...سوراخ و نازك سپر اين
ازن لايه تخريب در موءثر عوامل به نگاهي
كنش اثر در است ، اكسيژن اتمي سه مولكول براي نامي كه ازن
به شده اكسيده و احياء فتوشيميايي پي‌درپي واكنش‌هاي و
خورشيد بنفش ماوراي اشعه توسط اكسيژن مولكولهاي كه طوري
آزاد اتمهاي مي‌شود ، تبديل اكسيژن اتم دو به و شده تجزيه
(O3) ازن اتم و تركيب اكسيژن ديگر اتمهاي با "مجددا شده
صورت به برگشت‌پذير واكنش‌ها اين.مي‌دهد تشكيل را
خارج ورود برابر در زمين حفاظتي چتر ايجاد موجب پيوسته
ازن مقدار.مي‌گردد بنفش ماوراي پرتوهاي طبيعي حد از
را جو ازن مقدار اگر كه است ناچيز به‌قدري جو در موجود
گرداگرد در آن ضخامت كنيم انباشته هم روي متعارف فشار در
جرم اين وجود با.كرد نخواهد تجاوز ميلي‌متر چند از زمين
سياه جسم به‌مانند بنفش ماوراي پرتوهاي مقابل در ازن كم ،
زمين سطح به بنفش ماوراي تابشهاي نفوذ از و نموده عمل
همراه به بشري نوين فن‌آوري اما.مي‌آورد به‌عمل جلوگيري
شدن قرباني قيمت به اوقات گاهي آن مزاياي از استفاده
بر علاوه اين‌بار و عمل‌نموده بشري جامعه منافع‌بلندمدت
پا مي‌آورد وارد زمين برفرود قبل چندي تا كه زيانهايي
خود ناپاك علائم و لكه‌ها نيز زمين فراز بر گذارده فراتر
.آورد وارد را
به كه بريتانيا زيست محيط تحقيقاتي تيم يك سال 1982 در
را تكاندهنده‌اي كشف بودند شده اعزام جنوب قطب منطقه
لايه تحليل و تجزيه براي كافي ابزار اما نمودند ، اعلام
از پيش جوي علوم دانشمندان.نداشتند استراتوسفر در ازن
ماهواره‌هاي اما بودند نشده مواجه پديده اين با هرگز اين
طريق از سال 1985 از پرواز بلند هواپيماهاي و بشر ساخت
يك وجود و تاييد را آن زمين سطح از طيفي نورسنجي مطالعات
جنوب قطب قاره برفراز گسترده‌اي بخش در را ازن وسيع حفره
اين به و يافته ادامه مورد اين در تحقيقات.كردند اعلام
فصل در كه بوده فصلي رخداد يك مسئله اين كه رسيدند نتيجه
ميزان از كه است پرواضح.مي‌رسد خود اوج نقطه به بهار
.شد خواهد كاسته ازن ضخامت
باعث كه عواملي مورد در دانشمندان دهه 1980 پايان تا
دست كلي و عمومي توافق يك به مي‌شوند ازن لايه تخريب
تا خرداد) جنوبي نيمكره در زمستان فصل خلال در.يافتند
ماوراي شديد بادهاي جريان اثر در جنوب قطب هواي (شهريور
عمل جداگانه طور به جنوبي اقيانوس اطراف در حاكم قطبي
روشنايي و شود محصور "كاملا گرم هواي كه زماني.مي‌كند
جنوب قطب سطح سرد هواي گستردگي يابد كاهش حداقل به روز
هواي اين كه كرده نفوذ فوقاني لايه‌هاي به "تدريجا
قرار تحت‌الشعاع هم را استراتوسفر حتي سرد فوق‌العاده
اين يخي سطوح.مي‌گيرند يخي‌شكل ابرهاي كه طوري به.داده
واكنش و كنش محل مي‌دهند تشكيل را ابرها اين كه ذرات
خورشيد بنفش ماوراي امواج با تقابل در كه هستند كلرين‌ها
برسد پايان به جنوب قطب زمستان طولاني دوره اينكه از قبل
و شده آزاد كلرين اتمهاي واكنش اين طي در.مي‌باشند
و تخريب اكسيژن ديگر اشكال به را ازن مولكولهاي "شديدا
مي‌تواند شده آزاد كلرين اتم هر بعلاوه.مي‌نمايند تجزيه
.نمايد اختلال دچار را ازن تشكيل طبيعي واكنش صدها
افزايش و يافته گسترش "سريعا ازن تحليل فرآيند بنابراين
اوايل تا.مي‌شود باعث را ابرها اين تبخير و حرارت درجه
حداقل به زمستان در و يافته كاهش "مجددا ازن سطح تابستان
"مجددا تخريب چرخه بهار فصل رسيدن با اما رسيد خواهد
به را تجسم اين "ضرورتا نبايد داستان اين.شد خواهد آغاز
خواهد احيا "مجددا رفته دست از ازن تمام كه دهد خطور ذهن
عظيم حفره مي‌دهد نشان شده ارائه تصوير همانطوريكه.شد
نشان تيره آبي رنگهاي بوسيله كه ازن لايه در شده ايجاد
.مي‌شود ظاهر جنوب قطب برفراز سال هر است شده داده
بزرگترين سال 1992 در ازن لايه در شده ايجاد حفره تاكنون
كيلومتر ميليون حدود3/24 مساحتي كه است بوده حال تا آن
اندازه دوبرابر "حدودا مساحتي.است دربرگرفته را مربع
لايه زوال و تخريب اينچنين ، رويدادهايي.جنوب قطب قاره
.نمي‌دارد ذهن از دور زمين كره ديگر بخشهاي در را ازن
بخش كه هستند (Chlorine) كلرين‌ها مخرب عامل البته
مدرن تكنولوژي محصول داشته انساني منشا آن از عمده‌اي
قرار فشار تحت را زمين كره ظريف اتمسفر ناسازگارا و بوده
مايع كه است مسئله‌اي ازن لايه امروزي رويدادهاي.مي‌دهد
تركيبات فرآيند اين اصلي عوامل كه شده همه دستپاچگي
دهه از پيش.هستند (GFCs) مصنوعي‌كلروفلوئوروكربن‌ها
روزانه زندگي در وسيعي طور به شيميايي مواد اينگونه 1990
و يخچالها در كننده سرد گازهاي جمله از مختلف مقاصد براي
افشانه‌ها ، در موجود مواد مطبوع ، تهويه دستگاههاي
والكترونيكي ، كامپيوتري اجزاء براي كننده پاك حلالهاي
استفاده متنوع محصولات در پلاستيكي ابرهاي و پليمرها
مدت براي جو در GFC مواد از وسيعي موج بنابراين مي‌شد
دريافتند دانشمندان اخير سالهاي در تنها و شد وارد مديدي
و رسيده استراتوسفرجو لايه به سهولت به تركيبات اين كه
تحقيقات حال هر به.مي‌شوند پراكنده زمين كره سراسر در
نشان "عملا دهه 1980 اواسط در ازن حفره خصوص در آغازين
اين و است شده محدود جنوب قطب به پديده اين كه داد
كه كرد ايجاد جهان علمي جامعه براي را نگراني موجبات
كنفرانس يك در سال 1987 در تلاشهايي چنين.شود عمل وارد
گامهاي كشور از 30 بيش كه يافت كاناداتحقق مونترئال در
.بردارند GFC داراي محصولات توليد كردن محدود براي نخستين
كه نهاد بنيان را ارزيابي علمي هيات يك مونترئال پروتكل
كردن خنثي جهت در مداوم ازجريان بخشي عنوان به آن مفاد
.بود شده نهاده كشورها عهده به اتمسفر ازن اضمحلال
يكصد حدود آن در كه شد برگزار سال 1990 در دوم كنفرانس
توليد كارخانه‌هاي كردن خارج مرحله كه كردند موافقت كشور
آغاز توليد چرخه از سال 2000 تا را GFC داراي محصولات
شد پيشنهاد سال 1996 تا ضربالعجل يك سال 1991 در.كنند
در كه وقتي و (نمي‌شود آن شامل توسعه حال در كشورهاي)
گزارش را ازن لايه تحليل تشديد علمي جامعه سال 1992
فهرست به GFC حاوي شيميايي مواد ديگر انواع دادند
شد اضافه شوند خارج توليد گردونه از بايد كه محصولاتي
را پروتكل مفاد اجراي صحت اندازه‌گيري‌ها.(سال 2030 تا)
به نسبت اتمسفر GFC غلظت سالانه افزايش زيرا.دادند نشان
و است يافته تقليل نصف به بود رسيده دهه 1980 در كه آنچه
پروتكل كننده امضاء كشورهاي تعداد اينكه كننده‌تر دلگرم
كل درصد حدود 85 كه يافته افزايش كشور به 132 مونترئال
يافته‌هاي حال اين با.دربرمي‌گيرد را جهان جمعيت
وقوع به پيشتر كه زيست‌محيطي زيانهاي بر جديد تحقيقاتي
حدود كه مي‌دانيم "كاملا اكنون.دارند تاكيد پيوسته‌اند
نيز و است رفته تحليل دهه 1970 تا ازن لايه كل درصد 10
از فراتر زمين اطراف مختلف لايه‌هاي از زيادي مقدار
قاره.است نابودي حال در جنوب قطب جنوبي نيمكره عرضهاي
درآمده پژوهشگران براي هدايتي منطقه يك صورت به جنوب قطب
را مقدار پايين‌ترين ازن سطح بهار فصل در سال 1993 در و
.نمود گوشزد را زنگ‌خطري و داد نشان ديگر جاي هر به نسبت
جنوبي آمريكاي جنوب شامل جنوبي نيمكره در ديگر نقاط
امروزه اما ساخته ظاهر را لايه‌ازن تخريب از نشانه‌هايي
لايه تخريب.مي‌كند تهديد را شمالي نيمكره هم جريانهايي
بالاي عرضهاي در خطرناكي آستانه به اخير سالهاي در ازن
از نشان بهار 1993 در مطالعات.است رسيده شمالي نيمكره
قبل سال به نسبت درصد حدود 10 حفره شدن عميق‌تر
به.مي‌دهد شمالي اروپاي و روسيه كانادا چون دركشورهايي
غير كلرين مقدار افزايش و ازن قشر كاهش اين همراه
را آن نظرات برخي شمالي نيمكره استراتوسفر معمول‌در
فيليپين در پيناتوبو آتشفشان عظيم انفجار معلول احتمالا
شمال قطبي منطقه برفراز خوشبختانه.مي‌دانند سال 1991 در
مشاهده حفره گسستگي از اثري جنوب قطب با مقايسه در
جنوب قطب به نسبت شمال قطب زمستانهاي زيرا.نمي‌شود
جريان جنوب قطب در همچنين طولاني‌تر ، روزها و گرمتر
يخ‌پهنه‌ها و بلند ارتفاعات و شمال قطب با متفاوت بادهاي
قطب در ازن لايه تغييرات كم مقدار همين اما است ضخيم‌تر
خواهد انساني جوامع براي آني‌تري پيامدهاي شك بدون شمال
شمالي نيمكره در زمين ساكنين درصد 90"تقريبا چه داشت ،
.مي‌كنند زندگي
نا يا آگاهانه بشريت اينكه واقعيت بديهي‌ترين شايد
كه است نموده آغاز جوي جريانهاي در را مداخلاتي آگاهانه
.بود نخواهد طبيعي حالت به برگشت‌پذير "سريعا
تا مي‌كشد طول سال حدود 10 گفت مي‌توان بيشتر دقت براي
(ازن لايه استقرار محل) استراتوسفر لايه به GFC گازهاي
مدت در شايد توجه قابل اثرات بدون روند اين ادامه.برسد
چندان نه آينده‌اي در اما نباشد چشمگير آينده سال چندين
سرانجام و شد خواهد بشر گريبانگير مسئله بحراني‌ترين دور
از گريز كه فراگرفته را بشري جامعه تكاندهنده‌اي تغييرات
زمين كره ازن رفتن بين از مسئلهبود خواهد ناممكن آن
در گيرد ، قرار روز محيطي معضلات مهمترين رديف در بايد
پيش‌بيني‌ها جاري وضعيت به نسبت واقع‌گرايانه نگاهي
اشعه ورود آينده دهه سه خلال در كه دارد اين از حكايت
تا 20 از5 حفره ايجاد براثر زمين سطح به بنفش ماوراي
اگر حتي.يافت خواهد افزايش كنوني وضعيت به نسبت درصد
سالانه دست‌كم مي‌رود انتظار باشند صحيح سطحي برآوردهاي
.گيرد خود به واقعيت جنبه پوست سرطان مورد ميليون يك
بيماريهاي شامل يافت خواهد افزايش كه ديگري پزشكي مشكلات
به نسبت بدن ايمني سيستم تضعيف و مرواريد آب و چشمي
گونه به جانوري زندگي بود ، خواهد بيماريها و امراض
مطالعه نمونه يك.گرفت خواهد قرار تهديد مورد خطرناكي
تنها كه مي‌دهد نشان شده انجام
قادر بنفش ماوراي پرتوهاي ورود ميزان در افزايش درصد 10
موجودات بنيادي‌ترين و اساسي‌ترين كه پلانكتونها نسل است
مي‌گيرد نشات آنها از اقيانوسها غذايي زنجيره در زنده
زيانبار طور به زمين درختان و گياهان.نمايد رامنقرض
از بيش كشاورزي محصولات بازده و گرفته قرار تهاجم مورد
نابرابر جهان "قطعايافت خواهد كاهش توليد در درصد 25
تغذيه به قادر جمعيت سريع رشد كنوني باروند امروزي
ازن ، لايه كاهش پديده با مقابله براي نيست ، خود ساكنان
.دارد پيش‌رو در را دشواري‌هاي‌پيچيده‌تري
همتايي فرزاد :مترجم
|
