اقتصادي و سياسي نظام هاي چالش
(18)بحران از عبور
اقتصادي و سياسي نظام هاي چالش
(پاياني بخش) جنوب كشورهاي كاركردي - ساختاري ناهمگوني
اقتصادي نظام ساختار *
كه است شده تشكيل نظام خرده سه از "عمدتا اقتصادي نظام
:از عبارتند
توليدي نظام خرده -1
توزيعي نظام خرده -2
بانكي و پولي نظام خرده -3
حول كه گويند را نقشهايي مجموعه:توليدي نظام خرده (1
صنعت ، بخش سه از و مي‌گيرد شكل خدمات و كالا توليد
كارخانه‌ها ، صنايع ، چون نظامهايي خرده و خدمات و كشاورزي
.مي‌شود تشكيل...و مزارع و كارگاهها
وجود به خدمات و كالاها مبادله حول:توزيعي نظام خرده (2
بخشهاي سو يك از كشور سطح در شبكه‌اي صورت به و مي‌آيد
واسطه ديگر سوي از و مي‌سازد مرتبط يكديگر به را توليدي
خرده از و مي‌باشد مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان ميان
.است گرديده تشكيل..و بازار چون نظامهايي
يك رايج پول تهيه آن هدف:بانكي و پولي نظام خرده (3
آن گردش بر نظارت و حفظ و توزيع معتبر ، اسناد و كشور
موءسسات و بانكها چون خرده‌نظامهايي از و.مي‌باشد
.است گرديده تشكيل..و قرض‌الحسنه صندوقهاي مثل اعتباري
خرده سه كه مي‌باشد موزون صورتي در اقتصادي نظام ساخت
يكديگر به نسبت متناسبي رشد از فوق شده ياد نظام
نيز اقتصادي نظام جنوب ، كشورهاي اغلب در.باشند برخوردار
مي‌باشد ناموزوني‌هايي دچار ديگر نظامات ساير مثابه به
(12):از عبارتند آن عمده‌ترين كه
صورتي به كشورها اين اقتصادي نظام متعدد بخشهاي (1
كشورها اين توليدي بخش "معمولا.نيافته‌اند رشد متناسب
يا و سنتي "عمدتا توليدات ساختار و مي‌باشد رمق كم بسيار
دلال‌بازي و واسطه‌گري بخش كه حالي در است طفيلي صنعتي
.مي‌باشد حجيم و پررونق بسيار
رشد مي‌توانست كه سرمايه‌گذاري اقتصادها ، گونه اين در (2
پس‌انداز كمبود سبب به سو يك از بارآورد ، به روزافزون
به ديگر سوي از و واقعي درآمد پايين سطح از ناشي داخلي
ناچيز تقاضاي اثر بر سرمايه‌گذاري فرصتهاي فقدان علت
اقتصادي زيربناي ضعف و ماهر كار نيروي نبود و داخلي مصرف
پس‌انداز.بازمي‌ماند حركت از و برمي‌خورد مانع به
يا نمي‌يابد اختصاص توليدي مصارف به بالا درآمد صاحبان
يا و مي‌افتد كار به خارج در يا و مي‌شود اندوخته بيهوده
.برسند سود به سريعتر هرچه تا مي‌آورند روي واسطه‌گري به
هستند ، خارجي بزرگ موءسسات به وابسته اقتصادها اين (3
بهره‌برداري مورد را آنها اقتصادي منابع خارجي موءسسات
به اقتصادها اين صادرات از بزرگي بخش و مي‌دهند قرار
صنعتي كالاهاي اينها از و وابسته‌اند خارجي كشورهاي
.مي‌آورند بدست سرمايه و خدمات
و گانه دو "عمدتا جنوب كشورهاي اغلب اقتصادهاي (4
سرمايه‌داري ماقبل بخش ميان كه معني بدين.ناپيوسته‌اند
آن دهنده تشكيل سرمايه‌داري بخش و يكسو از باستاني يا
.ندارد وجود اقتصادي ارتباط هيچ ديگر سوي از (واردات)
ساختاري خصلت داراي بيكاري نوعي اقتصادها گونه اين در (5
در كار نيروي اشتغال اضافه پديده اين نشانه دارد ، وجود
مي‌تواند كه است اساسي تجهيزات كفايت عدم نيز و كشاورزي
.آورد پديد اشتغال فرصتهاي فزاينده صورت به
تامين زير انساني هزينه‌هاي اقتصادها گونه اين در (6
.نمي‌گردد
بشري موجودات مير و مرگ از جلوگيري خاص هزينه (الف
فيزيكي زندگي حداقل انسانها همه براي كه هزينه‌هايي (ب
.مي‌كند امكان‌پذير را رواني و
و دانش حداقل با زندگي انسانها همه به كه هزينه‌هايي (پ
.آورد فراهم را آسايش حداقل
كه است آن جنوب كشورهاي اغلب ويژگيهاي از ديگر يكي (7
.است يافته تركيب جزء سه از جوامع اين اقتصادي ساختار
و ملي سرمايه‌داري ساختار استعماري ، سرمايه‌داري ساختار
عمده جزء دو شامل اروپا در حالت اين سنتي ، كهن ساختارهاي
ساختار و ميرنده فئوداليسم ساختار از بودند عبارت كه بود
اين از جزء دو جنوب كشورهاي در ليكن جنيني ، سرمايه‌داري
سرمايه‌داري ساختارهاي و سنتي كهن ساختار يعني -ساختار
قرار تضاد در ملي سرمايه‌داري يعني سوم جزء با -استعماري
(13).گرفتند
نظام دو تلفيق *
تعارضات خرد ، تحليل سطح به عنايت با قبلي بخشهاي در
بررسي مورد جنوب كشورهاي سياسي و اقتصادي نظامهاي دروني
به كلان تحليل سطح به عنايت با بايستي حال.گرفت قرار
.نماييم اشاره نظام دو اين تركيب و سنتز نتايج و مسائل
يك متفاوت ساختهاي بين سيستمي نگرش براساس كه مي‌دانيم
نظامها خرده بنابراين.دارد وجود متقابل وابستگي نظام
.بپذيرند اثر يكديگر از و بگذارند اثر هم بر مي‌بايستي
خارج اجتماعي سيستم يك در نيز اقتصادي و سياسي نظامهاي
و سياسي نظامهاي ترتيب بدين.بود نخواهند مقوله اين از
اثر يكديگر بر هم و مي‌پذيرند اثر يكديگر از هم اقتصادي
هم و مي‌پذيرند اثر خود خارج محيط از هم.مي‌گذارند
جدايي ليكن بگذارند ، اثر خود خارج محيط بر مي‌تواند
بسيار مقوله‌ايست نظامها تاثيرگذاري مسبوق و سابق اجزاء
وابستگي به توجه با.مي‌باشد خارج ما مبحث از كه حساس
منابع و طبيعي محيط داخلي ، اقتصادي سيستم ، اجزاء متقابل
نژادي و فرهنگي نظامهاي و تكنولوژيك و آموزشي نظامهاي
كليت مي‌توانند خارجي ، محيط ديگر سوي از و يكسو از جامعه
در هرگاه (14).دهند قرار خود تاثير تحت را سياسي نظام هر
رشد "مثلا گردد حاصل تغييراتي جوامع اين اقتصادي بخش
ساير مي‌تواند امري چنين آيد ، بوجود اقتصادي شتابان
بنابراين.دهد قرار خود تاثير تحت نيز را جامعه اجزاء
ديگر بخشهاي به بخش يك از سيستم يك در گوناگون تاثيرات
تغييري تنها اقتصادي شتابان رشد.گردد منتقل مي‌تواند
باقي جامعه يك اقتصادي نظام مرزهاي در آن اثرات كه نيست
(15).گردد منجر نيز را زير موارد مي‌تواند آن بلكه.بماند
(...و كاست طبقه ، خانواده ، ) سنتي اجتماعي گروه‌بنديهاي (1
شمار واقع در بي‌طبقه افراد شمار و مي‌گسلد هم از را
به انقلابي اعتراض براي مساعدي شرايط در كه را كساني
.مي‌افزايد سرمي‌برند
سامان با كه مي‌آورد پديد را نوكيسه‌اي ثروتمندان (2
خواهان آنان.نيستند همرنگ و سازگار "كاملا موجود سياسي
اقتصادي موقعيت با كه اجتماعي‌اند منزلت و سياسي قدرت
.باشد داشته تناسب جديدشان
پيوندهاي خود اين كه مي‌افزايد را جغرافيايي تحرك (3
از نيز شهرها به شتابان مهاجرت و مي‌كند سست را اجتماعي
.مي‌آورد بار به سياسي تندروي و بيگانگي خود
دارد نزولي سير زندگي‌شان سطح كه را كساني شمار (4
را ندارها و داراها ميان شكاف همين‌رو از و مي‌افزايد
.مي‌سازد گسترده‌تر
معقول گونه‌اي به نه و بي‌جهت را افراد برخي درآمدهاي (5
سامان از را آنان ناخرسندي همين‌رو از و مي‌برد بالا
.مي‌سازد بيشتر موجود
دارد نياز مصرف در همگاني محدوديت برقراري به همچنين (6
افزايش به نيز اين كه دهد افزايش را سرمايه‌گذاري تا
.مي‌شود منجر ناخرسندي
را جمعي ارتباط وسايل به دسترسي و آموزش سواد ، سطح (7
مي‌آورد ببار را آرزوهايي رهگذر همين از و مي‌برد ، بالا
.ساخت برآورده‌شان بتوان كه سطحي آن از بالاتر
توزيع چگونگي مورد در را قومي و منطقه‌اي كشمكش‌هاي (8
.مي‌بخشد شدت مصرف و سرمايه‌گذاري
كه مي‌افزايد جامعه در را گروهي سازماندهي گنجايش‌هاي (9
.مي‌شود تشديد حكومت بر گروهي درخواستهاي فشار آن اثر بر
(16).سازد برآورده‌شان نمي‌تواند حكومت كه درخواستهايي
به‌راحتي اقتصادي نظام تغيير فوق گانه نه موارد بنابر
گردد وارد سياسي بخش به "خصوصا ديگر بخشهاي به مي‌تواند
.نمايد چالش و تناقض دچار را بخش آن و
در اقتصادي و سياسي نظام دو تركيب فوق ، مشكلات بر علاوه
مناسبات براساس.دربردارد نيز ديگري مشكلات جنوب كشورهاي
تحليل به گرايش جنوب كشورهاي اقتصادي نظام جهاني ، اقتصاد
نظام اساس همين بر و دارند جهاني سرمايه‌داري نظام و
كشورها گونه اين در آزاد بازار مكانيسم بر مبتني اقتصادي
خاص ويژگيهاي با اقتصادي نهاد چنين كنار در.مي‌گيرد شكل
مي‌باشند مطلق‌گرا كشورها اين سياسي نظامهاي "عمدتا خودش
بخش دو تلفيق در را ناموزونيت از گونه‌اي خود اين و
.مي‌رساند
نمي‌توان بازار مكانيسم بر مبتني اقتصادي نظام يك از
قدرت نهاد يا اموال براي مناسبي قانون كه داشت انتظار
با متناسب اقتصادي چنين كه چرا.كند وضع محدود مسئوليت
سياسي نظام بهتر عبارتي به يا غيرمتمركز سياسي نظام
حدودي تا مي‌توان رهيافتي چنين از.بود خواهد دموكراتيك
رهنمون نيز سوم جهان در سياسي ناپايداري علل از يكي به
در جوامع اين اقتصادي بخش كه آنجا از مبنا براين.شد
دچار بنابراين است ، گرديده تلفيق جهاني سرمايه‌داري نظام
نورديده در را اقتصادي مرزهاي تغييرات اين شده ، تغييراتي
سياسي بخش بنابراين.است يافته راه بخش‌ها ساير به و است
مقاومت يا و بخش اين با هماهنگي براساس تغيير جز چاره‌اي
شاهد بيشتر ما البته است نداشته آن برابر در سرسختانه
به اجتماعي و فرهنگي مرحله در تغيير اين.بوده‌ايم تغيير
راستاي در سياسي بخش.است نموده رخ نهضت و انقلاب صورت
...و حزب پارلمان ، چون را ساختارها از برخي تغييري چنين
مشكلات نوين ساختارهاي آمدن وجود با آيا اما آورده بوجود
گرديد؟ برطرف جنوب كشورهاي
براي چندان نتوانست ساختارها اين وجود كه مي‌رسد نظر به
از برخي سياسي بخش "مثلا باشد ، مفيد جنوب كشورهاي
پارلمان حزب ، چون ساختارهايي داراي نيافته توسعه كشورهاي
واقعي كاركرد نتوانسته‌اند ساختارها اين ليكن هستند...و
نمايند؟ ارائه را خود
:منابع فهرست *
منوچهر ترجمه سياسي ، اقتصاد بار ، رمون -:از اقتباس (12
.صص 120125 ج ، سروش ، نشر:تهران فرهنگ ،
.ص 17 پيشين ، سيمونيا ، (13
.ص 81 سياسي ، دگرگوني و نوسازي سيف‌زاده ، (14
.ص 78 پيشين ، هانتينگتون ، (15
:به شود رجوع بيشتر اطلاع جهت (16
توسعه ، كم كشورهاي اقتصاد يامي ، بازيل بائر ، پيتر -
.اميركبير نشر:تهران هدايتي ، علي‌اصغر ترجمه
(18)
تير شنبه 20
آمد بني‌صدر آقاي فرهنگي مشاور گرمارودي ، موسوي آقاي عصر
وفاداري ، اظهار و خود مبارزات سوابق ذكر با ;بود ناراحت و
و خواست كمك و كرد توجيه را بني‌صدر كنار در خودش حضور
امام خط به كمك و بوده آنجا صدوقي آيت‌الله تائيد با گفت
.داشته
انجام ايتاليا براي خبرگزاريها ، نماينده با مصاحبه‌اي
از و آمدند سيف‌اللهي [رضا] و رضائي محسن آقايان.دادم
بني‌صدر اطرافيان بازداشت و ضدانقلاب كشف در كار پيشرفت
خوشحال است ، مجاهدين اختيار در كه او ردپاي كردن پيدا و
ضدانقلاب سركوبي در امنيت ستاد قاطع تصميمات از و بودند
...راضي‌تر
تير يكشنبه 21
از نيمي.داشتيم بودجه كليات در بحث ادامه علني ، جلسه
[علي‌اكبر] آقاي را ديگر نيم و كردم اداره من را جلسه وقت
;آوردند را جمهوري رياست نامزدهاي آلبوم بعدازظهر.پرورش
و شيباني عسكراولادي ، رجائي ، آقايان نفر چهار غيراز
و بي‌رقيب انتخابات و نيست آنها در مشهوري چهره پرورش
.بود خواهد كم‌رونق
.كردم شركت اسلامي جمهوري حزب مركزي شوراي جلسه در عصر
ميان‌دوره‌اي انتخابات و حزب كادر تكميل اطراف در بحثها
بحث.آمدم خانه به افطار.بود جمهوري رياست و مجلس
اطلاع تلفني پريشب محسن.بود بلژيك از محسن آمدن درباره
است مايل كه دارد وقت ماه يك و شده تمام امتحانش كه داد
.بگيرم بليت او براي كه خواست من از.بگذراند ايران در
معلوم را نهايي تكليف تلفني شب ، كه دادم اطلاع او به
...كنيم برقرار تماس نتوانستيم ولي مي‌كنيم ،
تير دوشنبه 22
بودجه لايحه جزئيات در بحث.رفتم مجلس به تاخير كمي با
.داشتيم جلسه عصر و صبح.داشتيم خوبي پيشرفت و شد شروع
.كردم شركت مشترك ستاد در دفاع ، عالي شوراي جلسه در عصر ،
برنامه از سرداري مهندس و غرضي [محمد] مهندس آقايان
كارهاي.دادند ارائه شرحي دشمن ، مقابل در آب از استفاده
و 16 و 92 لشكرهاي 81 فرماندهان.شده انجام جالبي "نسبتا
تذكر ، ضمن.كردند شركت جلسه در زميني نيروي و 77 و 21
ديگر ، سلاحهاي و مهمات از بعضي و توپ 155 مهمات كمبود
تحرك.گفتند جبهه‌ها رادر خودشان نزديك آينده برنامه
اعتراف با دشمن اينكه بانيست جنوب جبهه‌هاي در لازم
كمبود هم عذرشان.است هزيمت آماده و ضعيف فرماندهان ، خود
دادند ، حركت قول لشكر ، چند چون ولياست گرما و مهمات
اگر اما نكرد ، اقدامي "فعلا نزديك ، حركت انتظار به شورا
[ولي‌الله] آقايان.بكنيم فكري بايد نشد ، ديده لازم تحرك
.سريع‌اند حركت طرفدار سخت هم فكوري [جواد] و فلاحي
را حقيقت آينده ، .مي‌دانند زميني نيروي از را كوتاهي
.مي‌كند روشن
ضدانقلاب سركوب در پيشرفت از حاكي امنيتي ، مقامات خبرهاي
هم بني‌صدر ردپاي.مي‌باشد آنها عوامل دستگيري و داخلي
او بازداشت به است ممكنشده پيدا برادرش گرفتن با
شب.است خلق مجاهدين دراختيار معتقدند ، بعضي.بيانجامد
ايران به امتحانش بعداز شد قرار و كرديم صحبت محسن با
مشكلات رفع براي و آمد بهشتي شهيد خانم شب ، آخربيايد
...مي‌خواست كمك مسكونيش ، خانه تعويض در اداري
تير سه‌شنبه 23
براي داشتند پيشنهادهايي و آمدند هوائي نيروي از گروهي
كه فكوري [جواد] سرهنگ از پس نيرو ، ستاد كادر تعويض
وزارت پست براي را هوائي نيروي فرماندهي پست "احتمالا
اجازه را شغل دو اساسي قانون چون ;بدهد دست از [دفاع]
.نمي‌دهد
انتخابات ، درباره تلويزيوني راديو و مطبوعاتي مصاحبه‌اي
جاري مسائل از تحليلي و مخالف نمايندگان و احزاب طرح
بهزاد و اردبيلي موسوي رجائي ، آقايان افطارداشتم كشور
جمهوري ، رياست موقت شوراي.بودند من مهمان مجلس در نبوي ،
مبارزه جاري ، اوضاع درباره.داد جلسه تشكيل من دفتر در
مديران آنها ، درباره تبليغات اصلاح محارب ، گروهكهاي با
رفقايش و لاريجاني [علي] آقاي استعفاي بعداز سيما و صدا
وضع گزارش.كرديم مذاكره آينده ، نخست‌وزير [همچنين] و
آقاي سراغ بيشتر آينده ، نخست‌وزيري براي.داديم را جنگ
[غلامعلي] آقاي سيما و صدا مديرعامل براي و رفتيم باهنر
.گرفتيم درنظر را عادل حداد
.كردم صرف همان‌جا را سحري و خوابيدم دفتر در را شب
و قطع "اخيرا كه تهران شهر آب وضع از و كرد تلفن احمدآقا
.مي‌داد سوءنيت احتمال و كرد نگراني اظهار مي‌شود ، وصل
.شود تعقيب شد قرار
تير چهارشنبه 24
كار مشغول زودتر ساعت يك بودم ، خوابيده مجلس در شب چون
را جمعه نماز عربي خطبه متن و خواندم را گزارشها.شدم
بودجه درباره علني جلسه.فرستادم ترجمه براي و نوشتم
.شد جديد پيشنهادات صرف جلسه وقت بيشتر.داشتيم
لايحه و داشت ادامه عصر و صبح شد ، تصويب خوبي پيشنهادات
...شد تصويب بودجه
مجلس رياست به "مجددا شد ، مطرح رئيسه هيات انتخابات
هفت و يكصدوشصت از نفر و 140 نداشتم رقيب شدم ، انتخاب
ممتنع راي نفر دادند270 راي من به داشتند ، راي كه نفر
راي نشده ، تصويب اعتبارنامه‌شان كه نفري چندين.داشتند
هم سابق منشيان از نفر چهار و سابق كارپردازان و نداشتند
...شدند انتخاب
ايشان با فردا گذاشتم ، قرار و زدم تلفن امام دفتر به
.كنم مشورت ديگر كارهاي و اين‌باره در و كنم ملاقات
بحثهايي راه بين درآمديم منزل به‌طرف باهنر آقاي همراه
.دارد را نخست‌وزيري پذيرش آمادگي باهنر آقاي.داشتيم
بعضي نگران و آمد من دفتر به امروز هم حاج‌احمدآقا
دكتر شببكنم اقدامي من شد ، قرار.بود سمپاشيها
خودش ، موضع توضيح براي و آمد منزل به پيمان [حبيبالله]
آماده و مي‌داد نشان انقلاب از طرفداري و كرد صحبت خيلي
روشن خوب هم منداشت ما بي‌اعتنايي از گله و همكاري
را وضع اين گذشته ، در ايشان خود موضع‌گيري كه كردم
.آورده به‌وجود
تير پنجشنبه 25
رمضان ماه در.است خوب امام حالرفتم امام به‌زيارت
ايشان با.كرده‌اند استراحت ملاقاتها ، قطع به‌خاطر
و انتخابات تبليغات و جمهوري رياست كانديداهاي درباره
ايشان.كردم مشورت ديگر چيزهاي و جنگ و آينده نخست‌وزير
...داشتند ديگر مسئولان و اينجانب محافظت در اكيد سفارش
از كه خالصي‌زاده مرحوم فرزند با دعائي [سيدمحمود] آقاي
داخل در مبارزه كيفيت درباره و آمدند است ، عراق مبارزان
صادق سيد آقاي.كرديم بحث مبارزان ، كردن هماهنگ و عراق
تبليغ سفارش و بود آمده لبنان از هم (شيرازي) موسوي
.داشت امسال قدس روز براي مناسب ،
قلب بيمارستان در خامنه‌اي ، آقاي ملاقات به وقت ، آخر
به است بي‌حس كه را راستشان دست.است بهتر حالشان.رفتم
ورم و نشود جمع وريدها در خونها كه بودند بسته بالا
...كرديم صحبت كشور جاري اوضاع درباره مقداري.شود كاسته
تير جمعه 26
تفنگ با "احتمالا تروريستها كه داد اطلاع پاسداران سپاه
امام به نسبت دانشگاه ، مجاور ساختمانهاي از دوربين‌دار ،
ترور به اقدام جمعه ، نماز در حاضر ديگر شخصيتهاي يا جمعه
...كنند رسيدگي كه خواستم مسئولان از.نمايند
سرهنگ.داشتيم مشترك ستاد در دفاع عالي شوراي جلسه عصر ،
فرمانده] ظهيرنژاد سرتيپ و [دريائي نيروي فرمانده] افضلي
...نمودند شركت هم [زميني نيروي
موضوع در فلاحي ، تيمسار با خود اختلاف از ظهيرنژاد ، آقاي
به شكايت و گفت لشكر 21 فرماندهي از ورشوي سرهنگ عزل
و تفاهم شد قرار فلاحي ، آقاي دفاع از پس و نمود شورا
;بوديم فلاحي آقاي مهمان ستاد ، در را افطار.كنند همكاري
مانده آن داخل در من اتومبيل سوييچ.آمدم خانه به شب آخر
انضباط پاسدار ، بچه‌هاي هنوز آمدم ، اسكورت ماشين با.بود
.نديده‌اند آموزش ندارند ، تقصيرندارند را لازم
|
