت اين از شرعي شبهه
تاثير ضعيف احتمال خاطر به و استخاره مساعدت عدم دليل به
رفتن از امام ، قطعي راي صورت در امام ، اراده در ما
و گرفتند هم نتيجه و رفتند بهشتي آقاي ولي ;كردم خودداري
بدون است ، امام نظر اگر كه است اين هم صحيح.نشد منتشر
...گردد اجرا رفتهرفته اعلام
رئيسجمهور ضياءالرحمان آقاي با نخستوزيري در بود قرار
معلوم "بعدا.نرفتم كه كنيم ملاقات شطي حبيب و بنگلادش
اين داشتهاند ، توقع زيرا نيامدهاند ، هم آنها شد ،
رجائي آقاي و شود انجام سفيرشان خانه يا هتل در ملاقات
بياعتنائي آنها به نسبت ما طرف از و نكردهاند موافقت
من ، با كه بودند كرده تقاضا آنها زيرا نيست ، خوب اين و شد
.كنند ملاقات بهشتي آقاي و رجائي آقاي
و آمدند توده حزب رهبران از عموئي و كيانوري آقايان
مسئولان با اطلاعات دادن با "معمولا.آوردند اطلاعاتي
اعتماد آنها به اينكه از و ميكنند برقرار رابطه
دفترشان و نميدهيم آنها به خارج به سفر اجازه نميكنيم ،
بودند معتقد.داشتند شكايت و گله نميكنيم ، آزاد را
مناسب جنگ به دادن خاتمه و صلح پذيرفتن براي زمان "فعلا
توجيه.است صلح موافق كه هم آمريكا گفتم من.است
آنها ولي.است موافق صدام نجات براي آمريكا كه ميكردند
از.شود ضعيف زياد جنگ ، اثر در اسلامي جمهوري كه مخالفند
...ميكردند صحبت سيستان در آمريكاييها فتنه ايجاد احتمال
ارديبهشت پنجشنبه 24
و "همايوني فرمان" عبارت لغو لايحه.داشتم علني جلسه
از ليبرالها.بود مطرح آن جاي به ديگري حكم كردن جانشين
دست از مركزي بانك در بنيصدر آقاي قدرت ميديدند اينكه
گرفت ، كه نگيرد پا مجلس داشتند سعي.بودند ناراحت ميرود ،
.ماند ناتمام كار ولي
(بهزاد) آقاي سخنان نوار من از نامهاي ، طي بنيصدر آقاي
ديد لازم اگر كه خواست را گذشته غيرعلني جلسه در نبوي
تحويل براي مجوزي من ولي بگويد ، مطالبي و بيايد مجلس به
را نامه جواب هنوز و نميبينم مجلس سري اسناد
در و بودند ما مهمان دوستش و فائزه ظهر.نفرستادهام
.آمدند ياسر و مهدي خانم ، اقدس عفت ، سپس.ماندند من دفتر
در كه آمدندبود باصفا و شد خانوادگي محيط كار دفتر
مدرسه به عقد از پس و كنند شركت فائزه دوست عقد مراسم
شب.خواندم را ازدواجش عقد و آمد هم پاسداري.رفتند رفاه
كلاسهاي برنامه تنظيم براي مطهري ، شهيد مدرسه در
جوادي خامنهاي ، باهنر ، آقايان.داشتيم جلسه اسلامشناسي
حقاني و كاشاني امامي معاديخواه ، (عبدالمجيد) آملي ،
.آمدم خانه طرف به شب يازده ساعت.بودند
ارديبهشت جمعه 25
صبح.نمودم استراحت تقريبا و ماندم خانه در امروز تمام
- ميكند تحصيل هندوستان در كه - رضا زاده همشيره زود
آقاي ويژه بازرس ايشان.آمد غيوران آقاي سپسآمد
جمهوري رياست دفتر براي بازرسي كار و بوده بنيصدر
.است نشده پذيرفته ولي داده استعفا اخيرا.ميكرده
با رابطه در ;داد ارتش داخل از ناراحتكنندهاي اطلاعات
آقاي اختيار در ،(را خود مطالب) گفتم بنيصدر فرماندهي
آقاي از.كند مطرح دفاع عالي شوراي در كه بگذارد رجايي
.بود ناراحت سخت بنيصدر
تهيه نيرو وزارت كه - را كشور آبهاي عادلانه تقسيم طرح
به پاسداري همراه ياسر و مهدي.كردم مطالعه - است كرده
.بودند خوشحال و راضي و برگشتند عصر و رفتند كوهنوردي
زندگي تشكيل و مسكن تهيه صدد در آمدند ، هم حميد و فائزه
مشكل و سخت كمي بروند ، بايد بالاخره اينكه با.مستقلند
هم عفتنيست چارهاي ولي شوند ، جدا ما از بچهها كه است
منطق نظر از هم حق و شوند مستقل زودتر آنها كه است مايل
.اوست با حساب و
|