داوطلبانه مشاركت
عمومي اداره در غيردولتي سازمانهاي نقش
كشور
داوطلبانه مشاركت
صنوبر ناصر و سرشت رحمان حسين دكتر
و منابع عمده متغير دو تابع ملي ، بهرهوري :اشاره
و اول برنامههاي تدوين در اصلي رويكرد.توانمنديهاست
دوم ، بعد و است بوده منابع به توجه محور حول توسعه دوم
در.است شده واقع غفلت مورد سازمان توانمنديهاي يعني
سطح در دانش ايجاد و خلق تابع بهرهوري رويكرد ، اين
از و شود اتخاذ صحيح تصميمهاي يكسو ، از تا سازمانهاست
دانش خلق ولي.شود حاصل موفق اجراي مهم بعد ديگر ، سوي
مشاركت به آنها وتمايل افراد داوطلبانه همكاري از "صرفا
.ميشود حاصل راهبردي تصميمهاي اجراي و تصميمسازي در
نحوه راهبردي مديريت اساسي چالشهاي از يكي رو ، اين از
تصميمهاي واجراي تدوين حين افراد ، داوطلبانه همكاري جلب
جلب بر رويه عدالت تاثير به مقاله ايناست راهبردي
اگر كه است اين اصلي فرض.دارد اختصاص داوطلبانه همكاري
نگرش شود ، ارزيابي منصفانه راهبردي تصميمسازي فرآيند
سطح تعهد ، و اعتماد ايجاد طريق از ميكندو تغيير افراد
مقابل در و ;كرد خواهد بروز داوطلبانه همكاري از بالائي
نيست ، منصفانه تصميمسازي فرآيندهاي كنند احساس افراد اگر
و تصميمها اجراي به تمايل و همكاري از مختلف ، انحاي به
عظيم حجم جمعبندي به مقاله.ميورزند دريغ تبعيت
براي زمينههايي ارائه و بحث اين به مربوط تحقيقات
را پيام اين ضمني صورت به و دارد اختصاص بيشتر تحقيقات
برنامههاي تدوين شيوه است ممكن كه ميرساند مخاطب به
ساختار و كشور در راهبردي تصميم مهمترين عنوان به توسعه
قابل اجراي در اصلي مانع سازمانها در تصميمسازي فعلي
.باشد آنها قبول
انديشه و فرهنگ گروه
دانش ايجاد و است كليدي منبع يك امروز دنياي در دانش ،
دراكر ، ) است سازماني موفقيت براي راهبردي وظيفه يك جمعي
اگر -سرمايه و كار نيروي زمين ، -توليد سنتي عوامل.(1993
.ميباشد حائز را دوم مرتبه ولي است ، مطرح هم هنوز چه
ذهن در كه است منبعي توليد ، دانش ، سنتي عوامل برخلاف
و است نامحسوس فعاليتي آن نشر و خلق و است نهفته انسان
افراد داوطلبانه همكاري ومستلزم نميشود محقق اجبار با
همكاري ، به افراد داوطلبانه تمايل بدون سازمانها ، .است
،(1945) هايك.نيستند خود جمعي خرد بخش اثر توسعه به قادر
درستي به قبل سالها ، نوبل جايزه برنده اقتصاددان
بروز و است افراد مالكيت در اطلاعات" كه است داده تشخيص
".آنهاست فعال همكاري به منوط آن
فراوان اهميت از اجباري و داوطلبانه همكاري تفاوت
در را خود وظايف شخص اجباري حالت در.است برخوردار
يك قبول قابل واستانداردهاي قوانين مقررات ، راستاي
ميدهد ، انجام الزامات ، حداقل رعايت حد در "صرفا و سازمان
است مطرح وظيفه وراي مقولهاي داوطلبانه همكاري در ولي
شكوفايي براي را خود بصيرت و انرژي كوششها ، افراد ، و
اين در.ميكنند ابراز سازمان نفع به خود توانائيهاي
و ميگذرند خود شخصي منافع از "معمولا افراد ، حالت
قرار اولويت در را ديگران منافع راستاي در مسئوليتپذيري
سازماني هدفهاي به نيل مسير كه است ترتيب بدين.ميدهند
والائي اهميت تعهد و اعتماد حالت اين در.ميشود تسهيل
داوطلبانه همكاري رفتار آنها ، وجود عدم صورت در و دارد
.ميشود حاصل ندرت به
همكاري كنوني ، متحول دنياي در رفتار اين ضرورت بر علاوه
تصميمهاي موءثر اجراي در كليدي عامل يك داوطلبانه
مستلزم راهبردي ، تصميمهاي هدفهاي اجراياست راهبردي
مستلزم دو ، هر اين و است افراد همزمان اقدام و خلاقيت
اساسي چالشهاي از يكي لذا.داوطلبانه همكاري روحيه
مقاله اين در كه است همكاري اين جلب نحوه راهبردي مديريت
.است گرفته قرار بحث مورد
ويژگي يك به گروهها امروزه كه است اين بعدي مهم بعد
مرزهاي گروهها اين.شدهاند تبديل سازمانها اصلي
هم در را وظايف و جغرافيايي نواحي مراتب ، سلسله مالكيت ،
مراتب سلسله كنترلهاي از موءثرتر بسيار و نورديدهاند
موازات به گروهها ، راهبردي اهميت.ميكنند عمل سنتي
دانش ، بهويژه جديد ، منابع يافتن براي سازمانها تلاش
قالب در ميتوان را آنها حضور.است افزايشيافته
و فرآيندها مجدد مهندسي ادغام ، مشترك ، سرمايهگذاريهاي
اين موءثر عملكرد.كرد مشاهده راهبردي شراكتهاي صور ساير
نگرش لذا و داوطلبانه همكاري روح مستلزم نيز گروهها
ايفا كليدي نقش راهبردي تصميمسازي بودن منصفانه به آنها
گرفته قرار بررسي مورد مقاله اين در نيز بعد اين.ميكند
.است
توسعه اقتصاددانان منطق ذيل امروز به تا راهبردي مديريت
فرد رفتار منطق اين در (شندل 1991 روملت ، ) است شده داده
تحليل شخصي منافع و عقلانيت قدرت ، به توجه زاويه از
كه دارند تاكيد نتايجي بر افراد منطق ، اين طبق.ميشود
علم تئوريهاي.ميرساند حداكثر به را آنان شخصي منافع
تشريح را فردي رفتار در مطلوبيت جنبه خوبي به اقتصاد
از كه زماني انسان ، رفتار جنبه تشريح در ولي ميكنند
فراتر فردي منافع راستاي در گرائي نتيجه و شخصي منافع
.عاجزند ميرود ،
باشد ، فردي مشوقهاي و مبادله حول سازماني روابط وقتي
وقتي.دارند گفتن براي حرفي اقتصادي مختلف رويكردهاي
اعتقادي الگوها وقتي و است كليدي دانش تجمع و هماهنگي
بيشتري حرفهاي ديگر رويكردهاي مهم ، هم نگرشها و است
.(ديگران 911970 و روملت) دارند گفتن براي
كه است شده ياد رويكردهاي جمله از رويه ، عدالت نظري شاخه
داوطلبانه همكاري براي لازم اساسي شرايط و علت سعيدارد
توسط اول غربي متون در بحث اين.كند تحليل و بررسي را
و ليند توسط سپس و شد مطرح سال 1975 در والكر و تيبوت
بين مبحث يك رويه عدالت.يافت توسعه سال 1988 در تيلور
و اجتماعي روانشناسي شاخه در عدالت بعداست رشتهاي
.است سازماني علوم مباحث از رويه بعد و ميشود تحليل حقوق
رويه عدالت به مربوط تحقيقات يافتههاي مقاله ، اين در
و بيشتر تحقيقات به نيازمند جديد زمينههاي و بررسي
معرفي ايران در مدل تحقيق براي فرضيههايي همچنين
سپس و ميگردد ارائه رويه عدالت مفهوم ابتدا.شد خواهند
و راهبردي تصميمسازي با عدالت رابطه به مربوط تحقيقات
نحوه.ميشود مرور رويه ، عدالت عملكردي و رفتاري تبعات
مفاهيم همچنين و عمل و نگرش بر رويه در عدالت تاثير
مقاله بعدي قسمت در بيشتر تحقيقات زمينههاي و كاربردي
.است آمده
رويه عدالت مفهوم
ادبيات ولي ، ميشود تعريف متفاوت نظرهاي از عدالت چه اگر
تعريف يك ارائه دنبال به بحث اين تحقيقات به مربوط
و نظري صرف تعاريف از و است آن براي سنجش قابل و عملياتي
رويه عدالت (1988) تيلور و لينداست شده اجتناب فلسفي
فرآيند كه ميدانند حالتي چنان به نيل براي لازم شرط را
اگرچه ;شود داوري منصفانهاي صورت به تصميمسازي
به در لازم موءلفههاي از كه شد شناسايي متعددي معيارهاي
از پس حال اين با ميشوند محسوب شرايط اين آمدن وجود
بيشترين كه است شده شناسايي معيار ، سه فراوان ، تحقيقات
اين.(مابورن ، 1997 و كيم) دارند رويه عدالت بر را تاثير
توضيح ،(engagement) شدن درگير:از عبارتند عامل سه
.(clarity of expectations) انتظارات وضوح و (explanation)
در فعال مشاركت از است عبارت شدن درگير يعني اول موءلفه
نقش نخست ، ;ميشود موجب امر اين و تصميمسازي فرآيند
اجازه آنها به كه اين دوم و ;گيرد قرار سوءال مورد افراد
سئوال زير را ديگران مفروضات و ايدهها شايستگي ميدهد
كه است معني بدين توضيح.(كونوفسكي 1989 و فولگر) ببرند
تصميم اتخاذ علت به نسبت بايستي متاثر ، و درگير فرد هر
در آنها نقش و ايده چرا كه شود توجيه و شود متقاعد نهايي
مستلزم انتظارات وضوح و است شده رد يا ملحوظ نهايي تصميم
و شناخت بايستي ، تصميم اتخاذ حين و بعد قبل ، كه است اين
چه آن و ميرود انتظار افراد از چه آن از كاملي درك
.(مابورن 1997 و كيم) شود حاصل ميكند حكم جديد قوانين
قضاوت به منجر نهايت در كه هستند معيارهايي موءلفه سه اين
افراد ديدگاه از تصميمسازي فرآيند بودن منصفانه مورد در
.ميشود
پيشينهنظري
كه دانست افرادي اولين ميتوان را (1975) والكر و تيبوت
رويه عدالت رابطه اثبات جهت در گستردهاي تحقيقات "عملا
اين آنها اصلي فرض.دادهاند انجام داوطلبانه همكاري و
معطوف تصميمها اتخاذ نحوه به زيادي توجه افراد ، " كه بود
عدالت و انصاف وجود عدم يا وجود به قوي واكنش و ميكنند
اثبات براي دو ، آن ".ميدهند نشان خود از فرآيند اين در
به قضايي و قانوني نهادهاي قلمرو در ابتدا خود ، فرضيه
نحوه خصوص در وسيع تجربي مطالعات از پس و پرداختند تحقيق
در تفاوت كه كردند اثبات را فرض اين دعاوي ، در اختلاف حل
رفتاري و نگرشي انكار غيرقابل تبعات به منجر رويه عدالت
نتيجه تحقيقات اين از پس.ميشود نتايج قبول به تمايل و
به تصميمسازي فرآيند ميشود موجب عمل در عدالت" گرفتند
مبادلهاي روابط استمرار تشويق و اجتماعي فرهنگ ساخت
قاعده اين و (1371975) "ميشود افراد بين بهرهورانه
يك بودن ، منصفانه ويژگي است ممكن كه ، شد مطرح عمومي
.باشد تصميمسازي مدل هرگونه در مهم الزام
در تحقيقات از عظيمي خيل آغاز نقطه والكر و تيبوت كار
جهت دو در را آنها ميتوان كلي طور به و بود زمينه اين
از را تحقيق قلمرو محققين از گروهي.كرد جمعبندي
نيز گروهي و دادند بسط نهادها ساير به قانوني نهادهاي
بعد دردادند توسعه را رويه عدالت از متاثر متغيرهاي
به رويه عدالت دامنه كه كرد اثبات (1980) لونتل اول
قضايي حقوق موضوعات به محدود روانشناسي پديده يك عنوان
نيز غيرحقوقي نهادهاي در ميتوان را مفهوم اين و نميشود
رفتار و نگرش بر رويه عدالت تاثير آن از پس.برد كار به
اجتماعي نهادهاي در سال 1981 در كين و تيلور توسط افراد
مشخص و شد ارزيابي نيز فردي بين روابط و آموزش نظير
نوع اين در اي قوي اجتماعي تبعات رويه عدالت: گرديد
به را بحث دامنه ،(1985) فولگر و گرينبرگ.دارد نهادها
به كاركنان واكنش نحوه و دادند تسري انتفاعي سازمانهاي
تاثير.كردند مطالعه را سازماني تصميمسازيهاي فرآيند
بر ارتقاء و عملكرد ارزيابي به مربوط تصميمات رويه عدالت
حل احكام نيز و فرآيندها به كارگران واكنش و رفتار
جمله از رويهها ، بودن منصفانه از مديران ادراك و اختلاف
استثنا بدون تحقيقات اين.بود تحقيق مورد زمينههاي
كه كردند تاييد را رويه عدالت خصوص در لونتل يافتههاي
عدالت به زيادي توجه -مديران و كاركنان كارگران ، -افراد
.ميكنند معطوف سازماني تصميمسازيهاي در
و رفتاري اثرات دامنه افزايش جهت در تحقيقاتي روند دومين
والكر و تيبوت اوليه كار در.است رويه عدالت نگرشي
اين آنها اصلي سوءال و ;بود مدنظر افراد سطحي نگرشهاي
از را شهروندان رضايت رويه ، عدالت به پايبندي آيا بود
كه دريافتند آنها ميدهد؟ افزايش دادگاه نهائي تصميم
وجود مثبت قوي رابطه متغير ، دو اين بين غيرمستقيم بطور
اين وراي به توجهات تحقيقات ، حجم توسعه موازات به.دارد
نگرشهاي بر عدالت تاثير چون مباحثي و شد معطوف متغير
و نهادها گروه ، به نسبت بلندمدت نگرشهاي نظير عمقي ،
متقاعد كه شد ثابت تحقيقات خلال در.شد شامل را رهبران
را نتيجه به نسبت رضايت رويه در عدالت رعايت به شدن
نظر از نامطلوب نتايج با افراد اگر حتي ميدهد ، افزايش
آشكار نيز آزمايشگاهي تجربياتشوند مواجه خود منافع
در حتي دارد ، رضايت بر مثبتي تاثير عدالت كه ساخت
پيز ، ) ميشوند مواجه منفي نتايج با افراد كه موقعيتهايي
علم نوع از مطلوبيت منطق با كه يافتهها ، اين.(1985
نه آنها.گذاشت برجاي توجهي قابل آثار بود ، مغاير اقتصاد
عقلايي فضاي در انگيزش بر مبني اقتصادي انسان نگرش تنها
كه ساختند مطرح را مفهوم اين بلكه بردند سوءال زير را
نيز بعدي تحقيقات.است ابزاري محاسبات وراي عدالت ارزش
وفاداري ، اجتماعي ، و گروهي تعلق براحساس عدالت تاثير
كرد اثبات را اجتماعي هماهنگي و مسئوليتپذيري اعتماد ،
گرين رودرمن 1987 ، و الكساندر به شود رجوع مثال براي)
.(فولگر 1988 و برگ 1987
دارد ادامه
عمومي اداره در غيردولتي سازمانهاي نقش
كشور
(پاياني بخش)
NGO موفقيت زمينههاي
سيستمي وروديهاي آن در كه هدفي هر با سازماني هر در -1
منابع جذبنيست ممكن هدف به حصول امكان نشود ، تامين
بدان ميبايست جدي طور به كه است وروديهايي از يكي مالي
منابع جذب جهت آموزشي كارگاههاي برگزاري.شود پرداخته
.است ضروري بسيار زنان غيردولتي سازمانهاي براي مالي
موضوعي و علمي بضاعت ارتقاي -2
تهيه تا ايده از مختلف زمينههاي در زنان توانمندسازي
دانش بروز و فعاليتها اجراي و تصميمگيري مدون طرحهاي
برنامههاي فاقد غيردولتي سازمان اگر.است ضروري آنان
مانند باشد ، موضوعي و علمي سطح ارتقاء جهت آموزشي مستمر
فاقد ولي دارد را چرخ و بدنه بهترين كه است اتومبيلي
.است حركت موتور
ارتباطات توان ارتقاي -3
:با ارتباط برقراري توان ميبايست غيردولتي سازمانهاي
;(مخاطبان حتي) مردم -
;دولتي سازمانهاي -
;داخلي هايNGO ساير با -
;خارجي هايNGO با -
.باشد داشته را بينالمللي آژانسهاي و ملل سازمان -
يادگيري و نيرو جذب توان پيام ، كسب و ارسال با ارتباط در
آمده بهعمل كه مختصري تحقيقات به توجه با.باشند داشته
چندان زنان غيردولتي سازمانهاي نيز رابطه اين در است
ايران گرانقدر شاعر قول به مجموع در.نبودهاند موفق
:فردوسي ابوالقاسم حكيم
ما ، بحث با ارتباط در كه "طلبي جان راحت اگر شو قوي رو"
.است زنان شدن Upgrade همان حقيقت
مقررات و قوانين بازنگري
ايران در غيردولتي سازمانهاي پاگير و دست عوامل از يكي
اكثر مثال براي.است جامعه بر حاكم مقررات و قوانين
ثبت.هستند مواجه ثبت مشكل با زنان غيردولتي سازمانهاي
به كه معدودي مدارك ارائه با تنها بايد مدني سازمان
غيردولتي سازمان ثبت.پذيرد صورت شدهاند مشخص روشني
اعلام جهت از مختصري "نسبتا اداري تشريفات مستلزم بايد
كه وسائلي و آن مجاز هدفهاي باب در مصلحت تشخيص و نظر
.باشد دارد ، مدنظر هدفها آن پيگيري براي سازمان
:نتيجهگيري
سازمانهاي شناخت ضرورت يادشده ، مباحث نمودن مطرح از هدف
مردم و خود به كمك در آنها ارزنده نقش و زنان غيردولتي
در كه است داوطلبانه و شخصي منافع از فراتر هدفي با
.است اهميت حائز كشور عمومي امور اداره
ارتباط و غيردولتي سازمانهاي بودن كوچك به توجه با
معضلات ريشهيابي و مشكل بهتر درك موجب اعضا با نزديك
بيشتر مهم اين به پيشرفته جوامع.ميشود اجتماعي
با همكاري پذيراي بيشتر جوامع اين دولتهاي و پرداختهاند
به بايد نيز ما كشور در.ميباشند سازمانها اين
نمايندگان و مديران آموزش و منسجم و دقيق برنامهريزي
.شود پرداخته غيردولتي ، سازمانهاي
و غيردولتي سازمانهاي گذشته عملكرد بررسي همچنين
عوامل با مقابله يا حذف و آن ضعف و قوت نقاط شناسايي
غيردولتي سازمانهاي.است ضروري مشكلساز و بازدارنده
قدرت توزيع و مشاركت روحيه تقويت اجتماعي ، همبستگي موجب
نفع به هم سازمانهايي چنين گسترش بنابراين ، .ميشوند
به دولت كار حجم كه چرا ميباشد ، دولت هم و مردم عامه
امورشان در مردم تصدي و شده كم تشكلهايي چنين وسيله
و دولت بين متقابل اعتماد و ارتباط امكان و ميشود بيشتر
آنها از حمايت بهمنظور بنابراين ، .ميكند تقويت را مردم
دستوپاگير و قانوني موانع حذف و قوانين بازنگري به نياز
در كارآمد تدابيري ميبايست و ميباشد آنها اداره جهت
.انديشيد زمينهها اين
پانوشت *
ميباشد موجود نشريه در مقاله پاورقيهاي
|
