ايران در جديد شهرهاي ايجاد ضرورت
در جديد شهرهاي ايجاد ضروري دلايل شدن روشن منظور به
نظام شبكه به گذرا نگاهي ابتدا است لازم سرزمين ، پهنه
شهرهاي بر مترتب مشكلات بررسي به كشور ، شهري مراتب سلسله
:بپردازيم بزرگ
:ايران شهري مراتب سلسله نظام شبكه
سال 1375 ، سرشماري در كشور جمعيت نفر رقم 60055488 اعلام
نگراني.نمود افزون را كشور جمعيت رشد مورد در نگراني
روبه جمعيت تمركز افزايش روبه روند زمينه اين در اصلي
شهري نظام اصلي مشخصه كه است بزرگ شهرهاي در كشور رشد
نظام ترتيب از خارج تهران شهر.مي‌گردد محسوب نيز كشور
برتري و تفوق نخستين شهر يا برتر شهر عنوان به كشور شهري
كرده حفظ اجتماعي -اقتصادي مختلف زمينه‌هاي در را خود
ميليون چند متروپل شهر يك عنوان به همواره تهران.است
بالا سطح در و متنوع مركزيت بدليل بي‌رقيب ، نفري ،
و اداري سياسي ، نفوذ حوزه در را كشور تمامي است توانسته
ايران كشور بدين‌ترتيب و دهد قرار خود اجتماعي -اقتصادي
شهري نخست الگوي داراي سوم جهان كشورهاي اكثر مثل
.مي‌باشد
از پائين‌تر سطحي در بيشتر فاصله با كشور بزرگ شهرهاي
خود دست پائين شهرهاي از بالاتر سطحي در و تهران شهر
تبريز ، اصفهان ، مشهد ، بزرگ شهر هفت.گرفته‌اند قرار
بالا و دست پائين شهرهاي از قم و باختران و اهواز شيراز ،
مراتبي سلسله نظام در و بريده‌اند تهران يعني خود دست
است دليل همين به.آورده‌اند بوجود گسستگي ايران شهرهاي
هرمي صورت به نه كشور شهرهاي نظام و شبكه استخوانبندي كه
:از عبارتند كه سطحي سه صورت به بلكه
به ملي سطح در برتري و تمركز به گرايش با تهران شهر (الف
. اول سطح عنوان
فرهنگي و اقتصادي اجتماعي ، خدماتي ، عالي و بالا سطح (ب
.شده ياد شهر در 7 متمركز ،
پوشش زير و پيوستگي از كه متوسط كوچك ، شهرهاي شبكه (ج
.نمي‌باشد برخوردار نيز سرزمين پهنه تمام فضاي درآوردن
گزيني مكان و شهرها نامتعادل توزيع ناحيه‌اي ، شديد تفاوت
سوابق زيست‌محيطي شرايط با تنگاتنگ ارتباط در آنها
اقتصادي توسعه و سياسي تقسيمات آن دنبال به و تاريخي
طوريكه به است ايران شهري نظام در تعادل عدم اصلي دلايل
نقش و شده ممتاز و غالب نقاط به تبديل شهري مراكز بعضي
مناطق در را سياسي حتي و اجتماعي اقتصادي ، حيات رهبري
و وابسته ملي فضاي بقيه حاليكه در يافته‌اند ، كشور عمده
اقتصادي -اجتماعي شكافهاي باعث و مي‌باشند آنها نفوذ تحت
آن بر علاوه.است گرديده كشور شهرنشيني نظام در فرهنگي و
به كه آورده پديد ملي كالبدي نظر از را مشكلاتي و مسايل
:مي‌گردد اشاره آن مورد چند
عين در گسترده بسيار طبيعي منابع از برخي كردن رها -1
تراكم پر مناطق در منابع همين از حد از بيش بهره‌برداري
.ندارد درپي زيست محيط تخريب جز چيزي كه ديگر
روزافزون ، تقاضاي براثر كه محدود فضايي در جمعيت تمركز -2
.مي‌شود تنگتر روز روزبه آن عرصه
.شهرها از معدودي تعداد در شهري انفجاري رشد -3
ديگر بردوش آن از بخشي كه رشد اين فزاينده هزينه‌هاي -4
.است كشور نقاط
و سرزمين پهنه در فعاليتها و جمعيت نامتناسب توزيع -5
.منطقه‌اي شديد تعادلهاي عدم پيدايش
:كشور بزرگ شهرهاي بر مترتب مشكلات
تمدنهاي خواستگاه گاه ايران شهرهاي طولاني ، تاريخي طي
گاه و گذارده‌اند مثبت تاثيري بشر سرنوشت بر و بوده بزرگ
خويش هستي كشور ، و قوم آن يا اين سيطره يا هجوم زير نيز
پيش نيز خويش كشور براي نتوانسته‌اند حتي و باخته را
ايران شهرهاي آوازه زماني.باشند داشته بهروزي و برندگي
...و تبريز ري ، اصفهان ، قزوين ، نيشابور ، جندي‌شاپور ، چون
بود پيچيده جهان در فني و فرهنگي و علمي مراكز عنوان به
سنجيده و سامان به زندگي و توليد سازماندهي نحوه و
اكنون برمي‌انگيخت ، را سياحان و مورخين رشك شهروندانشان
آلوده‌ترين و گرانترين چون القابي با تنها آوازه اين
اين.است مانده باقي تهران براي هم آن و جهان شهرهاي
اجتماعي ، لحاظ از بي‌شماري گرفتاريهاي زمان مرور به روند
اغلب در و آورده بوجود شهرها براي كالبدي و اقتصادي
قرار جدي تهديد مورد را شهرنشين انسانهاي زندگي موارد
را گرفتاريها و مشكلات اين از نمونه‌هايي.است داده
:برشمرد ذيل بشرح باختصار مي‌توان
جمعيت بالاي تراكم -
(...و آب صوت ، هوا ، آلودگي) محيطي شديد آلودگي -
نقل و حمل مشكلات و ترافيك تراكم -
مسكن شديد كمبود -
رواني بيماريهاي و جنايت و جرم افزايش -
به بودجه و زمان كار ، نيروي انرژي ، از عظيمي بخش اتلاف -
تمركزها فوق علت
در متعدد مشكلات و منطقه‌اي تعادلهاي عدم اصلي علت
ناصحيح توزيع از ناشي بزرگ شهرهاي در مختلف زمينه‌هاي
از درصد كه 70 به‌گونه‌اي مي‌باشد سرزمين پهنه در جمعيت
شمال از باريكي نوار و غربي نيمه بخشهاي در كشور جمعيت
از 60 بيش در كه است حالي در اين و مي‌باشند ساكن كشور
از كمتر (جنوبي و شرقي استانهاي) كشور مساحت كل از درصد
حلهايي راه عمده‌ترين.يافته‌اند استقرار سوم‌جمعيت يك
اتخاذ سرزمين پهنه در جمعيت بهينه توزيع جهت تاكنون كه
:مي‌باشند ذيل بشرح شده
توان افزايش جهت روستاها يعني هرم پايين به توجه (الف
.روستايي مهاجرتهاي كنترل و آنها جمعيت‌پذيري
نظير كشور كم‌فعال نواحي جمعيت‌پذيري توان افزايش (ب
و اقتصادي مراكز ايجاد طريق از شرق جنوب و شرق جنوب ،
.منطقه‌اي شرايط با متناسب صنعتي
قطبهاي پيدايش منظور به متوسط شهرهاي در سرمايه‌گذاري (ج
.شهري مراتب سلسله پايين سطوح تقويت و توسعه
.پايتخت يا اداري -سياسي مركز تغيير (د
طريق از شهري مراتب سلسله داخل در جديد شهرهاي تزريق (ر
.بزرگ شهرهاي اطراف در اقماري شهرهاي ايجاد
:ايران در جديد شهرهاي ايجاد دلايل
كشور ، جمعيت توزيع و شهرها فضايي توزيع كه آنجايي از
صورت ملي جامع برنامه يك چهارچوب در آنها كنترل و هدايت
ابعاد شهرنشيني شتابان رشد از ناشي مشكلات است ، نگرفته
كشور جمعيت از درصد كه 70 طوري بهاست يافته پيچيده‌اي
ساكن كشور شمال از باريكي نوار و غربي نيمه بخشهاي در
كل از درصد از 60 بيش در كه است حالي در اين و مي‌باشند
سوم يك از كمتر (جنوبي و شرقي استانهاي) كشور مساحت
چشمگير افزايش ديگر طرف از.يافته‌اند استقرار جمعيت
شدن انباشته و گذشته دهه سه طي در كشور شهرهاي تعداد
حاشيه‌نشين ، ايجاد بزرگ ، شهرهاي در جمعيت عظيم توده
شهرها ، -روستاها و شهرها اطراف در جمعيتي قطبهاي و شهركها
قبل مي‌بايست كه است آورده بار به را مشكلاتي و مسايل
مشكلات ، تشديد از جلوگيري و ناهنجار بافتهاي پيدايش از
شهرها اين درون در جمعيت هدايت و كردن مهار براي چاره‌اي
.نمود افزايش حال در مهاجر جمعيت منظم استقرار و
مراكز هماهنگ توزيع و جمعيت توزيع و مناسب مسكن ايجاد
ايجاب نيز كشور خدماتي و زيربنايي تاسيسات و اشتغال
گرفته قرار بررسي مورد جديد شهرهاي ايجاد طرح كه مي‌نمود
بزرگ شهرهاي ديگر طرف از.شود گذاشته اجرا مورد به و
و تراكم و بي‌رويه و سريع گسترش با تهران بويژه ايران
خود شهري سالم حيات تداوم به قادر خود حد از بيش تمركز
خود ساكنان براي را لازم خدمات ارائه امكانات و نبوده
فاصله در اقماري شهرهاي ايجاد ترتيب بدين.نداشتند
توسعه مشكلات رفع حل راه مناسبترين شهرها اين از مناسبي
جديد شهرهاي ايجاد دلايل مهم‌ترين كلي طور به.بود آنها
:از عبارتند ايران در
غير طور به ايران در شهرنشيني رشد و جمعيت رشد ميزان -1
با كه طوري به بود ، خواهد بالا اجتنابي قابل
سال 24) شمسي حاضر قرن پايان در برآوردها خوشبينانه‌ترين
كه رسيد خواهد نفر ميليون حدود 130 به ايران جمعيت (ديگر
.كنند زندگي شهرها در آنها درصد حدود 70 مي‌شود برآورد
مناطق در اسكان به نياز شهرنشيني نسبت و جمعيت تعداد اين
جواب نيازها از بخشي به تنها جديد شهرهاي كه دارد جديدي
.گفت خواهد
مراكز ايجاد به نياز كشور سنجيده و موزون توسعه براي -2
گرفته كار به طبيعي منابع از استفاده جديد ، اشتغال و رشد
جذب و انتقال و كشاورزي و صنعتي بيشتر رشد نشده ،
فعاليتها اين از بخشي حداقل كه است ، (فن‌شناسي) تكنولوژي
.برسانند انجام به مي‌توانند جديدي شهرهاي را
مناطق و شهرها طبيعي و اقليمي جغرافيايي ، محدوديتهاي -3
.آيد بوجود اسكان جديد مراكز مي‌كند ايجاب موجود
آمدن پايين بدليل موجود بزرگ شهرهاي گسترش امكان عدم -4
رفتن بالا و زيست‌محيطي مشكلات اقتصادي ، بهره‌وري
و شغلي جاذبه‌هاي ايجاد شهري ، خدمات و مناسب هزينه‌هاي
.است ساخته ضروري جديدي مراكز در را زيستي
:ايران در جديد شهرهاي ايجاد اهداف
:از عبارتند جديد شهرهاي ايجاد عمده اهداف
دستيابي جهت شهري توسعه جديد سياستهاي و اصول اعمال -1
.اسلامي شهرنشيني فرهنگ در جديد معنوي و مادي ارزشهاي به
-اقتصادي توسعه براي مناسب و جديد زيستي مراكز ايجاد -2
.فيزيكي و اجتماعي
و اقتصادي جاذبه‌هاي كاهش و بزرگ شهرهاي پالايش -3
.آنها خدماتي و اجتماعي
شهرهاي ايجاد جهت ملي و زراعي غير اراضي از استفاده -4
.كشاورزي اراضي تخريب از جلوگيري و جديد
ايجاد طريق از متوسط و بزرگ شهرهاي جمعيت سرريز جذب -5
.جديد شهرهاي در اشتغال كانونهاي
.بزرگ شهرهاي در حاشيه‌نشيني رشد از جلوگيري -6
.بزرگ شهرهاي در زيست محيط آلودگي از جلوگيري -7
.شهري مديريت در جديد تكنيكهاي و روش بكارگيري -8
:جديد شهرهاي سازماندهي مسايل
اصلي هدف آمده عمل به مطالعات طبق شد اشاره كه همانطور
كاهش حاضر حال در خصوص به ايران در جديد شهرهاي ايجاد از
فوق بردن بين از و شهرها درون مسايل و مشكلات حذف يا
شهري نظام زمينه در كه ديگري معضلات رفع و است آن تمركز
در حتي نبوده ، توجه مورد چندان هستيم مواجه آن با كشور
درون تمركز فوق كاهش جديد شهر ايجاد از هدف كه صورتي
بايستي اقماري جديد شهرهاي صورت اين در باشد بزرگ شهرهاي
خوابگاهي شهر شكل به و باشند خود به متكي حتي‌الامكان
از اندكي چند هر جديد شهر شدن خوابگاهي با چون درنيايد
مسايل مقابل ، در مي‌يابد كاهش مادر شهر در مسكن مسئله
هوا ، ترافيك ، آلودگي جمله از.كرد تشديدخواهد را عديده‌اي
دليل تهران شهر نمونه كه..و منزل از كار محل دوري
(1).است مسئله براين بارزي
ايران در جديد شهرهاي سابقه به مربوط تجارب به توجه با -
سرزمين آمايش اهداف به دستيابي جهت در نيز اغلب كه
به مربوط سياستهاي در است لازم بوده‌اند ناموفق
به مربوط سياستهاي و اعم طور به كشور شهري برنامه‌ريزي
.آيد عمل به دقيقي ارزيابي و تعمق اخص طور به جديد شهرهاي
بي‌رويه تمركز روند ادامه لحاظ به موارد از دربسياري -
حاشيه‌اي ، مناطق از مهاجرت ادامه و بزرگ شهرهاي در جمعيت
كاهش در و برسند خود اهداف به نتوانسته‌اند جديد شهرهاي
بنابراين نياورده‌اند دست به توفيقي چندان شهري مشكلات
كرد برخورد شهري مسايل با ريشه‌اي صورت به كه دارد ضرورت
از تا نمود حل را متوسط و كوچك شهرهاي مسايل ابتداء و
شهرها قبيل اين جمعيت‌پذيري قابليت افزايش با رهگذر اين
شهرهاي و شده كاسته بزرگ شهرهاي طرف به مهاجرت شدت از
اهداف به بتوانند شهرها مادر پيرامون در شده احداث جديد
بار از كاستن "صرفا نيز موارد از بسياري در كه -خود
.بشوند نايل -است بزرگ شهرهاي مشكلات
لطفي كورش مهندس
:پاورقي
پرديس ، نظير خوابگاهي سكونت‌گاه دهها اخير سالهاي در (1
فواصل به تهران اطراف در..و شهر اسلام واوان ، شهر ، نيك
شهر مسايل اما آمده پديد متفاوت مقياسهاي در و مختلف
مواردي در حتي و است مانده باقي خود قوت به همچنان تهران
. شده هم تشديد
|
انديشه تازه‌هاي
|
حج آموزشهاي در بهره‌وري
اول ، 3000 چاپ / چاپخش انتشارات /فرد توانائيان حسن دكتر
.تومان 1500/رقعي صفحه ، 500/نسخه
-اقتصادي بعد در -انساني علوم كشف راه در گامي كتاب ، اين
فقهي مسائل و احاديث آيات ، متن از كه مي‌آيد ، حساب به
شود ، گرفته كار به اگر كه است شده استخراج حج ، به مربوط
كتاب موءلف.مي‌كند پيدا افزايش (توليد قدرت) بهره‌وري
رشته‌هاي كليه در ما متخصصين اگر كه است معتقد حاضر ،
كنند مراجعه اسلامي غني ستون و فرهنگ به انساني ، علوم
تنظيم براي را لازم تئوري‌هاي و قانونمندي‌ها آموزشها ،
پانزدهم قرن و ميلادي يكم و بيست قرن در انساني علوم
براي تنها نه اسلام است معتقد ويكرد خواهند كشف هجري
راه‌حلهاي مي‌تواند امروز ، پيچيده صنعتي زندگي مشكلات
در كه بهره‌وري اصول به عمل با بلكه دهد ، ارائه مناسب
را توليد قدرت مي‌توان است ، شده استخراج حج از كتاب اين
نيز خانوادگي كانونهاي و ادارات كارخانه‌ها ، مزارع ، در
.برد بالا
اقتصادي جامعه‌شناسي
(جلد دو در) شريعتي علي دكتر ديدگاه از
اول ، 3000 چاپ /چاپخش انتشارات / توانائيان‌فرد حسن دكتر
بهاي /رقعي -صفحه دوم 397 جلد صفحه ، اول 438 جلد /نسخه
.تومان جلدي 2500 دو دوره
نشان همگان به را خود واقعي چهره اقتصادي مشكلات امروزه
.است نشده ارائه آنها براي درون‌زا راه‌حل هنوز ولي داده ،
جهت در اسلامي و درون‌زا راه‌حل كردن پيدا براي تلاش در
.است آمده در نگارش به كتاب اين اقتصادي ، مشكلات حل
مشكلات و مسائل خود ، سحار و زيبا قلم با شريعتي علي دكتر
داده قرار بررسي مورد جامعه‌شناسي ديدگاه از را اقتصادي
براي و پيام از پر كتاب ، خواننده براي هنوز كه
مي‌دهد نشان كتاب ، اين.است راهگشا اقتصادي برنامه‌ريزان
رهنمودهاي حاوي نيز ، مردم دنياي اين براي كه‌اسلام
.است اقتصادي رهنمودهاي جمله از مختلف
ومشركان كتاب اهل نجاست و طهارت
اسلامي فقه در
علميه حوزه تبليغات دفتر انتشارات مركز -زماني حسن محمد
ريال بها12500 قم
كشورها ، ديگر با اسلامي جمهوري روابط روزافزون گسترش
در ايراني اقشار وديگر دانشجويان پيش از بيش حضور
ماموران و كارگزاران اعزام لزوم و دنيا مختلف كشورهاي
ضرورت جهان ، به انقلاب فرهنگ صدور منظور به اسلامي نظام
كه -را آسماني اديان ديگر پيروان نجاست مساله به پرداختن
اين در موءلفاست ساخته چندان دو -شده مطرح شيعه فقه در
اين در كه مختلفي ديدگاه‌هاي بررسي ضمن است كوشيده كتاب
را كتاب اهل طهارت به فتوا فقهي مباني دارد ، وجود زمينه
.كند تبيين
توسعه و ارتباطات
مركز :ناشر ارتباطات ، پژوهش‌هاي مركز همايش دومين
ارتباطات پژوهش‌هاي
برنامه‌ريزي‌هاي در مناسب الگوهاي بود درصدد همايش اين
به‌طور دور راه ارتباطات و عام به‌طور ارتباطات به مربوط
ارتباطات عمومي مباحث به مربوط مسايل.كند بررسي را خاص
قرار نظر تبادل و بحث مورد توسعه و ارتباطات بويژه دور ،
برنامه‌هاي اجراي از ناشي تجربه‌هاي براساس همچنين گرفت ،
وسيع به‌كارگيري و ورود همچنين و توسعه دوم و اول
بر مبتني برنامه‌ريزي لزوم ارتباطي ، نوين فن‌آوري‌هاي
مربوط پيش‌بيني‌هاي در دقت‌نظر و اقتصادي و اجتماعي وجوه
زمينه‌ها به توجه با مخابراتي و پستي ارتباطات توسعه به
مورد اجتنابناپذير ضرورتي به‌عنوان اجتماعي شرايط و
در ارتباطات جايگاه" كلي به‌طور و گرفت قرار توجه
در محوري موضوعي به "كشور توسعه آينده برنامه‌ريزي‌هاي
از نفر همايش 51 اين در.شد تبديل مذكور همايش
دكتر معتمدنژاد ، دكتر ازجمله كارشناسان و انديشمندان
به...و خوارزمي شهيندخت كتر خانيكي ، دكتر خورشيدي ،
كتاب در مطالب مجموعه كه پرداختند خود مطالب قرائت
.است شده جمع‌آوري توسعه و ارتباطات
|
|
