بزرگ بازار يك در باقيمانده فرصت
در خارجي سرمايه‌گذاري‌هاي امكانات و فرصت‌ها به نگاهي
مناسبات اين در ايران سهم و تركمنستان
گمنام سرباز يادبود بناي با عشق‌آباد ملي پارك از نمايي
تركيه همه از بيش ميانه آسياي جمهوريهاي بزرگ بازار از
است كرده خود نصيب را فرصت‌ها از بسياري و برده سود
ابريشم ، جاده خواندني و پربار تاريخ عطف نقطه :اشاره
همين وسيله به كه است سرزمينهايي تنگاتنگ و نزديك ارتباط
دادوستد و پرداخته تجارت به يكديگر با طولاني جاده
دور گذشته‌هاي از كه تاريخي مستندات براساس و مي‌كردند
رونق از متمادي دوره‌هاي در جاده اين است مانده جاي بر
كه كاروانهايي زنگ صداي هيچ‌گاه و بوده برخوردار زيادي
تا ژاپن درياي حاشيه و چين ماوراي از بار حمل حال در
ونيز بندر (كنوني فرانسه) گل سرزمين ،(شرقي روم) بيزانس
.نمي‌شد قطع بودند مانش درياي نهايت در و
اعراب حتي و روم چين ، ايران ، همچون بزرگي تمدنهاي اتصال
بودند نوين ارتباطي وسايل فاقد كه روزگار آن در مسلمان
و تجار و بار حمل كاروانهاي همين مرهون بي‌ترديد
نقش مختلف سرزمينهاي از گذر با كه است بوده بازرگاناني
يكديگر با متفاوت فرهنگهاي ارتباط و انتقال در بسزايي
.داشته‌اند
همينطور و طلايي روزهاي از است پر راه اين كهن تاريخ
متقابل روابط و سياسي اوضاع از متاثر كه كسادي و خاموش
در روند اين و است بوده جاده اين مسير در واقع كشورهاي
بلشويكي 1917 وانقلاب اول جهاني جنگ با معاصر دوره
در و چين در اجتماعي-سياسي اوضاع وخامت روسيه ، در ميلادي
طولاني سكوتي به منجر عثماني ، امپراتوري فروپاشي نهايت
به مديترانه درياي سواحل تا دور شرق از ابرايشم راه در
رونق و مركزي آسياي كشورهاي استقلال با كه شد سال مدت 70
و ايران ساله جنگ 8 پايان و دور خاور در اقتصادي چشمگير
.مي‌باشيم باستاني مسير اين احياي شاهد ديگر بار يك عراق ،
-سرخس -مشهد راه‌آهن گشايش با سال 74 ماه ارديبهشت در
شگرف تحولي تركمنستان ، و ايران كشور دو ريلي اتصال و تجن
جاني ابريشم جاده كالبد در ديگر يكبار و پيوست وقوع به
به سوت و شتر جاي به آهنين قطار بار ، اين و دميده تازه
اين متمادي قرون كه شد كاروانهايي عبور يادآور جرس جاي
.مي‌كردند طي را راه
مناسب زمينه‌هاي تدارك در شده انجام فعاليتهاي رغم به
بازار و اقتصادي عرصه‌هاي در ايران توانمند حضور براي
حضور اين عمل در متاسفانه مركزي ، آسياي منطقه گسترده
ناتواني ايناست همراه بسياري چالشهاي با و ضعيف بسيار
تركمنستان جمهوري همسايه كشور در مي‌توان خوبي به را
در بازدارنده عوامل به دارد نگاهي زير گزارش.كرد مشاهده
استقلال تازه كشورهاي با ايران اقتصادي مناسبات گسترش
عنوان به تركمنستان جمهوري بالاخص و مركزي آسياي يافته
از تنهايي به كه منطقه آن با ما ارتباط در گام نخستين
.است برخوردار نيز ويژه‌اي جايگاه
اتحاد فروپاشي با كه بيستم قرن پاياني دهه آغاز در
در گسترده‌اي تغييرات شاهد بود ، همراه شوروي جماهير
جمهوريهاي استقلال و جهان كشور بزرگترين سياسي جغرافياي
تازه جمهوريهاي اين اعظم بخش.بوديم ساله اتحاد 70 اين
بيشتر دين و داشته قرار آسيا كهن قاره در يافته استقلال
اصلي عامل از 2 برخورداري.است اسلام نيز آنها
خودي به مركزي آسياي كشورهاي در ايدئولوژي و ژئوپوليتيكي
طور به و بي‌ترديد كه برمي‌گرفت رادر اولويتهايي خود
ايران خارجي سياست جدي حركتهاي و پويايي شاهد بايد طبيعي
اما باشيم استراتژيك نقطه اين در توانمند حضوري براي
مشاهده لازم حساسيت خارجه وزارت از عمل در و متاسفانه
از كه جهاني برجسته كارشناسان انتظارات برخلاف و نشد
تنبلي نوع يك "عمدتا ايران رفتار داشت ، وجود ايران
.بود ديپلماسي
گذشت 4 از پس كه تركمنستان در ايران سفير ميرابوطالبي
تركمنستان به "مجددا عشق‌آباد در سفير حضور عدم از ماه
در ايران حضور تولد":مي‌گويد رابطه همين در است بازگشته
ابتدا از مركزي آسياي يافته استقلال تازه كشورهاي
شكل‌گيري روند در واقعيت اين و است بوده ناقص‌الخلقه
نوعي به نوپا جمهوريهاي اين در ما اقتصادي مناسبات
".است يافته تداوم محسوس "كاملا
منطقه اين به ما ورود دروازه عنوان به تركمنستان جمهوري
پل اين از عبور با فقط و است برخوردار ويژه‌اي اهميت از
آسياي جمهوريهاي ديگر به مي‌توانيم كه است مهم بسيار
ما اصلي مشكل و كوتاهي بيشترين اما.يابيم دسترسي مركزي
.است نهفته استراتژيك پل سر همين در نيز
با":مي‌گويد مشهد در تركمنستان سركنسول دورديوف ، وكيل
به جهان كشورهاي از بسياري تركمنستان جمهوري استقلال
به ورود دروازه عنوان كشوربه اين كه كردند درك خوبي
نظر از و بوده اهميت حائز دور خاور حتي و مركزي آسياي
و سو يك از خاورميانه و گرم آبهاي بين است پلي جغرافيايي
به توجه با همچنين ديگر ، سوي از مركزي آسياي و شمال
داراي كشور اين دارد ، كه فوق‌العاده‌اي ذخاير
بالفعل نزديك آينده‌اي در كه است بالقوه‌اي توانمنديهاي
را پايي جاي "سريعا كه نمودند سعي بنابراين شد ، خواهد
به شروع اصولي و جدي شكلي وبه آورده بوجود خود براي
متاسفانه اما كردند فرهنگي حتي و اقتصادي -سياسي تحركات
پشت بايد اكنون روزها ، آن در خود غفلت و كوتاهي با ايران
".برسد ديگران به گذشته جبران در شايد تا بدود آنها سر
ديد از گرفته نشات مركزي آسياي در ما حضور ناقص تولد
در ما غم و هم تمام.است منطقه اين به ما مسئولان درجه 3
پاهاي جاي احياي يا تداوم و اروپا در حضورمان استمرار
سياست اخير دهه ضايعه‌هاي از يكي اين و است بوده قديمي
.مي‌باشد ما خارجي
گفته‌ام ايراني مسئولان به بارها من":مي‌گويد دورديوف
كيسه چند فروش به و مي‌دهيد دست از را زمان چرا
ايران مي‌كنيد ، اكتفا تركمنستان در پياز و سيبزميني
قدم دو تنها ما با شما.دارد و داشته را امكانات مهمترين
فقط 38 ايران مرز با تركمنستان پايتخت داريد ، فاصله
بود اين در شما اشكال مي‌كنم فكر من دارد ، فاصله كيلومتر
و نداشتيد تركمنستان در سرمايه‌گذاري به اطميناني كه
".نمي‌كرديد را فردا فكر و بود روزانه شما اقدامات
-تركمنستان با همجوار استانهاي ظرفيت‌هاي از ما واقع در
و كنيم استفاده خوبي به نتوانستيم -گلستان و خراسان
كشور خراساني‌ها ، چقدرنداشتيم مناسبي اطلاع‌رساني
توسعه بحث اگر برعكس؟ يا و مي‌شناسند را تركمنستان
داشته را بحث اين فرهنگي درك بايد مي‌كشيم پيش را صادرات
.باشيم داشته اشراف كشور دو فرهنگي مسايل به نسبت و
":مي‌گويد تركمنستان در ايران فرهنگي رايزن صفرخاني ، حسن
آن فراموشي با كه مي‌دهند را تصوراتي ما مسئولان
يك درجه مسئولان از يكي سفر در مي‌شوند ، مسئله‌ساز
آرامگاه كه مي‌كند علاقه ابراز وي تركمنستان به كشورمان
اما.كند بازسازي را تركمنها ملي و بزرگ چهره‌هاي از يكي
.است نرسيده اتمام به هنوز تعهد اين از سالها گذشت با
".است شده ما رقباي سوء تبليغات موجب و مشكل‌ساز موارد اين
به را رسمي هيات تعداد بيشترين كه كشوري گذشته سال در
در داخلي هيات كه 130 بود ايران كرد اعزام تركمنستان
و رفتند كشور اين به سياسي و اقتصادي -فرهنگي قالبهاي
دو از هيچيك عايد مهمي و مثبت نتيجه عمل در و برگشتند
موجب آيا بي‌خاصيت هيات‌هاي همه اين اعزام.نشد كشور
شد؟ نخواهد آنها بدبيني و حساسيت
تجاري شريك بزرگترين به مي‌تواند كه كشوري قدمي يك در ما
به توجه با و هستيم باشد هدف اين به نيل براي پلي يا ما
ديده آنجا در كه اقتصادي ساختهاي زير و شگرف تحولات
خدمات صدور حجم بيشترين مي‌توانيم حاليكه در مي‌شود
اقلامي ارسال به اكتفا باشيم داشته را فني دانش و مهندسي
شكي آن بودن مضحك در هم ما اصلي رقيب حتي كه مي‌كنيم
صدد در كه مي‌بيند باز خود براي را راه آنقدر و نداشته
قلم چند اين مصرف بازار از ايران دست كامل كردن كوتاه
توليد كارخانه‌هاي ساخت با تازگي به و است ناچيز صادرات
را تركمنستان ماشيني فرش و موكت حتي و ماكاروني و رب
كشور نزديك‌ترين از را عشق‌آباد و كرده آنها از بي‌نياز
.مي‌كند دور شدت به است ايران كه خود همسايه
نزديك از كه است تركيه عرصه ، اين در ما غفلت اصلي برنده
از نقطه هر در و تركمنستان با فاصله كيلومتر هزار به 2
يك با كرديم كوتاهي يا و داشته غيبت ما كه مركزي آسياي
آن ، جبران فرصتهاي بردن بين از ضمن قدرتمند و قوي حضور
بوده ديگر هماورد از خالي نبرد اين صحنه‌هاي تاز يكه خود
.است
قوي حضور":مي‌گويد مسئله اين توضيح در ابوطالبي مير
ما تشكل عدم و پراكندگي دليل به منطقه اين در تركيه
توفيق.كرد كار سيستماتيك و متشكل صورت به بايد.مي‌باشد
منسجم تشكيلات از آنها دولت كه است اين در نيز تركيه
اما انگشت‌شمار شركت چند.است كرده دفاع تركيه بازرگاني
را آنها شدت به سر پشت از و است فرستاده جلو را قوي
راه از كه هر است ، برعكس ايران در ولي مي‌كند حمايت
در و مي‌برد آنجا را ربگوجه‌فرنگي و سيب كيلو چند رسيده
براي را زمينه يكديگر اخلاقي حذف ضمن ناسالم رقابت يك
".مي‌كنند فراهم تركيه شانتاژهاي اثبات
قرار شخصي منافع از مابعد ملي منافع همواره متاسفانه
خارجي تجارت اصلي خطوط ":مي‌گويد ميرابوطالبي مي‌گيرد ،
هدايت را بازرگانان و ترسيم مي‌بايست كشور داخل از را
يك در درختي سيب كاميون روز 700 يك در مثال برايكرد
در ميوه اين بهاي و مي‌شود عشق‌آباد وارد ناسالم رقابت
كمتر به آنجا در است تومان كيلويي 200 كشورمان در حاليكه
علاوه ايراني خرده‌پاي تجار مي‌يابد ، كاهش تومان از 30
قوانين زبان نه و دارند تجاري دانش نه پراكندگي ، بر
".هستند بلد را تجارت
داشتن با اسراييل حتي و تركيه امريكا ، مانند كشورهايي
اقتصادي ، درازمدت و جامع برنامه‌ريزيهاي و استراتژي
اين در ما و دارند حضور تركمنستان در فرهنگي حتي و سياسي
تا آباد لطف از مثال برايچرخيدهايم خود دور به مدت
كشاورزي اتحاديه را مرزي نوار از بزرگي بخش يعني سرخس
محصولات انواع آنجا در كه شد متعهد و كرده اجاره خراسان
فردا و امروز و دست دست آنقدر اما آورد عمل را كشاورزي
طرح ، اين انجام براي سرگرداني سال از 2 پس بالاخره تا كرد
با منطقه اين بردن كشت زير با و شده گود وارد اسراييل
كار "عملا ما گوش كنار در هكتار هزار به 15 نزديك مساحتي
آن پنهان لايه و است قضيه ظاهر فقط اين.گرفت دست در را
چيپس كارتن چند صادرات به را دلمان هنوز و است ديگري چيز
وزير از بارها آنكه رغم به آنوقت و كرده‌ايم خوش پفك و
حتي هنوز وي است شده دعوت تركمنستان به سفر براي كشاورزي
:مي‌گويد دورديوف وكيل.است نرفته كشور اين به هم بار يك
و است داده خدا را همسايه تركمني ، ضربالمثل يك براساس"
اعتقاد با ما.كرد عوض يا انتخاب نمي‌توان را همسايه
تمام در را اولويت كرديم سعي موضوع اين به كامل
داده ايران به جانبه دو همكاريهاي براي مساعد زمينه‌هاي
".دهيم مثبت پاسخ ديگران به شما تمايل عدم صورت در و
طرح يك اجراي در تركمنستان رئيس‌جمهور نيازوف مراد صفر
نظر مورد شركت پذيرش عدم صورت در":بود گفته ملي بزرگ
اين ".شود گذارده بين‌المللي مناقصه به طرح اين ايراني ،
به اعتماد در همسايه كشور تمايل اوج حقيقت در
برخي با جلسه يك در وي همچنين.است ايران توانمنديهاي
در شما داريم دوست خيلي ما":بود گفته ايراني مقامات
تمايل اين "ظاهرا ولي كنيد شركت تركمنستان بزرگ طرحهاي
".مي‌شود ديده شما در كمتر
را خودش تپه خرگوشي هر":مي‌گويد رابطه اين در دورديوف
خودش منحصربه زاويه‌اي از را دنيا هركس يعني دارد ،
مستدلي توجيهات و دلمشغولي‌ها شما دولت شايد مي‌نگرد ،
كه باشد داشته تركمنستان در خود توانمند حضور عدم براي
ايران و ما منافع باشد هرچه اما بي‌اطلاعيم آنها از ما
عالي‌رتبه مسئولان نظر "مطمئنا اين و بوده يكسان نوعي به
".مي‌باشد هم كشور يك 2 درجه و
بانك صادرات ، توسعه مركز بازرگاني ، وزارت رويكرد بيشترين
جهت در ما كشور اقتصاد تصميم‌گيري مراكز ديگر و مركزي
سهل‌الوصول‌ترين عنوان به چمداني تجارت بيشتر هرچه تقويت
وانفساي در "اتفاقا كه است ارزي منابع به دستيابي راه
و نفتي درآمدهاي كاهش نتيجه در و نفت جهاني قيمت كاهش
توجيهات داراي ارزي منابع ديگر يافتن به ما مبرم نياز
دريافت اخبار ظاهر در.مي‌باشد نيز برهه اين در مقطعي
اين در ما موفقيت از حكايت نيز كشور خروجي مبادي از شده
ترويج شروع در نوعي به كه سال 76 در.دارد تجارت از نوع
مسافر همراه كالاي دلار ميليون بوديم 5/2 چمداني تجارت
رقم اين حاليكه در است شده خارج يا وارد باجگيران مرز از
در فقط و يافته افزايش دلار ميليون به 5 سال 77 در
از چمداني صادرات دلار هزار بر 980 بالغ گذشته اسفندماه
بوده تركمني گردشگران همراه بار "عمدتا كه مرزي نقطه اين
.است گرفته صورت
"دارد ادامه"
|
