مشكلات ريشه انرژي مصرف ساختار
ايران اقتصاد
جست‌وجو را ايران اقتصاد ساماندهي طرح كليدي محورهاي
(دوم بخش) كنيم
 
:اشاره
ساماندهي طرح توسعه ، سوم برنامه تصويب آستانه در
مشكلات حل براي اساسي راهكار عنوان به را كشور اقتصادي
طرح اينداريم پيش‌رو...و بيكاري تورم ، نظير بخش اين
محورهاي اگر اما است ، برخوردار فراواني قوت نقاط از
به دستيابي براي هدف‌گذاري نشوند ، شناسايي آن كليدي
بزرگي موانع با توسعه ، سوم برنامه در شده پيش‌بيني اهداف
.شد خواهد روبه‌رو
نقل و حمل انرژي ويژه به انرژي مصرف ساختار دقيق بررسي
ساماندهي طرح كليدي محورهاي از يكي عنوان به ايران
منابع به اتكاء بدون بتوانيم كه دارد را حسن اين اقتصادي
داخلي منابع و نو تدبيرهاي از بهره‌گيري با تنها و خارجي
در سرمايه‌گذاري تامين براي را توجهي قابل اعتبار
ارزي ، درآمدهاي كسب ضمن و كنيم تامين كشور مولد بخش‌هاي
وجود به جامعه براي را پايداري رفاه اشتغال ، تامين
.بياوريم
نشان توسعه دوم و اول برنامه‌هاي اجراي از ناشي تجربه
براي جامعه نقدينگي دارندگان وترغيب تشويق كه است داده
همراه به را مطلوب نتايج مولد ، بخش‌هاي در سرمايه‌گذاري
به مفيد راهكارهاي به بايد زمينه اين در و است نداشته
دوم بخشآورد روي ايران اقتصاد مزمن بيماري درمان منظور
نظرات و پژوهش برپايه و زمينه همين در كه را گزارش اين
كرده‌ايم ، آماده اقتصادي كارشناسان از يكي كارشناسي
.مي‌خوانيد
برنامه‌هاي عملكرد بر مروري با گزارش اين نخست بخش در
كه رسيديم نتيجه اين به مصرف زمينه در توسعه دوم و اول
از 1/82 مصرف كاهش براي هدف توسعه دوم برنامه آغاز در
با حداقل سال 1377 در اما شد ، تعيين درصد به 9/71 درصد
تعيين هدف با صددرصد و نيافت كاهشي هيچ درصد عملكرد 82
.كرد پيدا فاصله شده
تصوير بايد توفيق عدم اين اصلي علت ريشه‌هاي بررسي براي
خصوص اين در.كنيم ارائه ايران اقتصاد بيماري از روشني
و اول برنامه‌هاي اهداف از مصرف صددرصدي انحراف گفت بايد
درصد ، مرز 82 در آن شدن نهادينه و تثبيت و دوم
ساخت متوقف درصد مرز 4/16 در را ناخالص سرمايه‌گذاري
اين معمول.(مي‌يابد كاهش درصد به 15 سال 1377 در اگرچه)
و 25 درصد توسعه 75 حال در كشورهاي در سرمايه‌گذاري نوع
درصد و 36 درصد آسيا 64 شرقي جنوب كشورهاي در و درصد
.است بوده
اقتصاد ساختار از واضحي تصوير ارائه و مقايسه اين در
الي بدانيم 10 كه پي‌مي‌بريم مشكلات ريشه به زماني كشور
مي‌شود استهلاك صرف ناخالص سرمايه‌گذاري‌هاي از درصد 11
رشد موتور عنوان به خالص سرمايه‌گذاري سهم آن كسر با و
عامل و رشد اصلي مانع كه مي‌باشد درصد الي 6 تنها 5
.مي‌باشد ما اقتصاد بيماري
مصرف صددرصدي انحراف شناخت و اقتصادي ساختار ارزيابي با
بحث كه كنيم اشاره واقعيت اين به بايد برنامه اهداف از
نمي‌شود ، پوشاك و غذا قبيل از خانوار مصرف شامل نظر مورد
را خانواري اسراف مقوله فقر خط زير دهكهاي گستردگي بلكه
حجيم‌ترين دانست بايد.مي‌سازد منتفي كلي به ما كشور در
تن ميليون ازاي 10 به كه است نان خانوار سبد در مصرف
آن درصد حداكثر 30 تن در دلار برپايه 120 گندم مصرف
ميليون ارزش 360 به ضايعات مقدار اين) است بوده دورريز
به نهايت در چون است ، نداشته نيز كامل اتلاف جنبه ريال
ساختاري مصرف پيگيري اين‌رو از ،(مي‌رسد دام خوراك مصرف
انرژي بشكه‌اي ميليون يعني 770 مصرف بالاترين به را ما
جاري قيمت‌هاي برپايه آن ارزش كه كرده هدايت گاز و نفت
.خواهدشد دلار ميليارد دلار ، 13 حداقل 17
يا توماني ارز 300 براساس آن ريالي ارزش كه مصرف رقم اين
تومان ميليارد نهصد و هزار ترتيب 3 به واريزنامه‌اي ارز
مقايسه در كه شد خواهد تومان ميليارد هشتصد و هزار و 7
سطح 700 با بودجه لوايح در دولت اعطايي يارانه كل با
.نمي‌باشد مقايسه قابل وجه هيچ به تومان ميليارد
انرژي مصرف تركيب
اقتصاد در انرژي افسارگسيخته مصرف نقش بيشتر شناخت براي
بهتر كشور اقتصاد بيماري در مهمي عامل عنوان به ايران
بشكه ميليون پايه 770 بر آن مصرف و تركيب انرژي مصرف است
خام نفت مقدار اين.دهيم قرار بررسي مورد را خام نفت
:است زير ارقام شامل
ذخاير و صنعتي مصرف درصد با 72 كه طبيعي گاز درصد 35
نفتي فراورده‌هاي با آن جايگزيني سياست غيرصادراتي عظيم
و اول توسعه برنامه‌هاي خلال در درصد بالاي 20 رشد با
.يابد تداوم بايد قوت با همچنان و بوده پيگيري دست در دوم
حال در خانگي تجاري سهم درصد با 2/94 سفيد نفت مصرف
كه دارد وجود اميدواري اين و است طبيعي گاز با جايگزيني
.گردد جايگزين آن عمده بخش توسعه سوم برنامه پايان تا
پسماند دليل به صنعت سهم درصد با 40/83 كوره نفت مصرف
بايد "الزاما مصرف بر مازاد توليد درصد با 50 پالايشگاهي
.شود صادر
اقتصاد بيماري ريشه كارشناسان نظر طبق و فوق دلايل بنابه
نفت و بنزين فزاينده مصرف در و مصرفي ساختار در ما كشور
آن جايگزيني براي نيز موءثري راهبرد هيچ و است بوده گاز
.نمي‌گنجد پندار در
دو اين مصرف‌كننده بزرگترين پژوهشي يافته‌هاي براساس
شبكه گاز نفت درصد و 6/49 بنزين درصد با 5/98 فراورده
سهم درصد و 99 ريل سهم آن درصد كه 1 است زميني نقل و حمل
.مي‌باشد جاده
به مربوط بحث كشور انرژي مصرف اقتصاد ويژگي آشكارترين
رفاه براي يارانه نوع اين اختصاص.مي‌باشد انرژي يارانه
بلكه نمي‌كند ، برآورده را هدفي چنين تنها نه جامعه ،
اين مهم‌ترين.دارد همراه به نيز زيانباري پيامدهاي
زير شرح به كارشناسي نظرات و تحقيقات پايه بر پيامدها
:مي‌باشد
و جاري قيمت‌هاي انحراف اثر بر اجتماعي رفاه كاهش -1
.انرژي نهايي هزينه
صادرات كاهش و تقاضا سريع رشد براثر انرژي منابع كاهش -2
.آن ارزآوري و
كسري و دولت ارزي درآمد كاهش اثر بر تورم نرخ رشد -3
.بودجه
.جاري مصارف به انرژي منابع تخصيص -4
.ملي ثروت ناعادلانه توزيع -5
كشور كليدي انرژي يارانه اختصاص از ناشي كه پيامدها اين
باشد ، زميني نقل و حمل به گاز نفت و بنزين درصد حجم 67 در
.مي‌كشد تصوير به نيز را نقل و حمل بيمار ساختار
سوي از كه گوناگون پيشنهادات از بسياري در تاكنون
حمل انرژي بخش يارانه به مربوط مشكلات مورد در كارشناسان
عنوان به يارانه اين تدريجي قطع شده ، ارائه كشور نقل و
درصدي تزريق 67 كه دانست بايد اما است ، شده ارائه راه‌حل
ارزش 5 به ليتر ميليارد ميزان 25 به گاز نفت و بنزين
قطع با كه بوده جاده‌اي نقل و حمل تحرك سبب دلار ميليارد
پس.مي‌كند سكته و توقف دچار را حساس بخش اين آن كاهش يا
اقشار ويژه به مردم بر كه كنيم مبادرت راه‌حلي به بايد
با را نقل و حمل تنها نه و نسازد وارد فشار درآمد كم
را پايداري و گسترده تسهيلات بلكه نكند روبه‌رو مشكل
اما.آورد ارمغان به كشور حياتي خدمات از بخش اين براي
به سريع نگاهي است كافي راه‌حل‌ها ، به پرداختن از پيش
و عوارض و كشور نقل و حمل بيماري از ناشي زيان‌هاي
:باشيم داشته آن پيامدهاي
خونين رخدادهاي مجروح و معلول و 76500 قرباني 14700-1
.است سابقه كم دنيا در كه رانندگي
.رانندگي حوادث از ناشي خسارات ريال ميليارد هزار 4-2
تمام قيمت برپايه انرژي يارانه ريال ميليارد هزار 10-3
.ريال شده 500
از يكي به تهران تبديل و زيست‌محيطي آلودگي درصد 74-4
.جهان پايتخت‌هاي آلوده‌ترين
محيطي زيست خسارت ريال ميليارد دويست و هزار ايجاد 2 -5
.(GDP) ملي ناخالص توليد درصد حداقل 1 پايه بر كشور در
"دارد ادامه"
|
